HUYỀN THOẠI BỬU SƠN KỲ HƯƠNG
VÀ CUỐN SÁCH KIM CỔ KỲ QUAN

Phật Thầy Tây An, người sáng lập ra Bửu Sơn Kỳ Hương từ năm Kỷ Dậu 1849, là một tu sĩ yêu nước và là người có công lớn trong việc khai hoang vùng Thất Sơn, tỉnh An Giang. Các vị đệ tử của Ngài sau đó đã mở ra các hệ phái:
- Tinh Minh Hiếu Nghĩa của Đức Cố Quản Trần Văn Thành.
- Tứ Ân Hiếu Nghĩa của Đức Bổn Sư Ngô Tự Lợi.
- Phật Giáo Hòa Hảo của Đức Huỳnh Phú Sổ.

Tất cả đều lấy giáo lý tu nhân học Phật của đạo Bửu Sơn Kỳ Hương làm tông bổn. Căn cứ mộ bia Phật Thầy Tây An tại núi Sam Châu Đốc, tuyệt đại đa số tín đồ Bửu Sơn Kỳ Hương và các nhà sử học đều chấp nhận tiểu sử của đức Phật Thầy Tây An rằng:

Phật Thầy tên thật là Đoàn Minh Huyên, sinh năm Đinh Mão 1807, và viên tịch ngày 12/08/1856. Xuất thân từ một gia đình nông dân ở làng Tòng Sơn, Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp ngày nay).

Mặc dù Phật Thầy Tây An truyền dạy giáo lý lấy Tứ Ân làm trọng:
1. Ân tổ tiên cha mẹ
2. Ân đất nước
3. Ân Tam bảo
4. Ân đồng bào nhân loại

Vậy mà thử hỏi:
- Cha mẹ Ngài là ai? Anh em mấy người?
- Dòng tộc, miêu duệ của Ngài ở đâu, không con, chỉ còn cháu.
- Mồ mả cha mẹ Ngài hiện nay ở nơi nào?

Tất cả đều không có câu trả lời hoặc có mà không thống nhất rõ ràng !

Tuy nhiên có một số nhà nghiên cứu, cũng như cố học giả Hồ Hữu Tường, khi còn sinh tiền đã đưa ra giả thuyết Phật Thầy Tây An chính là con trai út của vua Quang Trung và Ngọc Hân Công Chúa. Ngài đã thoát khỏi nạn “Tru Di Cửu Tộc” của Gia Long, lánh nạn vào đất phương Nam, thay tên đổi họ và đã có công sáng lập đạo Bửu Sơn Kỳ Hương.

Giả thuyết này căn cứ vào lời truyền khẩu của các vị tiền bối, chứ chưa có kinh sách nào viết lại để chứng minh, do đó suốt một thời gian rất dài hàng thế kỷ, câu chuyện này đã trở thành một Huyền Thoại, là động lực cũng như thách thức đối với các nhà sử học Việt Nam.

Sau hơn 20 năm nghiên cứu quyển sách Kim Cổ Kỳ Quan được viết bằng chữ Nôm của ông Nguyễn Văn Thới (1866 - 1926), một đệ tử kiệt xuất của hệ phái Tinh Minh Hiếu Nghĩa, người viết dường như đã khám phá ra sự bí mật của huyền thoại về thân thế Phật Thầy Tây An, được tiết lộ cực kỳ khéo léo trong quyển sách Kim Cổ Kỳ Quan.

Người viết kính mời độc giả cùng chúng tôi đi tìm qua từng chứng cứ còn ghi…