THƠ VIỆT ĐƯỜNG - "QUẢNG LINH THẬP NHỊ CẢNH"

[splen]

xin tác giả cho mình hỏi
mình thắc mắc
trong sách tàu chỉ có 4 địa danh
1/phong bút phê vân
2 / la hà thạch trận
3 /cổ lũy cô thôn
4 /lân đầu hý thủy ......... mình ko hiểu mong dc giải thích????

1. Phong Bút Phê Vân hay Thiên Bút Phê Vân (bút trời viết lên mây) thuộc phường Nghĩa Chánh - tp Quảng Ngãi, ngọn núi này cao 61 m so với mặt nước biển, phía tây của ngọn núi này được đặt nghĩa trang liệt sỹ tỉnh.

2. La Hà Thạch Trận (trận đá La Hà) : thuộc huyện Tư Nghĩa - tỉnh Quảng Ngãi. Tương truyền rằng, lúc trong vùng còn hoang vắng, gió thổi qua đây gầm rất mạnh, tưởng như có cả một đoàn quân mai phục, nên gọi là La Hà thạch trận. Đây là 3 cụm núi đá liên hoàn: núi La Hà, núi đá Chẻ, núi Hùm. Do việc khai thác đá chưa được kiểm soát, nên ngày nay thắng cảnh này đã gần như hoàn toàn phế tích.

3. Cổ Lũy Cô Thôn :

Nằm tại xã Nghĩa Phú, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi; cách thành phố Quảng Ngãi 10 km về phía đông.

Núi Phú Thọ (Thạch Sơn) và Cổ Lũy cô thôn là thắng cảnh nổi tiếng từ xưa của tỉnh Quảng Ngãi do thiên nhiên và con người tác tạc. Núi Phú Thọ với quần thể đá granít màu xám đủ hình thù kỳ lạ như hòn Chuông, hòn Trống, chùa Hang, hang Xeo Quẹo... xen lẫn với cây cối.
Trên núi Phú Thọ còn có các thành cổ của người Chăm (thành Hòn Yàng, thành Bàn Cờ). Các thành này là nơi án ngữ nơi cửa biển. Vì người Chăm rất giỏi thủy chiến nên các thành này được xây dựng với mục đích báo tín hiệu về Thành cổ Châu Sa (từng là trung tâm kinh tế của châu Amaravati, nay là Quảng Ngãi, nằm phía đông bắc sông Trà Khúc) khi có quân xâm lược từ hướng biển, để bảo vệ kinh đô Trà Kiệu (Quảng Nam).
Dưới chân núi Phú Thọ là thôn Cổ Lũy. Thắng cảnh này không những có giá trị lớn cho tham quan, du lịch, nghỉ mát, mà còn có giá trị khoa học lịch sử trong việc nghiên cứu kiến trúc thành lũy người Chăm.

4. Long Đầu hý thủy có nghĩa là đầu rồng giỡn nước, là một trong mười cảnh đẹp đã từng được thi sĩ Nguyễn Cư Trinh xưa ngâm vịnh trong “Quảng Ngãi thập cảnh”.

Long Đầu hay Đầu rồng là tên một ngọn đồi nằm sát đường thiên lý Bắc-nam xưa kia và là Quốc lộ 1 ngày nay. Núi thuộc làng Phú Nhơn, nay thuộc thị trấn Sơn Tịnh, huyện Sơn Tịnh, ở bờ bắc sông Trà, ngay tại đầu cầu Trà Khúc. Thật ra ngọn đồi này chỉ là đoạn cuối của một dãy đồi kéo dài từ làng Tham Hội, huyện Bình Sơn ở phía đông-bắc chạy theo hướng tây-nam, đụng vào vực sông Trà Khúc. Hình núi chạy dài khuất khúc, chân núi choải ra và đầy cây cối, làng mạc, lưng núi cong võng như mình rồng. Khi đến sông Trà, núi đột ngột nhô cao như đầu rồng. Đoạn sông Trà ở đây dòng chảy đào sâu thành vực, từ dưới chân núi ngâm dưới vực sông, đất đỏ ngấm ra đỏ ối, nước sông vỗ vào các mõm đá, cuộn réo khiến người xưa tưởng tượng là đầu rồng giỡn nước và gọi là Long Đầu hý thủy. Đất đỏ từ “đầu rồng” chảy ra đỏ ối được giải thích bằng huyền thoại “Cao Biền đến đây yểm long mạch”.

Sách Đại Nam nhất thống chí do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn, chép: “Núi Đầu Rồng”. tức Long Đầu, cách huyện Bình Sơn 31 dặm về phía nam, hình thế khuất khúc, sống núi từ núi Sâm Hội chạy về nam, đến vực sông Trà Khúc thì dừng, hình như rồng thần hút nước, nên gọi tên thế. Trên núi có miếu cổ thờ Long Vận tướng quân. Sườn núi có 3 đường đi đều sâu như giếng. Tương truyền hồi Cao Biền nhà Đường cỡi diều giấy đến đây yểm đoạn long mạch, hoang đường không tin được. Trong tập mười cảnh Quảng Ngãi” có một đề là long Đầu hý thủy” tức là núi này.

