Tìm Nghỉ Ngơi Trong Thiền Định

[Ẩn Tiên]

Những người giữ gìn tốt ba giới nguyện được khuyên bảo theo cách sau đây.

4. Người mới thực hành
Phải thành tựu lợi ích chính họ trước
Họ nên canh giữ tâm mình trong cảnh vắng lặng
Từ bỏ những công việc bận rộn, xao lãng.
Họ nên thoát khỏi những hoàn cảnh bất lợi,
Thuần hóa phiền não của mình bằng các pháp đối trị
Không lẫn lộn giữa cái thấy và hành động,
Họ nên dành thời gian thiền định.
Bất cứ loại nào trong năm phiền não
Nảy sinh trong tâm trí họ
Nên tỉnh giác nắm bắt nó
Sử dụng pháp đối trị và không bị phân tâm.
Họ nên cẩn thân, cảnh giác
Có cảm giác xấu hổ và đàng hoàng
Trong các hành động của thân, khẩu, ý
Hãy để họ trừng tâm của họ.

Những người mới bắt đầu trên con đường giải thoát nên thực hành chủ yếu để đảm bảo lợi ích của chính họ. Họ nên phấn đấu vì lợi ích của người khác chỉ gián tiếp thông qua nguyện vọng của họ, vì đến nay họ vẫn chưa có khả năng để đạt được điều đó. Điều này là do những phiền não trong tâm trí của họ sẽ tạo ra những điều kiện bất lợi (cho hành động vị tha). Thay vào đó, họ nên sống độc cư và áp dụng các pháp đối trị cho những phiền não của chính mình, và nên thực hành mà không làm lu mờ quan điểm và hành động của họ.30 Họ nên tập trung chánh niệm vào bất cứ phiền não nào xuất hiện trong tâm trí mình, để nó không tiếp diễn vào khoảnh khắc tiếp theo. Điều tối quan trọng là họ cần chú ý đến hành động của ba cánh cửa của mình với chánh niệm, nội quan và cẩn trọng. Như đã nó trong Con Đường Bồ Tát:

Tất cả những người muốn bảo vệ tâm trí của mình,
Duy trì chánh niệm, nội quan;
Bảo vệ cả hai, bằng cả mạng sống và chân tay
Tôi chắp tay cầu khẩn ngài.31

Lời khuyên sau đây sẽ hướng dẫn người mới bắt đầu, những người có tâm trí dễ bị tác động bởi hoàn cảnh bên ngoài, nên xử lý những tình huống và kinh nghiệm khác nhau phát sinh thế nào.

5. Khen ngợi và chế bai, từ chối và chấp nhận,
Dễ chịu và khó chịu, hãy để họ xem tất cả như nhau
Tất cả, như những màn ảo thuật và giấc mơ, đều không tồn tại thực sự.
Họ nên nghĩ về chúng như tất cả đều giống nhau
Chỉ như một tiếng vọng, và thực hành kiên trì,
Kiểm tra tâm trí bám chấp vào cái “Tôi” và “bản ngã”
Tóm lại, trong mọi hành vi, đừng để họ làm bất cứ điều gì
Trái với Pháp.
Họ nên chế ngự tâm trí và không làm hại người khác.
Không đắm chìm trong ô trược dù chỉ một khoảnh khắc.
Hãy để họ dành cả ngày lẫn đêm trong đức hạnh.
Đây là khoảnh khắc cao nhất.

Khi trải nghiệm lời khen ngợi hay lăng mạ, hạnh phúc hay sợ hãi, người ta nên nhớ rằng mọi hình tướng bên ngoài và kinh nghiệm bên trong chỉ là những giấc mơ và ảo ảnh, và rằng chúng không có sự tồn tại đích thực, giống như âm thanh của tiếng vọng. Người đó nên tự mình kiểm tra rằng, không có hình dạng hoặc màu sắc, thì cơn giận dữ và sự giày vò tâm trí không thể được tìm thấy. Như đã nói trong Con Đường Bồ Tát: “Với những thứ theo cách này là trống rỗng thì có gì để được và có gì để mất?” “Có gì để cho tôi vui sướng và đau khổ?” và “Mong sao những chúng sinh như tôi nhận ra và lĩnh hội rằng mọi thứ đều có đặc tính của không gian!” 32

