Những Vần Thơ Ngoại Cảm

Printable View

Show 40 post(s) from this thread on one page

23-10-2007, 04:35 PM
Love_Tamlinh

TÌM HIỂU VỀ TÁC GIẢ NHỮNG VẦN THƠ NGOẠI CẢM

Ngày 02/09/2007 vừa qua chúng tôi có chuyến đi tìm hiểu về tác giả của Những Vần Thơ Ngoại Cảm.

Tiếp chúng tôi là một người phụ nữ 60 tuổi, rất khiêm cung nhã nhặn, giọng nói còn rất trong như thời con gái. Cô tên là Nguyễn Thị Lạc.

Chúng tôi rất ngạc nhiên khi nghe cô kể rằng bắt đầu xuất hiện khả năng viết thơ ngoại cảm từ năm 12 tuổi đến nay, và đã có trên 2000 tập thơ đã hoàn thành. Như vậy trung bình mỗi tuần cô viết được một tập thơ đều đặn trong 50 năm qua.

Những Vần Thơ Ngoại Cảm chúng tôi đang giới thiệu trên TGVH là những câu chuyện lịch sử bằng thơ, giai đoạn Vua Lê, Chúa Trịnh, Chúa Nguyễn, thuộc thế kỷ 16, gắn với những nhân vật lịch sử nổi tiếng như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hoàng Đình Ái, Mạc Đăng Dung, Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm, Nguyễn Hoàng v.v…

Chúng tôi được biết rằng những tập thơ ngoại cảm khác của cô Nguyễn Thị Lạc, sẽ còn có những câu chuyện lịch sử về Trưng Trắc, Trưng Nhị (thế kỷ thứ Nhất), về Nhuỵ Kiều Tướng Quân (thế kỷ thứ Hai), Lý Thường Kiệt (thế kỷ 10), và đặc biệt là các câu chuyện về thời vua Hùng Vương cách đây 4000 năm. Những câu chuyện lịch sử này sẽ là nguồn tư liệu qúy giá, là những câu chuyện người thật, việc thật, bổ sung cho nguồn tư liệu lịch sử chính thống hiện nay của chúng ta còn rất ít. Chúng ta biết rằng trải qua các biến đổi thăng trầm của lịch sử Việt Nam, kho tư liệu lịch sử chính thống của nước ta đã từng bị đốt bỏ, bị mai một khá nhiều qua các thời kỳ bị đô hộ.

http://i172.photobucket.com/albums/w...h/oanhvang.jpg

Một điều khá thú vị chúng tôi ghi nhận được, có rất nhiều chi tiết trong cuộc đời cô Nguyễn Thị Lạc rất giống với công chúa Oanh Vàng. Cô cũng là người vợ thứ năm, và người chồng đã ra đi về cõi vĩnh hằng khi cô mới 19 tuổi. Hiện nay cô cũng ngày ngày dâng hương niệm Phật tại ngôi chùa ngay tại nhà.
23-10-2007, 04:38 PM
Love_Tamlinh

VỤ ÁN QUAN THỪA TƯỚNG LÝ HÙNG

Thong dong tôi chúa luận bàn
6820. Đăng Doanh (1) kể chuyện Oanh Vàng (2) thủy chung:
Muội nương dám giết Lý Hùng (3)
Thượng Hoàng (4) nghiệm thử có dung tội này
Còn cha còn có con đây
Còn hàng văn võ đông đầy luận phân
Dù sao Lý cũng Đại thần
Đang tay hành hạ tướng quân Mạc trào.
Thượng Hoàng thủng thỉnh rỉ rao (5):
Gái mà như vậy anh hào còn thua
Oanh Vàng mới thật em Vua
6830. Đáng con gái lão (6) lo vùa giúp dân,
Lý Hùng là đứa gian thần
Không gian sao lại đến gần nữ nhân
Lão đà nghĩ rõ nguồn cơn
Làm quan phải biết thiệt hơn ở đời
Nếu mà lòng dạ lưng vơi
Làm điều trái phép người đời mỉa mai,
Con lão mới thật đại tài
Lý Hùng mới thật là tay bợm già,
Truyền quân mau đến môn nha
6840. Đem thây họ Lý trào ca khui hài
Đặng cho văn võ biết hay
Chồng người đi vắng vãng lai rơi đầu.
Đình Ái (7) nghe phán liền tâu:
Muôn tâu Hoàng Thượng xét âu tội này
Dù cho họ Lý có gây
Sai người đến tấu cung Tây <8> lãm tường
Có đâu ỷ chức công nương
Mà coi mạng tướng quá thường vậy đa!
Lý Hùng dầu có dại tà
6850. Phải tâu với lệnh Vua cho biết rành,
Oanh Vàng tự ý sát sanh
Thế là nàng vẫn tung hoành rồi đa!
Thượng Hoàng ông mới phán ra:
Oanh Vàng con lão thiệt là liệt oanh
Nếu nàng chẳng có tài lành
Thì là Thừa tướng tung hoành trong dinh
Nhờ con của lão xảo tinh
Nếu như gái khác tiết trinh đâu còn!
Khanh đừng tâu cáo e tròn
6860. Một lần lầm lỗi lão còn tha cho
Từ rày đừng tấu nhỏ to
Chuyện con gái lão lão cho lăng trì (9),
Từ rày khắp cả trào nghi
Nếu ai còn nói xầm xì con ta
Xử liền trăm trượng (10) trào ca
Có khi đao võ dẫn ra pháp tràng (11).
Đăng Doanh tâu với Thượng Hoàng:
Ấy là Thái uý (12) luận bàn chút thôi
Con nhìn tường tận đã rồi
6870. Lý Hùng cũng phải xử thôi pháp tràng,
Đã là Thừa tướng đường đường
Còn đi làm chuyện phi thường xấu xa
Làm cho văn võ trào ca
Nhơ danh nam tử xấu đà biết bao!
Chúa tôi bàn tính rỉ rao
Thứ phi đâu lại bước vào thở than
Nghiêng mình làm lễ Thượng Hoàng
Lại sang Chúa Mạc hai hàng lụy rơi:
Muôn tâu với lệnh ngôi Trời
6880. Chánh cung, Công chúa (13) truyền lời phán ra
Ngự lâm khắp cả trào ca
Bao quanh vây phủ môn nha Oanh Vàng,
Thêm quân thiện xạ hai ngàn
Buông tên như bão Oanh Vàng chắc tiêu!
Ắt là sắp loạn Mạc triều
Con hay chuyện ấy đánh liều tới đây
Đặng mà tâu rõ chuyện này
Thượng Hoàng bệ hạ đó đây lãm tường
Bốn nàng lại với công nương
6890. Phen này tiêu hết thịt xương chẳng còn.
Thượng Hoàng nghe tấu cười dòn:
Vương nhi dạy vợ dạy con thế à
Chữ rằng tiên trị kỳ gia
Hậu trị kỳ quốc lẽ đà xưa nay
Con ngồi chễm chệ trên ngai
Mà con với vợ làm tay côn đồ
Khi không đàn áp Hoàng cô
Chẳng tâu chẳng rổi chẳng phô nửa lời
Ngự lâm ta đặt binh Trời
6900. Còn quân thiện xạ tuyệt vời của ta
Khi nào binh biến can qua
Thì hai quân ấy đem ra mà dùng,
Khi không giữa chốn trào trung
Mà con dâu trẫm dám dùng ngự lâm,
Trăm dâu thì đổ đầu tằm
Con làm cha chịu tội thâm với Trời,
Nhuyễn tiên ông lấy tức thời
Chúa Mạc xem thấy rụng rời tay chân,
Ra tay Hoàng Thượng trị trừng
6910. Hai trăm roi đủ mới ngừng phán ra
Đây là lão vị tạm tha
Vì còn bận chuyện môn nha Oanh Vàng,
Vương nhi, Đình Ái phải sang
Phải đi với lão xem toan thế nào
OanhVàng có mệnh hệ nào
Thì là Vương tuất máu đào phải rơi,
Vương nhi Ngọc Điệp nữa thời
Ba người này nữa ra nơi pháp trường.
Phán xong tôi Chúa vội vàng
6920. Lên yên giục ngựa thẳng đàng môn nha,
Đến nơi xem thấy hằng hà
Nào quân thiện xạ nào là ngự lâm
Hoàng Hậu gương mặt hằm hằm
Ngọc Điệp thì lại tay cầm đoản đao,
Xua quân cứ việc lướt vào
Ba người phi ngựa thẳng vào trong dinh,
Chánh cung Ngọc Điệp vô tình
Ngỡ là ba gã cứu tinh Oanh Vàng
Truyền quân xạ tiễn thí càng
6930. Phúc đâu tên trúng Thượng Hoàng ngang vai,
Đình Ái vốn thiệt lẹ tay
Liền cõng Hoàng Thượng vào rày môn nha
Chúa Mạc hoảng sợ liền la
Ngự lâm đình thủ kẻo mà mạng vong
Quân nhìn thấy mão Cửu Long
Quăng gươm quăng giáo chạy dong về trào.
Ngọc Điệp cứ xách đoản đao
Oanh Vàng ngồi ngó có mà sợ ai
Bốn nàng run rẩy khóc ngay
6940. Chánh cung bước tới ra tay nắm đầu

Hôm nay ắt phải rơi đầu hết năm,
Oanh Vàng chúm chím cười thầm
Ngọc Điệp bước đến mới đâm Oanh Vàng
Bốn nàng ôm xiết Oanh Vàng,
Oanh Vàng rất thiệt lẹ làng hai tay
Bắt gươm Ngọc Điệp nói rày:
Chiêu vương tẩu tẩu nương tay với nào
Bốn nàng này gái má đào
6950. Có tôi vốn thiệt hùng hào gan to
Mong ơn Hoàng Hậu tha cho
Bốn nàng này thật nhà nho hiền lành
Có tôi mới thật hùng anh
Đứng lên dựng lũy xây thành Thăng long,
Liền đem bốn ả vào phòng
Ngọc Điệp đâm thí vào hông Oanh Vàng,
Oanh Vàng vừa mới đỡ ngang
Ngọc Điệp té xuống máu tràng nằm co,
Thượng Hoàng xem thấy nguyên do
6960. Chúa Mạc lòng dạ đắn đo ưu sầu
Hoàng hậu thì lại câu mâu (15)
Oanh Vàng thong thả đứng hầu Hoàng huynh (16)
Hoàng Thượng xem thấy thương tình
Nhưng tên tẩm thuốc thấm mình quá đau
Phúc đâu máu họng tuôn trào
Thượng Hoàng chết xỉu hồi nào không hay,
Đình ái liền mới nói rày:
Thị oai tức bị thậm tai đã rồi!
Oanh Vàng rằng: Tẩu Tẩu ơi!
6970. Thượng Hoàng người đã chết rồi còn chi!
Vừa nói nàng lại vừa đi
Vào phòng lấy thuốc nàng thì đem ra
Phần uống phần để dùng thoa
Loại tên tẩm độc thật là đáng ghê,
Rút tên máu chảy dầm dề
Chúa Mạc xem thấy đứng kề một bên.
Hoàng hậu hết biết tuổi tên
Lại gần Ngọc Điệp đỡ lên coi là,
Đụng đâu Ngọc Điệp cũng la
6980. Oanh Vàng đỡ mạnh nàng đà gãy xương.
Đình Ái xem thấy chán chường:
Oanh Vàng hãy khá cứu thương dùm nào!
Oanh Vàng lật đật bước vào
Chúa Mạc cản lại thì thào phán ra:
Muội nương cứu Thượng hoàng gia
Ngọc Điệp để nó ra ma cho rồi!
Thượng Hoàng uống thuốc một hồi
Chống tay ngồi dậy khúc nôi phân tường:
Vương nhi nhìn thử ra đường
6990. Thây nằm la liệt khôn tường giặc chi?
Phải chăng giặc của Vương nhi
Trong dinh năm đứa a tỳ chết luôn
Ai gây ra tích ra tuồng
Vương nhi có phải cội nguồn hay chăng,
Cưới vợ cưới thứ vô căn
Không tường luân lý đạo hằng nghĩa nhân
Phong cho lớn chức cao quyền
Còn thua sinh vật dã nhân trong rừng!
Nói rồi truyền ngự lâm quân
7000. Trói Hoàng hậu lại mà trừng luật Vua.
Chúa Mạc lòng dạ chát chua
Làm thinh nào dám động khua Thượng Hoàng.
Đình Ái quỳ xuống vội vàng:
Muôn tâu Đại đức Thượng Hoàng xét ra
Ngọc Điệp nàng mãi khóc la
Muôn tâu Hoàng Thượng bước mà lại coi!
Thượng Hoàng rằng thứ tiểu đòi
Truyền đem Ngọc Điệp cho voi xé hình!
Oanh Vàng quỳ xuống tâu xin:
7010. Muôn tâu Hoàng Thượng niệm tình thứ tha
Để con dùng thuốc ngoại khoa
Trị cho Ngọc Điệp đặng mà liền xương.
Thượng Hoàng hỏi lại cho tường
Khi không nữ điệt hùng cường chuyện chi
Thượng Hoàng ông mới phán thì
Lão đây phán lệnh con đi trị lành.
Oanh Vàng được lệnh chạy nhanh
Hồi lâu đem đến một nhành ráng bay
Một con chim chích nhỏ rày
7020. Vây rùa với củ gạc nai chung vào,
Lẹ tay quết thuốc mau mau
Chút gừng chút muối dấm tàu đun sôi (17)
Làm xong bó rịt một hồi
Thì là Ngọc Điệp nàng ngồi tự nhiên.
Đình Ái giấy viết chép biên
Thượng Hoàng ông mới hỏi liền khẩu cung,
Năm nàng, Hoàng hậu ngồi chung
Lại thêm Ngọc Điệp khai cung rõ ràng
Bốn nàng <18> tâu với Thượng Hoàng
7030. Muôn tâu Hoàng Thượng hoàn toàn sạ duyên
Hằng đêm con có chú nguyền
Cuối Dần đầu Mẹo (19) thường xuyên tụng trì,
Oanh Vàng đang niệm A Di (20)
Trên lầu tịnh thất thường khi mỗi ngày,
Bốn tôi vừa tỉnh giấc ngay
Phải đi tắm rửa để rày niệm kinh
Cửa phòng vừa mở giựt mình
Thấy quan Thừa Tướng đến nhìn bốn tôi
Nhỏ nhăn ve vãn một hồi
7040. Bốn tôi cứ mãi ỷ ôi lời lành,
Nhưng quan Thừa tướng vô danh
Đã tà lại dại chẳng thành danh chi
Nếu người có mạng đơn trì
Có danh là tướng tu mi anh hùng
Thì đâu làm chuyện lạ lùng,
Oanh Vàng lắng dịu tiếng chuông tịnh phòng
Vội vàng đi xuống lầu hồng
Dùng lời ngon ngọt mời ông ra về,
Lý Hùng người mới trổ nghề
7050. Oanh Vàng đưa tiễn người về Diêm La
Định đem tâu trước trào ca
Tội ai nấy chịu chẳng mà từ nan,
Bốn tôi lại với Oanh Vàng
Vốn người có tội giết quan Mạc trào,
Định chầu tâu hết trước sau
Chưa chi Ngọc Điệp đã vào hung hăng
Đến đây nói nói rằng rằng
Oanh Vàng định đuổi đi phăng trở về
Quân đâu vây phủ bốn bề
7060. Đao thương chớm chở thấy ghê lạnh mình,
Tên bay nườm nượp vào dinh
Oanh Vàng vừa múa vừa nhìn vừa la
Nữ tỳ cả bọn chạy ra
Trúng tên nên mới ngã ra chết liền,
Đầu đuôi Đình Ái cứ biên
Năm tôi vốn có lời nguyền núi sông
Sống thì thủ tiết thờ chồng
Chết thì một lượt cho đồng hồn ma.
Thượng Hoàng nghe tấu cười xòa:
7070. Còn điều chi nữa nói mà ta nghe
Nếu mà còn chút đậy che
Truy ra thì tội răn đe gấp mười.
Hoàng Hậu nghe nói liền cười:
Muôn tâu Hoàng Thượng con người từ bi
Thượng Hoàng bảo trói làm chi!
Chúa Mạc liền phán: im đi nghe nàng
Mẹ con thiệt tội dẫy tràng
Nếu còn nói nữa nát tan bây giờ,
Chính ta còn phải ngẩn ngơ
7080. Hai tay rờ cổ hiện giờ đang run.
Oanh Vàng tâu hết thủy chung:
Con ngồi viết sớ văn trung giãi bày
Đầu đuôi tự sự cung khai
Chưa chi Ngọc Điệp đến ngay la rày,
Nữ điệt (21) rằng tại con đây
Vốn là cháu gái vua này Thánh Tông (22)
Họ Mạc lên trị Thăng Long
Nên con mới loạn giết hòng tướng quân,
Nữ điệt quá đỗi lẫy lừng
7090. Chém con rách áo rách quần hết trơn
Thịt dai như đá Thái Sơn (23)
Lưỡi gươm Ngọc Điệp đã khờn (24) đã cong,
Chánh cung (25) binh phủ giáp vòng
Con đây thưa thiệt con không ưu phiền
Niệm xong đúng bảy chú quyền
Tên bay mượp mượp dinh tiền rơi rơi,
Thoạt trông thấy lính ngôi Trời
Thượng Hoàng, Thái Uý đến nơi đã rồi,
Định đem đôn ỷ (26) mời ngồi
7100. Chánh cung, Ngọc Điệp kéo lôi con hoài
Nên con mới có chậm tay
Phụ Hoàng tên trúng vào vai thế này
Tội con chậm bước ra đây
Muôn tâu Hoàng Thượng tội này trị ngay!
Thượng Hoàng ông mới phán rày:
Thật con gái lão là tài thần y
Lão truyền Đình Ái, Vương nhi (27)
Khẩu cung đem lại đơn trì cho ta,
Chánh cung, Ngọc Điệp vào tòa
7110. Còn thây lính ngự kiểm mà mấy tên.
Kiểm xong thì phải tâu lên
Chúa Mạc ra kiểm từng tên lính trào
Kiểm từ ngõ trước vườn sau
Hai ngàn bảy đứa đứa nào cũng tiêu,
Chúa Mạc rằng: chẳng có nhiều
Ngự lâm chết có bao nhiêu thôi mà!
Thượng Hoàng mới hỏi bốn bà:
Lính này Hoàng Hậu đem mà tới đây
Nhân sao mà chết như vầy
7120. Mình không tì vết nằm đầy vậy đa!
Bốn nàng run rẩy khóc òa:
Chúng tôi đây chẳng biết mà nguyên nhân
Oanh Vàng tâu lệnh Hoàng ân:
Cái cây dùi mõ dạo sân dinh tiền

