Đạo - Con đường tu hành

[Viên Mộc]

[KINH SA MÔN QUẢ] Đức Phật đã chỉ rõ con đường dẫn vào SƠ THIỀN, Các yếu tố cần thiết để vào sơ thiền, đặc tính của sơ thiền, và sự vượt lên trên sơ thiền như sau:
- Tỷ kheo thực hiện giới hạnh đầy đủ,bởi vì sao? Vì giới hạnh chưa được đầy đủ, là ta đang bón thức ăn cho 5 triền cái (ÁI, SÂN, HÔN TRẦM, TRẠO HỐI, NGHI), Mà 5 triền cái ấy là màng che (Vô Minh) ngăn trở ta với ánh sáng Trí huệ (MINH).
Người bị vô minh che mờ, BỊ 5 TRIỀN CÁI CHE MỜ giống như người bị giam trong ngục tối, không biết sự phá triển văn minh bên ngoài, như người nô lệ, cố gắng phấn đấu nhiều mà không được hưởng thành quả nợ nần bám víu, lúc nào cũng lo trên lo dưới, đau khổ không thoải mái.
- Người tu hành, Biết đươc giáo pháp (NIỆM GIÁC CHI), Hiêu thấu giáo pháp, hết nghi ngờ(TRẠCH GIÁC CHI) thực hiện giới hạnh: Ly dục, ly ác pháp, ăn thức ăn "sạch", ăn ít, ngủ ít, nói ít [XẢ GIÁC CHI]... Hôn trầm, tham ái giảm dần... Lại siêng năng tu tập (TINH TẤN GIÁC CHI), đoạn trừ đi 5 triền cái ấy.
- Do 5 triền cái được đoạn trừ, giống như người bị nhốt trong ngục tối một ngày được thả ra ngoài sáng, lại như kẻ nợ nần tù túng, một ngày làm ăn khá giả, trả hết nợ nần.... tâm cảm thọ hân hoan (hỷ sanh), do TÂM HOAN HỶ THÂN ĐƯỢC KHINH AN, thân khinh an [KHINH AN GIÁC CHI] nên LẠC THỌ sanh, do lạc thọ, TÂM ĐƯỢC ĐỊNH TĨNH (ĐỊNH GIÁC CHI)... (7/7 giác chi xuất hiện)

Như vậy thực hiện hành pháp Tứ NIỆM XỨ (gồm TẦM- Sự nhận biết đối tượng của TỨ NIỆM XỨ), Và TỨ- Sự thấu hiểu (BIẾT) Đối tượng đó ở đâu trong 4 xứ: THÂN HÀNH NIỆM, THỌ HÀNH NIỆM, TÂM HÀNH NIỆM, PHÁP HÀNH NIỆM và chi tiết của nó), giúp 5 triền cái (ÁI, SÂN, HÔN TRẦM, TRẠO HỐI, NGHI) Được trừ diệt, các giác chi (7/7)được tu tập nhuần nhuyễn. Khi đó sẽ có
HỶ
LẠC
Và khi hành thiền tâm được chuyên nhất (không vọng động, không gián đoạn) [NHẤT TÂM] là hành giả tiến vào SƠ THIỀN.