Thơ Vui, thơ Bút Tre thời @...

[Bin571]

Thơ Vui, thơ Bút Tre thời @...


CON CHÓ NGỒI NGHỊCH CÁI QUE
SAU ĐÂY TIẾT MỤC BÚT TRE BẮT ĐẦU.


=============================================


CHƯA ĐI CHƯA BIẾT ĐỒ SƠN
ĐI RỒI MỚI BIẾT KHÔNG HƠN ĐỒ NHÀ
ĐỒ NHÀ NHƯ CÁI BÁNH ĐA
ĐỒ SƠN NHƯ CÁI BÀN LÀ LIÊN XÔ!!!


Phạm Tuân quê ở Thái Bình
Bỏ làng bỏ nước một mình ra đi
Đi không mang gạo mang mi`
Chui vào vũ trụ làm gì hả Tuân???

Anh đi công tác Ban Mê-
Thuột xong một cái lại về Plây-
Cu anh tuy có hơi gầy
nhưng mà em vẫn ngày ngày đợi anh!

Hoan hô! Đồng chí Trần Đăng
Ấn cho tàu chạy băng băng như rùa.

Hoan hô các cụ trồng cây
Mười cây chết chín một cây gật gù


Thi đua ta quyết thi đua
Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu
Hàng đầu rồi biết đi đâu
Đi đâu không biết, hàng đầu cứ đi

Ra đi đã quyết ra đi
Khó khăn trở ngại ta thì vẫn băng
Muốn băng thì phải thật hăng...
Hái xin bố mẹ cho tăng tiền vào

Ăn nhanh đi chậm hay cười
Hay mua đồ cũ là người Việt Nam.

Con ruồi là giống hiểm nguy
Cái chân của nó rất vi trùng nhiều


Có 2 anh chị đi chơi
Bỗng đâu hòn đá nó rơi vào đầu
Gọi bác sĩ thì còn lâu
Sẵn đây tôi có hộp dầu con hô (hổ)
Lại thêm 1 ít thuốc bô (bổ)
Tôi hoà 2 thứ tôi đô (đổ) vào mồm



Chị em du kích kiên cường
Máy bay Mỹ đến lên giường nằm chơ( chờ )

Con mèo đánh đổ cái bô
Sau đây liên khúc đít - cô bắt đầu

Nam thanh nữ tú lượt là
Cổ đeo cà vạt, giày da bóng lộn


Ta đi bầu cử tụ do
Chọn người xứng đáng ta cho vào hòm .


Nguời nào mà chảng có lông
Sau đây bài " lá diêu bông" bắt đầu

Hôm qua trời đổ mưa phùn
Tôi đi bắt ếch dính bùn đầy chân
Đêm về thấy lạnh gót chân
Thì ra tôi đã ...cởi trần trong mưa

Hoan hô ông Phạm Văn Đồng
Ông về các cháu tồng ngồng chạy theo


Hôm qua nhìn thấy Anna
Ngồi trên cây ủi ăn quà sướng rên
Thằng Vôva đứng dưới nhìn lên
Ơ con kia nó lại quên mặc quần

[tigon]

Tình yêu dân IT


Em vội bước ra đi quên Logoff,(đăng xuất)
Chẳng một lời dù chỉ tiếng Standby.( Dự phòng)
Em quên hết kỷ niệm xưa đã Add (thêm)
Quẳng tình anh vào khoảng trống Recycle Bin.( Thùng tái chế)
Anh vẫn đợi trên nền xanh Desktop,(Máy để bàn)
Bóng em vừa Refresh hồn anh.(Làm mới lại)
Từng cú Click em đi vào nỗi nhớ,(Kích)
Trong tim anh... Harddisk .. dần đầy.( ổ cứng)
Anh ghét quá, muốn Clean đi tất cả,( làm sạch)
Nhưng phải làm sao khi .. chẳng biết Username.(tên người dùng)
Hay mình sẽ một lần Full Format ..(định dạng tất cả)
Em đã change .. Password cũ còn đâu!(thay đổi.. Mật khẩu)
Anh sẽ cố một lần anh sẽ cố
Sẽ Retry cho đến lúc Error. (thử lại cho đến lúc lỗi)
Nhưng em hỡi làm sao anh có thể...
Khi Soft anh dùng... đã hết Free Trial!( phần mềm đã hết phần thử miễn phí)
Hình bóng em vẫn mãi Default...(vắng mặt)


Anh yêu em mà em chẳng Open (mở)
Mở cửa trái tim và Save anh vào đó (lưu)
Cửa nhà em, mẹ đã gài Password(mã số)
Anh suýt rách quần vì cố vượt FireWall(tường lửa)
Nhớ lần đầu khi đưa em về Home(nhà)
Anh kiss trộm liền xơi ngay một Tab (bảng)
Anh bàng hoàng quay xe BackSpace(lùi)
Ngoái nhìn em mà chẳng thể Ctrl (......)
Anh tức giận khi thấy một thằng Alt (....)
Cứ Insert mỗi khi mình nói chuyện ( sự chèn)
Có nhiều khi muốn thẳng tay Delete ( bỏ đi)
Nhưng vì em, anh nuốt giận Cancel (Hủy bỏ)
Anh biết anh chỉ là Hacker nghèo (người đào bới)
Còn hắn có @ và Esc (.......)
Em thích hắn làm lòng anh Space (không gian .......)
Bước thẫn thờ chìm xuống vực PageDown(trang dưới)

tigôn ST

[header]

HOA nào cũng đẹp cũng xinh
HÒA THƯỢNG đứng ngắm, giật mình - soi gương

[tigon]

Post bài để tặng người xa
Mà nay đâu đã quên ta thật rùi !

[KhôngĐượcNhìn]

Có thơ là co tigon

[Bin571]

Đêm khuya, vào buồng, vợ chồng thi sỹ đối đáp ;

Vợ : Bực bội, trách móc
- Vai năm tấc rộng để mà chi
Tối đến ăn no lại ngủ khì
Mình ơi thức dậy, chìu em tý
Đi !!!
Chồng uể oải :
- Cả ngày bận bịu với văn bài
Mõi cả xương sườn, nhức bã vai
Chuyện ấy hôm nay xin gác lại
Mai !!!
Vợ kiên quyết :
- Văn bài thứ ấy chuyện lông bông
Mình cố chìu em, kiếm chút bồng
Có thế khất đi, rồi khất lại
Không !!!
Chồng nổi nóng :
- Ngủ chung lắm chuyện bực mình sao
Mình muốn được yên, họ cứ gào
Đã thế thì ông cho chết hẳn
Nào !!!

[Bin571]

Vợ 'Ơi' Là Vợ.............

Vợ Xấu là Bất Tài

Vợ Ðẹp là Bất Hạnh

Vợ Bỏ là Bất Lực

Ế Vợ là Bất Trí

Có Vợ Bé là Bất Nhân

Giựt Vợ người khác là Bất Lương

Bị Vợ ly dị là Bất Cẩn

Còn ly dị Vợ là Bất Lợi

Vợ Ghen mà làm thinh là Bất Chấp

Vợ Chồng bên nhau mãi mãi là Bất Tử

Vợ Chồng cãi lộn là Bất Hòa

Vợ giận không nói là Bất Hợp Tác

Vợ Chồng giận nhau là Án Binh Bất Ðộng

Vợ Chồng đánh nhau là Bất Phân Thắng Bại

Bị Vợ đánh mỗi ngày mà không sợ là Bất Khuất

Ý Vợ nói là Bất Di Bất Dịch

Áo Vợ mặc là Bất Luận

Cơm Vợ nấu là Bất Kiến

Ðồ đạc của Vợ là Bất Ðộng Sản

Em gái của Vợ là Bất Khả Xâm Phạm

Khen gái đẹp trước mặt Vợ là Bất Tiện

Vợ được người ta khen nhiều là Bất Ổn

Vợ không cho lại gần là Bất Thường

Vợ không cho ngũ chung là Bất Mãn

Léng phéng mà vợ bỏ qua cho thì Bất Quá Tam

Vợ bắt được quả tang (với em) thì Thiên Bất Dung Tha

Vì Vợ mà thi rớt là Bất Ðạt

Vì Vợ mà bỏ bạn là Bất Tin

Vì bạn mà không thương Vợ là Bất Công

Vì Vợ mà bỏ cha mẹ là Bất Hiếu

Vì cha mẹ mà phụ Vợ là Bất Nghĩa

Vì tiền mà xem thường cha mẹ Vợ là Bất Kính

Lương đưa hết cho Vợ là Luật Bất Thành Văn

Tiền đưa cho Vợ với tiền của Vợ là Bất Ðẳng Thức

Nói Chung , Lấy Vợ là Chuyện Bất Ðắt Dĩ ,
Nhưng Lại Là Chuyện Bất Khả Kháng

Ngọc Thìn 11/03/00

[Bin571]

Chồng 'Ơi' Là Chồng.............