Để con chỉ rõ đường quyền của con,
Đây là một cái dấu tròn
Ở ngay Giáp Cốt <28> do con điểm vào
Ngự lâm nó quá hùng hào
7130. Nên con điểm huyệt nó nhào hết luôn,
Thằng nào nhát nhát ra tuồng
Thì là thằng đó đi luôn ra ngoài
Thằng nào tiến thẳng tới hoài
Thì là thằng đó chết ngay bên đường,
Con thương nữ điệt Chiêu vương
Chị cùng với cháu con nhường đó thôi.
Thượng Hoàng nghe rõ khúc nôi
Đình Ái, Chúa Mạc mồ hôi ròng ròng
Oanh Vàng tả đột hữu xông
7140. Mạc trào năm tướng chắc không qua nàng.
Thượng Hoàng ông lại cười khan:
Thật con gái lão vừa ngoan vừa tài!
Liền ra Ngự chốn bệ giai,
Đình Ái, Chúa Mạc với nay Oanh Vàng,
Bốn nàng ở lại dinh đàng,
Trống hồi ba tiếng bá quan tựu về
Hai hàng văn võ chỉnh tề
Thượng Hoàng mới xuống lệnh phê như vầy:
Võ văn tụ hội đủ đầy
7150. Hãy xem cung trạng (29) chuyện này xử sao
Bá quan đồng thảy xem vào
Ngẩn ngơ ai có biết nào chi chi
Kính Điển (30) tâu trước đơn trì:
Tôi làm nguyên soái tài thì chưa qua
Đáng khen những gái tài ba
Phong Vũ, Nguyên Bá (31) mới là đáng cho
Oanh Vàng xã tắc nương phò
Giang san bình trị chẳng lo giặc Tàu,
Ngọc Điệp thật quá hỗn hào
7160. Tam ban triều điển (32) phải mau gia hình,
Hoàng Hậu là kẻ bất minh
Bắt vô cung giải muôn nghìn năm luôn.
Võ văn cả thảy lòng buồn
Không mưu bào chữa rõ nguồn tội kia
Chúa Mạc nước mắt đầm đìa
Thượng Hoàng mới nói: coi kìa Vương nhi
Vương nhi nước mắt li bì
Năm trăm trượng nữa phải thì đánh luôn,
Làm Vua mà chẳng nên tuồng
7170. Vợ nhà loạn pháp ngọn nguồn chưa hay!
Bá quan quỳ xuống tâu rày:
Muôn tâu Hoàng Thượng xét nay như hà
Oanh Vàng vốn thiệt tài ba
Đáng làm gương để đàn bà soi chung,
Muôn tâu Hoàng Thượng nhiêu dung (33)
Cứ đem Hoàng Hậu lãnh cung giam vào,
Ngọc Điệp công chúa Mạc trào
Tam ban triều điển xử mau mới là.
Thượng Hoàng ông mới phán ra:
7180. Truyền đem Ngọc Điệp dẫn ra pháp tràng
Loạn thần nào xử tam ban
Võ đao mau phải pháp tràng dẫn ra,
Hoàng hậu cũng chẳng vị tha
Võ đao (34) cắt cổ lột da tức thì
To gan lớn mật thế ni
Pháp tràng xử tội mới thì đúng cho,
Thứ đồ lòng dạ dày vò
Võ đao mài kiếm đang lo gia hình
Mẹ con Hoàng hậu hãi kinh
7190. Bá quan nào dám tâu xin nửa lời,
Chúa Mạc thì đã rụng rời
Thượng Hoàng truyền lệnh dám thời cãi đâu.
Quân đem Hoàng hậu đi nhầu (35)
Điểm ba trống lệnh thì đầu lìa thân.
Oanh Vàng nhìn mãi trân trân
Hồi lâu nàng mới nhanh chân chạy liền
Trống hồi ba tiếng liên miên
Pháp tràng đã đến nàng liền ra tay,
Võ đao tất cả nói rằng:
7200. Thượng Hoàng đã định không ai quấy rầy!
Oanh Vàng rằng: có ta đây
Võ đao mở trói người này cho ta!
Vừa nói nàng lại vừa la
Mở trói Ngọc Điệp với mà Chánh cung
Võ đao xúm lại hành hung
Thượng Hoàng đã định có dung được nào
Cùng nhau lẻng kẻng gươm đao
Oanh Vàng đương cự có nào sợ ai,
Võ đao té ngửa nằm dài
7210. Oanh Vàng mới dẫn cả hai về trào
Hoàng hậu, Ngọc Điệp cùng nhau
Theo chân Ngự muội thẳng vào bệ giai,
Cùng nhau quỳ xuống lạy dài
Oanh Vàng tâu rỗi luận bày phép khuôn:
Muôn tâu Thượng phụ rõ nguồn
Chánh cung tội đã dư muôn hằng hà
Dù chết chẳng hết tội đa
Muôn tâu Hoàng Thượng thứ tha lần này,
Còn phần tội của con đây
7220. Pháp tràng can tội như vầy cũng to
Muôn tâu Hoàng Thượng xử cho
Nghĩ thương Hoàng hậu mới lo dẫn về
Võ đao binh phủ tứ bề
Chị cùng với cháu đồng về với con,
Biết rằng tội lớn bằng non
Một lần vì lỡ nên còn nhiêu dung
Con đà suy nghĩ thủy chung
Luật Vua phép nước phải tùng phải răn
Thương cho Hoàng hậu vô năng
7230. Thương cho Ngọc Điệp ngày hằng nào thông,
Lý Hùng (36) không xứng là chồng
Thế mà Ngọc Điệp đem lòng mến thương
Con vì giòng máu Lê vương
Cho nên Ngọc Điệp có thương con nào
Bênh chồng nên mới hỗn hào
Chẳng tầm rõ lý tại sao thế à,
Muôn tâu hoàng thượng thứ tha
Cũng vì Ngọc Điệp tánh mà nhỏ nhen
Chung tình gẫm cũng đáng khen
7240. Thượng Hoàng tha thứ một phen lỗi lầm
Từ đây cho đến ngàn năm
Chẳng còn sái quấy lỗi lầm nữa đâu!
Thượng Hoàng ông mới phán âu:
Thật là cả bọn tội đâu có vừa
Oanh Vàng tội đáng hay chưa
Pháp tràng dám đến ngăn ngừa võ đao
Bắt du cung giải giam vào
Quân nhân nghe lệnh mau mau thi hành,
Tội này giam giữ đã đành
7250. Lãnh cung đến đó buồn tanh đêm ngày
Oanh Vàng hiếu thảo lắm thay
Nghiêng mình thọ tội vô rày lãnh cung,
Thượng Hoàng phán trước trào trung:
Ngọc Điệp lại với Chánh cung hai người
Thật là quá đỗi dễ ngươi
Tội nhà không trị trị người được đâu,
Vương nhi xã tắc gồm thâu
Mà con với vợ phạm âu quyền hành
Nếu mà mở lượng phóng sanh
7260. Thì là văn võ trong thành dễ khi
Muôn dân trong nước tôn ti
Nghiêm hình phải trị trước khi người nhà
Sái ít thì quở thì la
Sái nhiều thì phải đem ra hành hình
Nếu con vị nghĩa vị tình
Thì là cái luật công bình ở đâu
Võ văn trào sĩ đồng chầu
Chuyện quấy chuyện phải đứng đầu làm gương,
Vương nhi đừng có nhung nhương
7270. Vì con vì vợ không tường nghĩa nhân
Con làm chúa tể muôn dân
Kỳ gia trị trước phải cần con a
Lỗi nhà đừng có thứ tha
Lỗi nhà cứ trị đúng là luật Vua,
Vương nhi đừng có quê mùa
Vợ vua lại với con Vua ngang tàng
Thẩm quyền cả nước quá gan
Lão đây còn sống mà nàng chẳng kiên
Đem quân thiện xạ tự chuyên
7280. Buông tên loạn đả dinh tiền môn nha,
Tội này khó nổi thứ tha
Nếu lão chết sớm thành ra loạn trào
Có ai biết phải đâu nào
Vương nhi truyền lịnh mau mau coi là
Xử xong tiên trị kỳ gia
Hậu trị kỳ quốc nước nhà mới yên.
Chúa mạc ông mới phán liền:
Tam ban triều điển bệ tiền luận ra
Mẹ con mi phạm pháp nhà
7290. Phải cam chịu chết khó tha tội tình!
Quân đem vải lụa ra trình
Hai thanh bảo kiếm, hai bình rượu đây,
Ngọc Điệp liền lãnh rượu này
Hoàng hậu vải lụa liều thây giữa trào.
Hai người tự vận chết mau
Bá quan định cất thây vào hoàng lăng
Chúa Mạc ông mới phán rằng:
Bá quan đừng có làm nhăng giữa triều
Chánh cung tội đã quá nhiều
7300. Hai thây đem bỏ thủy triều cho ta
Quân đem bỏ xuống dòng hà
Thượng hoàng vui dạ cười xòa ngỏa nguê:
Vương nhi mới thật vẹn bề
Làm vua làm tướng nặng nề con a,
Quấy phải hảy ráng nhìn ra
Dùng binh đừng vị ruột rà chân tay
Chuyện quấy chuyện phải nói ngay
Đừng bào đừng chữa những ai lỗi nghì,
Làm vua đừng có vị chi
7310. Nếu con tư vị chẳng thì phải Vua
Cũng đừng kiếm chuyện chát chua
Cũng đừng dùng tiếng hơn thua xiểm dèm
Tránh đừng nhiễm thói ố lem
Chuyện nào cũng phải xét xem chánh tà
Cứ điều mực thước soi ra
Cho ngay cho thẳng mới là đế vương,
Làm vua đừng có thiếu lường
Trọng con trọng vợ coi thường bá quan
Muốn cho xã tắc vững an
7320. Trọng tôi lương đống (37), trọng quan trung thần <38>
Ngăn ngừa những kẻ tranh ranh
Miệng đường lưỡi mật dâng thành ngoại bang.
Kính Điển tâu lệnh Thượng hoàng:
Vì sao giam giữ Oanh Vàng lãnh cung
Nàng người hiền đức nhiêu dung
Văn hay võ giỏi nên dùng lắm đa
Chẳng phong xuyên bá (39) trào ca
Cũng nên phong chức sang qua xuyên hầu (40).
Thượng hoàng ông mới phán âu:
7330. Xuyên bá, xuyên hầu là chức của ta
Thưở xưa rất thiệt xưa xa
Xuyên bá Uy Mục (41) phong ta trước ngày,
Sau khi Tương Dực (42) lên ngai
Mới phong ta đến chức nay xuyên hầu,
Bá quan nhớ kỹ xem âu
Cái chức xuyên hầu là kế long ngai
Nên ta chẳng có phong rày
Phong thì chẳng mốt thì mai nguy nàn,
Trong hàng văn võ bá quan
7340. Công hầu bá tước (43) ngai vàng lăm le.
Chúa Mạc nghe phán buồn hoe
Quốc công Trạng Nguyễn (44) lập lòe cao sang
Mà còn treo ấn từ quan
Xuyên hầu con sợ Oanh Vàng chẳng ham
Giết nàng thì cũng chẳng kham
Lãnh cung dù có cầm giam lâu ngày
Nếu dân bốn phía đều hay
Biên thùy ba cõi đều rày nổi lên
Anh hùng đột pháo xông tên
7350. Thăng Long con sợ điện đền tiêu tan,
Đuổi nàng ra khỏi trào đàng
Nguyễn Kim (45), Trịnh Kiểm (46) binh sang tức thời,
Cho nàng dinh nội thảnh thơi
Thì là văn võ nhiều nơi thèm thuồng,
Nỉ năn ve vãn đủ tuồng
Lý Hùng tội trước dư muôn tội tình
Một người làm chuyện bất minh
Khiến hai ngàn kẻ lụy mình vô can,
Muôn tâu Đại đức Thượng hoàng
7360. Nghiệm suy coi chuyện Oanh Vàng ra sao?
Bá quan đặt gối tâu vào:
Muôn tâu Hoàng thượng chuyện nào phân minh
Kẻo e dân chúng rõ tình
Loạn lên thì cả triều đình nguy tai,
Đuổi đi cũng chẳng được rày
Đuổi đi chẳng khác thêm tay biên thùy
Vì người võ nghệ cao kỳ
Võ đao thì chẳng cự thì nổi đa,
Còn quân thiện xạ của ta
7370. Buông tên như bão môn nha Oanh Vàng
Thế sao dinh nội năm nàng
Thảy đều vô sự bình an như thường,
Thượng hoàng còn phải bị thương
Lính trào nằm chết đầy đường làn khang
Đều do tay của Oanh Vàng
Ấy là võ nghệ của nàng quá cao,
Nhắm xem văn võ trong trào
Ai làm giám sát thủ đao đâu là,
Vậy nên cần phải suy ra
7380. Mạc trào thua kém phải mà bó tay
Nên đem áo mão cân đai
Xuyên hầu chức ấy ban ngay cho nàng,
Nàng vì quyền thế buộc ràng
Sáng chầu tối chực bệ vàng long ngai,
Võ trường thao luyện ngày ngày
Đặng cho võ tướng học tài lượt thao
Mới thêm chánh sách Mạc trào
Buộc ràng mà chẳng ai nào biết ta.
Thượng hoàng liền nói: hay a
7390. Chức làm công chúa nay qua xuyên hầu
Truyền quân hãy khá mau âu
Lãnh cung đến đó thỉnh hầu công nương
Kiệu nào lộng bạc phô trương
Hai bên văn võ đều nhường Lê gia
Lãnh cung vào đến thưa qua
Thượng hoàng truyền lệnh thỉnh ra Bệ rồng (47)
Đây là chiếu chỉ sắc phong
Thượng hoàng đã dạy Bệ rồng phải vâng
Oanh Vàng rằng: đấng minh quân
7400. Những lời dạy phải tôi mừng biết bao
Bất du <48> mới được đi vào
Lại đòi trở lại nơi trào làm chi,
Lịnh truyền tôi cũng ráng đi
Nói rồi lên kiệu phi ngay về đền.
Võ văn lớn nhỏ hai bên
Nhạc mừng tấn tước trỗi lên rập rình
Ngự trù (49) dâng yến linh đình
Chúa tôi mừng rỡ thỏa tình hân hoan
Liền đem đai ngọc mão vàng
7410. Xuyên hầu ấn tín mới ban tức thì,
Oanh Vàng quỳ trước đơn trì (50):
Cám ơn Hoàng Thượng đoái vì đến con.
Đưa nàng về ở lầu son
Lại gần chánh điện oai còn ai qua.
Chúa Mạc truyền lệnh quân gia
Bốn nàng vợ Trạng đòi qua tức thì
Liền phong bốn chức Vương phi (51)
Vào gần chánh điện ở thì một nơi,
Bốn nàng nghe lệnh vâng lời
7420. Cùng nhau an hưởng thảnh thơi Mạc trào,
Chúa tôi hoan hỷ cùng nhau
Chén thù chén tạc cả trào vui say.
23-10-2007, 04:39 PM
Love_Tamlinh

CHÚ THÍCH

1. Đăng Doanh: Mạc Đăng Doanh (1503-1540), nối ngôi Mạc Đăng Dung, trị vì từ năm 1530 đến 1540.

2. Oanh Vàng: Công chúa Lê Oanh Vàng, em gái vua Lê Chiêu Tông, là vợ thứ năm của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

3. Lý Hùng: quan Đại thần.

4. Thượng Hoàng: Mạc Đăng Dung lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức, trị vì được 2 năm thì nhường ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh vào năm 1530 để lui về làm Thái Thượng hoàng.

5. Rỉ rao: nói chậm, vừa nói vừa suy nghĩ.

6. Vua Mạc Đăng Doanh kết tình huynh đệ với công chúa Lê Oanh Vàng, nên được Thái Thượng hoàng yêu qúy như con gái.

7. Đình Ái: Hoàng Đình Ái (1527-1607): Quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

8. Cung Tây: Nơi hoàng cung dành cho hoàng hậu, các phi tần, mỹ nữ.

9. Lăng trì: hình phạt tàn khốc thời phong kiến, giết phạm nhân bằng cách cắt chân tay, xẻo từng miếng thịt cho chết đau đớn dần dần.

10. Trăm trượng: hình phạt dùng roi đánh.

11. Pháp tràng: pháp trường, nơi xử chém.

12. Thái uý: chức quan của Hoàng Đình Ái.

13. Công chúa: công chúa Ngọc Điệp, con gái vua Mạc Đăng Doanh.

14. Nhuyễn tiên: một loại binh khí.

15. Câu mâu: nóng giận, lời qua tiếng lại.

16. Hoàng huynh: vua Mạc Đăng Doanh, anh kết nghĩa của Oanh Vàng.

17. Bài thuốc chữa gãy xương.

18. Bốn nàng: bốn người vợ trước của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

19. Cuối Dần đầu Mẹo: Khoảng 4g đến 6g sáng. Giờ Dần (3g – 5g sáng), giờ Mẹo (5g – 7g sáng).

20. Niệm A Di: đọc kinh Adiđà.

21. Nữ điệt: người phụ nữ.

22. Lê Oanh Vàng là cháu năm đời của vua Lê Thánh Tông.

23. Thái Sơn: núi cao 1545m so với mặt biển và kéo dài 400m, ở đồng bằng sông Hoàng Hà, cái nôi của đất nước Trung Hoa. Các Hoàng đế, các nhà quý tộc, và những người sùng đạo đã dựng lên rất nhiều đền thờ, tượng Thánh và những nghi thức tế lễ trời đất đã được tổ chức tại nơi đây.

24. Khờn: cũ, sứt mẻ.

25. Chánh cung: Hoàng hậu. Ngôi vợ thứ nhất của Vua.

26. Đôn ỷ: ghế nhỏ trong bộ ghế tràng kỷ.

27. Vương nhi: tiếng xưng hộ Mạc Đăng Dung gọi Mạc Đăng Doanh.

28. Giáp cốt: mai rùa dùng để bói.

29. Cung trạng: bản hỏi cung.

30. Kính Điển: Mạc Kính Điển (? - 1580): là con thứ ba của Mạc Đăng Doanh, cháu Mạc Đăng Dung, là đại công thần có công lớn trong việc gìn giữ cơ nghiệp nhà Mạc, được nhà Mạc phong tước Khiêm vương.

31. Phong Vũ, Nguyên Bá: hai vị tướng tài giỏi, võ công thượng thừa của Trung Hoa.

32. Tam ban triều điển: xử tội theo cách triều đình xưa, nếu người phạm tội là người hoàng tộc, hoặc có công lớn với triều đình, khi phạm tội chết, vua sẽ cho phạm nhân tự chọn một trong ba cách chết, trong đó có: 1 con dao (tự đâm), 1 dải lụa (tự thắt cổ), và 1 ly rượu độc (tự uống).

33. Nhiêu dung: bao dung.

34. Võ đao: người thừa hành án tử tại pháp trường ngày xưa.

35. Đi nhầu: đi vội vã.

36. Lý Hùng: quan Thừa tướng nhà Mạc.

37. Tôi lương đống: quân lính nhiều công lao.

38. Quan trung thần: quan trung thành.

39. Xuyên bá: bá tước.

40. Xuyên hầu: hầu tước.

41. Uy Mục: vua Lê Uy Mục (1488–1509), lên ngôi vua 1505 – 1509.

42. Tương Dực: vua Lê Tương Dực (1495–1516), lên ngôi vua 1509 – 1516.

43. Công hầu bá tước: Tước vị do vua ban trong hàng quý tộc phong kiến Việt Nam, gồm các tước Thân vương, Tự thân vương (dành cho dòng họ nhà vua), tước Công, tước Hầu, tước Bá.

44. Quốc công Trạng Nguyễn: Nguyễn Bỉnh Khiêm.

45. Nguyễn Kim (1468-1545), tướng giỏi nhà Hậu Lê. Năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay), chuẩn bị chiêu quân mãi mã chờ thời cơ đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

46. Trịnh Kiểm (1503–1570) là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách. Về sau, Trịnh Kiểm là người đầu tiên lập nên các dòng Chúa Trịnh, thời kỳ Vua Lê - Chúa Trịnh.

47. Bệ rồng: vua.

48. Bất du: làm việc xấu.

49. Ngự trù: bộ phận phục vụ ăn uống trong triều.

50. Đơn trì: ngai vua.

51. Vương phi: tương đương như các cung phi của nhà vua.
23-10-2007, 04:42 PM
Love_Tamlinh

CÔNG CHÚA OANH VÀNG TỰ VẪN HỒ SEN THÁI MIẾU

Đoạn này nói chuyện cõi ngoài
Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm (1) hăng say binh tình
Trịnh Cối (2) là kẻ xảo tinh
Cho nên tướng sĩ đồng tình tuân theo
Trịnh Tùng (2) là đứa ngặt nghèo
Đủ bề rắc rối cong queo trong lòng,
Một hôm chiến lược định công
7430. Luyện binh lập trận nội công nhập thành
Trịnh Cối quân sĩ tuân hành
Trịnh Tùng xem thấy ghét ganh ngày ngày
Dợt binh Châu (3) cũng ra tay
Cối khen Châu thật gái tài đáng kinh
Tùng ghen sanh sự bất bình
Lập mưu giết Cối chẳng nhìn tay chân.
Trịnh Kiểm nào tỏ xa gần
Ngỡ là có lỗi việc quân phải trừ
Nguyễn Hoàng (4) xem thấy ưu tư
7440. Nguyễn Uông (5) lòng rất hiền từ thở than.
Nguyễn Kim, Trang Tông (6) luận bàn
Cho quân thám thính trào đàng Thăng Long
Quân về tâu rõ đục trong
Oanh Vàng (7) nay được chức phong Xuyên Hầu.
Trang Tông nghe tấu buồn rầu
Chức vũ Xuyên Hầu võ nghệ thật cao
Quân nghe có rõ chăng nào
Oanh Vàng là gái má đào nữ nhi
Đăng Dung <8> phong chức làm chi
7450. Lạ tai chẳng hiểu ý gì vậy đa?
Chức này võ nghệ gồm ba
Lại thêm dõng lực cao xa oai hùng.
Nguyễn Kim rằng chẳng lạ lùng
Lắm khi công chúa kiếm cung đủ tài
Đăng Dung nó mới thương rày
Nếu không có trí có tài tột cao
Thì là nó có phong nào
Tôi e công chúa Mạc trào đứng trên.
Thám tử quỳ xuống tâu lên
7460. Thăng Long công chúa tuổi tên lẫy lừng
Một mình giết mấy ngàn quân
Chém Lý thừa tướng (9) trị trừng tà dâm
Ngọc Điệp Hoàng Hậu (10) ác tâm
Tam ban triều điển thây nằm dòng sông
Oanh Vàng nay tại Thăng Long
Cha con họ Mạc thảy đều kính yêu.
Trang Tông nghe tấu buồn hiu
Oanh Vàng tài trí quá nhiều vậy đa
Thế sao không chịu thoát ra
7470. Về đây với trẫm một nhà bằng an
Để theo họ Mạc làm quan
Trẫm làm sao chẳng ngó ngàng vậy đa?
Nguyễn Kim liền mới tâu qua:
Công nương còn ở Mạc tòa mới yên
Thần xin bệ hạ đừng phiền
Chấp kinh ngộ biến tùng quyền là xong
Khi nào binh đến Thăng Long
Xuyên Hầu ắt chẳng phụ lòng hoàng huynh
Những câu thủ túc chi tình
7480. Càng cao thế lực càng gìn nết xưa
Thần e mưu gái có thừa
Bệ hạ an nghỉ sáng trưa khỏe lòng.

