Chút lạm bàn về phong thủy

Thuật Phong thủy đã chia xẻ sự phát triển của nó cùng với khoa Thiên văn và khoa Dự án (quẻ Dịch) của Trung Quốc cổ. Nó đã có từ thời đại truyền thuyết, dù không có những dữ kiện xác thực cho chúng ta biết ai đã hình thành nó và vào thời điểm nào.

Thiết kế phòng khách cũng cần phải chú ý tới phong thủy

Tuy thế, nó rất gần gũi với la bàn từ trường của nguời Trung Quốc cổ, làm cho nguời ta liên tuởng đến việc nó có thể bắt đầu ra đời vào khoảng thời gian la bàn đuợc phát minh, và thành quả này đuợc nguời đời tin rằng của Hoàng đế Vàng - Một nhà vua cổ của Trung Quốc đã sống vào khoảng năm 2.700 truớc Công nguyên. Người ta không đưa ra một chứng cứ lịch sử nào về sự đóng góp này, nhưng một điều chắc chắn là việc sử dụng nó thật sự đã có từ thời cổ.

Có rất ít tài liệu lịch sử xa xưa liên quan đến môn phong thủy, nhưng trong những vụ khai quật kho cổ hơn 80 năm qua ở Trung Quốc đã tìm thấy những tài liệu dưới lòng đất có ngày tháng vào khoảng thế kỷ thứ 3, thậm chí từ trước Công nguyên với một số thông tin gián tiếp liên quan đến phong thủy.

Một số học giả cho rằng, các kiến thức và sự sử dụng nó có thể vào thời kỳ Xuân Thu, hoặc thời kỳ Chiến quốc (770 - 221 trước Công nguyên), khi có khoa Dự đoán, kinh Dịch và Vũ trụ học dựa trên 5 yếu tố Ngũ hành đầu tiên được soạn thảo công phu và viết thành văn bản.

Ðây có thể là một hệ thống mà môn phong thủy rất gần gũi, đặc biệt là kinh Dịch, nguời ta cho rằng đuợc biên soạn bởi Lão Tử vào khoảng năm 600 truớc Công nguyên. Nhưng ngoài những dữ kiện mỏng manh này, người ta có rất ít nguồn thông tin liên quan đến phong thủy cũng như sự có mặt của nó. Hy vọng rằng các vụ khai quật trong tuơng lai sẽ có một ít tia sáng.

Cả hai ông Hồng Phạm và Thạch Hoàng đều đuợc xem là cha đẻ của thuật phong thủy vào thời cổ Trung Quốc (Dù các sử gia có thể phản bác điều này, họ tin rằng thuật phong thủy đã có truớc đó).

Thuật phong thủy của Hồng Phạm đóng góp một phần đặc biệt quan trọng cho chúng ta. Ông đuợc cho là nguời sáng tạo ra phần Cửu tinh (9 sao), Bát môn (8 cửa) và Bát quái phong thủy. Cửu tinh nói đến chòm sao (7 ngôi) được gọi là Ðại hùng tinh, có thêm 2 ngôi sao khác. Bát môn đề cập đến 8 điểm chính của La bàn Bát quái và tám cung cơ bản đuợc sử dụng trong kinh Dịch dự đoán.

Trong suốt thời kỳ Tam Quốc, thiên tài chiến lược Gia Cát Lượng (Khổng Minh, 181-234 sau Công nguyên) đã xuất hiện trong lịch sử Trung Quốc. Ông sử dụng các chiến thuật dựa trên bát quái đồ để dụ địch, tiêu diệt quân Tào. Khổng Minh là một nhà chiến luợc quân sự đại tài biết dùng thuật phong thủy và đuợc tôn kính là nguời sáng lập môn phái phong thủy.

Các truyền thuyết về 3 vị thầy vĩ đại, Hồng Phạm, Thạch Hoàng và Khổng Minh đã đặt nền tảng cho tất cả những bậc thầy phong thủy của 2.000 năm kế tiếp. Một số người tin rằng Thạch Hoàng cũng là nguời đưa thuật này vào văn hóa dân gian, và do kết quả từ nỗ lực này, khoa phong thủy không còn là một công cụ bí mật và quý giá của một số nguời có đặc quyền và các vị vua có quyến lực trị vì thiên hạ. Ông đã chọn lựa những môn đồ có tài năng để truyền bá kiến thức cho quần chúng.