Chồng ngu đần là Vô phúc
Chồng thông minh thì Vô sự
Chồng bỏ thì Vô sinh
Ế chồng là Vô duyên
Chồng đi ngoại tình thì Vô đề kháng
Giựt chồng người là Vô lương tâm
Chồng ly dị là Vô mưu
Còn ly dị chồng là Vô mục đích
Chồng ghen mà làm thinh là Vô tội
Ghen với chồng là Vô cớ
Nếu không nói là Vô hiệu
Con riêng của chồng là Vô thừa nhận
Vợ chồng bên nhau mãi mãi là Vô giá
Vợ chồng cãi lộn là Vô tận
Chồng giận mà không nói là Vô hại
Vợ chồng giận nhau là Vô hạn
Vợ chồng đánh nhau là Vô luật lệ
Chồng đánh mổi ngày vẫn không sợ là thiên hạ Vô địch
Nhưng đã bị chồng đánh là Vô phương cứu chữa
Ý chồng là Vô biên
Áo quần chồng mặc là Vô hình
Cơm chồng nấu là Vô vị
Đồ đạc của chồng là Vô sản
Nói xấu chồng là Vô công rỗi nghề
Ghẹo anh , em trai của chồng là Vô tình
Khen người khác đẹp trai trước mặt chồng là Vô ý
Chồng không muốn lại gần là Vô tri Vô giác
Đòi ngủ với chồng liên tục là Vô độ
Trốn chồng mà léng phéng là Vô kỷ luật
Chồng bắt quả tang với bồ là Vô can
Vì chồng mà thi rớt là Vô dụng
Vì chồng mà bỏ bạn là Vô ân
Vì bạn mà không thương chồng là Vô lại
Vì chồng mà bỏ cha mẹ là Vô đạo , Vô ơn
Vì cha mẹ mà phụ chồng là Vô liêm sỉ
Lương đưa hết cho chồng là Vô điều kiện

Lấy chồng là Vô nghĩa , Vô bổ , Vô ích ,
nhưng nếu không lấy thì Vô vọng !!!!!



Chép lại của Caocaotac
http://pub44.ezboard.com/fchuyencuoibanpostfrm19

[Bin571]

Ơ mà sao HHT lại xóa bài đi nhỉ, đang vui lại xóa đi

[header]

Hòa Thượng người Hoa có ra không?
Chắc là mải lo tay bế bồng
Tiểu nhi gửi chút...ông hàng xóm
Mau vào đây post...có người trông!:yb663::yb663::yb663:

(:listen: Bác Bin à, gọi hộ Bác đó nha!)

[Thaiduong]

Thế gian phụ nữ có hay
Giới mày râu thích lấy tay xoa đầu
Vô tình tôi đọc được câu
Hình như phụ nữ thích bầu được xoa

[Bin571]

Bài thơ Cầy Cấy


Có một anh nông dân mới cưới vợ đã có việc phải đi xa.

Sau vài tháng, cô vợ gửi thư cho chồng, nội dung như sau:

"Đám ruộng hai bờ ở đầu hông
Lâu ngày không cấy vẫn để không
Nước non vẫn đủ, cỏ mọc tốt
Nhờ người cày hộ có được không?"

Ông chồng đọc xong trả lời:

"Đám ruộng hai bờ là của ông
Cho dù không cấy vẫn để không
Mùa này không cấy chờ mùa khác
Nhờ người cày hộ chết với ông"

Đọc thơ của ông chồng xong, vợ nóng lòng quá nên gởi thơ tiếp:

"Ruộng để lâu ngày cứ bỏ không
Hạ đi thu đến sắp lập đông
Cỏ xanh cũng lạnh dần héo úa
Thợ cày đầy rẫy chẳng tính công "

Ông chồng hồi đáp:

"Biết là ruộng lâu ngày trống không
Cỏ dại um tùm mọc mênh mông
Nhưng mà tụi nó cày tệ lắm
Kỹ thuật thua ông, có biết không ?"

Bà vợ rằng:

"Ruộng vẫn nơi này quá mênh mông
Sao chẳng gieo đi kiếm vài đồng
Ông về vẫn đó chi mà ngại
Mùa ông thu hoạch khỏi tốn công"

Chồng bực mình trả lời:

"Này này ông nói có nghe không
Ruộng ông, ông kệ cứ chơi ngông
Khi nào ông rảnh ông gieo giống
Còn không kẻ khác cấm cho trồng "

Bà vợ chịu không nổi... gửi tiếp :

"Ông à... cỏ dại lên quá mông
Dân cày quê mình cứ ở không
Thôi tui làm phước cho họ cấy
Ông về thu hoạch... thế là xong"

Ông chồng càng tức giận hơn:

"Cỏ dại có mọc lên quá mông
Thì bà vẫn cứ phải để không
Ông mà biết được bà cho cấy
Ông vể nhổ sạch thế là... xong"

Bà tiếp:

"Ruộng kia cỏ đã mọc đầy đồng
Ông về gấp gấp có nghe không?
Ruộng đang thiếu nước, lại khô cạn
Ông về tưới hộ tôi trả công!"

Chồng nghe thế liền gởi lại:

"Ừ thì bà ráng mà kiềm lòng
Bà mà léng phéng chết với ông
Ông về ông cấy cho tơi xốp
Cho thỏa bao ngày bà đợi mong"

Hôm sau, chồng nhận được thư vợ như sau:

"Luật mới ban hành ông biết không ?
Ruộng mà không cấy sẽ sung công
Vậy ông thu xếp mà về sớm
Kẻo mất ruộng rồi, ông trách ông"

[Tú Như]

Vui vui... "Thơ tình kế toán"

Yêu em, anh chấp nhận đầu tư dài hạn
Dẫu biết mình tài sản chẳng hơn ai
Phải bổ sung bằng nguồn vốn đi vay
Chỉ mong được có em trong vòng tay duyên Nợ

Ta quen nhau cũng gần hai niên độ
Biết bao nhiêu nghiệp vụ đã phát sinh
Tình yêu đâu là tài sản hữu hình
Mà sao cứ hao mòn theo năm tháng

Ta gặp nhau trong mỗi kỳ kế toán
Cứ ngỡ tình mình lãng mạn quá đi
Gặp thường xuyên, anh sợ khoản phải chi
Mà định kỳ em lại không đồng ý

Em đâu hiểu cùng tình yêu còn song hành tình phí
Anh phải hạch toán làm sao cho hợp lý cả hai bên

Xa em rồi anh mới lại hiểu thêm
Đường đến tim em phải dự phòng đau khổ
Để có tình yêu đôi khi đành chịu lỗ
Nhưng tình yêu đâu phân bổ được nhiều lần

Đến bây giờ anh vẫn mãi phân vân
Không hiểu tình yêu có cần tìm nguyên giá
Nỗi đau kia có thành Nợ mà anh phải trả
Xin để anh kết chuyển hết vào tim

Em có về xem lại nhật ký chung
Kỷ niệm một thời ta cũng nhau ghi sổ
Anh dự toán tình ta không dang dở
Em thì thầm: “Đừng ghi đỏ nhé anh!”

