Như Lai niêm hoa, Ca-Diếp vi tiếu
Linh Sơn là ngọn núi linh thiêng rất nổi tiếng ở gần thành Vương Xá, nước Ma-Kiệt-Đà, thuộc miền Bắc Ấn Độ. Tương truyền, trên núi ấy thường có Thần Tiên hiện đến. Tên núi ấy theo tiếng Phạn là Kỳ-Xà-Quật, dịch là Kê Túc Sơn hay Linh Thứu Sơn. Gọi Kê Túc Sơn là vì chân núi có hình như cái chân gà (kê là gà, túc là chân). Gọi Linh Thứu Sơn là vì đỉnh núi có hình chim thứu (con ó).

Tại chân núi có cất một ngôi chùa gọi là chùa Linh Sơn, và Đức Phật Thích Ca thường đến đây để thuyết pháp. Ngài thuyết Kinh Đại Thừa và Kinh Diệu Pháp Liên Hoa.

Như thường lệ, Đức Phật chuẩn bị đăng đàn thuyết Pháp. Nhưng lần nầy, Ngài đứng thật nghiêm trang và rất lâu, Ngài nhìn khắp chư tăng đang đứng trước mặt Ngài mà Ngài không nói lời nào cả, rồi Đức Phật cầm một bông sen đưa lên cao, mắt lim dim như đi vào Thiền định. Một lúc sau, Ngài mở mắt ra nhìn khắp tăng chúng một lần nữa, Ngài thấy tăng chúng đều đứng nghiêm trang và lặng thinh, duy có một mình Ma-Ha Ca-Diếp thì mỉm cười lộ vẻ tinh tấn.

Đức Phật long trọng nói :

- Ta có Chánh pháp Nhãn tàng, Niết Bàn Diệu tâm, thật tướng mà không tướng, ấy là Pháp môn vi diệu, không lập văn tự, giáo ngoại biệt truyền. Nay ta truyền lại cho Ma-Ha Ca-Diếp.

(Câu chuyện nầy được đặt tên theo chữ Hán là “ Như Lai niêm hoa, Ca-Diếp vi tiếu; hay vắt tắt là Phá nhan vi tiếu. Như Lai là Phật, niêm hoa là cầm cành hoa đưa lên, vi tiếu là cười nhỏ tức là cười mỉm. Phá là khám phá, nhan là nét mặt, phá nhan là thay đổi nét mặt vì đã khám phá ra điều bí mật. Như Lai niêm hoa là Đức Phật đưa cành hoa lên, Ca-Diếp vi tiếu là Ông Ca-Diếp, đại đệ tử của Đức Phật, mỉm cười.)

Ma-Ha Ca-Diếp thọ tâm ấn của Phật, nên sau khi Phật tịch diệt, Phật truyền y bát làm tín vật cho Ma-Ha Ca-Diếp làm Đệ Nhứt Tổ Sư Phật giáo, điều hành Giáo Hội Tăng Già.

Ý nghĩa : Ca-Diếp thấy Đức Phật đưa bông sen lên mà không nói, Ca-Diếp cũng không nói, nhưng nét mặt hớn hở mỉm cười vì ông rõ thấu chánh pháp của Phật, nó ẩn tàng sâu kín vi diệu bên trong, tuy có tướng mà không tướng.

Bông sen là biểu hiệu của Tâm, sự im lặng là biểu hiệu của Pháp. Tâm với Pháp, tuy có mà không, tuy không mà có. Ca-Diếp đã biết đem Nhãn với Tâm phối hiệp mà tương ứng nhau. Thần quang từ mắt phát dụng, mà Thần quang chính là Linh quang của Tự tánh, nó vốn ở nơi bổn tâm. Đem Thần quang phối hiệp với Tâm thì Tâm được quang minh tự tại. Còn nếu đem Thần quang vọng phát ra ngoài, nhiễm lấy trần cảnh thì Tâm bị vọng động hôn mê.

Ca-Diếp dùng Mắt xem Tâm, thâu Thần nơi con Mắt, khiến nó trở về Tâm khiếu, gọi là phép Hồi Quang Phản Chiếu, hay là Phản bổn huờn nguyên. Ấy là chỗ bí quyết về Tâm không, vô chấp vậy.

Phật đưa bông sen lên là ý Ngài đưa cái Tâm duy nhất lên cho tăng chúng thấy, nhưng tăng chúng chỉ thấy bông sen chớ không thấy Tâm. Chỉ có Ca-Diếp là thấy Tâm, quán triệt chỗ vi diệu của Chánh pháp, không bị tướng bông sen án mắt, nên mới được cái Tâm ấn bí truyền của Phật.

Câu chuyện “Niêm hoa vi tiếu” nầy được xem là hột giống Thiền mà Đức Phật Thích Ca đã gieo vào Phật giáo lúc Ngài còn sanh tiền. Nhưng hột giống ấy không nẩy nở được ở Ấn Độ, phải chờ đến vị Tổ Sư thứ 28 là Bồ-Đề Đạt-Ma, đem hột giống Thiền nầy gieo vào đất Trung hoa thì hột giống mới nẩy nở và phát triển rực sáng vào thời Lục Tổ Huệ Năng của Phật giáo Thiền tông Trung hoa, và truyền lại đến ngày nay.