Cục pháp
Cục là sơn thủy tụ hội lại một khu, cấu kết thành cục diện gọi là cục. Tức là Thư, Hùng giao hợp ( sơn, thủy là thư, hùng). Từ chỗ Long sơn phát nguyên lìa tổ sơn ra đi, là ở hai bên sát cạnh phải có hai rạch nước đi theo. Sơn đi đến đâu, thì thủy đi đến đấy. Chữ là: “ Sơn hành tắc thủy tòng”, dầu đi xa hay gần rồi sơn, thủy vẫn phải tụ lại, hợp lại làm bạn với nhau, như “thư hùng giao cấu”thành thai ( kết huyệt).
Tất nhiên là Long tả toàn, thì thủy hữu toàn. Long hữu toàn thì thủy tả toàn.
Nghĩa là: Long ở bên tả lại, thì Thủy ở bên hữu đến Long ở bên hữu đến thì Thủy ở bên tả lại, hai bên Sơn, Thủy gặp nhau thì mới kết huyệt. Nếu hai cái sơn, thủy đều quay đi tức là Sơn phi, Thủy tẩu thì không kết huyệt.
Cục pháp có bốn cách là: Thuận cục, Tà cục, Hoành cục và Hồi cục.
- Thuận cục là long đi thẳng lại huyệt.
- Tả cục là long ghé chếch sang một bên.
- Hoành cục là long quay ngang hẳn về một bên.
- Hồi cục là long quay ngang rồi chuyển hướng, nghịch trở lại về tổ sơn, tức là “ hồi long có tổ”.
a. – Thuận cục thì hướng trông khoảng giữa hai bên long hổ, thủy tụ hợp, rồi theo thuận hướng chi huyền chảy đi ( nước đi ngoắt ngoéo như hình chữ chi, chữ huyền gọi là thủy chi huyền).
b. – Tả cục thì không hướng vào giữa như Thuận cục, hoặc ghé gác sang tả sa, hoặc ghé gác bên hữu sa, chỉ có một rạch nước qua minh đường rồi hợp với rạch nước bên kia, ở phía cạnh chảy đi.
c. – Hoành cục thì hướng ngang hẳn về một bên hoặc long sa, hoặc hổ sa, cũng chỉ có một rạch nước qua minh đường thôi, hai rạch nước hợp nhau ở phía dưới bên cạnh chảy đi.
d. – Hồi cục thì long thân quay ngược trở lên đối diện với tổ sơn, cũng chỉ thu có một bên nước theo long thân chảy lại, tức là “nghịch thủy triều đường”, rồi hoàn bão về sau lưng huyệt hợp với rạch nước bên kia chảy đi.
Vậy thì, chỉ có đại cán long mới hay thu được cả hai rạch nước và kết được Thuận cục thôi, còn đại chi long, chi trung cán, chi trung chi long, thì thường thường là thu được có một bên nước và không kết được Thuận cục, chỉ là kết Tả, Hoành, Hồi ba (3) cục thôi. Tất nhiên là không bằng Thuận cục thu hợp được cả hai bên nước, tức là đại địa.
- Hành độ của đại cán long, thì thể ngạnh ( ngạnh là không khởi phục, không đột khởi tinh phong) đi thì cũng có chỗ hay triết (triết là gãy khúc) như là long mạch ở đằng bắc đi về đằng Nam, nhưng một đưa về Tây, rồi một đoạn đưa về Đông, như cái thước thấp, không kéo thẳng, chữ gọi là: chi Huyền. Sa, thì hay tề ( tề là hai bên tả, hữu sa đều đi đến, như bày đặt đăng đối). Thủy thì xuất ( xuất là cả hai bên nước cùng chảy ra trước mặt hợp lưu rồi chày đi). Cục thì ( thuận là thu cả hai giải nước theo long, cũng đi thuận một chiều ra rồi hợp ở trước mặt.)
- Hành độ của đại chi long, thì thể cường ( cường là đại khởi, đại phúc, hay khởi hục mạnh), đi thì trắc ( trắc là mặt hướng nghiêng về một bên, Sa thì hay cái (cái là che, ngăn nước theo chảy thuận xuống, khỏi chảy tán mạn), Thủy thì triều ( triều là chi huyền, chảy ngoắt ngoéo như hình chữ chi, chữ huyền), cục thì hay nghịch (nghịch là quay ngược trở lại, thu được một bên đại thủy.)
- Chi trung cán là cái cán của các chi nhỏ, thuộc trong chi lớn, long này hành độ thì thể động ( động là khởi phục nhiều) và hay chính ( chính là ngay thẳng mặt về đằng trước), Sa thì hoặc cái hoặc thu ( cái là sa ở trên đằng sau, che qua huyệt; thu là sa ở dưới, đằng trước huyệt, quay ngược lại hạn thu nước ở trên chảy xuống), Thủy thì hay bão ( bão là vòng trước huyệt, như cái đai thắt vào mình) Cục thì hay hoành ( hoành là quay ngang mặt, thu một bên nước qua minh đường).
- Chi trung chi, hành độ thì thể nhược ( nhược là không đột khởi tinh phong, họa là mới khởi phục ít thôi), đi thì tà ( tà là chếch nghiêng về một bên), Sa thì cũng hay phối ( phối là được một bên sa đối diện), Thủy thì đoản ( đoản là chỉ thu được một đoạn ngắn tiểu thủy thôi), Cục thì hay tạp ( tạp là hoặc hoành, hoặc hồi, hoặc thuận).