Thư tình anh bản báo cáo mong manh
Anh trao vội không thuyết trình gì cả
Bởi anh nghĩ ta không còn xa lạ
Chế độ hiện hành đã nói hộ lòng anh

Những lời yêu thực tế đích danh
Những tâm sự bình quân anh nói được
Những ước mơ nhập sau mà xuất trước
Em mỉm cười ghi nhận hết lòng anh

Còn nhớ không em những buổi chiều
Những chiều mưa chứng từ nào tả xiết
Lời nồng nàn anh trao em chi tiết
Thật dịu dàng em tổng hợp hết tình anh

Em trở về nhận lại vốn liên doanh
Kiểm kê lại những lần anh sơ ý
Kỷ niệm dẫu thừa xin em đừng xử lý
Để anh mãi coi là chi phí dở dang...
(Sưu tầm)

p/s: Quen dân tài chính làm chi / Đi chơi cũng tính chi li từng đồng.

:icon_rolleyes::icon_rolleyes::icon_rolleyes:

[Tú Như]

Còn tiền… vợ nói líu lo,
Hết tiền thì… vợ hét, “ho” suốt ngày!
Còn tiền… vợ hiền như nai,
Hết tiền… vợ mắng như nài quản voi!
Còn tiền… nhỏ nhẹ, hẳn hoi,
Hết tiền… vợ réo như còi hỏa xa!
Còn tiền thì… vợ hiền hòa,
Hết tiền… vợ dữ như là chằn tinh!
Còn tiền… vợ gọi: “Anh… anh”,
Hết tiền… vợ gắt như chanh không đường!
Còn tiền… tình thương… mến thương,
Hết tiền… vợ đạp rớt giường như chơi!!!
:ciao::ciao:

[Bin571]

Bút Tre Đặng Văn Đăng - một công dân đặc sắc

TP - Nhiều người Việt, dù ở bất cứ nơi nào trên thế giới tự dưng đều thuộc dăm ba câu thơ Bút Tre, thuộc mà không biết vì sao mình thuộc...


Bút Tre và các cháu nội


Những năm cuối cấp III, khi tôi tập tọng làm thơ viết văn, thì một người trong họ làm giáo viên cấp I đã chòe môi bảo: Thơ phú không khéo lại là thơ Bút Tre mất thôi. Tôi không hiểu thơ Bút Tre là thơ gì. Tôi gặng hỏi thì người họ hàng ấy cao đạo phẩy tay bỏ đi.

Ấm ức, nhưng tôi biết hỏi ai khi ở một nơi núi rừng vây quanh của khu khẩn hoang, cách huyện lỵ cả buổi cuốc bộ. Rồi sau tôi đi lính, trong giờ nghỉ giải lao tập xạ kích, viên thượng uý vốn tổng động viên từ trường Đại học Tổng hợp Văn vừa về quê cưới vợ, nằm đè trên đám cỏ tế ngửa mặt lên trời dưới tán cọ chẹp miệng ê a: Chị em du kích tài thay/ bắn máy bay Mỹ rơi ngay cửa mình. Hỡi anh đang tập bắn bia/ sao anh cứ ngắm về phía chúng em...

Những năm cuối thập kỷ bảy mươi của thế kỷ hai mươi cả nước rùng mình xanh xao thiếu đói, thì cảm khoái do trận cười khi nghe những câu thơ ngộ nghĩnh, đối với đám lính tò te chúng tôi như một liều thuốc bổ cho sức khỏe.

Huy động hết can đảm, tôi mới dám hỏi viên sĩ quan rằng ai đã sáng tác những câu thơ đặc biệt ấy.

Thượng úy nhỏm dậy, nhìn tôi xa lạ rồi hất hàm.

Cậu quê đâu?

Dạ Phú Thọ.

Phú Thọ mà không biết Bút Tre thì nghĩa là làm sao.

Thưa thủ trưởng, Bút Tre là ai ạ.

Ngần ngừ chau mày hồi lâu, thủ trưởng đáp.

Tất nhiên là nhà thơ... là… là... là… rất không bình thường. Thơ của ông ta có lẽ là thiên tài mà cũng có thể là một thứ vớ vẩn nào đó. Không, Bút Tre là thiên tài thật đấy, hiếm có ai lại biến mọi thứ nghiêm túc đạo mạo thành hài hước vui vẻ yêu đời đến thế mà vẫn không làm suy giảm ý nghĩa tuyên truyền giáo dục hiện thực của vấn đề...

Cậu còn trẻ, lại cùng quê với Bút Tre. Đánh đấm xong mà còn sống trở về thì chắc suất gặp Bút Tre đấy... Trong khía cạnh nào đấy, Bút Tre là một công dân đặc sắc không những của Đất Tổ mà là của cả nước...

Khoảng năm 1980 tôi tình cờ được gặp trực diện nhà thơ Bút Tre, trong một hội nghị của Hội VHNT Vĩnh Phú. Vì còn trẻ, lại là bộ đội giữa những cán bộ dân sự, tôi ngồi cuối hội trường. Bỗng bên tai tôi có tiếng xì xào: Ông Bút Tre, nhà thơ Bút Tre Đặng Văn Đăng hôm nay cũng đến kia kìa.

Nảy như bị điện giật, tôi nhớn nhác nhìn quanh, thì thấy ông già nước da vàng ủng, tầm thước, tinh anh, áo đại cán màu phù sa nhạt cổ sờn lốm đốm vết nhựa cây, nước chè cặn, quần ka-ki phẳng phiu sạch tinh gấu lơ-vê, dép rọ nâu, mũ cọ, bên hông lắc lẻo chiếc xà-cột của quân đội, thứ chuyên đựng tài liệu và bản đồ, ông già đó đang được nhạc sỹ Cao Khắc Thùy, nhà văn Văn Chinh mỗi người ôm giữ một cánh tay, kẹp ông vào đi giữa đang ở ngoài sân gạch.

Hai người cố ép Bút Tre ngồi lên phía hàng ghế đầu của hội trường, nhưng ông thì lại cố trằn ra, đứng khựng bên ngoài cửa sổ. Bút Tre mấp máy đôi môi, hình như chỉnh lại hàm răng giả, nói một câu tiếng Pháp rồi tự dịch, đượm hài hước:

- Đúng là ta có thời là kép chính, nhưng kép chính mãi cũng thành kép phụ, huống hồ ta bây giờ dẫu có mong làm kép phụ cũng không xong thì ép nhau lên trước phông nền sân khấu làm gì cho tanh dơ danh phận.

Ông tấp tểnh quay gót rất nhanh. Tôi tò mò đi theo ba người. Chiếc xe đạp dựng bên hàng rào gạch, vỏ yên nhựa đứt ngậm, vếch lên như mõm chó, không chắn bùn, chắn xích, lốp buộc khúc lồi khúc lõm như rắn cạp nong, poóc-ba-ga buộc một bó sắn tươi bọc lá cọ.


Chân dung Bút Tre của họa sĩ Trần Văn Cẩn

Bút Tre hào hứng chỉ vào bó sắn củ.

- Này đây sắn cao sản mới được các anh ở Sở Nông nghiệp cho trồng thử ở quê. Các cậu có thèm không, tớ cho tất luộc tất mà ăn. Bở tắc cổ họng...

Nhà văn Chinh đặt lên bó sắn;

- Sắn Bút Tre trồng có khác, củ nào củ nấy múp míp như lợn con. Thôi thì chúng con chỉ dám xin bố hai củ gọi là nếm thử. Để bố còn mang đi cung tiến chứ... Con cam đoan với bố, ông tỉnh nào hôm nay nhận bó sắn này của bố thì thế nào cũng phải ký nhoằng gia ân cho xã Đồng Lương một món hớ...

Nhà thơ Bút Tre cười khơ khơ.

- Chịu các thầy, chả là cái trạm xá xã mới bị tốc mái... các lão biết vậy thì tớ không cho các lão nữa. Hôm nay các lão có hội nghị, được ăn no, ăn tươi rồi...

Bút Tre chợt ngẩng lên, và thấy tôi. Ông lại gần, chìa bàn tay nhăn khô lem nhem mực, loại mực tím gia công từ thuốc nhuộm thời đó, một bàn mềm và ấm.

- Đồng chí bộ đội trẻ quá nhỉ... cậu có ăn sắn thì tôi cho. Tôi chỉ cho cậu thôi...