Đoạn này kể chuyện Thăng Long
Xuyên Hầu ngồi chốn lầu hồng thở than,
Liền đòi tiểu tử bốn nàng
Đến hầu nghe lịnh chỉ tràng hôm nay.
Tiểu tử cúi đầu thưa rày:
Từ ngày mẹ lãnh cân đai ấn vàng
Không ai dạy sách cẩm nang
7490. Thang danh tánh dược đầu thang bịnh tình,
Nên con đọc sách sân trình
Đã quên mạch lý mẫu sinh dạy truyền.
Oanh Vàng rằng trẻ tự nhiên
Hôm nay cô kể sự duyên con tường
Con là con của Lê vương
Hiệu Lê Chiêu Tông (11) trào đường Thăng Long
Cô là cô ruột thật lòng
Bởi vì họ Mạc Thăng Long chiếm quyền
Cố con Mạc giết đã yên
7500. Cha con đã chạy ra miền ải quan
Con còn nhỏ dại chưa toàn
Mẹ con đem gửi dinh đàng cho cô.
Đây là bức xã tắc đồ
Quốc vương ấn tín do cô giữ gìn
Con nay khôn lớn nên hình
Ráng cần học tập thông minh mới là
Hầu sau đòi lại sơn hà
Tên con trong chữ gọi là Duy Bang
Dượng con nuôi ở dinh đàng
7510. Đặt tên là Nguyễn Ngọc Hoan trai tài (12)
Con nghe cô kể hậu lai
Từ đây cho tới mốt mai giữ lòng
Con nên lìa khỏi Thăng Long
Để cô cậy tướng thật lòng hiền lương
Đưa con ra tận Hải Dương
Vừa tu vừa học văn chương dượng truyền
Sau nhờ ân đức hoàng thiên
Cha con đòi lại mối giềng nước non
Chừng nào truyền lịnh tầm con
7520. Con mang ấn tín rồi con về trào,
Loạn quân bất cứ nơi nào
Con nên xa lánh đừng vào lụy thân
Lời cô dạy bảo ân cần
Con nên nhớ kỹ đừng phần sai ngoa.
Con cầm lịnh tiễn sang qua
Đến dinh Đình Ái (14) rằng ta truyền đòi
Đừng cho ai ngó ai coi
Phải đi cho lẹ phải đòi cho mau
Bất kỳ văn võ tướng trào
7530. Đòi coi lịnh tiễn con gào la lên
Nhớ lời cô dặn đừng quên
Vũ Xuyên Hầu vốn người trên quan trào
Tiểu tử vâng lệnh đi mau
Đến dinh Đình Ái thẳng vào vô trong
Quân canh nhìn mão lưỡng long
Biết là cháu chúa thì lòng kinh mang
Đình Ái chưa biết Ngọc Hoan
Là con nuôi của Oanh Vàng công nương
Nhưng nhìn thấy mão nhà vương
7540. Hỏi rằng thế tử phủ đường sang chơi
Chẳng hay thế tử thảnh thơi
Tôi xin thế tử cạn lời phân qua
Công hầu bá tước nhiều nhà
Chẳng hay thế tử con mà của ai
Tiểu tử cười khẽ nói rày
Tôi đây vốn thiệt con nay Oanh Vàng
Nay đem lịnh tiễn bước sang
Mẹ tôi truyền gọi mời quan đến hầu.
Đình Ái vội vã mau âu
7550. Nay Vũ Xuyên Hầu lịnh dạy phải vâng
Lòng ta rất đỗi là mừng
Ngày nay hội kiến mạng quân tại trào
Thật là vui biết là bao
Nói rồi vội vã đi mau tới đền
Tay cầm lịnh tiễn bước lên
Ngự lâm đứng gác hai bên cúi đầu
Ái vào liền xá Xuyên Hầu
Oanh Vàng xem thấy lắc đầu nói ngay:
Thái uý thật khéo mỉa mai!
7560. Ái rằng tôi phải giữ rày chấp kinh
Xuyên Hầu áo mão sang vinh
Nên tôi bái mạng triều đình đấy thôi,
Người đà phẩm tước cao ngôi
Dĩ nhiên bái lạy phận tôi làm tròn.
Oanh Vàng rằng việc nước non
Nên toan phải tính cho tròn mới xong
Ngài nên lìa khỏi Thăng Long
Dẫn chàng tiểu tử thẳng xông lên đường
Sắc đồ với ấn quốc vương
7570. Vàng ròng trăm nén liệu phương bảo tồn
Ngài dùm dẫn dắt Duy Bang
Hải Dương đến đó giao chàng Bỉnh Khiêm
Mai danh ẩn tích êm đềm
Hầu sau phục nghiệp trọn niềm quân vương.
Đình Ái liền mới phân tường
Xuyên Hầu ở lại trào đường Thăng Long
Ra đi tôi chẳng an lòng
Sợ điều trắc ẩn ai hòng báo tin.
Oanh Vàng rằng hỡi Ái huynh
7580. Vừa rồi mọi chuyện một mình tôi toan
Ái huynh mau khá lên đàng
Đây là quần áo cải trang đây này,
Nghe lời đừng có trễ chày
Lãnh vàng trăm nén đủ đầy ra đi,
Ái làm thượng khách tức thì
Ngọc Hoan làm kẻ tuỳ tùng tay chân
Nếu ai gạn hỏi thiệt hơn
Bảo rằng tôi kẻ thương nhân buôn vàng.
Đình Ái tiểu tử lên đàng
7590. Mang theo ấn tín bạc vàng mênh mông
Hai người thượng lộ thẳng xông
Giả làm thượng khách thong dong ngày ngày.
Đình Ái liền mới giãi bày
Trá hình như thế nào ai biết mình
Tôi luôn nghi ngại hãi kinh
Xuyên Hầu ắt có ẩn tình chi đây
Tôi quen một cái quán này
Giả làm thượng khách đến đây đã thường
Hiệu đề là quán Cao Lương
7600. Tôi cùng thế tử vào nương ít ngày,
Định rồi vào quán mướn ngay
Một phòng thượng khách trong ngoài trang nghiêm
Chủ quán biết khách huỳnh kim
Cho nên hớn hở tỏ niềm kính yêu
Ái rằng trong việc chi tiêu
Tôi cần đạm bạc ít nhiều đỡ hao
Phòng tôi riêng biệt trước sau
Không cho ai đến ồn ào bên tai
Thầy trò tôi nghỉ mười ngày
7610. Chẳng hay tiền quán tính rày bao nhiêu?
Quán rằng chẳng tính chi nhiều
Vàng ròng hai lượng chi tiêu đủ dùng
Thầy trò ông cứ thung dung
Vào ra khóa cửa đi cùng dạo chơi.
Tiểu tử giao bạc tức thời
Chủ quán mừng rỡ tỏ lời cám ơn
Vội vàng chủ quán tách chân
Đình Ái mới kể thiệt hơn rõ ràng
Thái tử hãy khá tâm an
7620. Ngồi đây đọc sách mở mang trí tài
Đừng quên lời dặn hôm nay
Dùng cơm đạm bạc hằng ngày cho qua
Chẳng nên uống rượu uống trà
Rượu vào e nỗi lời ra bất kỳ
Để tôi trở lại trào nghi
Oanh Vàng chắc có kế chi sắp bày
Nói rồi từ giã lui hài
Tiểu tử ở lại ôn bài tâm kinh.
Đình Ái thong thả về dinh
7630. Oanh Vàng nào rõ sự tình là chi
Bốn nàng bàn tính vân vi
Cớ sao chúa Mạc trọng thì năm ta
Oanh Vàng rằng thật kế a
Đăng Dung nó sợ là ta bỏ trào,
Lòng ta đã quyết từ nào
Quyết tu dứt nghiệp trần lao cho rồi.
Ngày qua tháng lại dập dồi
Nay thêm áo mão cao ngôi thế này
Nên ta tính gấp chẳng chày
7640. Dần già e nỗi sau này nguy tai
Bốn nàng liền mới hỏi rày
Tính sau rằng gấp bày khai tôi tường
Oanh Vàng rằng chốn miễu đường
Đền thờ Thái tổ (15) mùi hương nặc nồng,
Liên trì hồ rộng mênh mông
Năm ta đến đó nhảy hồng xuống ngay!
Bốn bà nghe nói hỏi rày
Xuống hồ thì phải chết ngay nàng à,
Khi không ta lại giết ta
7650. Bỏ vàng bỏ bạc bỏ tòa cho ai
Kiệu vàng lộng bạc cân đai
Xuyên Hầu cao chức để ai thế nàng,
Bốn tôi ý muốn tạm an
Khi không mà chết thật oan thân hình.
Oanh Vàng rằng nghiệp chúng sinh
Danh danh lợi lợi khiến mình say mê
Ý tôi đã quyết một bề
Quyết tìm cõi Phật mà về Ma Ha
Chúng ta là phận đàn bà
7660. Băng rừng lội núi có mà nổi đâu
Nhược bằng tu tại ngọc lầu
Làm sao khỏi chuyện lo rầu vẩn vơ
Lại thêm họ Mạc hiện giờ
Đang trông đang cậy đang chờ tài tôi
Vũ Xuyên Hầu chức cao ngôi
Tức là bổn phận của tôi thi hành
Bốn nàng nào có mà rành
Ngày nào tôi cũng nhọc nhằn lắm đa
Luận điều trị quốc gần xa
7670. Dạy cho văn võ Mạc tòa vâng theo,
Lòng tôi luôn mãi buồn teo
Bốn nàng nếu muốn làm theo thi hành
Bằng không cứ ở long thành
Một tôi liều chết cho danh sáng lòa
Sống mà phụ chúa quên cha
Vì tôi nòi giống của nhà họ lê
Nay theo cùng Mạc một bề
Cửu huyền thất tổ họ Lê phiền hà
Sống không trả oán mẹ cha
7680. Làm cho chín suối ông bà oán than
Nhược bằng trả oán cho an
Thì kinh Bát Nhã niết bàn dạy ta
Sát sanh tội nặng thế a
Lại thêm họ Mạc trọng ta hơn vàng
Ơn người ta vẫn còn mang
Lẽ nào ta lại phụ phàng Mạc gia
Nên ta dự liệu thân ta
Ơn này hiếu nọ gồm ba tính tròn.
Bốn nàng nghe nói khóc ngon
7690. Có cần tâu với bệ son (16) không nào
Người cho ta sẽ nhảy nhào
Không cho ta biết liệu sao bây giờ!
Oanh Vàng rằng: quá ngẩn ngơ
Bốn nàng sao quá dại khờ chưa thông,
Trước kia tâu lệnh bệ rồng
Xin đi điền điệp tìm chồng phương xa
Chúa Mạc còn chẳng cho a
Nay xin tự tử ai mà lại cho
Khéo ngơ ngẩn đấy bày trò
7700. Ra tâu trào sĩ cười cho cả ngày
Còn thêm nhiều chuyện không hay
Thượng hoàng sai kẻ giữ rày bên ta
Đứng đi lắm kẻ lân la
Buộc ràng chăm sóc làm ta bực mình.
Bốn nàng nghe quở làm thinh
Oanh Vàng sửa soạn tiền đình dâng hương
Bốn nàng y lịnh thẳng đường
Cùng vào thái miếu dâng hương lạy dài
Oanh Vàng đứng giữa vái ngay
7710. Cửu huyền thất tổ chứng rày con đây
Sống không báo hiếu đủ đầy
Con liều một chết thân này mới yên
Cầu trên thất tổ cửu huyền
Chứng lòng con trẻ lương hiền thảo ngay
Nếu con sống mãi ngày ngày
Làm quan nhà Mạc lỗi rày nhà Lê,
Ra đi cũng chẳng an bề
Nẻo xa không biết, đường về không thông
Nếu con ra sức má hồng
7720. Tiêu trừ họ Mạc cũng không được nào
Vì là họ Mạc ngọt ngào
Nên ơn họ Mạc con nào dám quên
Mong nhờ thất tổ bề trên
Vớt hồn con trẻ được lên non bồng.
Nắm tay năm ả một lòng
Liên trì nhảy xuống mênh mông nước trào.
Quan coi thái miếu ngạt ngào
Tri hô vang dội ạt ào quân la
Xuyên hầu cùng với bốn bà
7730. Đã dầm mình xuống dòng hà còn chi,
Tiếng quân la hét ầm ì
Chúa Mạc kinh động chạy thì tới nơi,
Thượng hoàng xem thấy rụng rời
Chắc con gái lão chết nơi liên trì
Võ văn nhảy xuống tức thì
Tầm hoài không thấy thây thi năm người,
Hoa liên tay đỏ nhị vàng
Hương thơm ngào ngạt vua man mát sầu,
Mạc trào vắng bóng Xuyên Hầu
7740. Còn ai thưa thớt bẩm tâu việc trào
Võ văn lớn nhỏ cùng nhau
Thảy đều thương xót lệ trào rớt rơi.
Đình Ái cũng chạy đến nơi
Tay chưng thôi đã rụng rời còn chi
Liền nhào xuống thủy kim trì
Vớt lên đã được bốn vì phu nhân
Ái đà mệt thở từng cơn
Ngự y đổ thuốc phu nhân bốn bà,
Thượng hoàng ông mới phán ra:
7750. Thái uý nào giúp con ta với nào
Đem lên cứu chữa mau mau
Không thôi chết ngộp còn gì con ta!
Ái liền nhảy xuống dòng hà
Võ văn mò giúp con ta với nào
Đình thần văn võ cùng nhau
Quyết mò cho được công cao Mạc triều
Mò hoài cũng vẫn đìu hiu
Sớm mai cho đến buổi chiều chưa xong
Vua truyền tát cạn ao hồng
7760. Võ văn lớn nhỏ thảy đồng tâu qua
Ao sâu lại rộng chả cha
Dù cho tát cạn mất ba bốn ngày
Xuyên hầu người cũng chết rày
Bốn nàng vớt trước nằm ngay chết rồi!
Thượng hoàng nghe tấu hỡi ôi
Vậy là con lão chết rồi còn đâu
Đền Cần Chánh, điện Xuyên Hầu
Từ rày lão có thấy đâu Oanh Vàng
Mất rồi con quý con ngoan
7770. Chúa Mạc nước mắt hai hàng tuôn sa,
Nhắm xem trong nước non nhà
Tài này có một chẳng mà có hai,
Võ văn ai cũng mến tài
Thoạt xem Đình Ái nắm tay Oanh Vàng
Đưa lên mặt nước rõ ràng
Võ văn tiếp đón đưa nàng lên trên
Giường chương mới để nằm lên
Thay xiêm đổi áo hai bên quan hầu
Thượng hoàng, chúa Mạc xúm âu
7780. Vào đền tông miếu mà cầu Thánh tông
Các cung thì nhóm lửa hồng
Kẻ hơ giò cẳng người xông mặt mày
Oanh Vàng liền tỉnh lại ngay
Giã từ văn võ đền đài vua quan:
Tôi đà hết nghiệp thế gian
Hoàng huynh, thượng phụ lòng an đừng buồn!
Nói rồi nhắm mắt đi luôn
Võ văn thấy rõ ngọn nguồn kinh mang,
Nhìn lên xoáy ngọ đầu nàng
7790. Ba lằn chớp nhoáng ánh quang đỏ hồng
Chúa Mạc xem thấy mủi lòng
Thượng hoàng sắc ấn mới phong cho nàng
Võ văn lớn nhỏ trào đàng
Quỳ nghe sắc ấn phong nàng ngôi tiên.
Sắc rằng Giáp Tý là niên (17)
Ngày rằm tháng tám thượng huyền trung thu
Giờ thìn, ngày mẹo sắc phù
Lục niên mạc thị danh nhu long thành
Nguơn niên hoàng đế Đăng Doanh
7800. Ban cho năm ả sắc thành ngũ tiên
Lập đền tông miếu thờ riêng
Các quan cung phụng hằng niên bái quỳ,
Còn phần năm cái thây thi
Hoàng lăng an táng tôn ty nữ tài
Võ văn trào sĩ hôm nay
Ba năm tế lễ trăm ngày đại tang.
Võ văn y lịnh Thượng hoàng
Hoàng lăng an táng năm nàng vừa xong
Lập đền thủ tự ngũ lòng
7810. Đình Ái xong việc thẳng xông lên đường
Vội vàng đến quán Cao Lương
Thuật cho tiểu tử tỏ tường nguyên do
Tiểu tử nghe kể buồn so
Hai người cất bước lần dò bôn ba
Bạch Vân Am <18> đã đến mà
Bỉnh Khiêm hớn hở liền ra đón chào:
Năm nàng về được động đào
Tôi mang xác thịt biết bao nặng nề
Nay ra đón thái tử về
7820. Mai danh ẩn tích lo bề văn chương
Thương cho Thái uý đoạn trường
Ơn nhà nợ nước bước đường còn xa
Vào đây ngơi nghỉ cùng ta
Vài năm rồi sẽ ra đi ải ngoài.
Đình Ái vui vẻ cười dài
Đem vàng mua đất ruộng ngoài của dân
Bổ sung am tự dần dần
Sắm mua đủ các vật cần trong am
Cùng nhau ngồi lại luận đàm
7830. Chẳng cho các tiểu trong am nghe rày.
23-10-2007, 04:44 PM
Love_Tamlinh

CHÚ THÍCH

1. Nguyễn Kim mong muốn chiêu tập binh tướng khởi nghĩa chống nhà Mạc tái lập lại nhà Lê. Trịnh Kiểm là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo cho và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách về sau.

2. Trịnh Cối là con cả của Trịnh Kiểm, anh cùng cha khác mẹ của Trịnh Tùng.

3. Phạm Bảo Châu: vợ Trịnh Cối

4. Nguyễn Hoàng (1525–1613): con trai thứ của Nguyễn Kim.

5. Nguyễn Uông: con trai lớn của Nguyễn Kim.

6. Trang Tông: vua Lê Trang Tông, con vua Lê Chiêu Tông. Năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay), chuẩn bị chiêu quân mãi mã đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

7. Oanh Vàng: em gái vua Lê Chiêu Tông, sau trở thành vợ thứ năm của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

8. Đăng Dung: Mạc Đăng Dung lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức, trị vì được 2 năm thì nhường ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh vào năm 1530 để lui về làm Thái Thượng hoàng.

9. Lý thừa tướng: quan Thừa tường Lý Hùng nhà Mạc. Vì hành động sàm sỡ tại dinh các bà vợ Nguyễn Bỉnh Khiêm, nên Lý Hùng bị Oanh Vàng chém rơi đầu.

10. Ngọc Điệp Hoàng Hậu: hoàng hậu của vua Mạc Đăng Doanh.

11. Lê Chiêu Tông (1506-1526) lên ngôi từ 1516 đến 1522. Về sau Mạc Đăng Dung phản bội, phế truất vua Chiêu Tông, đưa em của vua là Lê Cung Hoàng lên ngôi.
Vua Chiêu Tông được các tướng đưa vào Thanh Hoá, đến năm 1526, Mạc Đăng Dung bắt được vua Chiêu Tông mang về Thăng Long giết chết.

13. Thái tử Lê Duy Bang, con vua Lê Chiêu Tông, được công chúa Oanh Vàng và Nguyễn Bỉnh Khiêm bí mật đem về nuôi dưỡng chờ thời cơ phục hưng nhà Lê, tránh bị nhà Mạc giết hại, và được Nguyễn Bỉnh Khiêm đổi theo họ Nguyễn.

14. Đình Ái: Hoàng Đình Ái (1527-1607), quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

15. Thái tổ: tức là vua Lê Thái tổ, Lê Lợi (1385-1433), khởi nghĩa Lam Sơn chiến thắng quân Minh, lên ngôi hoàng đế năm 1428, chính thức dựng lên vương triều Lê.

16. Bệ son: bệ hạ, vua.

17. Năm Giáp Tý: theo lịch Vạn niên, ứng với năm 1564.

18. Bạch Vân Am: Nguyễn Bỉnh Khiêm làm quan cho nhà Mạc được 7 năm, sau đó ông xin cáo quan năm 1542. Nguyễn Bỉnh Khiêm về quê nhà xã Trung Am, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương, nay là xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, dựng Trung Tân Quán là nơi đàm đạo thơ văn và Bạch Vân Am để tụng kinh niệm Phật.
24-10-2007, 11:27 AM
Ballx

Một hay nhiều trí tuệ đã chết đang ẩn nấp đâu đó trong những người này!
BX
24-10-2007, 11:37 AM
Ballx

Trích dẫn:

Nguyên văn bởi Love_Tamlinh

Cám ơn huynh Ballx đã có chung một ý nhận xét nói trên.

Còn những ý kiến khác của huynh thì LTL đang còn nghiên cứu tiếp, và sẽ trao đổi với huynh khi có kết quả.

Thân ái chào huynh.

Tôi nghĩ bạn thử nghiên cứu Cao Đài là hay nhất vì Đạo này dùng kiểu "chắp bút" để viết Kinh Kệ của họ nghĩa là họ cho cốt nhập vào rồi bắt đầu "chắp bút" thơ ca.

Như đạo của Tây tạng cũng vậy, mất ông Lạt-ma đầu thai chẳng qua là họ cầu nguyện để linh hồn ông Lạt-ma trước đã chết nhập vào người mới mà thôi.

Trong nhưng lần đuổi quỉ của anh em chúng tôi, có người nhìn bình thường nhưng có tới 7-8 vong hồn trong đó.

