Nguyên văn bởi
smc
"Rằng ai muốn biết nhân xưa
Xét xem hoàn cảnh bây giờ chịu đây
Muốn biết quả báo sau này
Xét điều tội phước ta nay đương làm"
Câu hỏi "ai tu, ai giải thoát" là một câu hỏi sai, đầy Ngã-tính (mang tính chất Ngã Luận Thủ - chấp thủ vào 1 cái ngã). Nó sai bởi lẽ: ngay hiện tại này không xác định được "ta là AI" thì làm sao có câu trả lời cho câu "ai tu, ai giải thoát". Bạn cứ thử chiêm nghiệm xem: TA nằm ở đâu trên tấm thân này?
Để đơn giản hơn, bạn cứ xem xung quanh! Có người đẹp, người xấu; người đầy đủ các giác quan, kẻ bị khiếm khuyết bệnh tật; người giàu sang phú quý, kẻ ăn buổi sáng phải lo buổi chiều... Có nghĩa là mỗi người chúng ta hiện giờ, chính là QUẢ của các nhân quá khứ. Tương tự vậy, bây giờ mình làm gì (thiện, bất thiện) sẽ là nhân cho tương lai, cho đời sau sinh ra thân mới sáng lạng, hay khiếm khuyết, tức là 5 uẩn mới.
Nhìn kỹ bản thân mình như con rô-bốt vậy, nó được cấu thành từ những chi tiết, mỗi chi tiết làm 1 nhiệm vụ nào đó. Tập hợp những thứ "không-là-rôbốt" (chi tiết máy) để hình thành 1 con rô-bốt, chứ bản thân các chi tiết ấy đâu là rô-bốt. Cũng vậy, 5 uẩn như 5 dòng sông trôi chảy, kết hợp lại, làm nhiệm vụ riêng của các thứ, không thể chỉ ra 1 cái TA, TÔI nào trong 5 uẩn cả! Vô ngã là vô ngã. Không có chuyện hữu ngã với chúng sanh này, vô ngã với chúng sanh khác.
Bài kệ của một vị Thánh Ni:
"Sao Ông lại nói hoài,
Ðến hai chữ chúng sanh?
Phải chăng, này Ác ma,
Ông rơi vào tà kiến?
Ðây quy tụ các hành,
Chúng sanh được hình thành,
Như bộ phận quy tụ,
Tên xe được nói lên.
Cũng vậy, uẩn quy tụ,
Thông tục gọi chúng sanh.
Chỉ có khổ được sanh,
Khổ tồn tại, khổ diệt,
Ngoài khổ, không gì sanh,
Ngoài khổ không gì diệt."
Lời dạy bậc Đạo-sư:
"-- Này các Tỷ-kheo, sự kiện này xảy ra, khi ở đây có kẻ ngu si, vô tri, vô minh, với tâm bị tham dục chi phối, lại nghĩ cần phải vượt qua lời dạy của bậc Ðạo sư với câu hỏi: "Nếu được nói rằng, chư Tôn giả, sắc là vô ngã, thọ là vô ngã, tưởng là vô ngã, hành là vô ngã, thức là vô ngã; như vậy những hành động do vô ngã làm đã được ngã nào cảm thọ kết quả?" Này các Tỷ-kheo, các Ông đã được Ta huấn luyện tìm kiếm nhân duyên, chỗ này chỗ kia, đối với những pháp này, pháp khác.
Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, sắc là thường hay vô thường?
-- Vô thường, bạch Thế Tôn.
-- Những gì vô thường là khổ hay lạc?
-- Là khổ, bạch Thế Tôn.
-- Những gì vô thường, khổ, bị biến hoại, có hợp lý chăng khi xem: "Cái này của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi?"
-- Thưa không vậy, bạch Thế Tôn.
-- Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, thọ... tưởng... hành... thức là thường hay vô thường?
-- Vô thường, bạch Thế Tôn.
-- Những gì vô thường, là khổ hay lạc?
-- Là khổ, bạch Thế Tôn.
-- Những gì vô thường, khổ, bị biến hoại, có hợp lý chăng khi xem: "Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi?"
-- Thưa không vậy, bạch Thế Tôn.
-- Do vậy, này các Tỷ-kheo, phàm có sắc gì, quá khứ, vị lai hay hiện tại, nội hay ngoại... tất cả loại sắc, cần phải như thật quán: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi". Phàm có thọ gì, phàm có tưởng gì, phàm có hành gì, phàm có thức gì quá khứ, vị lai hay hiện tại, nội hay ngoại.. tất cả loại thức, cần phải như thật quán: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi".
Như vậy, này các Tỷ-kheo, vị Ða văn Thánh đệ tử yếm ly đối với sắc, yếm ly đối với thọ, yếm ly đối với tưởng, yếm ly đối với hành, yếm ly đối với thức.
Do yếm ly nên ly tham, do ly tham nên được giải thoát. Trong sự giải thoát, vị ấy biết được vị ấy đã giải thoát. Vị ấy biết: "Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những gì nên làm đã làm. Từ nay không còn trở lại đời sống thế này nữa".
Kính tưởng Đức Thế Tôn.