Hơi thở vi tế

Khi hành giả chú tâm biết toàn thân hơi thở vào, toàn thân hơi thở ra, hơi thở của hành giả sẽ ngày càng trở nên nhẹ nhàng và vi tế hơn. Thậm chí, có lúc nó không còn rõ ràng nữa vì niệm lực của hành giả vẫn chưa đủ để quan sát.

Khi hơi thở biến mất, hành giả không nên ngừng thiền và bỏ đi. Nếu làm vậy hành giả sẽ không thể phát triển định lực của mình.

Lúc này hành giả vẫn tiếp tục thiền và chú tâm vào điểm xúc chạm tạm thời thay thế hơi thở. Khi hành giả chú tâm theo cách này, niệm của hành giả sẽ tăng trưởng từ từ và hành giả sẽ thấy hơi thở trở lại. Khi đó hành giả lại bắt đầu chú ý nhận biết toàn thân hơi thở vi tế vào, toàn thân hơi thở vi tế ra qua điểm xúc chạm.

Một số hành giả có thể bị căng cứng cổ hay cơ mặt, đó là bởi vì hành giả đã chú tâm quá mức vào một đặc tính cứng nào đó hoặc điểm xúc chạm. Điểm xúc chạm chỉ là nơi hành giả giữ tâm đứng yên, đối tượng nhận biết của hành giả là hơi thở và chỉ duy nhất hơi thở mà thôi. Chỉ khi hơi thở biến mất, hành giả mới tạm thời chú tâm vào điểm xúc chạm thay thế hơi thở. Trong trường hợp bị căng cứng cổ hay cơ mặt, hành giả hãy ngồi buông lỏng toàn thân, tránh mọi sự căng gồng của cơ thể, không nên cắn răng vào nhau..

Một số hành giả lại cảm thấy cơ thể bồng bềnh, trôi nổi. Đó là vì hành giả đã đi theo hơi thở vào bên trong cơ thể như ngực, bụng, lỗ rún … hay ra xa bên ngoài cơ thể. Lúc này hành giả hãy quay lại điểm xúc chạm, giữ tâm ở đó và chỉ nhận biết hơi thở khi nó đi qua điểm xúc chạm mà thôi. Hành giả không nên đi theo hơi thở vào bên trong cơ thể hay ra bên ngoài cơ thể mình.