Trong suốt thời kỳ đầu nhà Hán (khoảng năm 200 trước Công nguyên), một tác giả có tên là Oing Wu đã viết 3 tập về phong thủy. Một vị khác tên là Guo Pu (năm 276 - 324 sau Công nguyên) đã xuất hiện suốt thời kỳ Tây Hán. Ông đuợc công nhận là tác giả cuốn sách về phong thuỷ có tên Zang Shu (Bàn về việc chôn cất). Tiếc thay, chỉ còn lại những tựa đề của các tác phẩm đầu tiên về phong thủy truyền lại cho chúng ta, các văn bản đã thất thoát và lẫn lộn vào các tác phẩm khác.

Những công cuộc khai quật khảo cổ trong tuơng lai sẽ có thể tìm thấy các tài liệu gốc nhưng hiện nay tất cả các bản còn lại đều là các bản sửa đổi, có lẽ được ghi chép (năm 960 - 1279 sau Công nguyên). Ngay các bản in hiện đại từ các bản sửa chữa đều khó hiểu và đuợc viết bằng loại chữ cổ Trung Quốc mà ngày nay, hiếm nguời có thể đọc đuợc.

Vào khoảng thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên, đã có một số văn bản viết về khoa phong thủy. Một lần nữa, chúng chẳng tồn tại đuợc bao nhiêu và một số ít bản sửa đổi sau này lại do những nguời viết không đạt chất luợng.

Nghệ thuật phong thủy đã đạt tới đỉnh cao trong triều đại nhà Tang (Tần, năm 618 - 906 sau Công nguyên). Nhiều người hành nghề này đã phát triển cơ ngơi hưng thịnh. Tám người nổi tiếng nhất là Yang Jungsong, You Yanhan, Li Chungfeng, thiếu sư Yi Hang, nhà sư Shima Touto, Riu Baitou, Chen Yahe và Futu cùng là phật tử. Trong những pháp sư đời Tần, Yang Jungsong (Khoảng 650 sau Công nguyên) có ảnh huởng lớn nhất và qua ông, các lý thuyết về phong thủy đáng chú ý đã truyền bá lại cho chúng ta.

Sự quan tâm đến phong thủy và cách áp dụng đã đuợc hồi phục vào thời nhà Tống (960 - 1279 sau Công nguyên) và nhiều vị thầy nổi tiếng đã xuất hiện. Trong các vị ấy có Wu Aixian (Thế kỷ 11 sau Công nguyên) và các môn đệ của ông (Liu Qiwan và You Gounghang). Wu Aixian, nguời sáng lập ra môn phái 36 kinh tuyến, đã viết một luận thuyết dùng cho các thế đất về mai táng và nhà ở.

Người ta ghi nhận, suốt 500 năm kéo dài từ đời nhà Tần đến nhà Tống, hơn một trăm môn phái phong thủy đã tranh giành ảnh huởng lẫn nhau. Tất cả các môn phái này đều khởi đầu từ cùng một quan niệm về vũ trụ học và các lý thuyết. Ðể rồi sau đó phát triển thành nhiều sự diễn giải khác nhau, mỗi môn phái đặc biệt quan tâm đến hoặc tập trung vào những khuynh huớng nào đó của phong thủy. Sau đó, một số môn phái đã đồng hóa lẫn nhau.

Nguời Trung Quốc cổ tin rằng, khi sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người được tạo nên, qi (các khí lực) của sự sống chan hòa khắp tất cả sinh vật, vật chất.

Sự tắc nghẽn khí lực của sự sống sẽ tạo ra điều đối nghịch: Bất hạnh và tai hoạ.

Các lý thuyết kết hợp Trời, Ðất (thiên, địa), con nguời (nhân) là cốt lõi của thuật phong thủy, từ đó nảy sinh ra nhiều truyền thuyết và các câu chuyện dân gian.

Nhân (con người) tuy có biểu hiện trí tuệ và tinh thần nhưng phải kết hợp cùng Trời, Ðất, Vật thể sao cho hòa hợp và cân bằng các nhận thức. Ðiều này có thể đạt được qua một mối quan hệ được thiết lập chính xác giữa tất cả các sức mạnh trong thiên nhiên, cho phép chúng trôi chảy và nuôi sống cuộc đời.

Nguời Trung Quốc cổ luôn nghĩ rằng con người phải bảo vệ và nuôi duỡng khí lực của cuộc sống để đảm bảo nó liên tục phát triển và trôi chảy. Các quan niệm đặc biệt của "Sức sống/qi" và sự tồn tại của nó xâm nhập vào tất cả các ngành nghệ thuật Trung Quốc từ triết học, thi ca, hội họa cho đến điêu khắc, thiên dịch, dược thảo, võ thuật và phong thủy.

T.H