Tóm lại, trong bất kỳ việc gì, ngày hay đêm, người ta phải thuần hóa tâm mình. Như vậy, người ta sẽ không làm hại người khác. Các phiền não sẽ tự động lắng xuống và phẩm hạnh sẽ tự nhiên tăng lên. Đây chính là định nghĩa của việc tu hành trong Phật Pháp, Như Long Thọ đã nói:

Hãy chế ngự tâm trí mình. Đấng Thế Tôn đã nói
Tâm trí thực sự là gốc rễ của Pháp.
Và trong kinh Pratimoksa nói rằng:
Từ bỏ mọi việc ác
Và thực hành đức hạnh
Hoàn toàn chế ngự tâm mình
Đây là lời dạy của Phật.

Bằng chứng về tính đúng đắn của những điều đã nó bắt bằng lời khuyên rằng người ta không nên quên mục tiêu cá nhân của mình, vì lúc đầu rất khó để đạt được lợi ích cho người khác.

6. Vì trong thời hiện tại đầy tội lỗi này,
Con người trở nên thô lỗ và hung dữ,
Việc vô cùng quan trọng là đảm bảo
Mục tiêu của bạn bằng thực hành trong đơn độc.
Nếu con chim không đủ lông đủ cánh thì nó không thể bay;
Tương tự, nếu không có thiên nhãn trí,
Bạn không thể giúp người khác.
Vì vậy, hãy nỗ lực đạt được mục tiêu của mình,
Và trong tâm mong muốn mang lại lợi ích cho người kahsc.
Đừng để tâm trí bạn bị lôi cuốn bởi những thú vui bận rộn;
Đây là những thủ đoạn lừa dối của Ma vương.
Điều quan trọng là phải chân thành nỗ lực thực hành
Đến đến giờ chết,
Bạn sẽ không bị dằn vặt bởi hối tiếc.

Ngay cả khi đức Phật xuất hiện, ngài cũng không thể thuần hóa được chúng sinh trong thời kỳ hiện tại. Vì vậy, đối với những người như tôi, mặc dù chúng ta có mong muốn giúp đỡ người khác, nhưng thời điểm để thực hiện mong muốn này vẫn chưa đến. Vì chúng ta thiếu tri thức siêu nhiên và thần thông làm ra các phép màu, và còn không thể mang lại lợi ích cho chúng sinh bằng cách ép buộc. Trong hoàn cảnh này, làm việc vì lợi ích của người khác không gì khác hơn là một trò hề, mọi người không nên được khuyến khích tham gia vào nó. Thay vào đó, họ nên được khuyến khích thực hành nhất tâm cô tịch trong rừng. Sự quyến rũ của ma vương, sự xao lãng và bận rộn của cuộc sống này đã lừa dối chúng ta trong quá khứ. Bây giờ chúng ta đã quá chán nản với nó. Chúng ta nên, bằng tất cả lòng chân thành, hãy đi một mình, đến những nơi vắng vẻ và kiên trì trong việc đảm bảo lợi ích của chính mình để khi chết, chúng ta sẽ không bị giày vò bởi nỗi hối hận (vì đã bỏ lỡ cơ hội). Bây giờ là lúc để vun đắp trong tâm trí chúng ta mong muốn mang lại lợi ích cho người khác. Như Santideva đã nói:

Có rất nhiều khuynh hướng và nhu cầu của chúng sinh
Ngay cả đức Phật cũng không thể làm hài lòng tất cả họ
Một kẻ khốn nạn như tôi thì không cần phải nói!33

Tuy nhiên, ngay cả khi bắt đầu bằng việc thực hành vì lợi ích của chính mình, thì cũng rất khó để duy trì sự tập trung vào việc này, do đó, người ta được khuyên nên dồn toàn bộ nỗ lực vào kế hoạch.

