Càn Lăng Võ Tắc Thiên 01/07/2007

2-7-2006 là ngày kỷ niệm 1.300 năm phong lăng hợp táng nữ hoàng Võ Tắc Thiên với hoàng đế Đường Cao Tông Lý Trị tại Càn Lăng. Lúc ấy, Cục Bảo vệ Di sản tỉnh Thiểm Tây, Viện Bảo tàng Càn Lăng đã gửi lên Quốc vụ viện Trung Quốc phương án khai quật khu di sản lừng danh này, nhưng không được chấp thuận. Năm 1960, Thủ tướng Chu Ân Lai cũng đã bác bỏ một đề nghị tương tự...


Nhà văn hóa Quách Mạt Nhược từng nói với Thủ tướng Chu Ân Lai: “Không nghi ngờ gì nữa, chắc chắn là có rất nhiều thư tích, danh họa, thư pháp cất giấu trong mộ. Nếu khai quật Càn Lăng, không biết chừng sẽ có thể thấy được 100 quyển Thùy củng tập và 10 cuốn Kim luân tập của Võ Tắc Thiên, hoặc có cả họa tượng của Võ Hậu, bút tích của Thượng Quan Uyển Nhi. Nhất định đây là một chuyện long trời lở đất!”.

Trong mấy ngàn năm lịch sử Trung Quốc, người duy nhất dám phá vỡ truyền thống, đội mũ hoàng đế chỉ có một mình Võ Tắc Thiên. Năm 66 tuổi bà dũng mãnh lật đổ ngai vàng Lý Đường, lập nên triều Võ Chu. 15 năm làm hoàng đế, bà ra lệnh đặt trước lăng mộ mình một tấm bia đen không chữ (vô tự bi), để công tội một đời mặc cho người sau luận định. Người như thế tất có tâm sự riêng, nhưng hai cuốn Thùy củng tập và Kim luân tập do bà trước tác không ai được thấy, có lẽ chúng nằm với chủ nhân trong Càn Lăng như nhận định của Quách Mạt Nhược chăng?

Rất có thể tập Lan Đình tự nổi tiếng của thánh thủ Vương Hy Chi cũng đang nằm trong Càn Lăng. Đường Cao Tông Lý Trị là người cực yêu thư họa, khi lâm chung có di chiếu đưa tất cả những bức họa, thư pháp mà ông thích vào trong lăng. Vua cha là Lý Thế Dân đặc biệt thích Lan Đình tự, có di chiếu là phải đặt tập thư pháp này dưới đầu ông ta khi băng hà, như vậy vật báu này phải nằm ở Thiệu Lăng. Nhưng khi Đạo Ôn khai quật Thiệu Lăng thì không thấy vật báu này, như thế chỉ có thể là ở Càn Lăng.

Càn Lăng Tam tuyệt

Theo các nhà khảo cổ Trung Quốc, Càn Lăng không chỉ là một kho tàng hấp dẫn mà nó còn ẩn chứa một bức màn thần bí khó lý giải. Tháng 7- 1971, Mỹ phóng thành công phi thuyền Apollo. Khi bay vào quỹ đạo Mặt Trăng, các phi hành gia bất ngờ phát hiện ở 40o vĩ Bắc, 107o11 kinh Đông thuộc phía Nam Vạn Lý Trường Thành có 9 điểm đen xếp thành hàng ngang, trong đó điểm đen ở mé cực Tây là rõ nhất. Các phi hành gia cho rằng đó là địa điểm thiết lập vũ khí bí mật kiểu mới nên lập tức chụp ảnh và báo về Lầu Năm Góc. Năm 1981, một phi hành gia Mỹ đến Trung Quốc du lịch đã tìm đến 9 điểm đen trên ở Vị Bắc. Thì ra đấy chẳng phải là vũ khí bí mật gì mà là một hệ thống lăng mộ đế vương thời Hán Đường với hơn 20 tòa, điểm sáng nhất ở mé cực Tây chính là Càn Lăng.