Nhạc sỹ Cao Khắc Thùy phấn khởi khoe với Bút Tre, theo giọng điệu Bút Tre.

- Báo cáo bác, cậu lính đây là mầm măng non văn học của tỉnh nhà, chúng em mới sưu tầm được để bồi dưỡng trong trại viết đợt này đấy ạ...

Bút Tre nheo nheo mắt nhìn tôi thân thiết. Sự hóm hỉnh bỗng rực lên trong mắt tinh anh của ông.

- Là mầm măng, nhưng thế hệ các cậu không thể là tre nứa bương diễn được. Phải là đinh lim sến táu, là sắt là gang là đồng mới ổn...

Nói rồi ông dậm nhảy lấy đà để ngồi lên chiếc yên xe nhựa rách. Chiếc xà cột, chiếc xe đạp và hình như cả những khớp xương của ông cùng một lúc rung lên sòng sọc...

Bẵng hơn năm, hoạ sỹ Nguyễn Đài được một tờ chuyên san ở Sài Gòn điện ra đặt ký hoạ chân dung Bút Tre Đặng Văn Đăng và nếu có loạt phóng sự ảnh thêm vào thì càng tốt. Báo miền Nam có khác, gửi kèm theo luôn cả tiền đặt cọc, tôi không nhớ chính xác là bao nhiêu, nhưng cỡ tiền triệu bây giờ. Họa sỹ Nguyễn Đài mò đến trại viết văn của quân khu II rủ tôi đi theo làm thằng hỉ đồng, dắt xe đạp, ôm cặp vẽ, đeo máy ảnh.

Từ Việt Trì băng qua phủ Lâm, vượt phà Gềnh sông Thao hai chúng tôi đến trước hàng rào dâm bụt và cây cúc tần luồn vào những đoạn tre gai làm bờ rào nơi cổng nhà thơ Bút Tre thì nắng cũng sắp đứng bóng. Làng Đồng Lương trưa hè xao xác những tiếng gà lẻ. Khóm chuối, hàng tre, lá cọ ỉu sìu.

Căn nhà ngói năm gian thì khép cửa hờ hai gian bên, ba gian giữa cửa để thông thống. Con chó mực nằm úp ruỗi bốn chân nơi góc hè, thấy động hé mắt nhìn chúng tôi giây lát rồi nhắm lại. Trên tấm phản gian bên, Bút Tre trong bộ pi-gia-ma kẻ, trước kia có lẽ sáng màu lắm, chân vắt cao lên gờ cửa sổ, lộ hai ống chân như hai ống tre khô lóp lép, chiếc quạt lá cọ uể oải lạch xạch... đầu kê lên chiếc gối gỗ nâu bóng.

Nguyễn Đài hắng giọng, Bút Tre lật người ngồi phắt dậy, lia chiếc quạt lá cọ vào góc nhà, dường như ông đã nằm đó chỉ để mà chờ đợi ai đó đến thăm mình.

- Ôi, các lão đấy à ? - Bút Tre ôm chầm Nguyễn Đài - Ôi ông họa sĩ Nguyễn Ra-đi-o, lại cả ông bộ đội nữa kia à? Cậu lính này tôi nhìn quen quen... Nắng chó le lưỡi mà các lão cũng lặn lội giỏi nhỉ? Cơm nước gì chưa... Các lão mò lên tận đây hẳn phải có việc cần. Hôm nay có mỗi tớ ở nhà thôi, cứ ở yên đây nhé...

Nhộn nhạo lẹp xẹp đôi dép nhựa gia công nâu sần trong nhà mấy lượt, một giây trầm lắng, Bút Tre cao hứng giơ hai tay lên hỉ hả.

Hoan hô văn nghệ chúng mình/ Sướng lên là bất thình lình việc công...

Hai chúng tôi ngồi giữa nhà kéo vạt áo lau mồ hôi. Thấy tôi ngó nghiêng hồi lâu căn nhà, Bút Tre đi ra ngoài sân còn ngoái lại:

- Nhờ có ông nhà văn Nguyễn Hữu Nhàn, viết một bài bút ký từ những năm bảy bảy ôn nghèo kể khổ hộ tớ, nào là gia đình liệt sỹ, cán bộ lão thành nên tớ mới được các ông tỉnh cấp vật liệu cho xây cái nhà này đấy.

Năm gian nhà tuềnh toàng, tường xây vênh váo, mái ngói lượn sóng lọt cả khe trời, cửa sập sệ, mạng nhện chăng như trận đồ bát quái. Trông tựa mấy gian kho để phân đạm hay thuốc trừ sâu của HTX Nông nghiệp bất kỳ. Nếu không có căn bếp nối liền bên gian buồng, thì không thể nghĩ đây là nhà tư.

Ghế mộc kập kiễng, bàn viết chất cao lộn xộn bản thảo, sách, báo, tạp chí. Chiếc đèn dầu thông phong ám muội khói ma-rút. Chiếc kính lão dày cộp, gọng nhựa Đức nhờn nhờn cặn rỉ đen, buộc dây đồng một bên khớp gập. Mực lọ nút lá chuối, bút ngòi chấm, quản tre. Thứ chữ trên bản thảo, mới nhìn thì tưởng dễ đọc, nhưng nhìn kỹ thì chỉ có thể đọc được ký tự đầu tiên còn lại cứ như là mớ rau muống khô đóng hộp nơi trại lính mà Bút Tre vừa tẩm mực tãi ra trên giấy. Người ta còn nói, nhiều văn bản viết trong lúc cao hứng, Bút Tre còn không đọc nổi mình viết những gì, không ít lần ông đã phải cho gọi cô văn thư của Ty Văn hóa (vợ nhạc sỹ Cao Khắc Thùy - Chánh văn phòng Hội Nhạc sỹ VN bây giờ) lên phiên dịch lại chữ của chính mình.

Tôi đã cố đọc được bản danh sách những tác phẩm ông đã sáng tác sau khi về hưu, mà ông đã lên kế hoạch. Địa chí xã Đồng Lương. Nguyễn Trãi - người anh hùng dân tộc (bốn phần đầu đã gửi báo cáo Thủ tướng Phạm Văn Đồng). Nguyễn Quang Bích. Nhật ký thơ (Đường luật).

Lẫn trong mớ bản thảo lá thư từ của bạn đọc và thư của nhiều văn nghệ sỹ nổi tiếng trong cả nước tâm giao với ông. Và, một điều quan trọng trên bàn làm việc tờ bìa ghi lại câu nói của Bác Hồ khi về thăm Đền Hùng, mà chính Bút Tre là người chấp bút: "Các Vua Hùng có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước."

Tôi xoay người nhìn giá sách, những từ điển bọc da gáy chữ mạ vàng, vô số các loại sách từ văn học, lịch sử, hồi ký, địa lý, kinh tế… dễ đến hàng ngàn cuốn, sắp xếp không theo một trình tự, chứng tỏ chúng luôn được chủ nhân sử dụng. Về kho sách quí giá này thì tôi được biết, những năm cuối đời khi mắt kém không thể đọc sách, và các con cháu không ai nối nghiệp, Bút Tre đã thuê hai chuyến xe bò vượt sông Thao tặng hết cho thư viện thị xã Phú Thọ.

Lát sau ông lão Bút Tre cầm đâu về ba quả trứng vịt.

Bữa trưa của chúng tôi được mang ra là cả một nồi súp thập cẩm, hạt bo bo, củ từ, loáng thoáng hạt gạo, khuỷu xương lợn nguyên cả móng giò và xương ống, rau mồng tơi, rau ngót, rau đay. Và, thêm cả ba quả trứng vịt đập vào, Bút Tre luôn tay quấy đều đũa cả nồi xúp nóng bốc hơi ngùn ngụt, lăm dăm váng mỡ. Tôi nhìn đôi đũa cả tre cật già ám ảnh, chẳng biết đã dùng bao nhiêu năm, phía đầu ghế cơm đã mòn thắt cổ chày, Đồng Lương đâu có thiếu tre, kể cả tre để làm củi làm bờ rào, mà ông lại không chịu vót đôi đũa mới nhỉ.

