Những ngôi chùa lớn đời Lý đều là chùa hoàng gia, nghĩa là xây theo lệnh của vua, và là nơi vua làm lễ. Vạn Phúc, Sùng Thiện Diên Linh, Cảnh Long Đồng Khánh, Đại Thắng Tư Nghiêm... những cái tên huy hoàng, mà về sau dân gian gọi là Phật Tích, chùa Đọi, chùa Dạm, chùa Báo Thiên... đều là nơi có những di vật quý còn sót lại.

Những ngôi chùa lớn đời Lý đều là chùa hoàng gia, nghĩa là xây theo lệnh của vua, và là nơi vua làm lễ. Vạn Phúc, Sùng Thiện Diên Linh, Cảnh Long Đồng Khánh, Đại Thắng Tư Nghiêm... những cái tên huy hoàng, mà về sau dân gian gọi là Phật Tích, chùa Đọi, chùa Dạm, chùa Báo Thiên... đều là nơi có những di vật quý còn sót lại.

Chùa Dạm xưa được vua Lý Nhân Tông xây trong 8 năm, dành tặng mẹ là bà Phù Thánh Linh Nhân Hoàng thái hậu, tức bà Ỷ Lan. Người đàn bà tài năng và quyền lực bậc nhất của nước Việt, về cuối đời sám hối tội lỗi đã giết vợ cả của chồng và 72 cung nữ - tức Thượng Dương hoàng hậu, đã về đây và Phật Tích theo Phật pháp.

Tất cả đến nay hoang phế hết, chỉ còn những nền móng đá, và một cây cột đá đứng giữa trời. Cột đá để trên một đài hình sóng nước vòng tròn. Đối xứng qua bên kia trục chính có một đài sóng nước hình vuông nữa, không biết xưa kia có gì. Có thể là một cặp biểu tượng Linga - Ioni vì thời Lý chịu ảnh hưởng Chămpa, cũng có thể là một công trình đặc biệt. Trên thân cột còn một số vết khắc sâu vào đá, không rõ để làm gì.

Cột nửa dưới vuông, trên tròn, và quanh thân có một đôi rồng đá, đôi rồng đời Lý đẹp nhất...


Oai hùng con rồng đời Lý