Từ đời Đường Thái Tông Lý Thế Dân trở đi, hoàng đế các đời đều tuân theo nguyên tắc “Dĩ sơn vi lăng” (lấy núi làm lăng), quy mô nhất và điển hình nhất là Càn Lăng nằm trên vùng núi Lương Sơn, cách huyện Càn, tỉnh Thiểm Tây 5 km về phía Bắc. Trong 18 lăng mộ đế vương triều Đường tập trung ở cao nguyên Vị Bắc thì Càn Lăng nằm ở cuối phía Tây, thuộc hướng Tây Bắc thành Trường An, theo hậu thiên bát quái thì Tây Bắc thuộc cung Càn (Kiền, tượng trưng cho trời, vua, cha...) nên đây gọi là Càn Lăng.

Càn Lăng có 3 điểm đặc biệt mà không lăng mộ đế vương nào có được. Thứ nhất, đây là lăng mộ duy nhất trong lịch sử Trung Hoa và thế giới hợp táng hai vị hoàng đế có quốc hiệu khác nhau (Lý Trị là hoàng đế Đại Đường, Võ Tắc Thiên là hoàng đế triều Chu). Thứ hai, Càn Lăng là lăng mộ của nữ hoàng đế duy nhất Trung Hoa. Thứ ba, trong 18 tòa lăng mộ triều Đường ở đất Quan Trung, Càn Lăng là nơi duy nhất chưa từng bị kẻ trộm đột nhập vì quá kiên cố. Nếu đứng nhìn từ xa, Càn Lăng giống như hình một mỹ nữ đang nằm ngủ, cách tạo hình độc nhất vô nhị.

Ba lần phá mộ đều vô ích

Càn Lăng khởi công xây từ năm 683, qua 23 năm mới hoàn thành, chiếm 2,3 triệu m3. Toàn lăng khí thế hùng vĩ, có 2 vòng thành bao bọc. Tường thành phía trong dài 5.920 m, xây dựng 378 gian huy hoàng lộng lẫy gồm Hiến điện, Khuyết lâu, Vương tân điện, từ đường của 61 công thần, hạ cung.

Vòng thành ngoài có chu vi 80 km, chiếm diện tích hơn 200.000 ha. Phần chính lăng có 4 cửa, bố trí đường tư mã, trụ hoa biểu, tượng ngựa, lạc đà, sư tử, bia ký, trụ khắc đá... đều to lớn khác thường. Đường từ đầu cổng lăng đi vào cửa mộ dài 631 m, rộng 3,9 m, có 39 lớp, toàn dùng đá xanh khổng lồ lát kín, dùng chốt sắt khóa cố định, những khe hở đều dùng sắt nấu chảy ra rồi trám vào, nên 1.300 năm qua Càn Lăng chưa hề suy suyển, tránh được nạn trộm mộ.

Theo lịch sử ghi chép, Càn Lăng có 17 lần bị đào mộ được ghi lại rõ ràng, trong đó có 3 lần lớn nhất, còn những vụ đào trộm nhỏ khác thì nhiều không kể xiết. Cuối đời Đường, lãnh tụ nông dân Hoàng Sào đứng lên khởi nghĩa, thanh thế lừng lẫy, chia đôi sơn hà. Hoàng Sào đã dùng đến 40 vạn dân binh từ phía Tây của Lương Sơn đào thẳng xuống Càn Lăng, kết quả là để lại “khe Hoàng Sào” sâu 40 m mà chẳng gặp gì cả. Đó là vì trong quân ít người am tường địa lý, không hiểu cấu trúc Càn Lăng là theo hướng “tọa Bắc triều Nam”. Sai phương hướng nên nhọc công vô ích.