7. Bây giờ hãy kiểm tra tâm trí của bạn!
Hãy nhìn! Nếu bây giờ chết bạn sẽ ra sao?
Chẳng có gì chắc chắn về nơi bạn sẽ đến
Và bạn sẽ trở thành cái gì.
Bằng cách tiêu tốn những ngày đêm bị lừa đối trong xao lãng
Bạn đang lãng phí tự do và lợi ích của mình một cách vô nghĩa
Thiền định một mình trong cô tịch về những giáo lý thiết yếu
Hãy nỗ lực ngay bây giờ để đạt được mục tiêu cuối cùng của bạn.
Vì vậy hãy nỗ lực ngay lúc này.

Quay lại và nhìn vào bên trong chính mình. Nếu phải chết trong khoảnh khắc hiện tại này, tâm trí bạn đã sẵn sàng để khởi hành tới một đích đến hạnh phúc hay chưa? Điều quan trọng là phải suy ngẫm rằng khi lãng phí ngày đêm của mình trong xao lãng, sự tự do và lợi thế của bạn đang bị lãng phí. Bởi vì chính trong khoảnh khắc hiện tại này, bạn cần nỗ lực để đảm bảo mục tiêu cuối cùng cho sự giác ngộ của mình. Chính tại đây và bây giờ, bạn nên thành tâm cố gắng trong việc thực hành giáo Pháp. Như ta thấy trong Con Đường Bồ Tát:

Và thế mà cách tôi hành động lại như thế này
Tôi sẽ không lấy lại được mạng sống con người!
Và mất đi hình hài con người quý giá này,
Tội lỗi của tôi sẽ nhiều, còn phẩm hạnh thì không. 34

Thật khó chịu đựng những kinh nghiệm huyễn ảo của luân hồi! Vì vậy, người ta được khuyên nên cố gắng giải thoát bản thân khỏi chúng ngay tại thời điểm này.

8. Những hình tướng giả trá của luân hồi
Giống như một con đường nguy hiểm chất đầy sợ hãi
Hãy nhớ! Bạn phải tìm cách giải thoát cho chính mình.
Nếu một lần nữa bị lừa dối,
Bạn sẽ mãi lang thang trong ảo tưởng.
Do vậy hãy nuôi dưỡng tính kiên định và giữ nó trong tim!

Nghĩ đến nỗi đau khổ của các cõi cao và cõi thấp của luân hồi khiến người ta run sợ. Chúng giống như một con đường khó khăn và đáng sợ hoặc một vực thẳm khổng lồ. Nếu người ta không thể thoát khỏi nó, sẽ không bao giờ có thể được tự do. Do đó, người ta phải kiên trì. Như Santideva nói:

Dọc theo một vách đá nhỏ và bình thường
Nếu tôi phải chọn cách đi của mình đặc biệt cẩn thận
Cần gì phải nói đến vực thẳm miên trường đó
Lao xuống độ sâu ngàn dặm?35

Một lần nữa điều được dạy là cần tinh tấn trong việc thực hành giáo Pháp. Vì rất khó để vượt qua đại dương luân hồi.

9. Bây giờ trên con thuyền tự do và lợi thế của bạn
Đi qua đại dương khó vượt:
Phiền não và bám chấp của bạn vào “cái tôi”.
Nhờ sức mạnh từ công đức của bạn,
Cơ hội trong một trăm năm của bạn đã xuất hiện:
Con đường giải thoát và giác ngộ của bạn!
Vì vậy, bây giờ, và với sự toàn tâm kiên định,
Hãy đảm bảo hạnh phúc và lợi ích của bạn!

