28. Ví dụ, việc khách thể hóa nền tảng có thể được minh họa bằng phép ẩn dụ về việc ở giữa đại dương và nhầm mình là một giọt nước, coi đại dương là cái gì đó hoàn toàn tách biệt. Tương tự, Dudjom Lingpa thấy rằng những loại kinh nghiệm này là do ngoại tại hóa nền tảng tồn tại.

Giống như đại dương là cơ sở để phản chiếu mặt trăng, các vì sao, và các hành tinh, bản chất của tính giác, pháp thân nền tảng, là nền tảng của toàn thể luân hồi và niết bàn. Khi nghĩ về nền tảng, rất dễ rơi vào mô hình đồng nhất hoặc coi nó ngang hàng với bản ngã của chúng ta. Mặc dù pháp thân nền tảng là bản chất tính giác riêng của chúng ta, nhưng nó không nên bị nhầm lẫn với ý thức về bản sắc cá nhân của chúng ta, vì ý thức về bản sắc cá nhân của chúng ta chỉ là một tia lửa phát sinh từ pháp thân nền tảng.

29. lam gyi rig pa

30. “Sự vắng mặt của hoạt động tinh thần” ám chỉ bản chất thực sự của pháp thân, thoát khỏi mọi chuyển động. Bạn có thể thấy mình trong trạng thái thiền định có vẻ như là bản sao của “sự vắng mặt hoạt động tinh thần” này, khi bạn hoàn toàn bình lặng và tâm trí của bạn hoàn toàn tĩnh lặng, cởi mở và rộng rãi. Hoặc có thể bạn chỉ đang trống rỗng. Vấn đề với suy nghĩ rằng bạn đang thiền trong khi ở trong trạng thái trống rỗng về mặt tinh thần là khi hoạt động trở lại, bạn thấy rằng tâm trí của bạn không thay đổi. Do đó, việc mất tập trung không có lợi theo bất cứ cách nào vì nó không loại bỏ được những đau khổ về tinh thần.

Thay vào đó, bạn nên chú ý đến không gian tuyệt đối của thực tại, bản tính của nó giống như không gian. Phẩm chất giống như không gian của nó là như vậy mà không có gì trên thế giới có thể có lợi hay có hại cho nó. Trong khi đó, nếu bạn hỏi: “Điều này có nghĩa là không có thiện hạnh hay bất thiện hạnh đối với pháp thân phải không?” thì câu trả lời là chừng nào bạn còn vướng mắc vào nắm bắt nhị nguyên, thì sẽ luôn có thiện hạnh và bất thiện hạnh vì bạn vẫn còn trong luân hồi. Do đó, có những lúc bạn rơi vào trống rỗng, và có những lúc bạn lấy lại sáng suốt. Tuy nhiên, nền tảng đã sáng ngời từ nguyên thủy, hiện diện từ nguyên thủy; bản tính của nó là tỉnh thức, vì vậy chẳng có gì để nó được đánh thức, Mặt khác, khi chúng ta nói về những người đạt được phật quả, chúng ta đang nói đến việc loại bỏ những che chướng tạm thời hoặc ngẫu nhiên che khuất tính giác. Miễn là chúng ta đang nói về quá trình loại bỏ những tấm màn che khỏi bản thể của tính giác, chúng ta thấy những trình bày phức tạp này về nền tảng cùng với các quá trình khác nhau nhằm mục đích trưởng thành hướng tới thức tỉnh tinh thần.

31.Dharmata thực tại tối hậu là thể tính của mọi hiện tượng, tức là tính không, còn được gọi là không gian tuyệt đối.

32. Mọi phẩm chất của pháp thân, báo thân, và ứng thân đều được hiện thực hóa tự nhiên trong chính bản chất của tính giác. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các mô tả về “pháp thân vĩ đại, thoát khỏi mọi cực đoạn, thiên lệch, đi và đến”, hãy xem các bài trình bày kinh điển về tám cực đoan của quá trình xây dựng khái niệm, từ các học giả như Long Thọ.

33. Nền tảng toàn thể (kun gzhi) vẫn còn rất nhiều trong luân hồi. Nó là trạng thái trống rỗng hoàn toàn, một sự trống rỗng của tính giác.

34. “Đồng nhất” hoặc nắm giữ chặt chẽ (nye bar len pa) là một thuật ngữ kỹ thuật rất quan trọng trong Phật giáo, ám chỉ khuynh hướng đồng nhất chặt chẽ với cơ thể, tâm trí, suy nghĩ, cảm xúc, vân vân, của chúng ta, nghĩ rằng chúng thực sự là của chúng ta, trai ngược với những hiện tượng đơn thuần mà chúng ta nghĩ là không phải.

35. Tính giác và tâm trí có cùng bản tính tinh túy (ngo bo) nhưng xét về bản chất của chúng (rang bzhin) , khi có sự nắm bắt thì được gọi là tâm trí, khi không có sự nắm bắt thì được gọi là tính giác.

36. “Tử cung nguyên thủy” là tử cung của thực tại tối hậu.

37. Các cơn sóng tự nhiên hòa trở lại vào đại dương, không cần tác động bên ngoài. Tương tự, mọi biểu hiện và hiện tượng của luân hồi và niết bàn tự nhiên hòa trở lại vào tử cung của thực tại tối hậu, tử cung ban đầu.

38. “Bản tính của tồn tại” là từ đồng nghĩa với tính không.

39. Thông thường, sau khi thời khóa thiền kết thúc, chúng ta có xu hướng bị mất tập trung khi các “trạng thái bình thường” của tâm trí như ham muốn, tức giận hoặc ảo tưởng phát sinh; chúng ta chạy theo những “trạng thái bình thường” này của tâm trí trong khi quên mất mục đích của thiền định.