BX
31-10-2007, 03:21 PM
Love_Tamlinh

HOÀNH SƠN NHẤT ĐÁI
VẠN ĐẠI DUNG THÂN

Đoạn này nhắc chuyện cõi ngoài
Nguyễn Kim (1), Trang Tông (2) luận bày nước non,
Trang Tông ngồi cứ khóc ngon
Thám quân về báo hết còn cậy trông
Vẳng nghe tin ở Thăng Long
Oanh Vàng (3) đã chết hết mong sống còn,
Bấy lâu Trẫm luống héo don
Vì cô của Trẫm đang còn trào ca,
Nay cô của Trẫm ra ma
7840. Cứ đem binh bộ về mà Thăng Long
Tướng binh ai cũng vui lòng
Cùng nhau kéo đến Thăng Long tức thời.
Chúa Mạc (4) nghe báo rụng rời
Kính Điển (5) nguyên soái ra nơi trận tiền
Mười ngày sáp chiến giao liên
Nguyễn Kim tử trận chết liền trong quân
Mạc trào đắc thắng ăn mừng
Trang Tông, Trịnh Kiểm (6) thâu quân trở về.
Trịnh Kiểm văn võ đủ bề
7850. Trang Tông giao hết binh về Trịnh gia,
Nguyễn Uông (7) là kẻ hiền hòa
Cho nên chư tướng theo mà Nguyễn Uông
Trịnh Kiểm xem thấy lòng buồn
Lập mưu giết chết Nguyễn Uông tức thì.
Nguyễn Hoàng (8) than khóc ai bi
Anh ta là đấng tu mi hiền hòa
Trịnh Kiểm nó giết chẳng tha
Huống chi thân phận của ta thấp hèn
Chẳng may gặp phải thời đen
7860. Thân này sống chết bao phen nào tường
Thượng (9) rằng: Chàng chớ tư lương
Tôi nghe người nói Hải Dương có thầy
Bạch Vân Cư Sĩ ông này
Tên Khiêm họ Nguyễn (10) đủ đầy lục thông,
Phu quân chớ có ngại lòng
Đích thân đến đó hỏi ông thì tường.
Nguyễn Hoàng rằng đến Hải Dương
Từ đây đến đó thì đường chẳng xa,
Nếu tôi mà bước đi ra
7870. Thì là phải có quân gia theo hầu
Trịnh Kiểm nó hỏi đi đâu
Kiếm điều gây sự cũng âu khó lòng.
Thượng rằng: tôi muốn thẳng xông
Vì non vì nước vì chồng tôi đi,
Trịnh Kiểm nào có biết chi
Nói rồi mới giả nữ tỳ lịch xinh.
Hoàng khen cải dạng tài tình
Thượng cùng hai đứa trá hình ra đi,
Hải Dương đến đó tức thì
7880. Còn đang dạo khắp am ni bên ngoài
Nhìn xem nắm đất nằm ngay
Bảo Ngọc (11) thọ táng đắng cay trăm bề
Thế Thượng nước mắt dầm dề
Sụp ngồi xuống lạy bốn bề xung quanh
Từ ta nên nghĩa yến anh
Bác ta đi biệt chết đành mồ hoang
Nghĩ công của bác muôn ngàn
Nuôi ta khôn lớn gian nan đủ bề
Nay người tiên cảnh hồn về
7890. Nắm mồ trơ trọi ai hề vãng lai
Thở than đầu cúi lạy dài
Tùy tùng hai đứa cũng rày lại theo.
Cành cao gió thổi thông reo
Biển khơi sóng vỗ trên đèo chim ca,
Thượng ngồi nước mặt chan hòa
Ngọc Hoan (12) đâu bỗng chạy ra tươi cười:
Dì ơi dì quỷ hay người
Trông xem gương mặt tốt tươi như vàng
Mẹ tôi tột phẩm thượng quan (13)
7900. Chết đi đã mấy tháng tràng rồi đa,
Trông dì giống mẹ tôi mà
Hay là mẹ hiện hồn ma đi về.
Ngọc Hoan han hỏi đủ bề
Thế Thượng nước mắt dầm dề tuôn sa,
Hỏi gì cũng chẳng nói ra
Tùy tùng hai đứa cũng mà nín thinh.
Ngọc Hoan xem thấy nghi tình
Chắc là hồn mẹ hiện hình chẳng sai
Từ chân đến chí mặt mày
7910. Khác chi là mẹ trong ngày tụng kinh,
Ngọc Hoan ôm Thượng vào mình:
Nay sao mẹ lại chẳng nhìn con thơ!
Thượng nghe gượng rạo ỡm ờ:
Này này chú tiểu có mơ chăng là!
Dì đây người ở xứ xa
Đến tầm cư sĩ thông qua việc này
Chắc dì giống mẹ con đây
Mẹ con hồn gió hồn mây dật dờ,
Dì người sang cả tiểu thơ
7920. Đến đây dì có cậy nhờ Bạch Vân.
Tiểu tử nghe nói nhìn trân:
Trông dì có vẻ văn nhân thiên tài.
Thượng xem vui vẻ nắm tay
Ngọc Hoan mới dẫn vô rày am mây.
Bỉnh Khiêm xem thấy nói dầy:
Muôn tâu hoàng hậu đến đây việc gì?
Lão bá từ đến am ni
Ba năm soạn sách tiếp thì với tôi,
Đêm thu mưa bão một hồi
7930. Trông xem lão bá chết rồi đã lâu
Sấm vang sét dậy bưng đầu
Ngoài thì bão tố mưa ngâu ạt ào
Tư bề vắng vẻ biết bao
Lão bá bỏ xác tôi đau đớn lòng,
Nên đàng tống táng cho xong
Đàng xa diệu vợi khó lòng thông tin
Phần thì hoàng hậu cầm binh
Tới lui ngại nỗi quân tình nghi nan,
Mong ơn Chúa thượng Nguyễn Hoàng
7940. Thứ tha tội lỗi vẩy tràng am mây,
Lão bá bỏ xác am này
Mà tôi tự ý cất thây của người.
Thế Thượng nghe nói liền cười:
Tôi nghe bạch sĩ ông người thần thông
Đùa chơi chi vậy hỡi ông!
Bác tôi đến ở nhờ ông am thiền
Mộ phần an táng đã yên
Ơn thâm chưa trả oán riêng dám nào,
Đàng xa viễn vọng biết bao
7950. Tôi đâu biết bác tôi vào am ni
Bác nay tiên cảnh hồi quy
Mồ êm mả đẹp tôi thì cám ơn,
Vợ chồng tôi luống phiền hờn
Ngày ngày nghĩ ngợi từng cơn rối lòng
Trận tiền sáp chiến Thăng Long
Anh chồng cũng chết, cha chồng cũng tiêu
Tướng binh tuy hỡi còn nhiều
Nhưng lòng luống những buồn hiu ngại ngùng
Vẩn lo Trịnh Kiểm, Trịnh Tùng (15)
7960. Binh quyền nó đoạt hành hung ngày ngày
Vợ chồng tôi luống đắng cay
Sợ chưa ra trận có ngày đầu rơi,
Như ông người biết cơ trời (16)
Làm ơn chỉ thế chỉ thời cho tôi
Sau ngày non nước quy khôi
Sùng tu am tự đáo bồi lại cho.
Khiêm rằng: nhân nguyện nhân lo
Trời sanh đặt để là trò hóa công,
Hoành Sơn (17) một dải mênh mông
7970. Dung thân vạn đại tại lòng biết bao!
Nói rồi đứng dậy đi mau
Đi vào tịnh thất am sau thanh nhàn.
Thượng ngồi lơ láo ngỡ ngàng
Hai nữ bất mãn hối mau đi về.
Ngọc Hoan xem thấy cười hề,
Đình Ái (18) bước đến vỗ về khuyên lơn:
Xin thưa với Nguyễn phu nhân
Tôi là Đình Ái tạm chân am này
Từ tôi đến ở am mây
7980. Đã hay cư sĩ là thầy thiên văn,
Nhưng vì ông ít nói năng
Ra tay dội tiếng, tầm phân thì tường
Chớ ông đâu nói chán chường
Những lời ông nói nghiệm tường thì hay,
“Hoành Sơn dãy núi thiệt dài
Dung thân vạn đại ngày ngày ấm no”,
Tôi xin bàn kỹ dùm cho
Phu về về hãy toan lo với chồng,
Làm sao kéo bộ binh rồng
7990. Tách riêng họ Trịnh thì lòng mới yên,
Bạch vân là kẻ thần tiên
Nào đâu phải kẻ hạ niềm như ta,
Nói thì người nói xa xa
Bàn gần thì biết chúng ta thi hành.
Thượng nghe tỉ mỉ đã rành
Giã từ Đình Ái bôn hành lui chân,
Về nhà kể rõ thiệt hơn
Bạch vân chỉ dạy Hoành Sơn kia cà,
Là nhà cơm áo của ta
8000. Dung thân vạn đại chẳng mà chi hơn!
Nguyễn Hoàng nghe rõ nguồn cơn
Bàn cùng Ngọc Bảo (19) sạ dơn như vầy:
Chị còn nghĩ đến em đây
Xin giúp Trịnh Kiểm việc này đặng chăng?
Cha con Tùng quá hung hăng
Gây ra án mạng ăn năn muộn rồi,
Binh này em muốn chia đôi
Chị nửa em nửa lo bồi giúp vua,
Em thời chẳng muốn hơn thua
8010. Binh cha lại với binh vua cũng nhiều
Tiền quân chồng chị làm kiêu
Một ngày anh Kiểm một nhiều kiêu căng.
Ngọc Bảo bà mới nói rằng:
Biết vua Trang Tông ông bằng lòng không?
Nguyễn Hoàng rằng: chị cuồng ngông
Hành quân do lịnh của chồng chị đây,
Nhà vua như cốt tượng cây
Em xin chị nói như vầy giúp em:
Tại nơi Thuận Hóa quân đem
8020. Để riêng cho vợ chồng em giữ gìn
Vợ em cũng biết cầm binh
Trấn nơi Thuận Hóa nước mình chị ơi,
Nếu nhiều lương thảo thảnh thơi
Vợ chồng em sẽ dẹp nơi Chiêm Thành,
Nếu như anh Kiểm lòng đành
Lấy nước Chiêm Thành (20) em đoạt đầu công.
Ngọc Bảo nghe nói vui lòng
Truyền quân thưa lại với chồng sạ duyên,
Kiểm nghe vui vẻ cho liền
8030. Chia quân cậu nó về miền Nghệ An.
Kiểm kêu: Thế Thượng, Nguyễn Hoàng
Hai em vào trấn Nghệ An biên thùy
Khai hoang lập hóa dân di
Đồn lương tích thảo kính vì lão phu,
Em làm cho rạng danh nhu
Nhà ta danh tướng thiên thu em à!
Nguyễn Hoàng dạ dạ lui ra
Điểm quân chiến tướng kéo qua ải ngoài
Thẳng đường trực chỉ mười ngày
8040. Nguyễn Hoàng, Thế Thượng tới rày Nghệ An,
Cho quân hạ trại sửa sang
Chiêu hiền đãi sĩ tiếng vang khắp cùng.
Trịnh Kiểm lại với Trịnh Tùng
Quyền hành có sẵn hành hung khắp trời,
Trang Tông nhỏ nhẹ luận lời:
Trịnh khanh ngang dọc người đời chê bai
Thăng Long đánh chẳng mấy ngày
Mà Nguyễn nguyên soái (21) đầu bay trận tiền,
Trịnh khanh nay đã thế quyền
8050. Trẫm xem khanh chẳng lương hiền chút nao!
E cho phật ý đồng bào
Ra quân khó thắng Mạc trào lắm đa
Khanh cần nhỏ nhẹ hiền hòa
Sĩ quân mến đức bá gia mến tài
Trịnh khanh lừng lẫy làm oai
Kẻ gần ghét bỏ, người ngoài không thương
Còn ai cống hiến quân lương
Sẽ đưa tôi chúa lên đường hưng long?
Trịnh khanh tua khá hiền lòng
8060. Phải thương dân dại Lạc Hồng như con!
Trịnh Kiểm nghe nói cười dòn:
Ông vua này thật ông còn quá mê!
Tướng binh mình đã thâu về
Thì dân trong nước xuôi bề kính vâng
Nếu người nào trái mạng quân
Đầu lâu phải rớt xuống chân tức thì
Hơi nào lo ngại tứ di
Dân quan ngỗ nghịch chém thì chẳng tha
Nếu lòng bác ái từ hòa
8070. Trị binh tướng sĩ nó mà chẳng kiêng!
Làm tướng ra vẻ lương hiền
Từ bi bác ái như tiên nhà trời
Làm sao sống nổi nước đời
Nhất hô bá ứng tại nơi trận đồ,
Hung hăng tay chém miệng hô
Mà còn thất trận huống hồ từ bi.
Trang Tông ông mới nói thì:
Nguyễn khanh đảm lược cao kỳ võ văn
Trịnh khanh còn kém tài năng
8080. Cha con khanh quá hung hăng ngang tàng,
Biết rằng khanh thật soái quan
Nhưng dân là quý vô vàn khanh a!
Lòng dân khắp hết gần xa
Mến ta thì chắc là ta an toàn,
Lòng dân ghét bỏ oán than
Là đưa ta đến con đường tuyệt ly.
Trịnh Kiểm nổi giận sân si
Chém vua Trang Tông hồn quy thiên đàng,
Làm vua mà quá nhát gan
8090. Ta thâu xã tắc giang san Lạc Hồng
Thu hồi bờ cõi Thăng Long
Làm vua cai trị ngôi rồng an dân,
Trang Tông chẳng có tinh thần
Cứ lo lòn cúi quan dân ngày ngày
Chết thì ta được rảnh tay
Sống chi mà bận mỗi ngày dâng cơm!
Tánh nên hèn nhát thấy nhờm
Vua không đảm lược sớm hôm hạ hầu
Mất công bận trí lo âu
8100. Sĩ binh la việc, hạ hầu không ngơi.
Truyền quân sắm sửa tức thời
Thăng Long quyết chiến binh trời phục quy,
Chúa Mạc trấn thủ biên thùy
Cha con Trịnh Kiểm gia quy chiến trường
Mạc thua mười trận đau thương
Trận đồ sông máu núi xương chất chồng,
Trịnh cùng với Mạc chiến công
Con dân trong nước Lạc Hồng kinh man
Chiến trường chết mấy trăm ngàn
8110. Cha con họ Trịnh ngang tàng nên ghê
Cứ điều diệt Mạc phò Lê
Dân lâm chước quỷ lo bề nạp lương
Anh hùng chẳng tiếc máu xương
Nên cha con Trịnh lên đường thành công,
Chúa Mạc đành bỏ Thăng Long
Vua tôi họ Mạc thẳng xông Cao Bằng.
Trịnh Tùng Trịnh Kiểm hung hăng
Ỷ mình đắc thắng vào Thăng Long thành
Cho nên cứ việc tung hoành
8120. Say mê tửu sắc Long Thành giết dân
Tướng binh lén trốn lần lần
Sang đầu họ Mạc có phần hiền lương,
Mạc thêm vi cánh hùng cường
Hội binh kéo thẳng đến đường Thăng Long
Mười ngày chiến sĩ tiến công
Mạc dành lại được Thăng Long cả cười
Trịnh thua nên phải hổ ngươi
Chọn quan biện thuyết, chọn người văn cao
Kiếp dưng hàng biểu sang Tàu
8130. Vua tàu cho sứ được vào kim giai,
Vua Tàu liền mới phán rày:
Xem lời hàng biểu còn sai lẽ bằng
Tuy là họ Mạc làm nhăn
Nhưng mà Lê đã tuyệt căn nào còn,
Mạc lên gìn giữ nước non
An Nam thống sứ ta còn sắc ban
Hôm nay họ Trịnh ngang tàng
Bảo ta phong chức đế hoàng được đâu?
Ngươi về bổn quốc mà tâu
8140. Nước Nam như kẻ cầm đầu họ Lê,
Cho ta xã tắc thâu về
An nam ấn cũ ngự phê mới là
Nếu không ấn tín đưa ra
An Nam vương quốc ta mà chẳng phong,
Chớ như họ Mạc Thăng Long
Chức Đô Thống Sứ ta phong hẳn hòi,
Các ngươi về nước mà coi
Ta khuyên họ Trịnh đừng đòi sắc ban,
Chừng nào tầm giống Lê hoàng
8150. Thì đem ra Hội Tam Quan (22) với Tàu,
Bằng không đừng có chào rào
Các người rằng dễ gạt Tàu lắm đa
Nên dùng biện thuyết nói ngoa
Họ Trịnh chắc chắn khi ta là thường
Muốn lên làm chức đế vương
Người về bảo Trịnh rằng đường tuyệt ly.
Sứ nghe vội vã hồi quy
Về thưa Trịnh Kiểm vân vi lãm tường,
Kiểm lui vào chốn hậu đường
8160. Thở than hai giọt mắt hường chảy sa.
Bảo Châu (23) rằng: bẩm gia gia
Nhân sao cha lại chan hòa lệ tuôn?
Trịnh Kiểm nghe hỏi lòng buồn
Đầu đuôi kể hết ngọn nguồn nguyên nhân.
Bảo Châu nghe rõ xa gần:
Bẩm gia gia nghĩ xem phần nào hay
Con nghe người nói lâu nay
Hải Dương vốn có thầy hay cha à
Nếu cha muốn biết do hà
8170. Sai người đến hỏi gần xa thì tường.
Trịnh Kiểm sửa soạn lên đường
Đặng tìm đến chốn Hải Dương gặp thầy
Bỗng nhiên lâm bịnh nặng thay
Tinh sương ngọa bịnh, trưa ngày chi chung.
Quyền binh giao lại Trịnh Tùng
Tùng thêm thế lực hành hung quá nhiều
Khiến sai Châu phải chuộng chìu
Tùng rằng tôi muốn Minh triều phong vương
Vua Tàu như nó lương khương
8180. Đem quân xâm loạn biên cương sông Hồng
Chiến thuyền đi ngõ Cửu Long
Quảng Đông thì có con sông Hồng Hà
Đất này xưa của nước ta
Con sông hợp phố tỉnh mà Quảng Đông
Nếu vua Tàu chẳng tùy lòng
Thì ta chiếm tỉnh Quảng Đông tức thì!
Châu rằng: chẳng có dễ chi
Chàng còn chưa chiếm biên thùy Thăng Long
Làm sao lấy tỉnh Quảng Đông
8190. Đường năm ngàn dặm xa trông tít mù.
Tùng rằng nàng hãy viễn du
Hải Dương đến đó thỉnh phù Bỉnh Khiêm.
Châu nghe vội vã đi tìm
Bạch Vân Am đến Bỉnh khiêm nói vầy:
Trong chùa các tiểu nghe đây
Mùa màng thất bát đông tây đói dần,
Chúng bây cố gắng lo mần
Hãy tầm giống cũ ân cần trồng gieo,
Lời ta bây hãy nghe theo
8200. Giữ chùa ăn quả, đói nghèo được qua.
Tiểu nghe dạ dạ lui ra
Bạch sĩ nằm ngủ chẳng mà nói năng.
Châu buồn vội vã đi phăng
Về nhà thuật lại rõ căn với Tùng:
Cái ông Khiêm quá lạ lùng
Hỏi chi chẳng nói vô mùng ngủ yên.
Tùng rằng: ông đã thành tiên
Lợi danh đeo đẳng làm phiền được đâu
Lắm khi ông thốt đôi câu
8210. Nàng nghe chẳng hiểu mới âu giận hờn.
Châu rằng tôi mới đặt chân
Lại nghe ông kể nguồn cơn mùa màng,
Bảo cho các tiểu sửa sang
Tầm gieo giống cũ bằng an ruộng nhà
Giữ chùa ăn oản thế à.
Tùng cười nói thế ấy là câu thay
Giống cũ Lê Lợi, Lê Lai
Ta tầm con cháu của rày nhà Lê
Thì là việc cả an bề
8220. Tầm đâu cho có giống Lê bây giờ.
Châu rằng: tôi chẳng nghi ngờ
Cho người dạm hỏi cõi bờ khắp nơi
Họ Lê đông lắm chàng ơi
Hoàng thân quốc thích nhiều nơi nương mình
Cách đây chừng bảy lộ trình
Có Lê cao lão gia đình hàn vi
Ông này đây cũng tông chi
Của Lê Thái tổ trước khi đó chàng,
Hồi tôi mới thọ thai mang
8230. Dạo chơi trong xóm tìm tàng vật chua
Lê lão mới kể chuyện vua
Ông rằng ông kẻ quê mùa lâu nay
Họ hàng vua chúa sang thay
Nhưng ông cứ việc cuốc rày ruộng sâu.
Tùng nghe vội vã tới âu
Thỉnh Lê cao lão tỏ câu tôn thờ
Bấy lâu tôi có nào ngờ
Nay tôi tìm đến binh cơ trình bày,
Quyết lòng thỉnh được ông rày
8240. Tùy ông quyền thế định rày việc quân.
Cao lão nghe nói lòng mừng:
Lòng ông nhân đức ba quân bái quỳ
Lúc nào ông cũng nhu mì
Ba quân tướng sĩ tội gì cũng tha
Trị quân được bảy tháng qua
Trịnh Tùng chém bỏ lão già họ Lê.
Ít lâu Tùng rước đi về
Một chàng mười tuổi là Lê Duy Bình
Con Lê Tương Dực hậu sanh
8250. Mẹ làm thứ hậu tánh tình hiền lương
Duy Bình về ở dinh đường
Tùng tôn làm đức tân vương tức thời,
Vua này nhỏ tuổi thảnh thơi
Việc quân chẳng biết luận thời phui pha
Làm vua ngồi chốn môn nha
Tùng nuôi lấy cớ chẳng mà kính thương,
Một hôm trông thấy tân vương
Quỳ mà cúng lạy dâng hương cầu trời
Cầu cho dân chúng nơi nơi
8260. Khỏi lâm nước lửa khỏi thời đao binh
Cầu dân thoát khỏi chiến chinh
Trịnh Tùng đã lén đến rình một hơi
Trẻ con mà chẳng ăn chơi
Quỳ mà lạy Phật, lạy Trời làm chi?
Nhỏ còn bác ái từ bi
Lớn lên thì tánh nhu mì khó ưa,
Mấy vua hồi xửa hồi xưa
Vua nào nhu nhược tiễn vua về trời,
Tùng liền đá hất tức thời
8270. Tân vương hồn đã về nơi suối vàng.
Bảo Châu xem thấy rõ ràng
Trách Tùng sao quá ngang tàng khi quân.
Tùng rằng vợ quý vợ cưng
Cái thằng vua ấy chẳng từng lễ nghi
Bậu còn kính trọng làm chi
Mai này nàng hãy khá thì đi xa
Đem quân kéo thẳng sang qua
Truyền cho chị Thượng phải mà nạp lương
Bảo rằng lịnh của tân vương
8280. Truyền cho chị Thượng quân lương đủ đầy
Lương hai ngàn hộc nạp đây
Nếu không ta kéo binh này đem sang
Địch binh ta với cậu Hoàng
Thì là hai chị em nàng hết thân.
Châu nghe Tùng nói sượng sần:
Phu quân nói thế có phần kém suy
Chị em nào có lạ gì
Mà chàng bảo thiếp đi thì đòi lương!
Tùng rằng: nàng thật thiếu lường
8290. Nguyễn Hoàng riêng chốn biên cương nàng à
Chia quân hơn một năm qua
Hoàng vào Thuận Hóa thật là vững an
Dân nhiều vườn ruộng giàu sang
Từ Hoàng vào chốn Nghệ An đến giờ
Lòng dân mãi mãi tôn thờ
Không sai quân viếng không tờ thơ thăm,
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng mưu thầm
Hoành Sơn phú hộ ngắm ngầm giang san
Nên ta muốn trị Nguyễn Hoàng
8300. Sai nàng gây sự sau toan quân tình,
Nếu Hoàng còn yếu thế binh
Thì lương nạp đủ lòng mình tạm vui.
Châu nghe Tùng nói tạm lui
Sắm đồ hành lý đi xuôi lên đường.
Tùng truyền tướng sĩ hùng cường
Theo Châu đặng có đem lương đi về
Ba ngàn binh sĩ đề huề
Châu đi đường bộ thẳng về Nghệ An.
31-10-2007, 03:22 PM
Love_Tamlinh

CHÚ THÍCH

1. Nguyễn Kim: (1468-1545), vào năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay). Nguyễn Kim được vua phong làm Thượng phụ Thái sư Hưng quốc công chưởng nội ngoại sự, chức quan cao nhất.