Múc súp ra ba cái bát loa, cái nào cũng mẻ sứt đặt sẵn ba thìa nhôm mòn vẹt, hai bát đầy, một bát vơi, Bút Tre kéo lại lòng mình bát vơi, dùng lưỡi đẩy tới đẩy lui hàm răng giả hỉ hả:

- Các lão ăn thật lòng đi nhé. Có vậy thôi, tớ ăn nhẩn nha ăn từ sáng tới giờ.

Ông lão lại lăng xăng chạy vào bê ra bày trên bàn đĩa muối nướng và mấy quả ớt chỉ thiên vàng hung hung.

- Lão nào chưa đủ đặm đà thì cho thêm vào. Nếu mà mặn quá rồi thì đổ thêm nước phích nhé. Khẩn trương rồi nghỉ ngơi chu đáo ta mới làm việc.

Ông lão mút mút từng thìa súp khó nhọc.

Tự dưng tôi thấy buồn. Bữa ăn diễn ra trong sự ắng lặng. Tôi liền gợi lại những gì tôi được biết về ông với một sự thận trọng rón rén như đi trên thủy tinh vỡ, chọn lựa từng từ để khỏi làm ông mếch lòng.

- Hồi mới mười lăm tuổi cháu đã được nghe người ta nói nhiều đến bác...

Bút Tre sáng ngời liền vung tay chém chém:

- Thiên hạ sẽ còn phải nói lâu, nói nhiều đến Bút Tre... Thì sao ai cũng thích nghe/ Cứ nghe mà biết Bút Tre là cười/ Bao nhiêu bút sắt mòn rồi/ Bút Tre vẫn để cho đời nguồn vui...

Hoạ sỹ Nguyễn Đài tủm tỉm thêm vào: Cuộc đời dù có tối thui/ Đuốc tre thắp sáng rút lui kẻ thù....

Bút Tre buông phịch bát súp vỗ bàn cười ha ha.

- Các lão thấy chưa. Giá trị thơ Bút Tre là ở chỗ, khi đã nắm rõ cung cách thì ai cũng có thể tập được như tập Kiều.

Bát đũa dọn đi, ông lão cầm ca nước chè tươi ra đầu hè ý tứ rửa hàm răng giả, lúc trở vào uống nước, bỗng trầm ngâm.

- Thời điểm tớ làm Trưởng ty Văn hóa TT, nhiệm vụ của ngành lúc đó mục đích số một là phải tuyên truyền nhanh, kịp thời, sâu sắc đường lối chính sách của Đảng là xây dựng CNXH ở miền Bắc, cổ vũ cho đồng bào miền Nam đấu tranh giành độc lập thống nhất đất nước. Tớ chẳng có thời gian tuyên truyền kiểu hàn lâm. Dân chúng thì phải gây sốc thì họ mới nhớ được. Bởi chính sách của ta nhiều cái cứ na ná nhau rất khổ cho việc phổ biến...

Nguyễn Đài chỉ vào giá sách:

- Cụ đọc đông tây kim cổ chẳng thiếu sách nào. Sao khi sáng tác, cụ lại viết mang nặng tính phong trào thế ạ...

Bút Tre gườm gườm hứ một cái.

- Nước mình nó thế, danh dự một người không quan trọng bằng danh dự của nhiều người. Văn chương bác học thì hẳn như cụ Nguyễn Du, Nguyễn Tuân... không thì bút tre hoặc bút nứa còn có ích hơn. Nửa nạc nửa mỡ khó lắm thay...

Sau này chuyển ngành về chính cơ quan Bút Tre phụ trách ngày xưa, tôi có dịp tiếp cận một số tác phẩm của ông khi được cùng nhà văn Nguyễn Hữu Nhàn biên soạn cuốn "Giai thoại Bút Tre". Những thứ đó có thể gọi là thơ, là vè, là diễn ca, thơ văn xuôi cũng ổn, hình thức lúc thì lục bát, đường luật, thất ngôn, tự do chen cài lẫn lộn, nó không cần cấu tứ, bố cục. Nghĩa là dù nội dung hay hình thức đều phụ thuộc vào tâm trạng Bút Tre lúc đó thăng hoa tùy theo biên độ nào đó. Người đọc vừa bực vừa buồn cười. Mệt nhưng thích. Tò mò. Đã cầm đọc thì phải cố mà đọc hết. Những chỗ tức cười, ngang ngang thì lại có những chỗ nội dung quan trọng của vấn đề mà Bút Tre muốn hướng người đọc tới.

Làng Đồng Lương hầu như ai cũng thuộc vè biết đặt vè, nơi Bút Tre sinh ra thuộc vùng văn hóa cổ ở Phú Thọ. Làng Đồng Lương liền kề với làng Văn Lang, một Gabrovo của Đất Tổ và làng Thanh Uyên, cái nôi của hát Ghẹo có từ thời Hùng Vương, tạo nên một địa tam giác văn hóa đặc sắc.

Có lẽ thơ Bút Tre là hiện tượng văn nghệ quần chúng tuyên truyền trực tiếp phục vụ chính trị duy nhất đột biến trở thành trào lưu văn nghệ dân gian ngay khi tác giả đang còn sống.

Xin được trở lại trưa hè Đồng Lương tháng 4 năm 1982.

Hoạ sỹ Nguyễn Đài loay hoay bố cục các tư thế để Bút Tre ngồi mẫu, nhưng ông lão ngồi chưa được nửa phút đã nhấp nhổm không yên, nào ho, nào chẹp miệng làm rơi hàm răng giả xuống đất, nào gãi cổ gãi đầu. Nguyễn Đài toát mồ hôi bặm môi đưa bút. Bút Tre đưa tay cào cào mái tóc dựng ngược.

- Cậu nên vẽ cái portrait như cả một khối củ tre tua tua rễ thì mới ra cái thần của tớ được.

Chẳng hiểu có phải do ông lão mách nước hay không mà hoạ sỹ Nguyễn Đài đã dùng bút sắt ký hoạ rất nhanh bức chân dung Bút Tre tóc dựng ngược như rễ tre, nét mặt vừa khắc khổ, vừa giễu cợt với chút ít ánh mắt le lói lạc quan. Nhìn bức chân dung mình còn tươi nét mực Bút Tre móm mém cái cười gật gật. Trong lúc ngồi cho Nguyễn Đài vẽ tiếp, ông bảo tôi:

- Cậu lính vào trong gian buồng sát cửa bếp có đặt thùng lương khô đựng mỳ sợi vụn, cậu mang hộ cái nắp đậy ra đây hộ mình.



Một gian buồng trống không, chả có gì đáng giá ngoài chiếc giường gỗ xoan và lá màn ám khói nâu xỉn buông rủ. Lia mắt một lượt, tôi đã thấy ngay cái thùng sắt tây vuông vuông có chữ Trung Quốc. Một khung vải úp ngược to hơn cuốn sổ cái chấm công điểm của HTX, chèn nửa hòn gạch chỉ thay cho cái nắp sắt đã không còn. Tôi thận trọng nhấc nửa viên gạch lên, tức thì mùi mỳ mốc hăng sực, một vài con gián bay vụt ra ngang mặt... thì ra đây là khung toan. Bụi đóng bám không còn nhìn rõ màu sắc hình hài trên đó.

Ngồi trên ghế Bút Tre nhoài đỡ tấm toan, thổi bụi phù phù, kéo vạt áo pi-gia-ma lau lau xoa xoa, cảm thấy chưa ổn ông liền với chiếc khăn rửa mặt còn ẩm phơi trên dây mây căng trước thềm miết cho đến khi lộ hẳn hình hài trên toan.

- Đây là bức portrait của hoạ sỹ Trần Văn Cẩn (?) vẽ cho tớ từ năm 1962 khi hoạ sỹ về thăm lại khu 10 - Thủ đô Văn nghệ kháng chiến.

Tôi và hoạ sỹ Nguyễn Đài ngẩn ngơ nhìn người đàn ông trong tranh. Lịch lãm, đôn hậu, vẻ tự tin phảng phất nỗi buồn u uẩn, giống như một giáo sư đại học bất đắc chí. Tôi tìm chữ ký tác giả trên bức tranh mà không thấy. Nguyễn Đài buột miệng.

