Trích dẫn:
Tuệ thứ XV - Phalanàna - Quả-Tuệ
Phát sanh trụ 2 tốc lực-tâm, riêng Hành-giả chỉ biết như sau: Khi niệm "Phồng à, Xọp à, Ngồi à, Đụng à", nó nhanh lên, nhanh lên rồi diệt phụp. Hành-giả tự nghĩ: Ta sao vầy, buồn ngũ hay sao? Chỉ bấy nhiêu là xong rồi. Hành-giả đã đắc Quả-Tuệ. Có Phật ngôn: "Akaliko là Pháp độ cho đắc Quả, không chờ ngày giờ, khi nào đắc Đạo thì đắc Quả không chậm trể".
Hành-giả lúc diệt như ngủ quên, tự hỏi: -Nảy giờ ta quên niệm sao?
Đạo-tuệ và Quả-tuệ đi liền nhau. Hành-giả đắc Tu-đa-hườn quả là Nhập-lưu hay Thất-lai, khi hết tuổi thọ, không còn sợ đi vào 4 đường ác đạo.
Tuệ thứ XVI - Pacechavkkhananàga - Tuệ Kiểm-soát Phiền-não và Tuệ Niết-Bàn.
Còn gọi là Tuệ "quay nhìn lại" hay "ôn lại", vì Hành-giả như người bị kẻ nghịch rượt chạy. Chạy một đổi rồi nhìn lại coi kẻ nghịch có theo chăng? Bởi vậy pháp hành đi nhanh từ Tuệ thứ XIII, XIV, XV, đi qua nhanh lắm.
Bậc thánh nhơn luôn luôn suy xét Đạo-Quả Niết-Bàn, suy xét phiền-não nào đã diệt. Người biết Pháp-học (Abhidhamma) thường hay làm bài toán trừ để coi trong 12 phiền não là 8 tham, 2 sân, 2 si, cái nào diệt cái nào còn. Đại Đức Thiền-Sư thường bảo Hành-giả phát nguyện. Phát nguyện không phải là cầu nguyện cho đắc Đạo-Quả. Đây là phát nguyện để xem các Tuệ cũ đã phát sanh, xin cho phát sanh lại, coi có đủ hay không.
Trước hết Hành-giả nguyện xin cho pháp Sanh-Diệt phát sanh thật nhiều trong 1 giờ, rồi trong nữa giờ, trong 20 phút, trong 10 phút, trong 5 phút. Kế đó, Hành-giả nguyện cho pháp Diệt và Thanh-tịnh phát sanh trong 5 phút, trong 10 phút, trong 20 phút, trong nữa giờ, trong 1 giờ. Diệt và Thanh-tịnh là pháp mà Hành-giả khi định tâm, không còn cảm giác gì đối với cảnh trần bên ngoài, không còn nghe, không còn thấy biết gì hết, hình như ngủ mà không phải ngủ.
Kế đó Hành-giả tập pháp Thuần-thục, nguyện cho diệt và thanh tịnh 1 giờ, 2 giờ, 3 giờ v.v... Hành-giả tập hành cho đặng pháp Thuần-thục là để hưởng hạnh phúc Niết-Bàn. Hành-giả không nên buồn phiền, nếu không có pháp Thuần-thục. Dù có, dù không cũng không quan hệ lắm, vì Hành-giả đã qua Tuệ XIV và Tuệ XV rồi nghĩa là đã đắc Đạo-Quả.
Sau khi giảng xong 16 cái Tuệ của Thiền Minh-Sát, Đại Đức Thiền sư khuyên Hành-Giả nên so sánh phần đầu, phần giữa, và phần chót, coi có giống như đã hành không, và tự biết mình đã đắc đạo-quả chưa. "Paccattam veditabbo vinnuhi" là Pháp mà các vị thiện-tri-thức được biết, được thấy tự nơi tâm. Thiền Sư không có quyền phán đoán chi cả.
Chỉ có Đức Phật mới có quyền phán đoán mà thôi.
Sau khi xả, Hành-giả hành lại kỳ nhì cho phát sanh 15 Tuệ (trừ tuệ thứ XII là Tuệ chuyển-tánh hay Gotrabbunàna) thì đắc quả Tư-đà-hàm quả.
Hành lại kỳ thứ ba, cho đủ 15 Tuệ, Hành-giả đắc A-na-hàm quả.
Hành lại kỳ thứ tư, cho đủ 15 Tuệ, Hành-giả đắc A-la-hán quả.
Đến đây là chấm dứt lý thuyết Pháp hành Minh-Sát-Tuệ (Vipassana) tròn đủ 16 Tuệ.