2. Trang Tông: vua Lê Trang Tông, con vua Lê Chiêu Tông.

3. Oanh Vàng: công chúa Lê Oanh Vàng, em gái vua Lê Chiêu Tông, vợ thứ năm của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

4. Chúa Mạc: vua Mạc.

5. Kính Điển: Mạc Kính Điển (? - 1580): là con thứ ba của Mạc Đăng Doanh, cháu Mạc Đăng Dung, là đại công thần có công lớn trong việc gìn giữ cơ nghiệp nhà Mạc, được nhà Mạc phong tước Khiêm vương.

6. Trịnh Kiểm: (1503–1570), là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo cho và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách trong việc phục hưng nhà Lê. Người đầu tiên lập nên các dòng Chúa Trịnh, thời kỳ Vua Lê - Chúa Trịnh.

7. Nguyễn Uông: con trai Nguyễn Kim, anh của Nguyễn Hoàng.

8. Nguyễn Hoàng: (1525–1613), con trai thứ của Nguyễn Kim. Về sau trở thành người đầu tiên của chín dòng Chúa Nguyễn.

9. Thượng: tiểu thơ Phạm Thế Thượng, vợ Nguyễn Hoàng, cháu gái của quan Phạm Bảo Ngọc.

10. Nguyễn Bỉnh Khiêm. Sau khi cáo quan năm 1542, Nguyễn Bỉnh Khiêm về quê nhà xã Trung Am, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương, nay là xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, dựng Trung Tân Quán là nơi đàm đạo thơ văn và Bạch Vân Am để tụng kinh niệm Phật.

11. Bảo Ngọc: quan Phạm Bảo Ngọc, bác của tiểu thư Phạm Thế Thượng.

12. Ngọc Hoan: Nguyễn Bỉnh Khiêm và công chúa Oanh Vàng bí mật đưa con trai của vua Lê Chiêu Tông là thái tử Lê Duy Bang về nhận là con mình, để dễ bề chăm sóc, và đổi tên thành Nguyễn Ngọc Hoan.

13. Công chúa Oanh Vàng nhận làm mẹ của Ngọc Hoan. Khi Oanh Vàng tự vẫn chết tại hồ sen Thái Miếu đang được nhà Mạc phong tước Vũ Xuyên Hầu.

14. Lão bá: Phạm Bảo Ngọc, bác của tiểu thơ Thế Thượng, đến tu cùng với Nguyễn Bỉnh Khiêm.

15. Trịnh Tùng (1550-1623): con trai thứ của Trịnh Kiểm.

16. Nguyễn Bỉnh Khiêm nghiên cứu Sách Thái Ất Thần, có thể dự đoán gió mưa, hạn hán lụt lội, chiến tranh, đói rét, bệnh tật, xem tình hình trong nước, sao Thái Ất chủ sự hưng vong, lịch số dài ngắn, có thể dự đoán trong khoảng thời gian 100 năm.

17. Hoành Sơn: Một nhánh núi của dải Trường Sơn Bắc chạy ngang ra phía bờ biển, dài 100 km, độ cao 1000 m, cấu tạo bằng granit và đá phun trào, như bức tường thành ngăn cách đồng bằng Hà Tĩnh ở phía Bắc với đồng bằng Quảng Bình ỏ phía Nam. Đây là một chiến luỹ tự nhiên, nơi đã diễn ra cuộc Nam - Bắc phân tranh giữa hai dòng họ Trịnh - Nguyễn kéo dài hàng thế kỉ.

Trong sách Phủ Biên Tạp Lục của Lê Quí Đôn viết: "Núi Hoành Sơn, châu Bố Chính, xã Sơn Tiêu, cõi Nghệ An, từ xa xưa mà đến, gò núi chập chùng, dăng ngang đến biển… Một dãy Hoành Sơn có ngọn như hổ ngồi, phượng múa…".

18. Đình Ái: Hoàng Đình Ái (1527-1607), quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

19. Ngọc Bảo: con gái của Nguyễn Kim, gả cho Trịnh Kiểm.

20. Chiêm Thành: tên gọi của vương quốc Chăm Pa (tiếng Phạn: Campanagara), hình thành từ cuối thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 17.
Chiêm Thành bao gồm 5 tiểu vương quốc là: Indrapura (Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế), Amaravati (Quảng Nam), Vijaya (Quảng Ngãi, Bình Định), Kauthara (Phú Yên, Khánh Hòa) và Panduranga (Ninh Thuận, Bình Thuận).

21. Nguyễn nguyên soái: Nguyễn Kim.

22. Hội Tam Quan: nơi các sứ giả trình quốc thư.

23. Bảo Châu: tiểu thơ Phạm Bảo Châu, vợ của Trịnh Tùng, con dâu Trịnh Kiểm.
31-10-2007, 06:45 PM
Love_Tamlinh

NỮ SỨ GIẢ HÒA BÌNH AN NAM - XIÊM LA

Đoạn này nhắc chuyện Nguyễn Hoàng (1)
8310. Thế Thượng (2) đón được một nàng nước Xiêm (3)
Mặt mày nên vẻ trang nghiêm
Thế Thượng rằng: gái nước Xiêm đẹp hình
Tên chi em hãy khá trình
Ta ghi vào sổ bộ binh nữ tài.
Gái Xiêm đầu cúi thưa rày:
Tôi người nghèo khổ tối ngày ruộng nương
Vì đi gánh mạ lạc đường
Cho nên tôi phải vào nương xứ này,
Nghe bà văn võ đủ đầy
8320. Xin làm tỳ nữ sau này nương thân
Chánh tên là Thạch mỹ nhân
Thân tôi trôi dạt lắm lần truân chuyên.
Thượng rằng mỹ nữ lương hiền
Mỹ nhân hảy khá ở yên nơi này
Thương nàng nhan sắc đủ đầy
Chẳng hay có được theo thầy hay chăng?
Mỹ nhân đầu cúi thưa rằng:
Phận nghèo nhưng cũng siêng năng sách đèn
Trong ba mặt chữ đã quen
8330. Chữ Xiêm, chữ Việt lại thêm Tây Tàu
Không ràng ba lược sáu thao
Nhưng mà chữ nghĩa làu làu đỡ lay.
Thượng rằng: âu thật là may
Trong quân ít kẻ văn hay nàng à,
Một mình hai vợ chồng ta
Phần văn phần võ vào ra nhọc nhằn
Nếu nàng giỏi chữ tài năng
Đủ ba mặt chữ rành căn thật tài,
Chồng ta văn võ vẹn hai
8340. Đã xinh lại đẹp có tài lược thao
Mỹ nhân vui vẻ đi nào
Ưng chồng ta đấy ngày sau cậy nhờ,
Chồng ta chiến lược binh thơ
Định thâu cho hết cõi bờ nước Chiêm
Thấy nàng có vẻ trang nghiêm
Cùng chồng ta hãy kết niềm phu thê
Sau này non nước thâu về
Thì ta nhường chức chánh thê cho nàng.
Mỹ nhân thưa thốt dịu dàng:
8350. Phận hèn đâu dám leo thang tột vời
Bà thương cho ở yên nơi
Xin làm tỳ tất không rời bà đây,
Lược đầu, khăn mặt đủ đầy
Bà thương cho ở nơi đây đủ rồi,
Tướng quân là kẻ cao ngôi
Lạy bà tha lỗi cho tôi chối từ.
Thế Thượng nghe nói liền cười:
Bấy lâu tôi đã chọn người lịch xinh
Đặng cho phu tướng giao tình
8360. Sanh con nối nghiệp gia đình lửa hương
Mà không gặp gái hiền lương
Cưới nàng nàng khá toan đường từ nan.
Mỹ nhân Thế Thượng luận bàn
Phúc đâu lại thấy Nguyễn Hoàng bước vô.
Thế Thượng chào hỏi liền phô
Mỹ nhân thì lại bước vô kẹt phòng.
Hoàng rằng: ngày đói tháng đông
Ba năm cưới vợ động phòng thì chưa,
Rồi đây sương sớm nắng trưa
8370. Mây đưa hồn bướm gió đưa thân già
Vợ thì gương mặt như hoa
Lại gần thì ngán bảy ba đường quyền!
Thân này không phải thần tiên
Mà tình lục dục lắng yên tới già.
Thượng rằng: ơn nước nợ nhà
Chừng nào bình trị sơn hà đó đây
Hai ta thỏa dạ mưa mây
Năm qua tháng lại chẳng chày bao lăm,
Lúc này binh lửa ù ầm
8380. Nếu hai ta gấp ăn nằm với nhau
Tức là phải có thai bào
Trong khi thai sản binh đao vẩy tràng,
Con còn nhỏ dại khó toan
Chẳng may mạng bạc tôi chàng chết đi
Ai ra đùm bọc ấu nhi
Gây thêm khốn khổ ít chi chàng à!
Nguyễn Hoàng rằng khéo lo xa
Rồi đây tuổi lớn sức già làm sao
Trong thời chiến lửa binh đao
8390. Cần nên sinh sản cho mau cho nhiều,
Nếu e một sớm một chiều
Chết đi cũng được ít nhiều lửa hương
Có con nối nghiệp từ đường
Sau dù mạng bạc chiến trường cũng ưng,
Nàng ham ra trận cầm quân
Thâu thành đoạt ải danh lừng bốn phang
Không con nối nghiệp tông đàng
Chết đi ai giữ đèn nhang tôn thờ
Cần sanh con gấp bây giờ
8400. Vợ chồng ta chết con thờ lửa hương.
Nói rồi kéo Thượng lên giường
Thượng rằng phu tướng nên nhường chút thôi,
Mỹ nhân trong kẹt đang ngồi
Nàng này mặt tợ phấn dồi chàng a,
Gái Nam thua gái Xiêm La!
Nguyễn Hoàng nhìn lại lòng đà hổ ngươi
Nên đành gượng gạo tươi cười:
Mỹ nhân này vốn là người nước xa
Đi đâu lạc đến nước ta
8410. Chuyện chi mà lại ngồi a nơi phòng!
Thượng rằng: nàng thiệt giỏi thông
Biết ba mặt chữ biết phong chức gì,
Nàng xin làm phận nữ tỳ
Thiếp thương nên mới nằn nì từ câu
Thương chàng vắng vẻ canh thâu
Tầm người hiền đức kết câu chung tình
Mỹ nhân này thật lịch xinh
Mặt trong như ánh trăng in trong hồ,
Ngón tay quản viết thế mô
8420. Tóc mây đà đuột nói phô dịu dàng,
Thiếp luôn năn nỉ với nàng
Xin thay mặt thiếp để chàng ái ân.
Nguyễn Hoàng nhìn rõ mỹ nhân:
Nàng này gương mặt sáng ngần như trăng
Vốn không phải gái mần ăn
E mỹ nhân kế quan văn Chiêm Thành
Vào đây thám thính quân hành
Nàng nên lục xét cho rành thể nao!
Xưa nay nhiều gái má đào
8430. Thường làm lụy mạng anh hào lắm đa
Nàng thì văn võ gồm ba
Người này là nước Xiêm La má hồng
E quân thám thính biên phòng
Hiền thê chậm chậm đừng lòng vội tin!
Thượng rằng: phu tướng nghi tình
Lẽ đâu nhiều gái lịch xinh đủ tài
Thế gian ngẫm chẳng mấy ai
Gái đâu mà gái đủ tài vầy đa!
Mỹ nhân đầu cúi thưa qua:
8440. Tuy tôi là gái Xiêm La mặc dầu
Mạc Cửu tiên trấn đòi hầu
Vì tôi tuyệt sắc đứng đầu giai nhân
Từ đường tiên tổ là dân
Nên tôi cũng muốn giữ thân trọn đời,
Cha ông quần tả áo tơi
Phận hèn đâu dám ngôi trời lăm le
Luôn luôn trinh tiết dặt dè
Từ bên biên trấn lội te chốn này
Nghe người biên trấn đủ đầy
8450. Nhân tình đức hạnh đông tây bái quỳ
Tôi xin làm phận nữ tỳ
Cho thì tôi ở không đi ra liền
Tôi không ham chức ham quyền
Nhưng ham sống kế ngoài hiên trong phòng
Xin theo hầu hạ bà ông
Ông bà như có vui lòng dưỡng nuôi
Không thì nhẹ gót xin lui,
Nguyễn Hoàng nghe nói lòng vui cười xòa:
Lạ này con gái Xiêm La
8460. Làm dân thì chịu làm bà thì chê!
Mặt xem không phải dốt quê
Nhân sao nàng lại vụng về tính toan,
Không ham chồng tướng chồng quan
Ham làm tỷ tất nhà sang nhà giàu?
Thượng rằng: nàng vốn ý cao
Yên thân mà chẳng ai nào nói chi
Xảy ra binh lửa biên thùy
Nào ai giết bọn nữ tỳ quản gia?
Làm dân cày cấy khổ a
8470. Dầm sương giang nắng phồng da nhức đầu
Con làm tỳ tất nữ hầu
Nhẹ nhàng mát mẻ có đâu nặng nề!
Hoàng rằng: này Phạm hiền thê
Coi chừng kẻo chẳng vẹn bề nàng a
E lầm mưu gái Xiêm La
Tùy nàng liệu định dùng mà hay không,
Chúng ta là nghĩa vợ chồng
Nhưng tình ân ái mặn nồng chẳng chi
Lòng ta luôn mãi hồ nghi
8480. Sợ e chết trẻ chẳng thì có con
Anh ta đã chết đâu còn
Một ta còn sống thon von giữa dời
Nếu không có trẻ nối đời
Hậu lai vắng lặng chẳng thời lửa hương,
Chúng ta giữa cuộc chiến trường
Chẳng hay tuổi thọ chẳng tường tử sanh
Ba năm cưới vợ để dành
Lòng ta đây luống buồn tanh nàng à!
Dù ai cá lặn chim sa
8490. Vợ ta ta mến duyên ta ta gìn.
Thượng rằng: phu phụ chi tình
Khuyên chàng nghĩ thiếp tạm đình gió trăng,
Thăng Long thành lũy đạp bằng
Trừ xong họ Mạc, diệt căn Trịnh Tùng (4)
Cho dân ba cõi thung dung
Chiêm Thành (5) thâu đoạt, hết dùng nước Chiêm,
Chàng coi từ cổ chí kim
Phải tri nghĩa lý, phải tìm nguyên nhân
Mình là cha mẹ muôn dân
8500. Cần chi mà phải lo phần lửa hương
Chúng ta bạc mạng sa trường
Thì dân trong nước dầu hương phụng thờ,
Chàng nên xét rõ tri cơ
Cháu con nguồn cội phụng thờ tổ tiên
Mấy nhà cư sĩ tu hiền
Thì thờ tam bảo cửu huyền xưa xa
Sao bằng đình miễu làng nha
Đền thờ tông miếu gần xa bái sùng.
Hoàng rằng: hiền phụ suy cùng
8510. Có con có cháu tôn sùng ngàn năm
Không con không cháu vắng tăm
Hồn hoang ngày bạc khóc thầm bơ vơ,
Chết đi ai có phụng thờ
Không con nào biết cậy nhờ vào đâu?
Thượng rằng: chàng chớ lo âu
Công bình chánh trực dân đâu cũng thờ
Khuyên chàng đừng có ngẩn ngơ
Cháu con dù có kính thờ đèn nhang
Cha ông còn hởi tọa bàn
8520. Đến tiên cố tổ đèn nhang lu lờ,
Nhiều nơi cư sĩ phượng thờ
Ông nội ông cố ông sơ là nhiều
Cố sơ xem cũng đìu hiu
Cha cùng ông nội thì nhiều quảy đơm,
Cố sơ lai vãng đêm hôm
Cháu chiu cháu chít có dòm đến đâu,
Những nhà hiếu đạo giữ câu
Ông cố ông nội chết lâu còn thờ
Nào ai cung phụng tiên sơ,
8530. Nguyễn Hoàng nghe nói ngẩn ngơ đáp rằng:
Hiền thê nào có rõ căn
Tôi thường vào xóm hương đăng mỗi nhà
Trông lên giữa chốn cư gia
Nhà nào cũng có hương hoa nhang đèn
Lòng dân hiếu thảo đáng khen
Cửu huyền thất tổ nhang đèn luôn luôn.
Thượng rằng: phu tướng đừng buồn
Cửu huyền thất tổ cội nguồn rất hay
Người thờ từ bấy xưa nay
8540. Ngỡ thờ tiên giải từ thời xưa xa
Nhưng không phải thế chàng à
Ấy là thiên hạ thờ mà quân vương
Cửu huyền chàng hãy nhìn tường
Ấy là thờ chín đời vương trị vì.
Hoàng rằng: Thượng nói thế ni
Còn ông thất tổ là gì của dân
Cứ suy trong sách thánh nhân
Nội ngoại tông tổ nàng mà nhớ chưa,
Người thờ người phải tính thừa
8550. Chữ thất là bảy tính vừa bảy ông
Ấy phần nội tổ ngoại tông
Nhiều con nhiều cháu xúm đông mà thờ
Nhang đèn chẳng để lu lờ
Cửu huyền thất tổ phụng thờ quanh năm,
Tôi luôn lo nghĩ buồn thầm
Không con nếu chết bặt tăm nhang đèn.
Thượng rằng: sách thánh từng quen
Cửu huyền thất tổ như sen trong hồ
Chàng nên nghe thiếp bày phô
8560. Chữ thất là bảy thế mô đúng rồi
Chữ tổ thầy đấy chàng ơi
Cửu huyền thất tổ khúc nôi là vầy,
Thất tổ là bảy ông thầy
Chàng nên nghe rõ đoạn này tầm ra,
Chữ cửu là chín thế a
Chữ huyền là chúa, chúa là vị vua.
Hoàng rằng: Thượng quá quê mùa
Tại sao nàng gọi thờ vua thờ thầy?
Thế Thượng mới nói như vầy:
8570. Thầy vua đâu phải là thầy của dân
Quân sư tài trí vẹn phần
Định dân trị quốc an dân chàng à,
Chàng coi lịch sử xưa xa
Những vua khai quốc nước ta nước Tàu
Vua thì đức cả quyền cao
Quân sư thì đủ lược thao văn thần
Định mưu lập quốc an dân
Quân sư tài trí thêm phần thông minh,
Biết tri tấn thối cơ binh
8580. Biết tri đồ trận biết nhìn thiên cơ
Biết xem mạng tướng hướng cờ
Thầy vua dân phải tôn thờ chàng a.
Hoàng rằng: nàng nói trật xa
Chín vua sao lại bảy mà quân sư?
Thế Thượng nghe hỏi liền cười:
Thật chàng xem thiếp là người chẳng thông
Quan cọp, vua thiệt là rồng
Suy đi nghĩ lại thì thông lối đường
Làm vua lên ngự trào cương
8590. Thường hay mất đức nên thường chết non
Suy đi nghĩ lại cho tròn
Quân sư giỏi chước chịu lòn lắm đa
Cho nên thường chết tuổi già
Phò vua cha đến phò mà vua con,
Chàng nên tính rõ cho tròn
Hai mươi thế kỷ tính còn bao năm,
Nước Nam hơn đã ngàn năm
Bảy ông thầy giải cơ thâm nhiệm mầu
Vua quan tướng sĩ đâu đâu
8600. Chết rồi hồn xác đất thâu đã rồi,
Từ năm thứ một định ngôi
Đến nay sang kỷ rõ rồi nguyên nhân
Quân sư bảy vị thành thần
Chín vua hiển thánh ta cần xét tri,
Thờ là thờ kẻ nhu mì
Thờ người đại đức thông tri đất trời,
Chúa vua hằng mấy trăm đời
Say mê tửu sắc ai thời sùng tu
Tính ra hơn cả nghìn thu
8610. Vua quan trăm kiếp danh nhu cũng nhiều
Lòng dân nào có mến yêu
Cần suy cho kỹ, rõ điều thiên cơ
Nên tôi từ bấy đến giờ
Vẫn lo chém tướng đoạt cờ mà thôi
Chừng nào non nước quy khôi
Dân đen tông miếu thờ tôi muôn đời,
Con nhiều e lắm mệt hơi
Sẽ gây phiền não cho đời mỉa mai
Những con quan tướng xưa nay
8620. Cha hiền mẹ hạnh con nay ngang tàng
Suy cùng nghĩ tận luận bàn
Sợ e sanh thứ vô gian hổ lòng,
Vì ta việc nước gánh gồng
Xua quân chém tướng máu hồng tuôn sa
Sợ sanh phải thứ oan gia
Theo đòi nợ máu khiến ta ưu phiền,
Phải sanh con thảo con hiền
Dù bao nhiêu đứa cũng yên được lòng
Cha thông sanh thứ cuồng ngông
8630. Thiếp e thiếp sợ uổng công sanh thành.
Hoàng rằng: ngại chuyện bất lành
Thì duyên hiền phụ để dành chung thân
Không cho tôi được ái ân
Thì tôi ắt phải chẳng phần nào xong.
Hai người to nhỏ trong phòng
Quân đâu vào bảo: thưa ông việc này
Bảo Châu (6) bà đã đến đây
Xin vào yết kiến năm chày quá xa!
Thượng mừng liền mới nói ra:
8640. Gọi Châu vào gấp đặng ta mừng nàng.
Thế Thượng lại với Nguyễn Hoàng
Tiền dinh bước đến mừng nàng Bảo Châu
Châu rằng: đã tự bấy lâu
Em xa anh chị lòng rầu nhớ thương,
Lão gia Trịnh Kiểm oai cường
Người đà ngọa bịnh tầm đường quy tiên,
Em xem nhà Trịnh chẳng hiền
Kiểm chém Trang Tông (7) binh quyền tóm thâu
Tùng càng ngang dọc thấy rầu
8650. Mới đây nó đã chém đầu hai vua,
Định đem binh mã động khua
Ngại anh với chị chát chua trong lòng
Sai em mau khá thẳng xông
Đến thâu lương phạn góp công nước nhà,
Nạp lương thì nó rằng hòa
Anh chị không nạp nó mà đánh ngay!
Nguyễn Hoàng rằng thật khổ thay
Nghệ An dân chúng cuốc cày ruộng nương
Anh còn thiếu kém quân lương
8660. Dù sao cũng phải nhịn nhường mà thôi,
Tính điều vở trách vở nồi
Thì anh với chị xin ngồi bó tay.
Thế Thượng nghe nói châu mày:
Thứ đồ loạn nghịch nào ai sợ gì
Tùng sai Châu kéo binh đi
Được bao nhiêu đứa kể thì ta nghe!
Châu rằng: chẳng có mấy ngoe
Có ba ngàn đứa nửa què nửa câm.
Thượng rằng: em hãy an tâm
8670. Hiệp binh cùng chị an nằm nơi đây
Tùng đem binh mã phủ vây
Chị ra oai chị giặc này trừ xong
Chị em ta hãy hiệp công
Đứng lên gầy dựng non sông mới là,
Trịnh yên ta chẳng đánh mà
Nếu Trịnh gây loạn thì ta tảo trừ,
Lòng ta từ bấy đến chừ
Ý ta muốn đoạt nước người làm vua
Nước ta ta chẳng chạm khua
8680. Đánh vua Chân Lạp với vua Chiêm Thành
Mới là phải chí hùng anh
Bờ cõi Chiêm Thành ta muốn tóm thâu
Trịnh Tùng theo cứ câu mâu
Thì ta đánh lại đáp câu oán hờn
Ta đà yên cõi giang sơn
Động mồ chi nó nó hờn đến ta!
Lương hai ngàn hộc thế a
Ta thừa dâng nạp nhưng ta chẳng cần
Họ Trịnh là đứa bất nhân
8690. Giết vua chém tướng xa gần đều kinh!
Châu rằng: em cũng bực mình
Lời em dịu ngọt phân minh ngày ngày
Trịnh Tùng nào có nghe rày
Hung hăng chém giết những ai trái lòng,
Em đây hết kế vô song
Ngày đên hai giọt mặt hồng rớt rơi.
Thượng rằng: Châu tệ Châu ơi!
Võ văn em cũng tuyệt vời lâu nay
Tại sao em chẳng ra tay
8700. Giết Tùng báo oán cho mà vua Lê
Tại sao em quá vụng về
Lại cam bụng chịu một bề tùng phu
Nào hay em quá dại ngu
Đủ văn đủ võ, mờ lu tâm tình
Nó đà giết hại vua mình
Thì em giết nó tỏ lòng hiếu trung,
Võ em hơn hẳn Trịnh Tùng
Đành lòng ngơ ngáo chữ trung Lê hoàng
Nay còn bụng chửa dạ mang
8710. Tội này đáng xuống suối vàng hay chưa?
Trịnh đà độc ác quá thừa
Mà sao em nỡ mến ưa Trịnh Tùng?
Phải chi Tùng có chí trung
Thì em với nó hiệp cùng tính toan
Đàng này Tùng quá dọc ngang
Mà em với nó vào tràng mộng xuân!
Bảo Châu nước mắt rưng rưng:
Em nào biết được dửng dưng sau này
Thấy Trịnh trung hiếu đủ đầy
8720. Phò vua Trang Tông hiệp vầy với ta,
Bại binh chết Nguyễn gia gia (9)
Kể từ ngày đó Trịnh gia lẫy lừng
Thất thân trước đã mấy tuần
Dù nhiều mưu chước bảo đừng được đâu,
Hiếu trung muốn giữ vẹn câu
Nhưng lo nhưng sợ lòng đâu yên lòng,
Vì vua Trang Tông Lạc Hồng
Giết Tùng thì được mà lòng sao yên
Em đà thai dựng hai niên
8730. Vẫn chưa nở nhị còn phiền trong tâm
Đêm đêm lo nghĩ khóc thầm
Bầu thai oan nghiệt hai năm bên mình.
Nguyễn Hoàng nghe nói giật mình
Hoài thai thập ngoại thì sinh đã rồi
Hai năm mệt nhọc hỡi ôi
Tùng còn sai khiến bắt hồi Nghệ An
Đường đi viễn vọng quan san
Sầm Nghi (10) cho đến Nghệ An tít vời
Thật là độc ác trong đời
8740. Vợ mang bụng chửa nó thời chẳng thương
Sai đi viễn vọng xa đường
Thật là Tùng ác hơn phường sói lang
Vợ nhà bụng chửa dạ mang
Hung hăng sai khiến gian nan dãi dầu.
Châu rằng: anh chị biết đâu
Ngang nhiên Tùng ác thật âu quá nhiều
Duy Bình là kẻ đáng yêu
Mới nên mười tuổi mà nhiều thiện lương
Thông minh hiền hậu đáng thương
8750. Vua mà nhơn đức bốn phương hài lòng,
Trịnh Tùng độc ác vô song
Ghét người lương thiện ghét lòng từ bi
Trong lòng tướng sĩ binh quy
Người nào ác nhất Trịnh thì mến ưa
Ai hiền thì Trịnh thảy thừa
Em đây nước mắt như mưa dầm dề
Pháp trường luận biện đủ bề
Thường binh tướng sĩ vổ về Trịnh gia.
Thế Thượng liền mới nói ra:
8760. Binh em hiệp với binh ta nội ngày!
Còn điều oan nghiệt bào thai
Để bà quyết định nội ngày này sanh!
Con em là giống bất lành
Mang chi trong dạ nhọc nhằn vậy đa
Em nên nghe lịnh của ta
Bắt thai trả lại Trịnh gia tức thì!
Họ ta là họ nhu mì
Thứ đồ hung ác mang chi trong lòng
Em nên sanh phức cho xong
8770. Trả con cho Trịnh khỏi lòng cưu mang,
Chị không muốn chuyện phàn nàn
Sai quân trả lại cho chàng Trịnh gia,
Lẽ thì vứt bỏ em à
Sanh xong luyện xuống dòng hà cá ăn,
Chỉ e miệng thế chê rằng
Chị là một kẻ vô năng bất tài
Nên đành giết một bào thai,
Sai người trả lại vẹn hai ba đường.
Hoàng rằng: hiền phụ thiếu lường
8780. Làm sao sanh được toan đường sanh thai?
Có mang phải đúng tháng ngày
Dạ đau quằn quại bào thai chào đời,
Châu nương còn quá thảnh thơi
Mà nàng rằng phải sanh thời ngày nay?
Thượng nghe chúm chím cười dài:
Lấy gươm khui bụng bắt thai tức thời
Giống hiền thì để chào đời
Giống ác vứt bỏ tức thời mới xong,
Trịnh cha cho đến Trịnh ông
8790. Là quân ác độc vốn lòng hổ lang
Trịnh con Trịnh cháu một đàng
Vốn quân độc ác ngang tàng luôn vây,
Bảo Châu em xích lại đây!
Châu rằng: em sợ bỏ thây lâm bồn!
Nguyễn Hoàng nghe nói hết hồn:
Hiền thê chắc hết trí khôn đây rồi
Tính nhàm xin Thượng nên thôi
Bụng Châu mà mổ Châu hồi diêm la.
Thượng rằng: có thuốc ngoại khoa
8800. Châu làm nữ tướng chớ mà nhát gan
Mỗi khi ra chốn chiến tràng
Bị thương mạng tướng máu loang cả mình
Thuốc hàn rịt bó thật linh
Trong hai ba phút nhẹ mình liền thương
Dù cho trật cổ gãy xương
Thuốc nhà tự chữa vết thương kia là,
Sau khi Châu bắt thai ra
Thì cần dùng thuốc ngoại khoa rịt vào.
Hoàng rằng: Thượng tính hay sao!
8810. Nếu Châu mà chết thì đau nỗi niềm
Chị em thủ túc khó tìm
Tôi e Châu chết Trịnh hiềm nhà ta
Còn thêm lỗi với ông bà
Khác nào ta giết em ta nghe nàng!
Châu rằng: tôi cũng có gan
Tính sao chị tính đôi đàng vẹn xong,
Trịnh Tùng gian ác đầy lòng
Tôi cùng với nó chung đồng một nơi
Sẽ lây tánh ác chị ơi
8820. Hôm nay không nhiễm mốt mai quen dần
Còn thêm khóc khổ muôn dân,
Nói rồi vén áo đưa thân bụng bày.
Cầm gươm Thượng mổ liền tay
Máu ra lênh láng bắt thai ra liền
Nguyễn Hoàng xem thấy ngã nghiêng
Hôn mê bất tỉnh quân khiêng về phòng.
Thai nhi Thuợng bắt vừa xong
Mới đem thuốc rịt cho hồng Bảo Châu
Châu đà thiêm thiếp quá lâu
8830. Thượng lo săn sóc Bảo Châu ân cần,
Bảo Châu tỉnh lại lần lần
Thượng cười chúm chím mười phần đã an,
Nhìn quanh không thấy Nguyễn Hoàng
Hỏi quân rằng: Nguyễn phu lang đâu rồi?
Quân liền bẩm rõ khúc nôi
Nguyễn quân chết xỉu chúng tôi khiêng vào
Hiện còn nằm nghỉ phòng đào,
Thế Thượng nghe nói liền vào xem qua
Nguyễn Hoàng le lưỡi thở ra
8840. Nếu Châu mà chết thì ta giết nàng
Đành tay mổ bụng đoạn tràng
Thai nhi khó nổi bảo toàn sống sanh!
Thượng rằng: chàng quá hiền lành
Họ Trịnh ác quá sống sanh chi nhiều
Lòng tôi luôn mãi buồn hiu
Nhưng còn hỉ xả những điều trẻ con
Nguyễn Uông, Trang Tông không còn
Đều do họ Trịnh thon don linh hồn,
Chàng cần thâu lại trí khôn
8850. Dưỡng nuôi chi đấy cái phồn ác gian!
Nói rồi liền dắt Nguyễn Hoàng
Ra coi Châu muội ngọa sàn như nhiên,
Chàng trai ngã ngửa ngã nghiêng
Còn Châu hiền muội tự nhiên kia cà.
Nguyễn Hoàng theo Thượng bước ra
Vẳng nghe tiếng khóc khổ a vang vầy
Thai nhi sáng rực mặt mày
Khôi ngô tuấn tú đáng trai anh hùng,
Hoàng rằng con của Trịnh Tùng
8860. Ta nên nuôi lấy mà dùng hậu lai.
Thượng rằng: thánh dạy xưa nay
Dưỡng hổ di họa chẳng hay đâu là
Khéo nuôi chi thứ oan gia
Gọi Thạch mỹ nữ phải ra tiền đường:
Mỹ nhân Xiêm quốc văn chương
Vẽ dùm hàng chiến tỏ tường cho ta!
Đầu đuôi tự sự thuật qua
Mỹ nhân nghe hết do hà căn nguyên,
Tiếng oanh thỏ thẻ hỏi liền:
8870. Lời trong hàng chiến cần biên chữ nào
Chữ Âu chữ Á thể nao?
Thượng rằng: biên thứ chữ Tàu ta xem!
Văn phòng tứ bửu (11) liền đem
Gượng ngồi Châu cũng nhìn xem thể nào
Mỹ nhân đặt viết biên vào
Vừa hay vừa lẹ thua nào Thượng đâu,
Văn hay hơn Thượng với Châu
Tài này làm phận nữ hầu đáng thương.
Thượng rằng: tôi đã nhìn tường
8880. Sau này thâu hết biên cương Chiêm Thành
Chàng lên làm chúa hiền lành
Chiêu vương hoàng hậu chức dành mỹ nhân!
Nói rồi truyền gọi gia nhân
Phải đem hàng chiến mà dâng Trịnh Tùng,
Lương không có đủ nghìn chung
Muốn hòa hay chiến tùy Tùng hôm nay,
Còn đây một đứa nhi hài
Con Tùng ta phải trả ngay cho Tùng!
Quân nhân vâng lịnh rỗi dung
8890. Sầm Nghi đến đó Trịnh Tùng hỏi qua,
Quân rằng: bẩm Trịnh gia gia
Bà Châu vừa đến thành mà Nghệ An
Vợ chồng chủ tướng Nguyễn Hoàng
Thấy bà Châu có thai mang bên mình
Bảo rằng ông chẳng niệm tình
Vợ mang thai nghén lộ trình đàng xa,
Ác tâm cho Trịnh gia gia
Nỡ sai dựng phụ (12) xông pha biên thùy
Bắt Châu mổ bụng tức thì
8900. Bảo rằng thai dựng nghịch nhi Trịnh Tùng!
Tùng xem hàng chiến thủy chung
Mắt nhìn đứa bé ngại ngùng thở ra:
Con còn bụng mẹ thế a
Đoạn đành bắt trả cho ta làm gì?
Vội vàng rờ rẫm thai nhi
Rõ ràng đứa bé đã thì chết khô.
Tùng xem liền phát khóc ồ
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng rõ đồ hung hăng!
Con ta còn hỡi thai măng
8910. Bắt ra thì chết có hằng sống đâu?
Chắc là hiền phụ Bảo Châu
Mạng người cũng chết khó âu sống còn!
Tùng ngồi ấm ức khóc ngon
Ngẫm ta hữu dõng vốn còn vô mưu
Ta - Hoàng chẳng phải phụ cừu
Sao Hoàng - Thế Thượng lập mưu thế này!
Truyền quân lương phạn đủ đầy
Ta cùng với Thượng phen này giao chinh.
Hung hăng Tùng kéo bộ binh
8920. Thám quân về thuật sự tình Thượng hay
Thượng liền treo miễn chiến bài
Nguyễn Hoàng xem thấy hỏi ngay lời này:
Trịnh Tùng quân kéo đến đây
Chuyện này cũng tại nàng gây trận đồ
Sao không đối địch thế mô
Lại treo miễn chiến quả đồ nhát gan!
Thượng rằng tôi sắp mưu ngoan
Đặng cho binh Trịnh vỡ tan lần mòn,
Phần nhiều có vợ có con
8930. Tại nơi Thuận Hoá vẫn còn thiếu chi
Vì là binh Trịnh trước khi
Tuổi tên Thuận Hóa với thì Nghệ An
Nay về quê quán gia đàng
Dại gì lính chẳng tầm sang về nhà,
Khi về con vợ mẹ cha
Tình thương đã mấy năm qua khuất tình
Lắm nơi tha thiết tâm tình
Phần nhiều trở lại gia đình vợ con
Thì là binh Trịnh hao mòn
8940. Khỏi cần ra đánh Trịnh đành phải thua,
Thiếp nào phải gái quê mùa
Dại gì mà thiếp để thua Trịnh Tùng
Cứ theo binh pháp mà dùng!
Nguyễn Hoàng nghe kể thủy chung cả cười:
Hiền thê tài trí vẹn mười
Giúp tôi ắt được nên người tương lai.
Thượng rằng: tôi nguyện ngày ngày
Chồng tôi chắc chắn sau này làm vua
Tôi không phải gái quê mùa
8950. Ngai vàng chàng sẽ làm vua sau này.
Nguyễn Hoàng mới nói như vầy:
Binh Trịnh đã kéo tới đây lâu ngày
Dân ta bỏ ruộng không cày
Luôn luôn kinh sợ lo ngày chiến tranh
Nàng nên ra trận thối binh
Không nên chém giết quân tình nước ta,
Đánh riêng mình Trịnh thôi a
Còn quân còn tướng vị tha nghe nàng,
Chiến bài dẹp cất đã an
8960. Điểm binh Thượng kéo ra đàng ngã ba.
Tùng xem cờ xí sáng lòa
Lên yên giục ngựa xông ra hỏi rằng:
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng làm nhăng
Bắt Châu mổ bụng mà ăn thịt người
Phen này ta sẽ bắt ngươi
Đem về tế mộ cho thời con ta!
Thượng rằng: dượng nó hải hà
Tại vì cháu bé đi xa bỏ mình
Quý chi một đứa sơ sinh
8970. Nỡ lòng dượng nó dứt tình tỷ nương,
Chị anh là kẻ hiền lương
Muốn em trở lại con đường hiếu trung
Chị xin em chớ hành hung
Chị anh rày đã ra vùng Nghệ An
Khuyên em đừng có phàn nàn
Dân cùng một nước chiến tràng làm chi,
Chị anh thường bữa nghĩ suy
Khuyên em nhân đức nhu mì hiền lương
Chị lo những cuộc chiến trường
8980. Đánh cùng Chiêm quốc lo đường tương lai,
Với em chị chẳng đánh rày
Còn điều mổ bụng bắt thai là vầy
Châu mang thai dựng quá chày
Hai năm không sản thai này nghịch nhi,
Con em như thế để chi
Để chi cái thứ nghịch nhi trên đời!
Trịnh Tùng nghe nói rụng rời
Dậm chân xuống đất la trời liên thinh
Tùng liền lướt tới tiến binh
8990. Quơ đao chém Thượng, Thượng liền né ngang
Xua quân Thượng cứ thẳng đàng
Đẩy xô quân Trịnh bò càn lết la
Phần nhiều lính trốn về nhà
Ba phần còn một Trịnh mà thua ngay
Rút quân lên ngựa chạy dài
Sầm Châu về đến khoanh tay ngắm nhìn.
Trận này mới thật bại binh
Quân không thấy chết lính mình đi đâu?
Thêm phần nhớ Phạm Bảo Châu
9000. Tùng ngồi chắc lưỡi lắc đầu thở ra.

Đoạn này nhắc chuyện Mạc gia
Đăng Dung (13) nay tuổi quá già chí chung (14)
Chúa Mạc (15) phán giữa triều trung:
Thượng hoàng án giá vô cùng thương bi
Hoàng lăng mai táng tức thì
Võ văn lớn nhỏ đồng quỳ đưa linh,
Hai hàng văn võ trào đình
Ba năm đại chế giữ gìn lễ nghi
Bảy điều binh bị phòng nghi
9010. Đại tang hoàng thượng dẹp thì binh đao,
Võ văn lớn nhỏ cùng nhau
Vẫn lo tang chế Mạc trào ba năm.
Chúa Mạc lo nghĩ buồn thầm
Lương am tang chế ba năm giữ mồ
Mặc thì đạm bạc vải bô
Ăn thì dưa muối giữ mồ mả cha,
Phúc Hải (16) cai trị triều ca
Đăng Doanh thoái vị tuổi già nghỉ ngơi
Cho nên nhường lại ngôi trời
9020. Đông cung Phúc Hải trị nơi Long Thành
Âu là số hệ trời dành
Băng hà án giá Đăng Doanh qua đời
Mạc trào cũng được thảnh thơi
Phúc Hải gìn giữ ngôi trời an bang.
Trịnh Tùng là kẻ ác gian
Có tên dưới trướng lại càng hung hăng,
Trịnh Tùng liền mới nói rằng:
Ý ta đây muốn đạp bằng Nghệ An
Quyết trừ cho được Nguyễn Hoàng
9030. Nếu không trừ nó lòng càng lo riêng.
Có tên dưới trướng thưa liền:
Tên tôi là Nguyễn Hữu Liên thưa ngài
Từ làm phó tướng đến nay
Lòng tôi chí muốn đưa ngài làm vua
Luận điều trái phải hơn thua
Một nhà ruột thịt đừng mua lấy hờn.
Kế mẫu Ngọc Bảo (18) phu nhơn
Hậu dinh người có tước quyền lâu nay,
Dù không sanh dưỡng chi ngài
9040. Cũng quyền bà mẹ trong ngoài thông qua,
Nguyễn Hoàng em vợ lão gia
Ngài kêu bằng cậu tình nhà phải chăng!
Luận điều trái phải nói năng
Bảo Châu thai dựng khó khăn lâu ngày
Vua quan kỵ nhứt quái thai
Ông Hoàng bà Thượng giúp ngài thế a,
Quái thai giết sớm ấy là
Phòng sau vững đặt quốc gia chủ quyền,
Nếu sanh con Phật con tiên
9050. Thì là trong nước mối giềng bằng an,
Bằng sanh con giặc tôi loàn
Trung thần ngài phải máng mang lo rầu,
Thương là thương Phạm Bảo Châu
Dữ lành tánh mạng biết đâu mà bàn,
Bỏ qua mối giặc Nguyễn Hoàng
Vì người ở tỉnh Nghệ An xa vời,
Lo cho giặc Mạc ngài ơi
Họ Mạc chiếm cứ tại nơi Long Thành,
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng nhiễu đoanh
9060. Đánh phá Chiêm Thành chớ chẳng đánh ta
Mở thêm giềng mối quốc gia
Ngài nên suy nghĩ đáng ra giúp vào,
Đăng Dung là gốc người Tàu
Mà Lê Uy Mục (19) thâu vào đấy thôi
Nó đà nảy lộc đâm chồi
Nắm thâu mối nước mà ngồi trị dân
Nếu ngài là kẻ trí nhân
Ngài cùng họ Mạc tranh phân sơn hà,
Ta cùng Thế Thượng một nhà
9070. Đánh sao cho khỏi nước xa cười mình!
Ngài nên phòng thủ cơ binh
Thăng Long đến đó chống kình Mạc gia,
Vẫn nghe thiên hạ phui pha
Đăng Dung cũng chết, Doanh mà cũng tiêu (20)
Đông cung lên thế việc triều
Tên Mạc Phúc Hải rất nhiều võ văn
Lê dân nói nói rằng rằng
Đăng Doanh mực thước công bằng hiền lương
Còn ông vua mới tân vương
9080. Mới lên kế vị chưa tường thể nao
Cho nên lê thứ đồng bào
Còn trông còn đợi đón chào vua Lê,
Muốn cho tất cả vẹn bề
Nên tầm con cháu của Lê mới là
Rước Lê về để môn nha
Tôn vua để đó phần ta quyền hành.
Trịnh Tùng nghe nói chẳng đành
Họ Lê sao quá hiền lành tông chi,
Ta đây muốn nắm quyền uy
9090. Muốn làm vua gấp chẳng thì được sau!
Hữu Liên ông mới nói mau:
Làm vua rất khó dễ nào mà ham
Xin ngài nghe kế luận đàm
Tìm Lê cho được mà đem về nhà,
Bốn phương dân trọng họ Lê
Rước Lê lấy nể bốn bề an khương,
Ngài xưng Thượng Phụ An Vương
Ấy là có phải đôi đường vẹn hai,
Lòng dân chẳng có phục ngài
9100. Làm vua ngài có trị ai được nào?
Hơn là lấy nể Lê trào
Thâu quân bắt lính việc nào cũng ta.
Trịnh Tùng nghe rõ cười xòa
Bảo rằng kế đó hay đà quá hay!
Nên treo yết thị ra ngoài
Cho dân khắp chốn biết hay sự tình,
Giống nòi Lê chúa muốn nhìn
Tìm về để có điều đình nước non.

Nhắc qua Thế Thượng héo don
9110. Thâu quân về trại lòng còn ngẩn ngơ
Bỗng liền bắt được chiến thơ
Giặc Chiêm là Chế Băng Cơ người này.
Thượng rằng: Thạch nữ ra đây
Nàng thì chữ giỏi văn hay đó là
Nên cần theo sát bên ta
Phòng khi sai khiến lúc ra trận tiền.
Mỹ nhân quỳ xuống thưa liền:
Khi quân giáp trận trống chiêng dậy rền
Ngựa voi gươm giáo cung tên
9120. Nữ hầu tôi đứng một bên làm gì?
Thượng rằng: là phận nữ tỳ
Thì lời chủ bảo bảo gì cũng vâng,
Chủ ra giáp trận cầm quân
Thuốc hàn phận tớ phải bưng theo hoài,
Phòng khi đứt cổ gãy tay
Thuốc hàn sẵn có chước hay như thần!
Mỹ nhân nghe dạy liền vâng
Về lo thuốc bó với phần vải băng.
Chiêm Thành giặc quá hung hăng
9130. Bảo Châu thật mạnh nói rằng: chị a
Tôi quen trận địa xông pha
Xin theo cùng chị mà ra trận này
Thủ dinh anh Nguyễn ở đây
Hai nàng thong thả hiệp vầy ra binh.
Mỹ nhân họ Thạch tài tình
Thuốc hàn đem sẵn hậu binh phòng hờ,
Hăng say chém tướng đoạt cờ
Giặc Chiêm như nước vỡ bờ quá hăng,
Thượng - Châu ra hết tài năng
9140. Châu đà tử trận đầu văng khỏi mình
Thế Thượng xem thấy hãi kinh
Giặc Chiêm vây phủ quanh mình quá đông,
Mỹ nhân tả đột hữu xông
Mượn gươm mượn ngựa của hồng Bảo Châu
Đánh quân Chiêm thật quá lâu
Tướng Chiêm bại trận mới thâu binh về.
Thế Thượng thôi quá mải mê
Nhìn xem tỷ tất thiệt nghề quá cao.
Châu còn bị một đường đao
9150. Thân ta cũng bị giặc bao giáp vòng
Đang còn ngơ ngẩn trong lòng
Mỹ nhân vội vã lại bồng xác Châu,
Tướng Chiêm đã cắt lấy đầu
Cho nên Châu chết cứu đâu được nào.
Thâu quân về trại giải lao
Thế Thượng kể lại trước sau Hoàng tường:
Trận này không có nữ nương
Đầu tôi rớt trước mũi thương Chiêm Thành
Xiêm La gái quá hùng anh
9160. Lại không ham tiếng ham danh để đời!
Nguyễn Hoàng ông mới nói thời:
Mỹ nhân hãy khá nghe lời ta đây
Ta xin nhượng bộ binh này
Cho nàng làm chủ đủ đầy quyền oai
Đứng lên thâu đoạt cõi ngoài
Chiêm Thành, Chân Lạp mở khai ruộng vườn,
Lòng ta muốn rộng biên cương
Di dân lập nghiệp ruộng vườn bò trâu
Chiêm Thành nếu đuợc tóm thâu
9170. Ta xin dưới trướng đứng hầu mỹ nhân,
Vợ ta võ dõng mưu thần
Mà còn thua gái nữ nhân Xiêm trào
Bất kỳ chủng tộc nước nào
Hễ lòng yêu nước thâu vào mến thương,
Vợ chồng ta quý Thạch nương
Đem Châu về đặng có phương an toàn
Mộ phần tống táng đã an
Cũng nhờ Thạch nữ bảo toàn vợ ta.
Mỹ nhân liền mới thưa qua
9180. Nay tôi nói thiệt ông bà nới tay:
Tiếng bà là gái có tài
Bay ra khắp cả nước ngoài đều thông,
Xiêm vương lo sợ phập phồng
Tôi người Xiêm quốc gánh gồng giang san
Thương cho lòng chúa bất an
Mới đi thám thính tha bang lạ miền,
Băng rừng vượt khỏi tam biên
Gái thường sao dám xa miền viễn du!
Tôi đi đường bộ chí thu
9190. Đến đây xem rõ tài bù ra sao?
Cũng là mặt phấn má đào
Cũng là võ nghệ anh hào kiêng oai,
Chiêm Thành đất rộng lắm thay
Ông bà dù có giỏi tài lấn xâm
Thoáng qua đã mấy mươi năm
Kiếp người thấm thoát rồi nằm mồ hoang,
Nam thành thâu đoạt chưa an
Tài đâu thừa nữa mà sang Xiêm, Lào,
Chúa Xiêm lo nghĩ núng nao
9200. Sợ bà đoạt hết nước Lào, nước Xiêm
Đường xa viễn vọng tôi tìm
Chức tôi võ hiển bên Xiêm đó bà
Vào xem trận thế đấy a
Định giết ông bà bảo thủ biên cương,
Thiên văn địa lý tôi tường
Biết bà tiến bước đoạn đường chẳng xa
Nửa đêm giờ tý hôm qua
Vào phòng tôi định giết bà hồi bang,
Đầu bà có một nhoáng quang (21)
9210. Vốn người đại đức còn đang đọa đày,
Tôi liền nằm xuống ngủ ngay
Biết bà là kẻ bị đày thế gian
Tôi xem chân mạng Nguyễn Hoàng
Cũng vua một cõi còn đang thất thời,
Giặc Chiêm vây đánh tơi bời
Nên tôi làm nghĩa vào nơi trận tiền
Giúp bà đắc thắng đã yên
Từ đây Chiêm Quốc nó kiêng oai rồi,
Bà nên đao pháp trau dồi
9220. Ra sân tôi dạy võ tôi cho bà.
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng đồng ra
Học thêm võ nghệ Xiêm La giữ mình
Mỹ nhân nàng dạy thật tình
Dạy Hoàng với Thượng xảo tinh vừa rồi
Sau này non nước quy khôi
Cũng nên nhớ chúa, nghĩa tôi nghe bà,
Đây là toa thuốc ngoại khoa
Truyền lại cho bà cứu chữa tướng binh.
Nói rồi lên ngựa lộ trình
9230. Nguyễn Hoàng, Thế Thượng mắt nhìn ngẩn ngơ
Thượng rằng: tôi có nào ngờ
Chức làm võ hiển, lòng hờ thiện tâm
Vợ chồng ta thiệt đã lầm
Nay người về nước xa xăm đã rồi!
Hoàng rằng: tôi nghĩ thế thôi
Tôi nghi thám thính mà tôi không phòng,
Cũng nhờ đức cả trời ông
Chở che phù hộ vợ chồng của ta
Nếu không thì đã ra ma,
9240. Người còn dạy võ cho ta ít nhiều
Cũng nên thờ phụng kính yêu
Sổ công đứng trước ghi nhiều công to
Từ nay lịch sử hẹn hò
Tam biên giáp giới chẳng cho phiền hờn.
31-10-2007, 06:46 PM
Love_Tamlinh

CHÚ THÍCH

1. Nguyễn Hoàng (1525–1613): con trai thứ của Nguyễn Kim. Về sau trở thành người đầu tiên của chín dòng Chúa Nguyễn.

2. Thế Thượng: cháu gái quan Bộ Lễ Phạm Bảo Ngọc, vợ của Nguyễn Hoàng.

3. Xiêm: Xiêm La, tên gọi chính thức của nước Thái Lan trước năm 1949.

4. Trịnh Tùng (1550-1623): con trai thứ của Trịnh Kiểm.

5. Chiêm Thành: tên gọi của vương quốc Chăm Pa (tiếng Phạn: Campanagara), hình thành từ cuối thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 17.
Chiêm Thành bao gồm 5 tiểu vương quốc là: Indrapura (Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế), Amaravati (Quảng Nam), Vijaya (Quảng Ngãi, Bình Định), Kauthara (Phú Yên, Khánh Hòa) và Panduranga (Ninh Thuận, Bình Thuận).

6. Bảo Châu: tiểu thơ Phạm Bảo Châu, cháu quan bộ Lễ Phạm Bảo Ngọc, vợ của Trịnh Tùng.

7. Trang Tông: vua Lê Trang Tông, con vua Lê Chiêu Tông. Năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay), chuẩn bị chiêu quân mãi mã đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

8. Chân Lạp: một vương quốc ở bán đảo Đông Dương, thành lập khoảng từ thế kỉ thứ 6 cho đến thế kỷ 17.

9. Nguyễn gia gia: Nguyễn Kim.

10. Sầm Nghi: vùng núi non hiểm trở nước Lào, căn cứ địa của nghĩa quân kháng chiến của Nguyễn Kim, phò vua Lê Trang Tông đang ẩn náu nơi đây.

11. Văn phòng tứ bửu: bộ dụng cụ viết chữ Hán ngày xưa.

12. Dựng phụ: phụ nữ mang thai.

13. Đăng Dung: Mạc Đăng Dung (1483 - 1541) lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức, trị vì được 2 năm thì nhường ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh vào năm 1530 để lui về làm Thái Thượng hoàng.

14. Chí chung: qua đời.

15. Chúa Mạc: vua Mạc, lúc bấy giờ là Mạc Đăng Doanh.

16. Phúc Hải: Mạc Phúc Hải (? – 1546), con trưởng của Mạc Đăng Doanh, nới ngôi từ 1540 – 1546.

17. Nguyễn Hữu Liên: võ tướng phò nhà Lê, dưới quyền nhà Trịnh.

18. Ngọc Bảo: con gái Nguyễn Kim, vợ kế của Trịnh Kiểm.

19. Lê Uy Mục: vua Lê Uy Mục (1488–1509).

20. Mạc Đăng Doanh mất năm 1540, Mạc Đăng Dung mất năm 1541.

21. Nhoáng quang: vầng sáng như hào quang, thường chỉ có ở những người có mệnh lớn, và chỉ có nhà ngoại cảm nhhìn thấy đuợc ánh sáng này. Màu sắc của ánh sáng từ trắng tới vàng biểu thị cấp cao của mệnh số.
01-11-2007, 03:40 PM
Love_Tamlinh

