Bước vào Sơ Thiền

[delightdhamma]

Vậy thì trạng thái sơ thiền thuở còn nhỏ và sơ thiền trong 8 bậc thiền định với 4 thiền hữu sắc và 4 thiền vô sắc có khác gì nhau không ?

Trả lời: Sơ thiền hồi bé của Đức Phật cũng chính là sơ thiền hữu sắc Đức Phật đã nhớ lại và đi qua.

Tiện đây, tôi xin tóm tắt lại để các bạn ko bị nhầm lẫn:

1. Thiền định là gì ? Sự định tâm trên đối tượng gọi là Thiền Định.

2. Thiền hữu sắc: Sự định tâm trên đối tượng Hữu Sắc (có hình thể, màu sắc hoặc xúc chạm) là thiền Hữu Sắc. Thiền hơi thở là định tâm trên điểm xúc chạm của hơi thở với thân thể (dưới mũi). Tóm lại là sự định Tâm trên đối tượng Hữu Sắc gọi là thiền Hữu Sắc. Với thiền Hữu Sắc có 5 chi thiền ở sơ thiền, 3 chi thiền ở Nhị thiền (hỷ, lạc, nhất tâm), 2 chi thiền ở Tam thiền (lạc, nhất tâm) và 1 chi thiền (nhất tâm) ở Tứ thiền.

3. Thiền vô sắc: Sự định tâm trên đối tượng Vô Sắc gọi là thiền Vô Sắc. Với thiền Vô Sắc chỉ có 1 chi thiền duy nhất và cũng là đối tượng thiền cho từng bậc thiền. Sơ thiền Vô sắc (không vô biên). Nhị thiền Vô sắc (thức vô biên), Tam thiền Vô sắc (vô sở hữu), Tứ thiền Vô sắc (phi tưởng phi phi tưởng xứ).

4. Thiền Tuệ là gì ? Là sự định tâm trên đối tượng để thấy rõ thực tánh pháp (sinh diệt, bất toại nguyện, vô chủ). Đối tượng của thiền tuệ là (thân, thọ, tâm, pháp). Vì thế tâm thiền sắc giới hay vô sắc giới cũng trở thành đối tượng của thiền tuệ. Đây là điểm đặc biệt của thiền Tuệ do Đức Phật khám phá ra con đường cổ xưa, con đường mà chư Phật trong quá khứ, hiện tại và tương lai cũng sẽ đi qua.

5. Thiền tông kiến tánh: Nhận ra thực tánh pháp (pháp chân đế) khi sáu căn tiếp xúc với sáu trần nhờ không bám víu vào tâm sở (thọ, tưởng, hành, thức), lúc đó hành giả thấy được Tâm vương còn gọi là chủ nhân ông, chân tâm, phật tánh...Đến đây hành giả mới là giải ngộ, hành giả phải tiến hành Bảo Nhậm tức là ẩn cư hay độc cư thiền định bằng sự Thấy và Biết của tâm vương (pháp chân đế) để không bị các tâm sở (tham, sân, si) che khuất tâm vương.

Có lẽ vì ở Tứ thiền Sắc giới có 1 chi thiền duy nhất là Nhất Tâm giống như các bậc thiền ở Vô Sắc nên gây hiểu lầm là thiền phải đi từ Hữu Sắc đến Vô Sắc. Từ nhiều chi thiền đến một chi thiền, từ thô (hữu sắc) đến vi tế (vô sắc).

Trong các kinh Nguyên Thủy, Đức Phật thường khuyến tấn các đệ tử làm chủ thiền định bao gồm cả thiền sắc giới và vô sắc giới nên ngài thường trình bảy một mạch từ thiền hữu sắc đế vô sắc rồi đến diệt thọ tưởng định. Điều này gây hiểu lầm cho nhiều ngừoi là phi tưởng xứ là cao nhất hay thiền diệt thọ tưởng định là cao nhất. Mỗi loại thiền đều có đặc điểm riêng và tĩnh hữu dụng riêng. Một số vị còn nhầm lẫn đến tứ thiền rồi vào diệt thọ tưởng định được. Nếu để ý, các bạn sẽ thấy khi thuyết pháp, ngồi trước Đức Phật có đủ các tỳ kheo: chưa chứng thiền định, đã chứng thiền định sắc giới, vô sắc giới, chưa chứng đạo quả, đã chứng đạo quả,....Vì thế ngài nói rộng ra để ai chưa đạt được thiền nào thì thực hiện tiếp trong sự tu tập của đời phạm hạnh.