- Hồi xưa bác đẹp trai thế này, đi kháng chiến có làm khổ em nào không...

Bút Tre bùi ngùi thở dài.

- Tớ theo kháng chiến thì đã lấy vợ rồi. Đâu dám tý máy tý mẻ gì nữa. Mà cũng có một đám hương sắc lắm... Tôn Nữ Minh Ng.. nữ sinh Đồng Khánh. Hai bên mến cảm nhau... nhưng chỉ trò chuyện qua thư từ mươi năm rồi người ta đi lấy chồng...

Nguyễn Đài tọc mạch hỏi tiếp:

- Thế còn cái vụ đàn piano cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì sao ạ ?

Bút Tre chẹp miệng:

- Thì cũng có gì đáng nói đâu, chẳng là hồi mới về làm trưởng ty tớ đã đề nghị tỉnh cho mua đàn piano cho Đoàn Văn công, nhưng tỉnh lại bảo đang cần sắn khô chứ không cần piano. Cuối năm đó Đại tướng về Phú Thọ công tác, tỉnh yêu cầu cho mang đàn piano đến để Đại tướng thư giãn. Chính ông quan tỉnh từ chối không cho mua đàn piano lại cho thư ký sang bảo tớ mang đàn đến nhà khách cho Đại tướng. Tớ đốp luôn thẳng thừng: Văn hóa chỉ có sắn thôi. Lấy đâu đàn piano...

Nói xong, ông bỗng ngồi bất động. Tại sao Bút Tre lại buồn thế nhỉ. Một người trải nghiệm nhiều lẽ trong đời, hiểu lắm ngóc ngách trên dưới đã dám mang thân phận tạo một cuộc chơi chữ nghĩa động trời bất chấp khen chê của người đời mà cũng phải buồn ư. Đến bây giờ thì tôi lờ mờ phỏng đoán, đêm hội đã tàn, khán giả đã về, phông màn đã gấp, ánh sáng màu đã tắt, vở diễn có thành công đến đâu, người nghệ sỹ lúc tẩy trang cởi bóc râu tóc giả làm sao mà tránh khỏi lạnh lòng khi nhìn lên trời chỉ có trăng sao suông...

Nguyễn Đài chụp Bút Tre hết cuốn phim đen trắng nữa thì ngả chiều. Mặc dù Bút Tre tha thiết níu giữ, hãy ngủ lại với ông một đêm cho ông đỡ "khát thèm" không khí văn nghệ, nhưng chúng tôi vẫn phải lên đường. Ông lão Bút Tre lóng ngóng buộc vào ghi-đông xe đạp của chúng tôi một nải chuối lá chín ương bắt mang về làm quà. Những ngón tay lấm mực, nhăn nheo điểm chấm da mồi cứ run rẩy lên một cách bất thường. Chỉ xuống cuối vườn chè, dưới lũy tre ngà, ông lão Bút Tre vỗ vỗ ngực bảo:

- Chỗ ấy là nơi chôn cái xác phàm này...

Cho đến bây giờ hình ảnh ông lão Bút Tre nhỏ gầy đứng nơi đầu ngõ vắng của miền thượng du heo hút có bao nhiêu là lá tre lá cọ lật ngược lên trời chiều ấy vẫn khiến tôi nao lòng. Ông đã mang lại bao nhiêu tiếng cười cho bao nhiêu lượt con người, nhưng cái buổi chiều ấy thì một mình ông đã không tìm nổi một cái cười cho mình.



Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng. Sinh ngày 23/8/1911, tại xã Đồng Lương, Cẩm Khê, Phú Thọ. Trước năm 1945 dạy học ở Tuyên Quang, có truyện dài kỳ đăng trên trang Tiểu thuyết thứ 7 của tờ Đông Pháp, bút danh Lục Y Lang. Năm 1956, thư ký cho Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ung Văn Khiêm.

Năm 1962, Trưởng ty Văn hóa Phú Thọ. Năm 1968, phó ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Phú Thọ. Năm 1970, nghỉ hưu.

Bút Tre Đặng Văn Đăng mất ngày 18/5/1987 trong cảnh thanh bần tại quê nhà. Ngoài những tác phẩm đã công bố ông còn để lại hơn nghìn trang bản thảo chưa kịp xuất bản.


Tháng 5 năm 2007.

N.T.T. K
Tien Phong

[Bin571]

Trẻ nào chẳng ị... vào bô
Sau đây là điệu sì-lô (slow) bắt đầu.


Số tôi số chẳng ra gì
Vợ thì đời cũ, ti vi đời đầu
Đời đầu nên chẳng có râu
Xoa mông vỗ đít mà mầu chẳng lên
Ti vi hàng xóm nhà bên
Chưa sờ đến núm đã lên ầm ầm
Ước gì trời nổi cơn giông
Để tôi sang đó ôm nhầm ti vi.


Nhớ quê ra đứng đỉnh đèo
Bỗng đâu thấy một chú mèo gâu gâu.


Tin đâu sét đánh ngang tai
Lê-nin đang sống chuyển sang từ trần
Lê-nin đang ở nước Nga
Đánh đùng một cái ông ra nước ngoài
Lê-nin đang ở nước ngoài
Đánh đùng một cái ông nhoài về Nga.



Hội trường yên ắng ngủ say
Thuyết trình vừa dứt... vỗ tay ra về.


Hôm nay trên quốc lộ hai
Thể nào cũng có một vài... ô tô (!)


Đảng ta đã có truyền thông
Sống và chiến đấu ở trong quần chùng

Trông xa một đống đen xì
Lại gần kính ngắm ấy thì mỏ than.



Chị em nô nức đánh cầu,
Lông bay phần phật trên đầu anh em.

Chim kêu trên nóc chuồng bò
Sau đây điệu múa câu hò lời ca


Tiễn anh ra bến ô tô
Đêm về em khóc tồ tồ cả đêm


Thơ hay la ở cái vần
Nếu không tớ chẳng mặc quần nữa đâu.


Mặt trời mọc ở đằng đông
Sè sè dưới đất là mông cô Kiều

Tình hình là rất tình hình
Cho nên ta phải đi trình cấp trên
Cấp trên có tính hay quên
Cho nên ta phải nắm thêm tình hình

[Bin571]

Nhà “Bút tre học” Ngô Quang Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Mỹ thuật (Bộ Văn hóa – Thông tin)::

Một “hiện tượng thơ” lý thú

Ông Ngô Quang Nam
Những năm 60 của thế kỷ trước, xuất hiện tác giả Bút Tre với một loại thơ lạ lùng được ưa thích nhưng cũng gây nhiều tranh cãi khiến ông phải khốn khổ vì búa rìu dư luận. Song lạ thay, kiểu thơ Bút Tre vẫn không ngừng phát triển như tre già măng mọc. 20 năm kể từ ngày Bút Tre đi gặp các cụ Tú Xương, Tú Mỡ..., có một người vẫn miệt mài nghiên cứu, lý giải “hiện tượng Bút Tre” và được mệnh danh như một nhà “Bút Tre học”. Ông là họa sĩ Ngô Quang Nam...

Đọc thơ của cụ thấy “sương” trong “bùng”


Được biết, nhà “Bút Tre học” Ngô Quang Nam không chỉ viết hơn 10 tập sách về Bút Tre mà còn chính là một “hậu duệ Bút Tre” với bút danh Bút Nứa nên sau khi mời ông cộng tác với trang Câu lạc bộ chiến sĩ của báo Quân đội nhân dân cuối tuần, tôi đánh bạo tặng ông mấy vần thơ nôm na học đòi theo thể Bút Tre:

Hoan hô đồng chí Ngô Quang
Nam đang họa sĩ chuyển sang nghiên cừu (cứu)
Từ Vụ Mỹ thuật về hưu
Cớ sao xuất bản khá nhiều… Bút Tre?

