HIỂU ĐÚNG ĐẮN VỀ TƯỞNG TRI - THẮNG TRI - LIỄU TRI

[delightdhamma]

Nội dung kết luận của Pháp Môn Căn Bản do Thế Tôn thuyết giảng, phàm phu chẳng thể tự nghĩ. Phàm phu tự nghĩ lại Tưởng Tri thôi.

http://www.buddhanet.net/budsas/uni/...bo/trung01.htm

Qua việc có thực hành, tu tập Bát Chánh Đạo để đạt tới các quả vị này. Chú giải kinh Pháp Môn Căn Bản của Hòa thượng Thích Chơn Thiện:

a) Cấp độ tưởng tri: đây là cẩp độ nhận thức hữu ngã, nhìn thấy các hiện hữu đều có tự ngã (self). Cấp độ này là sản phẩm của tư duy hữu ngã, và các cảm thọ được đón nhận qua các giác quan hạn chế.

b) Cấp độ thắng tri: là cấp độ thấy biết trực tiếp các sự vật qua đại định (từ đệ tứ Sắc định đến Tứ Không định) và qua trí tuệ, mà không qua quá trình đối đãi của tư duy. Đây là cấp độ nhận thức hiện hành ở tâm của các Thánh hữu học và Thánh vô học, Bích chi Phật và Chánh đẳng Chánh giác.

Với các Thánh hữu học thì có thể liễu tri mà chưa thật liễu tri. Với hàng Thánh vô học, Bích Chi và Toàn Giác mới thực liễu tri.

Sự thật như thật của các hiện hữu là sự thật của Niết bàn, là Niết bàn.

c) Cấp độ liễu tri:

- Ở đại định, các Thánh hữu học hành thiền quán vô ngã, vô thường thì có thể cắt đứt 10 kiết sử, đoạn tận các lậu hoặc, thấy rõ được sự thật như thật của các hiện hữu (hữu vi và vô vi).

- Với các Thánh vô học, do đoạn tận tham mà liễu tri các pháp; tương tự, do đoạn tận sân, đoạn tận si mà liễu tri các pháp.

- Chư Phật thì đã liễu tri vạn pháp do vì thấy rõ "dục hỷ là căn bản của đau khổ, từ hữu mà sinh khởi lên, và già chết đến với hữu tình", đã "diệt trừ hoàn toàn các ái, hoàn toàn ly tham, hoàn toàn xả ly" nên đã "chân chánh giác ngộ Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác".

(Chú giải kinh Pháp Môn Căn Bản - Hòa thượng Thích Chơn Thiện)