Bài viết này được sưu tầm từ Trí Tuệ - Nhà xuất bản Mũi Cà Mau. Bài viết này nhằm diễn giải những vấn đề của Đạo Đức Kinh; dẫn cho ta có được cách nhìn toàn diện đối với sự vật, biết lường trước mọi sự việc khi chưa phát sinh, biết cách tìm phúc lánh họa. Mong được sự đóng góp của các bậc cao nhân về những vấn đề trong phần trình bày dưới đây.
VÔ VI NHI TRỊ
Phần 1 : THẾ NÀO GỌI LÀ "VÔ VI"
"Vô vi" là một khái niệm tối quan trọng trong học thuyết của Lão Tử, trong sách "Lão Tử" sử dụng từ này nhiều lần.
Lão Tử nói : "Đạo thường không làm, nhưng không gì không làm" (chương 37). "Nếu làm theo cách vô vi, ắt không có gì là không thành công".
"Vô" là "Không", "vi" là "làm". Vô vi có nghĩa là không làm gì trái với tự nhiên, chứ không phải là không làm gì cả.
Con đường đi đến cảnh giới của vô vi là : "Cầu học vấn, trí thức càng ngày càng tăng; tu đạo, ham muốn ngày càng bớt, bớt rồi lại bớt, cuối cùng đạt đến cảnh giới vô vi" (chương 48). "Nên dùng trạng thái vô vi để hành sự, dùng trạng thái vô sự để làm việc" (chương 63).
"Cố làm thì sẽ hư, giữ thì sẽ mất. Bởi vậy, bậc thánh nhân không làm nên không hư, không giữ nên không mất" (chương 64). "Sự lợi ích của vô vi, trong thiên hạ ít ai theo kịp" (chương 43).
- Vô vi không phải là không làm gì cả : Vô vi không phải là không làm gì cả, không có phản ứng đối với ngoại giới. Mà vô vi ở đây có nghĩa là không dùng tư tâm mà xen vào việc của người khác, không dùng lòng tham cá nhân mà can thiệp vào mọi việc. Hành sự hợp lẽ, thuận theo quy luật tự nhiên.
- "Thế nào gọi là vô vi ? Người thông minh không cậy vào chức vị của mình để hành sự, người dũng không lợi dụng chức vụ để thi hành bạo ngược, người nhân không dựa vào chức quan để thực hiện ân huệ, ấy có thể gọi là vô vi vậy. Thực hiện vô vi, có thể đạt đến chân lý của đạo. Đạo là bản chất của vạn vật, nó là con đường căn bản đến vô địch" (Hoài Nam Tử)".
- Vô vi là thuận theo quy luật : Mọi người thuận theo quy luật, xã hội sẽ được yên trị. Làm trái quy luật thì sẽ bị tổn hại. Thuận theo quy luật mà trị vì quốc gia, có thể thực hiện vô vi; đi trái quy luật mà trị vì quốc gia, không thể thực hiện vô vi. Mọi người thuận theo tự nhiên, không dùng lời nói, có thể đạt được hiệu quả thần diệu; làm trái quy luật tự nhiên, tùy tiện nói năng, ắt sẽ bị tổn hại. Không dùng lời nói mà đạt được hiệu quả thần diệu, chính là thực hiện "vô vi nhi trị" (Hoài Nam Tử).
(Còn nữa . . .)
Bookmarks