Như chạm đúng “gu”, họa sĩ Ngô Quang Nam sôi nổi kể:

- Tôi đang chuẩn bị tái bản lần thứ 7 cho cuốn sách Bút Tre - thơ và giai thoại. Năm 2003, cuốn sách này được NXB Văn hóa-Thông tin tái bản lần thứ 5, số lượng 5.000 bản, bán hết veo. Năm 2004, Hội Văn học nghệ thuật Phú Thọ lại tái bản lần thứ 6, in 2.000 cuốn, các quầy lưu niệm tại lễ hội đền Hùng cũng bán đắt như tôm tươi. Thời buổi sách báo nhiều như hiện nay, số lượng ấy đủ nói lên sự hấp dẫn của thơ Bút Tre. Dù ai nói ngả nói nghiêng/ Đọc thơ cụ vẫn thấy sương (sướng) trong bùng (bụng)!



PV: Có phải lúc Bút Tre còn sống, ông là “đệ tử” khá thân cận nên sau này mới đi sâu nghiên cứu về cụ?

Ông Ngô Quang Nam: Không! Tôi hoàn toàn không phải là “đệ tử” thân thiết của Bút Tre như có tờ báo viết. Tôi sinh năm 1941, quê ở Thái Bình. Còn Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng sinh ngày 23-8-1911, tại xã Đồng Lương, Cẩm Khê, Phú Thọ. Trước năm 1945, cụ dạy học ở Tuyên Quang. Năm 1956, làm thư ký cho Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ung Văn Khiêm; năm 1962, làm Trưởng ty Văn hóa Phú Thọ; năm 1968, làm Phó ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Phú Thọ. Năm 1973, sau khi đi học ở nước ngoài về, tôi làm ở Ty Văn hóa Phú Thọ thì cụ Đăng đã nghỉ hưu. Song chúng tôi thường xuyên đến thăm, hàn huyên với cụ. Chính vì yêu mến chất thơ và lối sống đẹp như thơ của cụ mà từ năm 1987, sau khi Bút Tre “đi xa”, tôi đã bắt tay vào nghiên cứu, tìm hiểu về cụ!

- Thơ Bút Tre đã xuất hiện như thế nào trong những năm chiến tranh ác liệt, thưa ông?

- Từ năm 1962, làm Trưởng ty Văn hóa Phú Thọ, cụ Đăng có thói quen ứng khẩu thành thơ, sáng tác những bài thơ kiểu ngồ ngộ và ký tên Bút Tre. Năm 1963, cụ cho in các tác phẩm Phú Thọ quê ta, Rừng cọ đồi chè… Nhưng không phải để “bán thơ” như bây giờ đâu mà chỉ chủ yếu để lưu hành nội bộ trong ty và tặng thân hữu. Hầu hết thơ trong tập này là những bài hoặc ca ngợi lãnh đạo, hoặc cổ động cho chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Thơ ông có nhiều câu mà niêm luật cũng tùy tiện, luộm thuộm như lối sinh hoạt của ông, có những câu đã khiến người đọc phải phì cười như: Cuối cùng xin nhắc một câu/Văn hóa cơ sở là đầu chúng ta… Dần dần, kiểu thơ Bút Tre ngày càng phát triển và trở thành một phong trào thơ độc đáo, một hiện tượng lý thú của văn học Việt Nam!

“Tớ còn oan hơn Thị Kính”

PV: Cái hay của thơ Bút Tre là dễ đi vào quần chúng. Nhưng có nhiều câu không ổn như: Chị em mặc váy đánh cầu/Lông bay phần phật trên đầu các anh… và còn nhiều câu không tiện dẫn ra đây?

Ông Ngô Quang Nam: (Lắc đầu): Anh nhầm to rồi! Đó không phải là những câu thơ của Bút Tre. Tôi đố anh tìm thấy trong các tập thơ mà Bút Tre viết có một câu nào tục tĩu, “không ổn”. Chỉ có điều, từ chỗ nắm vững “luật thơ” Bút Tre, dân gian đã sáng tác ra nhiều câu có cấp độ trào lộng “trầm trọng” hơn, thành ra oan cho ông. Ví dụ từ câu: Hoan hô đồng chí Võ Nguyên/ Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về, dân gian sáng tác ra hàng loạt câu như: Hoan hô đồng chí Hà Đăng/ Ấn cho tàu chạy băng băng như rùa; Hoan hô đồng chí Trần Hoàn/ Mới lên bộ trưởng chiếu toàn phim hay…

Chính vì thế mà Bút Tre đã phải gánh một nỗi oan trong những năm tháng cuối đời. Cuối thập niên 1960, trên báo Văn Nghệ có bài phê phán Bút Tre, rồi một số văn nghệ sĩ công kích, cho rằng thơ Bút Tre lủng củng, ngô nghê, tục tĩu... Có người còn quy kết ông lợi dụng chức Trưởng ty Văn hóa để tự ý cho in những tập thơ “quái quỷ”. Tình hình căng đến mức, dư luận ở Vĩnh Phú lúc bấy giờ có hai vấn đề nổi lên: về kinh tế là chuyện ông Kim Ngọc “khoán chui”, còn về văn hóa là chuyện thơ Bút Tre làm vấy bẩn đời sống văn hóa thời chiến…

- Nhưng thời gian là liều thuốc thử công bằng đã cho thấy, thơ Bút Tre đã không làm vấy bẩn đời sống văn hóa của chúng ta ngày ấy?

- Đúng vậy! Bị hiểu lầm, Bút Tre rất buồn, có lần ông nói với chúng tôi: “Oan tớ hơn oan Thị Kính!”. Nhưng điều tôi kính phục nhất ở ông là chính trong cơn bĩ cực này, ông càng tỏ rõ nhân cách một kẻ sĩ, một người cách mạng chân chính. Ông không hề sa vào tiêu cực mà vẫn miệt mài làm việc, vẫn vui vẻ với anh em. Thậm chí ông còn viết nhiều hơn, không chỉ viết thơ mà còn nghiên cứu về văn hóa, lịch sử. Bút Tre tự hào vì lối thơ của mình đã được dân gian thừa nhận. Ông viết: Khi khuya sáng, lúc hoàng hôn/Bà con kể lại, xóm thôn vọng lời/Năm năm dân dã lắng nghe/Một Bút Tre thành vạn Bút Tre các làng…


Bút Tre - tầm nhìn văn hóa


PV: Cái hồn vía, tinh túy tạo nên sức hấp dẫn của thơ Bút Tre, cần cắt nghĩa thế nào cho thỏa đáng, thưa ông?

Ông Ngô Quang Nam: Chúng ta nên trở về với những bài học mà Bác Hồ đã căn dặn trong công tác tuyên truyền. Nói, viết cho ai; nói, viết để làm gì và nói, viết như thế nào? Nếu tìm hiểu kỹ về “hiện tượng Bút Tre” thì phải lý giải thơ Bút Tre gắn liền với phong cách làm việc của một cán bộ văn hóa. Ông hoàn toàn không phải là một lãnh đạo yêu văn nghệ nửa mùa theo kiểu trà dư tửu hậu, lấy ngân sách in thơ bừa bãi. Những cán bộ sống với ông đều kể, ông là người tâm huyết với công việc của ngành văn hóa. Thơ ca chỉ là công cụ cho công việc, được ông đọc lên trong lúc làm việc và viết lúc rảnh rỗi. Có lần ông đã tâm sự: “Tớ chẳng có thời gian tuyên truyền kiểu hàn lâm. Phải tạo cái gì đó ấn tượng thì nhân dân mới nhớ được. Chính sách của ta nhiều cái cứ na ná nhau, rất khổ cho việc phổ biến...”.

- Ông còn nhớ kỷ niệm lần đầu được “diện kiến” Bút Tre? Đồng chí Lê Huy Ngọ, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phú: Đó là một cán bộ lãnh đạo văn hóa tâm huyết, yêu đời, với những bài thơ dân dã và suy nghĩ nung nấu về quê hương. Cũng đã có sự ngần ngại về thơ của Bút Tre. Nhưng nghiên cứu của đồng chí Ngô Quang Nam là một công trình toàn diện về một gương mặt văn nghệ tâm huyết, một “hiện tượng thơ”.