Sự ô trược giống như một đại dương sâu thẳm, những tự do và lợi thế hiện tại của một người giống như chiếc thuyền để vượt qua nó. Một lần nữa, như Con Đường Bồ Tát nói:

Sau này sẽ khó tìm thấy con thuyền này.
Thời gian mà bạn có bây giờ, đồ ngốc, không phải để ngủ đâu!36

Những tự do và lợi thế này, rất khó tìm, giờ đã được tìm thấy, và những khuyết điểm cùng phẩm chất tương ứng của luân hồi và niết bàn đã được hiểu. Hơn nữa, ý nghĩ nhỏ bé: “Tôi phải thực hành Pháp” đã xảy ra. Đây là dấu hiệu cho thấy lòng từ của đức Phật đã đi vào trái tim một người. Nó giống như một tia chớp trong bóng tối sâu thẳm. Vì không dễ để một trạng thái tâm thiện hạnh như vậy phát sinh. Bây giờ nó đã xuất hiện, nó nên được theo đuổi với tính siêng năng và không chậm trễ. Như Con Đường Bồ Tát nói:

Thật khó để tìm được sự rảnh rang và giàu có
Nhờ đó mục đích của chúng sinh có thể đạt được
Nếu bây giờ tôi không biến nó thành lợi ích của mình
Làm sao tôi có cơ hội như vậy một lần nữa?
Giống như trong một đêm tối che phủ mây đen,
Những tia chớp đột ngột lóe lên và mọi thứ đều hiện rõ,
Tương tự, hiếm khi, thông qua Phật lực,
Những suy nghĩ tốt đẹp nảy sinh, ngắn ngủi và thoáng qua trên thế gian.
Thiện hạnh, do vậy, bị suy yếu ...37

Bây giờ là lời khuyên rằng người ta nên tinh tấn tu tập Phật pháp vì nghịch cảnh luôn rình rập.

10. Cuộc đời là phù du, mỗi khoảnh khắc đều thay đổi.
Những sự xao lãng, khôn ngoan đánh lừa bạn.
Hãy hoãn lại những việc làm thiện nguyện của bạn.
Thói quen ảo tưởng của bạn rất mạnh như vậy!
Những ô trược trong vô lượng của chúng
Tự nhiên ập đến với bạn và trong một khoảnh khắc.
Trong khi thiện hạnh mạng lại công đức khó có thể đến
Dù bạn cố gắng bao nhiêu!
Vậy thì điều quan trọng là phải nỗ lực
Để đảo ngược luồng gió mạnh mẽ của nghiệp!

Cuộc sống của chúng sinh không phải là vĩnh cửu cho dù trong một khoảnh khắc. Còn những người thực hành pháp bị phản bội bởi những hình tướng gây xao lãng của thế giới này. Những người non kém luôn trì hoãn việc thực hành thiện hạnh của họ. Chúng sinh trong luân hồi đã quá quen với những hình tướng huyễn ảo của nó đến nối, trong suốt tam giới, những phiền não rơi xuống họ như mưa. Hành động tích cực xảy ra nhưng hiếm hoi và chỉ nhờ vào hành vi của các Đấng Chiến Thắng. Thật khó để đảo ngược được làn sóng của biển cả triền phược. Điều quan trọng nhất là cần tinh tấn kiên định trong Pháp với toàn bộ sức mạnh của mình và tránh thực hành rời rạc. Tôi khuyên bạn nên cân nhắc cẩn thận ý nghĩa của những lời dạy trong Udanavarga:

Than ôi! Các pháp hữu vi đều thoáng qua;
Chúng sinh ra rồi hoại diệt.
Thay vì chỉ sống và chết,
Hãy nỗ lực nhanh chóng để đạt đến hạnh phúc bình an.

Cuối cùng có một chỉ dẫn rằng, chính vì luân hồi không có bất cứ ý nghĩa trọng yếu nào, nên điều quan trọng là phải nỗ lực tinh tấn trong giáo Pháp.

11, Trong luân hồi không hề có chút niềm vui nào.
Thật không thể chịu đựng khi nghĩ đến
Mọi nỗi buồn trong vòng quay của cuộc đời này.
Vậy bây giờ hãy áp dụng nhữung phương pháp giúp bạn thoát khỏi nó.
Nếu thay vì một nỗ lực chân thành
Trong tinh hoa của giáo lý,
Bạn chậm chạp trong một thực hành nhàn nhã không thường xuyên,
Sẽ chẳng có điều gì tốt đẹp xảy ra.
Vậy hãy nuôi dưỡng nhận thức ngày càng tăng về tính vô thường
Cùng với nỗi chán nản lành mạch về thế gian.
Hãy nỗ lực hết mình khi thực hành,
Đừng để bị phân tâm dù trong khoảnh khắc.

