Tính cách cá nhân do nhiều yếu tố tạo nên, trong đó môi trường sống là một yếu tố quan trọng nhất.

Khi nói về đặc điểm tính cách của dân tộc Việt Nam nói chung, cần phải xét đến những yếu tố sau đây:

1. Dân tộc Việt Nam trong 4000 năm luôn luôn sống trong hoàn cảnh chiến tranh. Khi phải đối mặt với sự sống và cái chết, con người phải vận dụng mọi giác quan nhanh nhạy để xử lý tình huống. Do đó hình thành nên phản ứng nhanh nhạy của người Việt Nam.

2. Ngoài chống chọi với giặc ngoại xâm, người Việt Nam thường xuyên phải chống chọi với thiên tai khắc nghiệt, hàng năm phải gánh chịu gần 10 cơn bão các cấp đổ bộ vào đất liền. Do phải vật lộn với thiên tai để giành giật sự sống, người Việt Nam hình thành thói quen tiết kiệm, tích trữ cho cá nhân.

3. Do hai yếu tố nói trên cộng lại, do chiến tranh và thiên tai, làm cho nền văn minh Việt Nam bị kéo chậm lại, mặc dù Việt Nam có bề dày lịch sử lâu đời hơn rất nhiều các dân tộc khác trên thế giới. Điều dễ thấy nhất đó là Việt Nam không có một công trình xây dựng nhân tạo nào đáng để ghi vào văn minh Thế Giới về mức độ hoành tráng. Cũng vì yếu tố này nên người Việt Nam cũng không có tư duy công nghiệp hiện đại, và không có tự duy chiến lược lâu dài. Mà chủ yếu là suy nghĩ nhỏ lẻ, tiểu nông như bài phân tích nói trên.

Tuy nhiên, trong môi trường khắc nghiệt như vậy, dân tộc Việt Nam vẫn tồn tại và phát triển đến ngày nay, chứng minh rằng dân tộc Việt Nam là một dân tộc thông minh.