“Nói thật, hai ngày rồi chú chưa có hột cơm trong bụng, đói hoa cả mắt”- người đàn ông da sạm nắng, tay run run bưng cốc nước hướng cái nhìn khắc khoải nửa như van xin về phía tôi.

Họ - những con người lang thang, không nhà cửa, không nghề nghiệp lẳng lặng như chiếc bóng bên lề cuộc đời, thường quay mặt đi để giấu giọt nước mắt tủi cực chực trào ra.

Gió từ sông Sài Gòn thốc từng đợt mang không khí mát rượi lẫn mùi tanh nồng của nước. Đang tìm chỗ nghỉ trưa, tôi lò dò lại gần ba người đàn ông đang ngủ vùi dưới chân cầu Sài Gòn. Tiếng xe chạy rầm rì, tiếng gọt dừa rất ngọt của anh bán dừa cứ sột sột, đều đều đơn điệu, buồn tẻ. Người đàn ông to, mập, đang say giấc vẫn không quên quàng tay giữ chặt chiếc xe đạp cũ. Một đôi dép nhựa sứt quai gối đầu, tấm mền rách và ít quần áo lỗ chỗ thâm kim của anh treo vất vưởng trên cổ xe. Rất thính nhạy, anh mở to mắt nhìn tôi cảnh giác. Hàng chân mày tỉa tót kỹ lưỡng, anh mặc quần đen nên nhìn vào tôi tưởng là tên Chí phèo nào đó. Vẻ mặt bặm trợn mà nói chuyện hiền lành,anh hỏi:

- Sao không về nhà mà ra đây nằm?
- Chán, mới bỏ nhà đi bụi.
- Mấy bữa nay ngủ ở đâu?
- Vỉa hè.

Thứ ngôn ngữ cụt ngủn, cộc lốc pha chút bất cần của dân bụi vận vào tôi lúc nào chẳng hay. Tôi buột miệng:

- Mới lên chưa có việc làm à? Theo tui lượm bọc đi, ngày cũng kiếm được vài chục. Tối tui hay ngủ ở vỉa hè ngoài Hàng Xanh ấy. Ở đó có đứa cỡ tuổi mày hoặc nhỏ hơn mày tận Đà Nẵng vào, tụi nó cũng đi lượm bọc”.

Tôi hỏi: “Tắm ở đâu?”. “Dưới đó”.

Nhìn khúc sông Sài Gòn đang lặng lờ chảy, chỗ nào nông, sâu,làm sao biết. Thấy tôi ái ngại, anh cười khẩy:

“Ngoài mé sông có bậc thềm, đứng đó tắm, giặt tại chỗ, phơi đồ ở mấy lùm cây kia kìa. Anh chỉ về phía những bụi cỏ khô cháy, rậm rạp đến xác xơ mà một thằng nhóc vừa chui vào phóng uế; có vài bộ quần áo cũ nhăn như miếng giẻ lau nằm rạp trên ngọn cỏ lất phất theo gió. Ban ngày nằm đây ngủ, đêm xuống anh đi lượm, mệt quá thì lăn lóc đâu đó ngủ bừa.

Rời cầu Sài Gòn, tôi lần về hướng chợ Thủ Đức. Có khá nhiều người sống bằng nghề móc bọc, vác bao đi thất thểu cố tìm cái gì có thể lượm để bán. Đêm xuống thật nhanh, mới nắng vàng tươm,nóng hầm hập giờ lại mát dịu như tấm khăn voan. Tôi theo chân hai cậu nhóc đi chân đất, da đen nhẻm, còm nhom, mặc độc chiếc quần tà lỏn, mái đầu lơ thơ khét nắng. Hai cậu bé độ 9, 10 tuổi ôm một đống cây sắt vừa lượm được kéo lê vô vỉa hè. Thằng nhỏ phanh cái bao tời con cho thằng lớn bẻ cong bỏ vào. Tôi lại gần hỏi:

- Hai em lượm ở đâu vậy?
- Hỏi chi? Để lượm hả? - thằng nhỏ hỏi ngược.

Thằng lớn nạt:

- Ăn cắp chớ đâu.

Vừa nói, nó trân gân đạp cong cây sắt, mắt láo liên như sợ ai nhìn thấy. Tôi nói như tạo sự an tâm:

- Tui cũng mới thất nghiệp, vợ bỏ rồi nên tôi chưa có chỗ ngủ, tối ngủ ở đâu cho tui theo với!
- Tụi tui đi bụi, không có nhà, ngủ ở chợ đầu mối - thằng nhỏ trả lời thành thật. Nó ngây thơ, thiệt thà bao nhiêu thì thằng lớn khôn ranh, lọc lõi bấy nhiêu:
- Thôi xạo quá cha ơi, đừng có giả điên! nhà báo hả????

Nó lôi bao sắt đi xềnh xệch rồi như nặng quá nó bảo: “Đm.Mày vác đi!”. Thằng nhỏ ghé vai, mím chặt môi cho thằng lớn đặt lên, mấy ký sắt oằn vai khiến thân thể ốm như que tăm của nó lảo đảo. Nó hỏi tôi bằng một giọng hụt hơi:

- Ông nói thiệt không, chứ ba mẹ ông đâu, vợ bỏ thiệt hả, mà sao thấy ông đẹp giai lắm mà ????