Cần nói thêm, trải thời gian, sự phát triển về giao thông và các công trình xây dựng đã khiến núi Long Đầu không giữ nguyên vẻ đẹp như xưa. Ngay ở Long Đầu là nút giao thông Quốc lộ 1A – cầu Trà Khúc – Quốc lộ 24 B và các tòa nhà như khách sạn Mỹ Trà đã mọc lên. Chỉ còn có thể cảm nhận hình thế “khuất khúc” của rồng khi đứng trên đỉnh Thiên ấn phía đông Long Đầu nhìn lên.

Địa danh Thiên Ấn :

Thiên Ấn có tục danh là núi Hó, từ xưa đã được xem là "đệ nhất phong cảnh" của tỉnh Quảng Ngãi với mỹ danh "Thiên Ấn niêm hà", tức ấn trời đóng trên sông. Sông ở đây là sông Trà Khúc, con sông lớn nhất tỉnh. Cùng với sông Trà, núi Thiên Ấn từ lâu đã trở thành biểu tượng của vùng đất Quảng Ngãi.
Thực ra, núi Thiên Ấn chỉ là một quả đồi cao trên trăm mét, nằm ở thị trấn Sơn Tịnh, bên bờ bắc sông Trà Khúc, có quốc lộ 24B áp sát chân núi, cách quốc lộ 1A khoảng 3km về phía tây. Do vậy, khách theo quốc lộ 1A vào Nam hay ra Bắc đều có thể thấy rõ núi Thiên Ấn. Muốn ghé thăm Thiên Ấn, từ ngã ba đầu cầu Trà Khúc trên quốc lộ 1A, rẽ sang quốc lộ 24B về hướng đông chạy xe ô tô chỉ khoảng năm mười phút là đến chân núi. Ðường lên đỉnh Thiên Ấn xoắn ốc theo chiều kim đồng hồ, độ dốc không cao, lòng đường rộng, đã trải nhựa nên xe các loại đều lên xuống dễ dàng.
Sở dĩ núi có tên là Thiên Ấn vì đỉnh núi rộng, bằng phẳng, nhìn xa giống như một cái triện lớn do trời sinh ra. Sườn núi Thiên Ấn có nhiều cỏ tranh, phía đông sườn núi có chùa Thiên Ấn nằm giữa lùm cây cổ thụ rậm rạp. Ngôi chùa cổ này được xây dựng từ cuối thế kỷ XVII, đã được chúa Nguyễn ban cho biển ngạch "Sắc tứ Thiên Ấn tự", năm 1717. Trong khuôn viên chùa có cái cái giếng cổ sâu hun hút tương truyền được đào quết nhiều năm liền, tục gọi Giếng Phật. Chùa còn có quả chuông lớn thỉnh về từ làng đúc đồng Chú Tượng năm 1845, dưới triều vua Thiệu Trị, tục gọi là Chuông Thần. Giếng Phật, Chuông Thần đều đã đi vào thơ ca và gắn với những huyền thoại lý thú, đi vào thơ ca vịnh cảnh Thủ khoa Phạm Trinh từng có câu:

"Giếng Phật mạch sâu mùi nước ngọt
Chuông Thần đêm vắng giọng đưa thanh".

Phía đông chùa có khu "viên mộ" thiết diện hình lục giác, gồm nhiều tầng, là nơi an táng các vị sư trụ trì chùa. Ngoài ra, tại đỉnh Thiên Ấn, trên trảng đất bằng phẳng thoáng đãng phía tây còn có phần mộ của cụ Huỳnh Thúc Kháng, là nơi được nhiều du khách viếng thăm.
Từ đỉnh Thiên Ấn du khách có thể ngắm nhìn cả một khoảng không gian bao la, hùng vĩ xung quanh. Nhìn lên: trời tây là rặng Thạch Bích như một bức thành sừng sững. Nhìn xuống hướng đông có thể thấy cửa Ðại Cổ Lũy, nơi có cảnh đẹp nổi tiếng "Cổ Lũy cô thôn", với mặt biển lấp lánh. Nhìn về hướng bắc, tây bắc sẽ thấy nổi lên giữa đồng lúa xanh tươi dãy núi Long Ðầu với mình rồng uốn lượn. Nhìn về hướng nam núi Thiên Bút với cái mỹ danh "Thiên Bút phê vân (Bút trời vẽ mây) hiện lên giữa phố phường tỉnh lỵ Quảng Ngãi. Gần hơn là cầu Trà Khúc, sông Trà Khúc, nổi lên giữa những dải cát trắng, từng là nguồn cảm hứng cho hai bài thơ hay nhất của thi sĩ Cao Bá Quát: Trà Giang dạ bạc và Trà Giang thu nguyệt ca.
Ngày nay, khu vực núi Thiên Ấn đang được chúng tôi nghiên cứu quy hoạch thành một khu du lịch nghỉ dưỡng kết hợp với du lịch tâm linh. Đây là điểm đầu của dãy liên tục các khu du lịch nghỉ dưỡng biển Mỹ Khê, khu chứng tích Sơn Mỹ (vụ thảm sát Sơn Mỹ), đảo Lý Sơn (là nơi ngày xưa các thuyền nhân cha ông ta bắt đầu đi chinh phục và gìn giữ vùng biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa).