Trích dẫn Nguyên văn bởi Walker Xem Bài Gởi
Mạn phép xin hỏi mọi người về sự khác nhau và cách dùng chính xác của 2 chữ: Thình lình và Bất thình lình.
Về lý thuyết, cho thêm "bất" có nghĩa là ngược với từ chính, nhưng xem ra với "thình lình" thì lại không hẳn thế:
Câu 1: Lúc cô đi tới góc phố, thình lình hắn xuất hiện.
Câu 2: Lúc cô đi tới góc phố, bất thình lình hắn xuất hiện.
2 câu này lại có cùng nghĩa.
Mong được giải đáp sự khác biệt.

Câu hỏi này của bạn hay quá nên tới nay vẫn không thấy ai trả lời. Do vậy, TV xin có ý kiến như vầy, bạn xem thử nhé!

- Thình lình và bất thình lình thì đồng nghĩa với nhau. Việc có thêm chữ Bất ở đây có lẽ gọi theo thói quen do hàng loạt từ đồng nghĩa với thình lình mà phải có bất như:

Bất ngờ, bất đồ, bất kỳ, bất ý, ...v...v...

- Chữ Bất được thêm vào chỉ mang tính nhấn mạnh chứ không mang lại nghĩa phủ định. Điều này ngoài ...thình lình...còn có 1 trường hợp khác là ...Chợt (nhiên).

VD:

Lúc cô ta đi tới góc phố, thình lình hắn xuất hiện.

Lúc cô đi tới góc phố, chợt hắn xuất hiện.


Lúc cô đi tới góc phố, bất thình lình hắn xuất hiện.

Lúc cô đi tới góc phố, bất chợt hắn xuất hiện.


Cái kiểu nói như vầy là kiểu nói dư và sai thường thấy trong tiếng Việt. Vì Bất là từ Hán Việt, thông thường thì không bao giờ đi chung với từ thuần Việt như Thình Lình và Chợt. Mà có lẽ cách nói ngày xưa là:

Bất ngờ, thình lình hắn xuất hiện.
Bất đồ, chợt hắn quay qua tôi.

Kiểu nói đó là nói chữ rồi diễn Nôm cho người ta hiểu. Kiểu như...Thiên trời, Địa đất, Cử cất, Tồn còn, Tử con, Tôn cháu, Lục sáu, Tam ba....v...v....

VD: Hôm nay gạo còn tồn bao nhiêu trong kho? (dùng thêm chữ Tồn là dư)

- Mối tình mẫu tử mẹ con của họ thật khiến cho người ta xúc động!

- Thời giờ là vàng bạc! [Thời (Hán)= Giờ (Việt)]

- Không còn nghi ngờ gì nữa, chính hắn là tên sát thủ! [Nghi (H) = Ngờ (V)]

Khi ta nghe những kiểu nói như vầy, có tính lặp lại nên cũng có tính nhấn mạnh, tăng thêm sự chú ý của người nghe.


Theo nguyên tắc là như vậy, nhưng dùng riết thì bị ...rớt chữ...cho gọn mà thành ra ...bất chợt, bất thình lình....Sự rút ngắn cho gọn trong tiếng Việt thường thấy như sau:

VD: - Trắng như trứng bóc vỏ -> trắng bóc.
- Đen như gỗ mun -> đen mun.


Những kiểu nói chữ rồi diễn Nôm thì rất phổ biến, nhưng đối với trường hợp trạng từ như Bất Thình Lình thì thật rất hiếm, vì đơn giản trạng từ thường không có nhiều như danh từ, động từ, tính từ ...v..v....

*Chú ý:

- Đúng theo chữ gốc Hán Việt thì ...Bất Ngờ...phải gọi là ...Bất Ngu.

Ngu có nghĩa là dự liệu, ước đoán. Đồng thời cũng có nghĩa là ...nghi ngờ. Có lẽ vì vậy mà người ta xào xáo riết rồi cho ra ...Bất Ngờ. Chứ Ngờ là từ thuần Việt thì không thể đi chung để cộng nghĩa với Bất.


...Thân ái,
-Thiên Vương-