Câu nhận xét vừa ngây ngô vừa thành thật của thằng nhỏ làm tôi bật cười:

- Thì ham bay nhảy nên mới thế này, không thấy tôi không có tiền cạo râu à????

Thằng nhỏ hồn nhiên quá khiến tôi bối rối. Tôi hỏi như cố lấp liếm những lời nói dối:

- Còn em thì sao?
- Từ nhỏ “tự nhiên” tui lớn lên, không có ai nuôi hết, đi lạc, lượm bọc nilon tới giờ.

Mặt nó thoáng buồn xo, rồi nó lại cười toe khi thấy cuộn thước dây ai đó làm rớt. Thích thú như vừa lượm được món đồ chơi quý, nó kéo ra rút vào đến tội nghiệp. Lục lọi trong đống rác bên đường, hai đứa nhỏ lôi ra ống nhựa dài ngoằng, kéo lê dưới lòng đường một cách mệt mỏi.

Đi từ chiều tới giờ mà cái bao tời con của hai đứa chỉ được mấy cây sắt, vài vỏ lon sữa bò, một bọc bánh sandwich đã “quá đát” người ta vứt lẫn trong thùng rác trước nhà. Thằng nhỏ hí hửng phủi lớp bụi bám ngoài bọc bánh mốc thếch, mở ra lấy một cái nhai nhồm nhoàm. Đưa cho tôi nguyên bọc, nó bảo: “Ăn đi, ngon lắm!”. Thằng lớn giật lại: “Chê thì thôi, để tao, mà sao ông cứ lẽo đẽo theo tụi tui vậy?”. Ánh mắt nó nhìn tôi dè chừng. Thỉnh thoảng nó đi tụt lại phía sau để canh chừng như sợ tôi giật mất “chiến lợi phẩm”. Nó sợ cũng phải, dân lượm bọc thường hay chôm đồ của nhau, hở một chút là mất... Lâu lâu, nó kéo thằng nhỏ lại xầm xì cái gì đó, thằng nhỏ nghe xong cười khì: “chả” không có nhà thiệt mà, hay mình chỉ “thằng chả” ra ba trong một hen!”.

- Ra đó mấy thằng đó “làm thịt” ổng ráng chịu!

Đã khá khuya, chợ tan, lòng chợ vắng hoe. Hai thằng nhỏ ngập ngừng trước đống rác ngay chợ Thủ Đức. Chợ đầu mối Tam Bình 12 giờ đêm mà nhộn nhịp như ban ngày. Đèn đường sáng choang, tấp nập những xe cút kít, xe tải chở hàng... Nhịp sinh học của những người ở đây dường như bị đảo lộn, công việc mưu sinh cuốn hút khiến người ta quên mất giấc ngủ đêm.Ngang qua những khuôn mặt túa mồ hôi đẩy những xe cút kít hàng đi vội vã, có bác xích lô già đang co ro trong “tổ ấm” của mình đợi khách tự hát ru mình vài câu :"Sài gòn bây giờ đã thay tên cũng giống như em đổi họ năm nào..."

Bây giờ chợ Cầu Muối giải tỏa cũng đồng nghĩa với miếng cơm bị cắt mất, tụi nó lên đây kiếm sống. Trong đám bạn đi cùng, có đứa có mẹ mà chẳng có ba, có đứa “tự nhiên” lớn lên như nó với thằng Tèo ở gầm cầu Ông Lãnh. Tấm mền ngắn cũn không đủ che hết bàn chân mốc thếch, đen sì của nó.Tôi ngồi cạnh thằng bé ngả lưng qua đêm. Ý nghĩ những nguy hiểm xung quanh rình rập khiến tôi không sao chợp mắt. Bất giác làn khói thuốc bay nhẹ qua làn tóc của bọn trẻ như phủ một lớp sương giá của cuộc đời, tôi chắc trong trái tim nhỏ của nó cũng cồn lên sự khao khát được vỗ về.

Giá mà những người mẹ, người cha không đang tâm vứt bỏ núm ruột mình thì đâu có những cảnh đời sống cù bất cù bơ trong cảnh đói rách, thiếu thốn tình thương. Vậy mà nhiều đứa trẻ được nuông chiều, yêu thương, sống sung túc trong cảnh giàu sang thì lại bỏ nhà đi bụi khiến mẹ cha khóc hết nước mắt.
Một ngày được sống bên lủ trẻ tôi mới thấy đáng quý cuộc sống mà mình đang có và càng đáng thương hơn cho số phận trẻ con ở Việt nam ngày nay .Những tấm băng rôn mỗi ngày một thêm đỏ những khẩu hiệu cứ mỗi ngày dài ra ....nhưng nó đó đâu thể nói tất cả những gì mà tôi thấy .Ba mươi năm của Sài Gòn của những đổi mới nhưng những cái bất công dường như vẫn còn quá nhiều , hơn ai hết chính những mái đầu xanh của bọn trẻ là người chịu thiệt thòi hơn cả .Xa xa bóng lá cờ bay phấp phới nhưng lại quá nhỏ bé để sưởi ấm cuộc đời các em.............