Đời Ngũ Đại, thứ sử Diệu Châu là Ôn Đạo, một quan chức trộm mộ có tiếng, từng cho binh sĩ đào hơn 10 tòa lăng Đường, kiếm được khá nhiều châu báu. Có tiền, Ôn Đạo cho 2 vạn người ngang nhiên đào bới Càn Lăng. Nhưng kỳ lạ là công việc luôn gặp điều bất lợi, lại thêm trời cứ nổi mưa to gió lớn khiến cho Đạo Ôn rất kinh hãi, bèn ngừng việc đào Càn Lăng.

Đến đầu năm Dân Quốc, tướng Quốc dân đảng là Tôn Liên Trọng, muốn bắt chước tướng Tôn Điện Anh đào lăng Càn Long và Từ Hy, sử dụng một binh đoàn đóng quân trên đỉnh Lương Sơn, mượn danh nghĩa là diễn tập quân sự, dùng thuốc nổ phá 3 tầng nham thạch bên đường vào mộ, nhưng rốt cuộc chỉ là “mò kim đáy bể”.

Các chuyên gia khảo cổ cho rằng Càn Lăng chưa từng bị trộm, vì mộ đạo quá chắc chắn, nếu không phá mộ đạo mà từ bụng núi đá Lương Sơn đục đường vào thì vô phương. Theo “Kế hoạch khai quật Càn Lăng” của nhiều chuyên gia tỉnh Thiểm Tây, muốn khai quật Càn Lăng phải áp dụng một hệ thống bảo mật với công nghệ cao, chỉ cho 2 nhân viên trang bị hệ thống dưỡng khí trong điều kiện vô khuẩn (hoặc người máy) vào mộ đạo, dùng máy ảnh đặc biệt để thu thập hiện trạng, lấy đó làm cơ sở để quyết định cách thức khai quật.

Cần phải biết chính xác vị trí của phần địa cung mới có thể khai quật, nếu không sẽ phá vỡ cảnh quan mà chẳng được gì. Theo suy đoán, kết cấu địa cung của Càn Lăng sẽ là từ mộ đạo, qua động, qua thiên tỉnh đến đường thông trước sau, hai bên trái phải là cung điện, bên trái là chỗ nằm của Đường Cao Tông, bên phải là chỗ nằm của Võ Tắc Thiên.

800 tấn châu báu trong Càn Long?

Ở phía Đông Nam Càn Lăng có 17 lăng mộ bồi táng sắp xếp theo ngôi vị cao thấp của chủ nhân. Có 2 tòa lăng mộ thái tử, 3 tòa vương công, 4 tòa công chúa và 8 tòa đại thần. Từ năm 1960 đến 1972, các nhà khảo cổ Thiểm Tây đã khai quật 5 tòa lăng ở đây, trong số này có lăng mộ của thái tử Chương Hoài, thái tử Dục Đức, công chúa Vĩnh Thái, tổng số đồ châu báu quý giá trong 5 lăng mộ này là 4.300 món. Ở vách các lăng mộ phát hiện hơn 100 bức bích họa, có thể xem là tuyệt tác đời Đường, như Cung nữ đồ, Đả mã cầu đồ, Khách sứ đồ...

Nếu được khai quật thì Càn Lăng chứa bao nhiêu đồ quý giá?

Theo giáo sư Lưu Hậu Tân, khoa lịch sử Trường Đại học Nhân Dân Trung Quốc, Đường là triều đại phát triển cực thịnh của Trung Quốc cổ đại. Sinh hoạt của đấng quân vương thời này cũng thoải mái hơn, xa xỉ hơn đời Tần Hán, do đó trong các lăng mộ đế vương triều Đường, số của cải bồi táng cũng nhất định quý hiếm hơn và nhiều hơn. Lưu giáo sư cho rằng, nếu lấy khoảng không gian trong địa cung (nơi đặt quan tài) của Càn Lăng là 5.000 m3, theo cách tính thông thường là đồ bồi táng chiếm 1/4, như vậy “thể tích” của đồ bồi táng là khoảng 1.200 m3, khối lượng ít nhất cũng là 800 tấn.

Người Lao Động