40. Orgyen Tsho Kye Dorje và Orgyen Dorje Drolo là hai trong tám hóa thân của Guru Rinpoche. Hóa thân đầu tiên có nghĩa là “Kim cương sinh ra từ hồ Oddiyana” và ám chỉ đến một hóa thân an bình của Guru Rinpoche. Hóa thân thứ hai có nghĩa là “Kim cương hoang dã và phẫn nộ của Oddiyana” am chỉ đến một hóa thân phẫn nộ của Guru Rinpoche. Cả tám tên được gọi chung là Guru Tsen Gye, hay “Tám tên của Guru”. Tám tên này không phải là các Guru Rinpoche khác nhau, đúng hơn, chúng tượng trưng cho những đặc điểm khác nhau để chỉ ra bản tính sâu xa nhất của tâm trí.

41. Cả chủ thể và đối tượng đều chỉ tồn tại như những chỉ định mang tính khái niệm.

42. Mặc dù các chiều không gian chẳng là gì khác ngoài sự mở rộng của tính giác, nhưng dù không gian có vẻ rộng lớn đến đâu, nó cũng không rộng lớn hơn bản tính của tính giác chính bạn.

43. Nếu bạn vật chất hóa đức Phật bằng cách tưởng tượng ra khuôn mặt của ngài, nghĩ rằng ngài thực sự ở trên kia và bạn thực sự ở dưới này, bạn chỉ tạo ra một ma vương ở trên bạn. Việc vật chất hóa bản sắc vốn có của đức Phật là điều mà Orgyen Dorje Drolo muốn phá hủy. Vì vậy xin đừng để bị cuốn theo và đi đập phá các bức tượng phật!

44. Tương tự, con quỷ bên dưới là hiện thân của kẻ thù, ác ma, vân vân.

45. “Bản tính của bạn” không ám chỉ những đặc điểm như nam tính trái ngược với nữ tính, hay những khía cạnh nhất định trong tâm lý của bạn, mà ám chỉ bản chất giác ngộ của chính bạn.

46. Vào thời điểm này, sự giải thoát không diễn ra tuần tự mà chứng ngộ và giải thoát diễn ra cùng một lúc.

47. “Hang động của những hình tướng lừa dối” là sự vật hóa của những vẻ ngoài tạo ra hy vọng, sợ hãi và các trạng thái tinh thần khác khiến chúng ta quay trở lại trạng thái bình thường. Những lời dạy tinh túy này đã làm sụp đổ hang động của sự lừa dối.

48. Ở đây, “sự vật hóa” không phải là từ tiếng Tây Tạng phổ biến bden dzin, mà chúng ta dịch là “nắm bắt sự tồn tại đích thực” hay “sự vật hóa”, mà đúng hơn là rtag dzin, theo nghĩa đen là “nắm bắt sự tồn tại vĩnh cửu”. Trước đây, rtag dzin đã được dịch là “nắm bắt vĩnh cửu”, nhưng đây hiếm khi là nghĩa chính xác.

49. Biết được toàn thể của luân hồi và niết bàn có nghĩa là biết được bản tính tinh túy của tồn tại như là những màn trình diễn của tính giác. Một khi bạn biết và nhận ra cái toàn thể này, sự nắm bắt tồn tại thực chất tự nó biến mất, và hang động lừa dối sụp đổ.

50. Tiến trình tuần tự của việc tìm kiếm trước tiên là tham chiếu thực sự của từ “Tôi” và sau đó là tham chiếu thực sự của từ “thân thể” cũng được tìm thấy trong gnas lugs rang byung. Thông qua quá trình giảm thiểu này, bạn ngừng nắm bắt các nhãn hiệu của “Tôi” và “thân thể” vì bạn nhận ra rằng tất cả các bộ phận riêng lẻ đều có nhãn hiệu riêng của chúng nên chúng không thể được gọi là “Tôi” hay “Thân Thể”.

51. Về sự “biến mất” này, không phải là mọi thứ đã tồn tại rồi sau đó không tồn tại nữa, mà đúng hơn là chúng chỉ là những sự xuất hiện có tính lừa dối ngay từ đầu. Vì vậy chúng chưa bao giờ tồn tại, chúng không biến mất khỏi sự tồn tại, mà đúng hơn là những màn trình diễn huyễn ảo của các hình tướng biểu hiện rồi trở nên không biểu hiện.

52. Bằng cách tìm kiếm cơ sở của sự chỉ định và không tìm thấy nó, sai lầm của việc sự vật hóa được tiết lộ. Phần trước trình bày cụ thể để chống lại khuynh hướng sự vật hóa mọi thứ của chúng ta. Chúng ta vật chất hóa mọi thứ bên trong theo nhân dạng và thân thể của chính chúng ta. Chúng ta vật hóa mọi thứ bên ngoài theo môi trường, các vật thể trong môi trường và mọi thứ ở giữa. Nhận ra tất cả những thứ này là những hiện tượng ảo tưởng, và nhận ra cách chúng ta nắm bắt những thứ không thực sự tồn tại như là thực sự tồn tại. Ngoài ra, hãy nhận ra cách chúng ta dán nhãn mọi thứ và sau đó vật hóa các đối tượng của những nhãn hiệu đó, bởi vì trong thực tế không có cơ sở thực sự tồn tại nào cho các nhãn hiệu đó.

53. Đây là bảy phẩm chất của không gian kim cương.

54. Năm nguyên tố là đất, nước, lửa, không khí và không gian.

55. “Trống rỗng từ phía riêng của chúng” có nghĩa là chúng trống rỗng về bất cứ sự tồn tại cố hữu nào từ phía riêng của chúng. Điều này liên quan đến cả chủ thể và đối tượng.