Giáo sư Vũ Ngọc Khánh: Bút Tre có sáng kiến đặt ra một lối ca dao, thơ độc đáo, rất ngang, gây cười mà vẫn rất hợp lý, quen thuộc với đông đảo cán bộ và nhân dân. Từ điển Văn hóa Việt Nam: Ca dao Bút Tre đã tạo được sự vui nhộn trong sinh hoạt văn hoá quần chúng, gây tiếng cười hồn nhiên, nhiều khi không kém phần ý vị.
- Ngày ấy tôi còn là một cán bộ trẻ ở Ty Văn hóa Vĩnh Phúc. Một bữa, thấy có ông lão cưỡi xe đạp tồng tộc, bánh xe buộc lốp loang lổ như rắn cạp nong vào cơ quan chơi. Bút Tre đấy! Không phải ông từ Phú Thọ sang mà vừa từ chiến trường Vĩnh Linh - Quảng Trị về. Ông thân mật, gần gũi, vào rít thuốc lào sòng sọc và nói như súng liên thanh kể chuyện chuyến đi tuyến lửa trở về. Ông oang oang bảo: Thật là vĩ đại, vĩ đại! Không đi không thấy hết cái vĩ đại của dân tộc mình. Ai lại đi đánh nhau, dấn thân vào chỗ chết, bom đạn như vậy mà cứ như đi trảy hội. Mà có được cái đó là cũng nhờ cái anh “văn nghệ văn gừng” các cậu ạ! Theo tớ, giờ phải phát động phong trào “tiếng hát át tiếng bom”. Dân mình thích ca dao hò vè nhất thế giới!

- Có phải về sau phong trào “tiếng hát át tiếng bom” chính do Bút Tre đề xuất?

- Không chỉ có phong trào ấy đâu, Bút Tre còn làm được nhiều việc lớn về văn hóa. Là trưởng ty, ông luôn chỉ đạo văn hóa phải hướng về cơ sở. Khi giặc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, ông chủ trương thực hiện “bảo tàng gánh”, cho cán bộ gánh hiện vật văn hóa đi các làng quê, đơn vị bộ đội để trưng bày, giáo dục truyền thống. Ông phát động phong trào nông dân vẽ tranh đả kích giặc Mỹ. Khi dự hội nghị tổng kết của Bộ Văn hóa, nghe Bộ trưởng Hoàng Minh Giám nói: “Các tỉnh nên tìm ra sáng kiến về văn hóa thời chiến để Bộ đúc rút chỉ đạo”, ông đã tổ chức một đoàn cán bộ do chính mình dẫn đầu đạp xe vào tận tuyến lửa Quảng Bình tìm hiểu. Ông rút ra một điều: “Văn hóa thời chiến là phải “tiếng hát át tiếng bom”! Về tỉnh, ông cho phát động xã, làng nào cũng phải có một đội văn nghệ xung kích và yêu cầu các đoàn văn công phải chia nhỏ đi vào các trận địa! Đặc biệt, ông còn có công rất lớn trong việc làm rõ vấn đề các vua Hùng dựng nước. Từ câu nói của Bác Hồ khi thăm đền Hùng và các sử liệu về thời đại Hùng Vương, ông đã nhiều lần đạp xe về Hà Nội làm việc với các nhà khoa học như: Nguyễn Khánh Toàn, Phạm Huy Thông, Trần Huy Liệu… đặt vấn đề nghiên cứu và chỉ đạo, tổ chức nhiều cán bộ đi khảo sát ở các vùng Phong Châu, Cẩm Khê, Thanh Sơn. Nhờ đó, chúng ta đã phát hiện ra các di chỉ văn hóa Sơn Vi, Phùng Nguyên, Gò Mun, Đồng Đậu… những cơ sở quan trọng để chứng minh thời đại các vua Hùng dựng nước không chỉ là truyền thuyết!

- Sự nở rộ của các “hậu duệ Bút Tre” ngày nay càng chứng minh những đóng góp của Bút Tre với văn học và xã hội. Theo tôi nghĩ, đóng góp ấy cần được xã hội ghi nhận?

- Đó cũng là điều tôi trăn trở từ lâu. Nỗi oan của anh Kim Ngọc thì đã được sáng tỏ. Còn công lao của Bút Tre, tôi nghĩ cũng đáng ghi nhận lắm chứ. Nhà nước nên có một danh hiệu gì đó truy tặng cho ông, phải “hoan hô… đồng chí Bút Tre” mới phải! Nhưng thật ra thì với công chúng, Bút Tre vẫn sống. Bằng chứng là thơ của các “hậu duệ Bút Tre” đã có mặt ở khắp mọi miền đất nước: đã có Bút Tre non, Bút Tre xanh, Bút Nứa, Bút Cọ, Bút Dừa, Bút Lau, Bút Sậy, Bút Đước… Cái hay là “bút” nào cũng được bạn đọc yêu thích và hưởng ứng. Đúng như một nhà thơ đã viết: “Bao nhiêu bút sắt mòn rồi/ Hôm nay còn mãi với đời Bút Tre”!

- Xin cảm ơn ông!

Nguyễn Văn Minh (thực hiện)

[Bin571]

TỪ NAY TẬP THỂ DỤC

Bấy lâu lười nhác
Nhậu nhẹt suốt ngày
Hết tỉnh lại say
Thân mình bệ rạc

Từ nay đổi khác
Nãng tập thể thao
để sức dồi dào
Không thì toi mất

Tung chăn xuống đất
Hất vợ sang bên
Quyết chí xông lên
đi tập thể dục



Quê hương tôi.

Quê hương tôi đẹp tuyệt vời
Ở dưới có nước trên trời có mây
Xin mời bạn hãy về đây
Để thăm quê tớ mỗi ngày một sang
Con đò dịch đít sang ngang
Xa xa có một cái làng thò ra
Đàng kia là một vườn na
Đằng này thì có mấy bà chổng mông
Cây lúa cao sản ngoài đồng
Đến mùa thu hoạch nhà nông vui cười
Quê tôi thế đấy bạn ơi
Nhờ có đổi mới nên đời thêm xuân
Con gái giờ chẳng mặc quần...
Mà mặc váy ngắn hở chân hở đùi
Ngày hội mới thật là vui....



Hoan hô anh La văn cầu
Cánh tay bị đứt nhưng đầu vẫn nguyên


Liên hoan có bánh có chuồi
Ra đi nhớ mãi cái buổi hôm nay


Hoan hô đồng chí Trần Hoàn
Lên làm Bộ trưởng chiếu toàn phim hay
'Tiếng chim trong bụi mận gai'
lại thêm' Bạch tuộc' tuần hai tối liền


Hoan hô anh Tạ Đình Đề
Trước đi theo địch nay về theo ta

Hoan hô anh Lê Quảng Ba
Trước làm thổ phỉ sau ra với mình

[Love_Tamlinh]

Chị em ta thật là hay
Bắn tàu bay Mỹ rơi ngay cửa nhà mình!


Vũng Tàu sóng vỗ dập dồn
Chị em phụ nữ ngửa dép ra phơi


Cán bộ phụ nữ phải đi sâu ... đi sát vào trong quần … chúng chị em, phải tìm hiểu kỹ cái mong … mỏi của chị em, mới thấy được cái mông … mênh của nó!

[Bin571]

Chưa đi chưa biết Tam Đao ( Đảo )
Đi rồi mới biết thế nào là ngu
Một giường nhét những ba cu ( cụ )
Lúc về quên phắt cái mu ( mũ ) ở bàn


Chọn mãi mới được một ngày
Gặp em để quyết giãi bày yêu thương
Hai đứa ngồi trên bờ mương
Công nông thì chạy trên đường, bụi ghê!
Cứ thế mà buôn dưa lê
Mãi không đề cập vấn đề trọng tâm
Anh liền nói chuyện lòng vòng
Đợi em sơ ý là cầm tay luôn.
Ngờ đâu anh chộp đã nhanh
Em rút tay lại còn lành nghề hơn
Mất đà anh lộn xuống mương
Bò lên đã thấy em chuồn từ lâu.
Vừa về anh vừa lầu bầu:
“Biết thế bố bỏ từ lâu cho rồi!”


Cuộc đời như bát phở gà,
Thiếu chanh, thiếu ớt chắc là mất ngon.