Thật không thể chịu đựng khi suy nghĩ về những đau khổ trong ba cõi luân hồi. Chúng ta phải tìm cách thoát khỏi nó. Chúng ta cần nỗ lực không ngừng trong giáo pháp. Chỉ hiểu và muốn làm thôi thì chưa đủ. Như đã nói trong kinh Avatamsaka:

Giống như người lái đò lành nghề
Đã chở vô số người
Qua bên kia dòng nước rồi chết,
Pháp cũng vậy nếu bạn không thực hành nó.
Giống như một nhạc công khiếm thính
Có thể là niềm vui của nhiều người
Trong khi bản thân anh ta không nghe được gì
Pháp cũng vậy nếu bạn không thực hành nó.
Giống như hình ảnh hay âm thanh của nước
Không làm dịu cơn khát
Của những người đang khát
Pháp cũng vậy nếu bạn không thực hành nó.

Vì vậy, kết luận:

12. Nếu ngay từ đầu bạn đã nắm bắt tốt điều này,
Trong tương lai bạn sẽ đạt đến giác ngộ
Và một khi bạn đã có được điều tốt cho bản thân,
Bạn sẽ tự nhiên đạt được điều tốt cho người khác.
Bây giờ con đường tối thượng bạn đã khám phá
Dẫn bạn đến sự giải thoát khỏi luân hồi.
Mọi việc bạn làm bây giờ đều phù hợp với Pháp
Do đó bạn là cơ sở cho sự thành tựu giác ngộ.

Nếu bạn hiểu rõ về những khiếm khuyết của luân hồi và lợi ích của giải thoát, và nếu bạn hiểu đúng lời dạy phải dấn thân ngay lập tức và mạnh mẽ vào Pháp, bạn sẽ, thông qua thực hành kiên trì, đạt được lợi ích cho bản thân và người khác. Nếu bạn đặt ra con đường giải thoát với giác ngộ là mục đích cuối cùng của mình, bất cứ điều gì bạn làm đều sẽ phù hợp với Pháp. Điều được nói tới trong tất cả các kinh điển và mật điển là khi làm như vậy, bạn sẽ có nền tảng thích hợp cho việc thực hành mà nhờ đó đạt được giác ngộ. Vì vậy, tôi khuyên bạn hãy hành động phù hợp.

Trong vòng luân hồi như một khối lửa đau khổ
Tâm trí tôi trong cơn buồn bã mệt mỏi nói với tôi rằng:
“Bây giờ, trong kiếp này, hãy đến những khu rừng yên ả
Hãy thực hành với lòng chân thành, từ bỏ mọi thú tiêu khiển.”
Lúc này, khi mục đích của tôi cần đạt được
Làm việc vì tha nhân chỉ là giả tạo.
Một nguồn bất mãn và khổ sở.
Nó sẽ phục vụ mục đích gì?
Vậy hãy để tôi sống một mình trong rừng.
Trong tình trạng hiện tại của tôi, mặc dù tôi có thể tinh tấn,
Làm sao tôi có thể giúp ích cho người khác?
Khi tôi suy ngẫm về đời sống bên trong hoặc hoàn cảnh bên ngoài,
Nỗi buồn lớn dần, trào dâng.
Vậy nên bây giờ trên đỉnh núi cao hiểm trở tôi sẽ ở lại một mình.
Và sẽ bỏ lại đó cả thể xác lẫn cuộc đời mình.

Đây là điểm kim cương thứ hai của Thừa Thanh Tịnh Siêu Việt, một bản bình luận về Tìm Nghỉ Ngơi trong Thiền Định, một giáo lý của Đại Toàn Thiện.