THÁI TỬ DUY BANG LÊN NGÔI VUA LÊ ANH TÔNG

Đoạn này nhắc chuyện tu nhân
Bỉnh Khiêm (1), Đình Ái (2) thiệt hơn luận bàn
Ái rằng: Thái Tử (3) khôn ngoan
Chắc là đi Hội Tam Quan (4) được rồi!
Khiêm rằng: theo ý của tôi
9250. Thì lo kinh kệ trau dồi tu tâm,
Ngày thì cứ mãi lo thầm
Nước non vua chúa nên tâm rối bù
Tu sao cho được mà tu
Tôi xem họ Trịnh hiềm thù giống Lê
Nếu đưa hoàng tử trở về
Ấn An Nam quốc (5) chớ hề đưa ra,
Ngài nên đến Trịnh coi là
Ý người xét thử nghiệm ra thể nào
Đình Ái vội vã mau mau
9260. Đi xem tánh Trịnh ra sao cho tường!
Bỉnh Khiêm ở lại Hải Dương
Nhang đèn cung thỉnh Kỳ Hương (6) trở về
Bửu Sơn bước đến cười hề:
Con đà hết nợ trần mê đã rồi,
Lang Thiên (7) cảnh cũ quy hồi
Vợ con năm ả về ngôi trước ngày,
Riêng con đọa đến ngày nay
Nên thầy đi tới hôm nay rước về,
Con nên sắm sửa hương huê
9270. Nhang đèn cung thỉnh Phật về rước con!
Bỉnh Khiêm nghe lệnh làm tròn
Ngọc Hoan nghe nói khóc ngon ròng ròng.
Khiêm rằng: con chớ mủi lòng
Khi thầu bỏ xác con không than phiền
Phải nên vui vẻ tự nhiên
Xác thầy tống táng để yên sau chùa
Sau này con có làm vua
Giữ lòng lương thiện bốn mùa nghe con!
Muốn cho bình trị nước non
9280. Lánh xa tửu sắc mới còn giang biên,
Hậu phi chọn kẻ lương hiền
Chớ đừng chọn sắc ngửa nghiêng đài thành,
Thầy truyền trăm sách để dành
Con đừng cho Trịnh tung hoành chi tiêu,
Thầy cùng Bảo Ngọc (8) công nhiều
Mười năm biên dịch bao nhiêu sách này
Khi thầy nhẹ gót về tây
Đình Ái có trở lại đây hỏi rành
Con rằng thầy bịnh chẳng lành
9290. Thuốc thang không giảm mới đành quy tiên.
Bửu Sơn rằng: hết sự duyên
Con nằm ngay thẳng thầy liền độ cho
Nay thầy đi đến rước trò
Con đà thoát tục lại lo việc trần.
Bỉnh Khiêm nghe dạy ân cần
Nghiêng mình nằm thẳng tay chân lên giường
Cũng nhờ phép của Kỳ Hương
Xác trần Khiêm bỏ Tây Phương lai hồi
Lang Thiên đã sẵn vị ngôi,
9300. Ngọc Hoan nhìn mãi một hồi thở ra:
Lạ thay chẳng thấy lão già
Khi không mà lại thầy ta chết rồi,
Người đời như thế thì thôi
Nên lo chôn cất cho rồi vẹn xong.
Ngọc Hoan là kẻ sáng thông
Khắc bia để Phật Huỳnh Long thoát trần
Sau này lưu lại muôn dân
Xác Huỳnh Long Phật về phần thiên thai,
Cả chùa hương khói thoảng bay
9310. Ngọc Hoan các tiểu tối ngày dâng hương,
Mùi hương thấu đến mười phương
Am mây thoang thoảng mùi hương nực nồng
Đêm nhìn mộ Nguyễn Huỳnh Long
Hào quang thoảng nhẹ từ trong đến ngoài.
Đình Ái trỗi gót như bay
Đến dinh họ Trịnh đứng ngoài nhìn vô,
Trịnh Tùng (9) nhìn thấy liền phô:
Thủ khoa Đình Ái lộ đồ đi đâu
Nay đà cũng đã quá lâu
9320. Mừng ngày trở lại luận câu sơn hà!
Ái rằng vì việc nước nhà
Nghe ngài yết thị tôi mà đến đây
Võ văn thao lược đủ đầy
Sao ngài còn ngại chuyện này ở mô
Tài dư thâu đoạt cơ đồ
Sao không đứng thẳng quy mô về mình?
Tùng rằng: này hỡi Ái huynh
Mấy năm biền biệt bóng hình thủ khoa
Trong hai trận chiến vừa qua
9330. Nam - Tàu đều thảy mến nhà họ Lê,
Họ Mạc người cũng còn chê
Huống chi họ Trịnh các bề sao yên!
Muốn lên nắm giữ mối giềng
Họ Lê còn đó thì quyền của Lê,
Tính hoài mà chẳng vẹn bề
Nên tôi tầm kiếm giống Lê ngài à,
Ấn An Nam Quốc của ta
Thiệt Lê mới có đem ra trình Tàu
Bằng không thì khó biết bao
9340. Ngôi vua, ngôi chúa hai màu phải chăng?
Ngài thì sành sỏi nghề văn
Bấy lâu ngài nỡ đi phăng nơi nào
Trại binh tổn mạng biết bao
Trang Tông (10) đã mất đã bao ngài à,
Còn thêm một Trịnh lão gia (11)
Cậu Hoàng (12) thì lại về mà Nghệ An
Làm cho binh bị rối loàn
Thủ khoa hãy khá ở an chốn này
Giúp dùm mưu kế tôi đây
9350. Nếu sau được việc ơn này chẳng quên.
Đình Ái liền mới nói lên:
Tôi đi điền điệp bốn bên biên thùy
Đặng coi dân chúng tứ di
Sinh nhai sống với nghề chi hằng ngày
Thong dong non nước hôm nay
Nhớ ra thì đã lâu ngày rồi âu,
Ngài vui duyên với Bảo Châu (13)
Nay đà mấy cháu nói âu tôi mừng.
Trịnh Tùng nước mắt rưng rưng:
9360. Chuyện Châu, Đình Ái xin đừng hỏi han!
Nói rồi thuật lại đủ đàng
Đình Ái khuyên Trịnh lòng an đừng phiền,
Người sanh trong cõi hạ miền
Tránh sao khỏi chuyện ưu phiền đớn đau
Ngài đây là kẻ anh hào
Phơi gan bảy lá, dạ nào dám than
Anh hùng trải mật nằm gan
Chuyện nhà nhẹ gánh, chiến tràng bay xa
Trong lòng đừng có thiết tha
9370. Xem như gió thoảng bay qua vật gì
Phủi điều lo ngại sầu bi
Gượng cười sẽ thấy những gì hay hay,
Làm trai cho phải chí trai
Đừng như liễu yếu cành mai là đà
Nếu lâm phải chuyện lo xa
Đứng lên bỏ thói đàn bà ngài ôi!
Chuyện rồi cứ để cho rồi
Công bằng chặt dạ, chúa tôi giữ tròn
Thân còn còn vợ còn con
9380. Thân còn còn nước còn non mối giềng,
Nếu ngài luống mãi ưu phiền
Vì bào thai nhỏ ngửa nghiêng anh hùng
Đồng bào dân dại khắp cùng
Bắt phu bắt lính chí chung (14) muôn người
Nhà dân thảm chín sầu mười
Con người chiếu mến đôi mươi tuổi đầu,
Bắt phu bắt lính lo rầu
Ông bà cha mẹ đau sầu biết nhiêu
Con ai thì cũng thương chiều
9390. Khi không bị bắt buồn hiu họ hàng,
Con ngài trong trứng còn mang
Bà Thượng, ông Hoàng (15) lại bắt bỏ ra
Thương con ngài lại khóc òa
Còn ngài bắt lính muôn nhà thể nao?
Con ngài ngài biết khổ đau
Con người người cũng héo sầu ruột gan,
Thế nên bà Thượng, ông Hoàng
Làm cho ngài biết ngài toan việc nhà,
Con mình mình khổ chả cha
9400. Con người chết trẻ không già khổ hơn,
Ngài nên nghĩ rõ nguồn cơn
Kẻo lòng dân chúng phiền hờn khó thay
Con người như thể con ngài
Vì ngài thế lực người rày phải vâng.
Hai hàng nước mắt rưng rưng
Trịnh Tùng nghe rõ ngập ngừng phân qua:
Đồng bào các giới muôn nhà
Hèn chi lòng vẫn phiền hà tôi đây
Nay nghe ngài nói chuyện này
9410. Lòng tôi mới rõ đủ đầy nguyên nhân,
Nếu ngài mến nước thương dân
Giúp cho tôi được vẹn phần về sau,
Chúa con xưa của Lê trào
Dù cho có ở nơi nào xa xăm
Nghe tin tôi cũng kiếm tầm
Đón về bái mạng trăm năm trọn nghì
Nơi nào ngài cũng có đi
Có nghe tin tức chi chi không là?
Ái rằng chẳng kiếm đâu xa
9420. Hải Dương là tỉnh có nhà Am Vân
Nếu ngài có mến có cần
Đem quân đi đến Am Vân rước về
Người này mới thật giống Lê
Con Lê Chiêu Tông tên đề Duy Bang,
Đem người ra Hội Tam Quan
Thì là trăm việc bằng an tức thời.
Trịnh Tùng nghe nói y lời
Xe rồng đem đến rước mời Ngọc Hoan,
Trịnh Tùng, Đình Ái lên đàng
9430. Trống chiêng dậy đất, tiếng vang rập rình
Ngọc Hoan nghe có tiếng binh
Núp vào bia mộ Trạng Trình im re,
Các tiểu đồng trốn sau hè
Đình Ái vào đến trống hoe trong ngoài,
Ta đi đâu có mấy ngày
Về am vắng vẻ mới là lạ cho
Lần đi mấy nẻo quanh co
Bước vào phương trượng thơm tho nhang đèn,
Nhìn lên bài vị chữ quen
9440. Trịnh Tùng xem thấy cũng khen tuyệt vời
Ái rằng: dòng chữ thảnh thơi
Của Duy Bang vẽ thơ thờ Bỉnh Khiêm,
Vì đâu vắng vẻ im lìm
Để tầm coi mộ Bỉnh Khiêm nơi nào?
Hai người rảo bước ngõ sau
Ngọc Hoan thấy Ái ra chào còn run:
Vẳng nghe dân nói Trịnh Tùng
Cái thằng vừa ác vừa hung độc tàn
Thầy tôi ông chết đã an
9450. Binh đâu phủ phục khắp tràng Am Vân
Nên tôi lo sợ ẩn thân
Không ngờ binh của ân nhân đem về,
Lòng tôi luôn mãi gớm ghê
Ghê thằng họ Trịnh thảm thê ngài à.
Trịnh Tùng đầu cúi thưa qua:
Muôn tâu Thái Tử thứ tha tội tình,
Tại dân có mắt không nhìn
Cho nên đồn nhảm nhiều tin lạ đời
Thấu tai Thế Tử con Trời
9460. Tội thần muôn thác dám thời chối đâu!
Nói rồi phủ phục cúi đầu
Quỳ mà lạy mãi chẳng hầu đứng lên.
Đình Ái thì đứng một bên:
Ông đây vốn thiệt là tên Trịnh Tùng
Nên đem bổn bộ binh hùng
Rước Hoàng Thái Tử về vùng Tây đô
Đặng coi các xã tắc đồ
Binh Tùng xây được Tây đô kinh thầy
Muôn tâu Thái Tử lòng lành
9470. Truyền cho miễn lễ phóng sanh tội Tùng.
Duy Bang vừa phán vừa run:
Ta gớm Trịnh Tùng, Tùng lại quỳ đây!
Chúa tôi cười nói vui vầy
Đi vào phương trượng lạy thầy Bỉnh Khiêm,
Trịnh Tùng ra vẻ tôn nghiêm,
Duy Bang quỳ lạy Bỉnh Khiêm khóc òa:
Nuôi con từ thở lên ba
Nay con khôn lớn thầy đà quy tiên,
Nếu con xã tắc giữ yên
9480. Nhờ thầy hộ độ vĩnh niên ngai vàng.
Nói rồi tôi chúa lên đàng
Tây đô về tới luận bàn vân vi.
Trịnh Tùng sắm sửa binh quy
Đưa Hoàng Thái Tử sang đi qua Tàu,
Đình Ái văn giỏi làu làu
Thêm tài biện thuyết ai nào có ngang,
Tùng yêu cầu Ái lo toan
Theo Hoàng Thái Tử, Tam Quan Hội Tàu.
Đi ra rồi lại đi vào
9490. Hai lần như thế vua Tàu chưa sang,
Bảo rằng: ai Hội Tam Quan
Ấn An Nam Quốc đưa sang cho Tàu
Thì là Tàu mới đi vào
Bằng không tôi chúa của Tàu chẳng sang!
Tây đô trở lại luận bàn
Trịnh Tùng, Đình Ái, Duy Bang luận đàm
Hoan rằng: cái ấn An Nam
Ta còn giữ kỹ nên đem theo mình.
Tùng xem vui vẻ thỏa tình
9500. Nên nhờ Đình Ái đăng trình chuyến sau.
Ba lần Ái đến nước Tàu
Nhọc công biện thuyết biết bao lời vàng
Tàu dành phong chức Duy Bang
Ấn An Nam Quốc, Đế Hoàng Anh Tông (16).
Tàu về thẳng cửa Đông môn
Trịnh Tùng, Đình Ái, Anh Tông hồi trào
Thần dân mừng rỡ biết bao
Khắp nơi nước mạnh dân giàu âu ca
Thong dong tự tại muôn nhà
9510. Vua an nước trị gần xa thanh nhàn
Kể từ ngày Hội Tam Quan
Anh Tông lãnh ấn Tàu ban trị đời.
Non nhàn nước trí thảnh thơi
Trịnh Tùng, Đình Ái luận lời nước non
Ba vuông khéo tính bảy tròn
Làm người trong thế xét còn lưng vơi.
Ái rằng: nay đã yên nơi
Trịnh huynh có thể nghỉ ngơi chăng mà
Cùng tôi dạo khắp sơn hà
9520. Đặng coi cho biết việc nhà muôn dân.
Tùng rằng: dạo khắp thôn lân
Chẳng hay có giúp hương lân việc gì?
Ái rằng nào giúp được chi
Nhưng coi cho biết khuynh nguy (17) bao nhà,
Xem dân khắp chốn gần xa
Vượt bao đoạn khổ gọi là từ tâm.
Tùng rằng: bao chuyện ngàn năm
Ái huynh đi kiếm đi tầm làm chi!
Nay đà yên lặng biên thùy
9530. Nhục lâm với ngũ da bì (18) cho xuê
Hơi nào lo nghĩ đủ bề
Ái huynh như thế vụng về lắm đa!
Đình Ái liền mới nói ra:
Mai đây tôi tính đi xa biên thùy
Nếu ngài chẳng khứng cùng đi
Tôi xin Hoàng Đế chiếu tri ban bày.
Tính rồi vội vã đi ngay
Đến Văn Minh điện gặp rày Anh Tông,
Vua còn ngơ ngẩn tâm hồn
9540. Nửa mê nửa tỉnh long môn tựa mình.
Đình Ái phủ phục tấu trình:
Hôm nay long thể thánh minh như hà
Trông xem ngơ ngáo lơ là
Không quân túc vệ, cung nga, cung tần
Chẳng hay mấy vị mỹ nhân
Nhơn sao mà chẳng hầu gần long nhan!
Hạ thần định để bước sang
Trống hồi thỉnh Đức Thánh Hoàng đến đây,
Nhưng thần vừa đến nơi này
9550. Thánh hoàng đứng sẵn nơi đây hồi nào
Trông xem long thể ủ sầu
Điều chi bệ hạ phán mau thần tường.
Trung Tông rằng: việc biên cương,
Việc trào, việc nước đủ đường khanh a!
Lòng riêng ngại việc xưa xa
Ngại Mạc Mậu Hợp (19) chưa ra quy hàng,
Phía nam còn có Nguyễn Hoàng
Cho nên lòng trẫm chẳng an ngày ngày,
Trẫm xem bổn điện trong ngoài
9560. Văn Minh, Cần Chánh với rày Đông Cung
Riêng phần võ hiển lạ lùng
Gươm trần khỏi vỏ, kiếm cung hẳn hòi
Trẫm còn niên thiếu thường coi
Thăng Long thành nội xăm xoi khanh à,
Trưng bày đôn ỷ màn hoa
Long sàng ngọc trướng quả hoa chỉnh tề
Giữa đền long án ngự phê
Treo trong truyền kiếm đồ nghề của vua
Xung quanh tranh vẽ bốn mùa
9570. Xuân thu tám tiết cho vua ngự tường
Trước đền treo gấm giá gương
Để vua lưu ý bốn phương quân hầu,
Hai hàng đôn ỷ kết châu
Của quan gián nghị vào chầu riêng vua
Chẳng cho nhiều chỗ động khua
Trong trào bốn điện mặc vua ra vào,
Chọn người văn võ thanh tao
Vừa thanh vừa lịch lại mau tài tình
Thăng Long có điện Văn Minh
9580. Trẫm còn nhớ kỹ, trẫm nhìn từ lâu
Còn phần Cần Chánh ngọc lầu
Của cô mẫu ngự màn châu long sàng,
Ba hôm vua Mạc lại sang
Xuyên hầu, xuyên bá với hàng bác vương
Đến bàn việc nước thường thường
Có bàn tổ quốc, có giường án thư,
Nơi này trẫm ngắm đã trừ
Trưng bày khác vẻ do người chủ quy
Cho nên lòng trẫm ngại nghi
9590. Có Lê Cập Đệ (20) thông tri thế thời
Trẫm toan thảo chiếu sang mời
Khanh cùng Cập Đệ tỏ lời trẫm hay.
Đình Ái liền mới tấu bày:
Muôn tâu bệ hạ nghĩ rày lẻ công
Tây đô lại với Thăng Long
Vốn hai thế cực khác hồng lắm đa,
Đều do Công bộ (21) làm ra
Họa đồ vẽ sẵn khác nhà chủ trương,
Bệ hạ mới được phong vương
9600. Võ văn lớn nhỏ chưa tường lễ nghi
Vua cần sửa trị đơn trì
Dần dần nề nếp khác gì Thăng Long,
Nguyễn Hoàng bệ hạ khỏi phòng
Mậu Hợp bệ hạ cũng không nên phiền
Nhà ai nấy ở cũng yên
Bệ hạ đừng có sầu riêng nỗi lòng
Ngày nào tôi được thong dong
Tôi cùng Cập Đệ thảy đồng bàn qua,
Hữu Liên (22) với Trịnh soái gia (23)
9610. Định xây chánh điện trào ca sân rồng
Sửa sang cho đẹp ngoài trong
Sấm vương ngự uyển gieo trồng hoa viên,
Nay vì xã tắc mới yên
Nên quan lục bộ đợi quyền long ngai
Thánh minh an dạ ít ngày
Hạ thần sẽ liệu sắp bày đẹp xinh.
Anh Tôn rằng: trẫm mắt nhìn
Ngại điều bất kính thâm tình các quan,
Nhìn khanh lòng trẫm tạm an
9620. Vì khanh vẻ mặt đoan trang từ hòa,
Nhìn Tùng trẫm ngại chả cha
Khuôn viên bất nhã lộ ra bên ngoài,
Cập Đệ trẫm chẳng ngán rày
Vì quan Cập Đệ chân mày nằm ngang,
Thiên đình, địa hậu đoan trang
Đôi hồ thu thủy (24) phản quang dịu hiền,
Nói năng với vẻ tự nhiên
Không tôn kính quá, vẫn kiêng phép nhà
Xem Lê Cập Đệ hiền hòa
9630. Người này trẫm chắc quốc gia cột rường,
Khanh thì dáng vẻ văn chương
Lương thần nhưng cũng đảm đương lộ hình,
Cô mẫu (25) thường dặn đinh ninh
Rằng khanh vốn kẻ hy sinh nhứt đời,
Khanh là cây trụ chống trời
Trẫm luôn mãi nhớ những lời của cô,
Nay vì sự nghiệp cơ đồ
Ông cha tôn miếu mả mồ còn đây
Khanh thì trung tín đủ đầy
9640. Tính sao trẫm cũng lòng khuây nghe lời,
Tây đô từ Trẫm đến nơi
Thấy Tùng Trẫm sợ, khanh thời hiểu chăng
Đây là chánh điện nhà văn
Trẫm xem cung nỏ đăng đăng hằng hà,
Cứ theo thiên lý luận ra
Lời cô trẫm dạy trẫm mà còn ghi
Đông Cung là điện kế vì
Ai quyền điện ấy thay thì mặt vua,
Giặc ngoài biên trấn chạm khua
9650. Thì đền Võ Hiển thay vua chỉ truyền
Xuất binh lương phạn bạc tiền
Bộ binh thống lãnh dẹp yên giặc ngoài
Chừng nào thế giặc hăng say
Tâu cho vua biết hôm nay thể nào?
Tùy vua liệu định xem sao?
Còn Cần Chánh điện quan cao giữ gìn
Quan coi Cần Chánh thông minh
Thiên văn địa lý xảo tinh mới là
Quan này giềng mối nước nhà
9660. Thường xem luật lệ, thường tra bên ngoài,
Quan này vốn mực thẳng ngay
Chuyên cần việc nước đêm ngày chuyên lo
Trong trào quan nhỏ, quan to
Hằng ngày nết hạnh biên cho rõ ràng
Phòng sau sái phép tà gian
Luận điều phải chẳng mà bàn thẳng ngay
Nếu người lầm lỡ nới tay
Như người cố tánh xử ngay pháp tràng
Khỏi lo xử ức xử oan
9670. Đền Cần Chánh điện là quan công bình
Một trăng luận án riêng nhìn
Tâu cho trẫm rỏ sự tình các quan,
Trẫm lên ngự chốn ngai vàng
Đã qua đông chí, xuân sang bao lần
Xem tường mối nước trị dân
Giống như quốc chánh chẳng cần tới ta
Lần hồi tháng lại năm qua
Thiết triều tiếp xứ thì ta ngự trào
Còn điều lương phạn thâu vào
9680. Bắt phu bắt lính hay bao thuế điền
Ba quân tướng sĩ quan quyền
Kinh đô làng mạc mối giềng bao xa
Được bao nhiêu dặm sơn hà
Trịnh Tùng chẳng tấu để ta lãm tường (26).
Cô trẫm hồi thưở tại đường
Thường hay nhắc Trẫm chủ trương cơ đồ
Phải nay Trẫm có Hoàng cô
Hỏi xem câu chuyện thế mô là gì,
Sao lòng trẫm quá ngại nghi
9690. Hoàng cô có biết chuyện ni giãi bày!
Đình Ái quỳ xuống tâu rày:
Muôn tâu Bệ Hạ đừng hoài dạ lo,
Lòng tôi trung hiếu hẹn hò
Xuyên hầu bà có dặn dò lắm phen,
Dù cho mạng bạc thời đen
Thân tôi nếu sống cũng chen vai vào
Bất kỳ khói lửa binh đao
Hạ thần cũng vẫn một màu trung can,
Thần xin Bệ Hạ lòng an
9700. Quốc vương ấn tín vua mang bên mình
Ấy là của báu hồi sinh
Ngàn năm Bệ Hạ nên gìn hộ thân,
Tam cung lục viện mỹ nhân
Bệ hạ dù có thương thân mặn nồng
Tất đồ ấn tín Tàu phong
Bệ Hạ đừng để người trong dòm hành
Mất đi là việc chẳng lành
Giữ còn mãi mãi mới thành truyền gia
Sau dù muôn chuyện xảy ra
9710. Vua còn ấn tín mới là thiệt vua,
Thần xin hết dạ lo vùa
Nhớ lời vàng ngọc chát chua đoạn tràng
Thần đây quý mến Oanh Vàng
Vẫn còn văng vẳng lời nàng bên tai
Nàng dù tựa cửa thiên thai
Lời nàng thần vẫn nhớ hoài chẳng quên,
Nay phò bệ hạ đứng lên
Mười điều nàng dặn đã nên bảy điều
Bệ hạ mà có thiết triều
9720. Mặt luôn dẹp hết những điều ưu nghi,
Để thần tự liệu chuyện ni
Thần cùng Cập Đệ vân vi luận bàn
Những điều bệ hạ nghi nan
Mắt thần chưa thấy nhưng bàn cũng y.
Nói rồi tôi chúa dẫn đi
Lục xem bốn điện tứ di thể nào
Năm mười tên lính ra chào
Chào xong vội chạy nơi nào bặt tin,
Trịnh Tùng đâu bỗng hiện hình
9730. Cúi đầu phủ phục tỏ tình kính tôn,
Quân hầu các cửa tây môn
Ngự lâm, Vệ uý dập dồn quá đông,
Tùng quỳ tâu truớc mặt Rồng:
Muôn tâu Bệ Hạ xét lòng thứ tha
Không hay bệ hạ dạo tòa
Tội không hộ giá thật là quá cao!
Anh Tôn miễn lễ phán mau:
Trẫm cùng Đình Ái định vào dinh khanh
Lạ thường trẫm mãi đi quanh
9740. Lại gặp Đình Ái hỏi khanh dinh nào
Đình Ái dẫn trẫm đi vào
Đến đây lại gặp khanh chào quả nhân.
Trịnh Tùng cười khẽ cám ân
Mới sai cung nữ dâng phần sâm thang
Tại đền Võ Hiển ngai vàng
Anh Tôn ngồi ngự, sâm thang uống vào,
Trịnh Tùng, Đình Ái ngang nhau
Đồng ngồi dưới bệ rỉ rao tỏ lời.
Trịnh Tùng gạn hỏi thế thời
9750. Đình Ái lanh trí thốt lời xa xôi:
Từ ngày Bệ Hạ lên ngôi
Thần dân trong nước an ngồi thảnh thơi.
Tùng rằng: chỉ sợ ngôi Trời
Đa nghi nên mới dạo chơi các đền
Ái cười khe khẽ nói lên
Trịnh huynh nghĩ quấy lệnh trên đó mà
Gươm thần khỏi vỏ sáng lòa
Đúng nơi ngọc điện bửu tòa đấy thôi!
Những nơi long ỷ vua ngồi
9760. Giá gươm treo trước là hồi xưa xa
Còn nay đâu phải thế a
Mỗi trào mỗi khác mỗi nhà mỗi riêng,
Bệ hạ nào có lo phiền
Bệ hạ đã biết lương tiền kém hao
Của kho là của đồng bào
Chi tiêu bệ hạ dám nào lố lăng
Xuất kho cũng phải có ngăn
Trưng bày chi quá cao thăng lương tiền,
Vô tình Tùng phải chịu liền
9770. Quỳ mà chịu tội Bệ Tiền (28) xin tha.
Ái lanh biện thuyết văn hoa
Tùng thì hữu dõng vốn mà vô mưu
Nên Tùng thật chẳng lo ưu
Tại lời bất cẩn thành mưu lộ hình.
Tùng rằng: tôi nghĩ hậu dinh
Nghe quân về báo thánh minh dạo hài
Ngỡ ngàng tôi mới chạy quay
Đến đây nhìn thấy cả hai ngại lòng
Sợ e lỗi với ngai Rồng
9780. Nay xin chúa thượng sắc phong chức này
Bình An Vương phụ tôi đây
Vì tôi công cả đủ đầy lắm đa!
Anh Tôn luỡng lự thở ra
Đình Ái tấu rỗi vua mà phong ngay
Trịnh Tùng cười nói như say.
Vua rằng: Đình Ái muốn rày chức chi?
Đình Ái tâu lịnh đơn trì:
Hạ thần chẳng muốn chức gì nữa đâu
Chỉ xin bệ hạ cho hầu
9790. Sớm hôm bên cạnh ngọc lầu long nhan.
Tùng rằng: Đình Ái gian nan
Phò vua ra Hội Tam Quan ba lần
Đáng phong Thượng Phụ ân nhân
Ái người Khai Quốc Công Thần chẳng sai!
Anh Tôn nghe tấu phong ngay
Ái từ nan mãi vẫn nài quân vương
Xin cho hầu cận thường thường
Làm quân túc vệ quân vương bên mình.
Tùng rằng công Ái muôn nghìn
9800. Lại làm túc vệ hẹp tình lắm đa!
Ái rằng tôi chẳng muốn xa
Làm hầu luôn mãi đến già cũng ưng,
Làm quan cao cấp lẫy lừng
Ý tôi không muốn ngài đừng phôi pha!
Cùng nhau đều thảy bỏ qua
Anh Tôn vào nghỉ, Ái ra đi về,
Tùng lui dinh nội an bề,
Ái sang Cập Đệ vào kề hậu dinh
Cập Đệ chồng vợ mừng tình
9810. Phu nhân trà nước linh đình mời khuyên,
Cập Đệ ông mới nói liền:
Họ Lê tôi thật nối truyền lửa hương
Nhà tôi hai gái má hường
Gả về họ Võ nên nương quê chồng
Nhà còn một trẻ rốt lòng
Thế Hùng tên đặt vốn giòng võ quan,
Ái huynh mấy trẻ hậu đàng
Xin cho tôi biết mà toan việc nhà,
Ái huynh có gái chăng mà
9820. Tôi xin kết nghĩa thông gia trọn thề!
Đình Ái nghe nói cười hề:
Duyên tôi đã trót gửi về gió bay
Oanh Vàng vợ cả đầu bài,
Bảo Châu vốn thiệt vợ hai đậm đà,
Ngọc Điệp là vợ thứ ba,
Hai vì công chúa, một bà tiểu thơ (29)
Con thì gia nội không ngơ
Mai sau tôi chết ai thờ làm chi!
Cập Đệ ông mới nói thì:
9830. Oanh Vàng cô mẫu đơn trì phải chăng?
Đình Ái liền mới nói rằng:
Đó là một vợ cao thăng đứng đầu
Đăng Doanh lại bắt gả âu
Trạng nguyên họ Nguyễn ngọc lầu xưa xa,
Ngọc Điệp công chúa Mạc tòa
Con của chúa Mạc ra ma đã rồi,
Tôi phò Thái Tử phục hồi
Vì trong trào Mạc có tôi ra vào
Những ngày du ngoạn thanh thao
9840. Gặp nhà họ Phạm mới giao chiếc vòng
Bảo Châu tài sắc vô song
Trịnh Tùng cướp mối tơ hồng lâu nay,
Lại nghe Châu nữ thọ thai
Đi thâu lương phạn tỉnh ngoài Nghệ An
Rủi lâm phải giặc Nguyễn Hoàng
Bắt Châu giam xứ Nghệ An lâu rồi
Bặt tin cá nhạn hỡi ôi
Trịnh Tùng quên lãng Châu rồi ngài a,
Cũng vì nợ nước hằng hà
9850. Lại thêm muôn gái màu hoa bên mình
Tùng quên Châu nữ thật tình
Đêm xuân tôi chạnh nỗi tình nhớ nhung
Muốn tầm Châu nữ tương phùng
Nghệ An đến đó thủy chung mới tường,
Ngặt còn chút nghĩa quân vương
Oanh Vàng căn dặn đủ đường phải y
Nếu mà tôi gấp ra đi
Anh Tôn nếu có chuyện gì xảy ra
Lỗi tôi bất cẩn khó a
9860. Thương Oanh Vàng mới phò mà Anh Tôn,
Nên điều nối hậu gia môn
Cha già con muộn tâm hồn chẳng yên
Lòng tôi luống mãi ưu phiền,
Cập Đệ nghe nói ngạc nhiên cảm tình:
Ngài là một kẻ hy sinh
Ích người mà hại cho mình biết nhiêu
Nghĩ thương ngài thật là nhiều
Phải hy sinh cũng lựa chiều hy sinh,
Hay là ngài nghĩ phận mình
9870. Văn thần nhường đám võ binh ấy là
Để cho tuổi lớn sức già
Không con nối nghiệp tức là biết bao
Ngài thì văn lược tột cao
Tam quan hội kiến sứ Tàu dễ chi
Mà ngài cũng vẫn ra đi
Ngài nào mà có ngán vì chư bang,
Đứng đi ăn nói đàng hoàng
Nhân sao nhượng bộ ba nàng hết đa
Tức tôi lắm đấy ngài à
9880. Để tôi dạy võ ngài mà hộ thân
Nếu ngài là bực văn nhân
Thì điều mưu chước văn thần mà thôi
Nên toàn võ bá nhã nhồi
Ra sân tôi dạy võ tôi cho ngài,
Có văn có võ gồm hai
Chẳng ai khi thị, chẳng ai riêng cười.
Ái rằng tôi cũng vẹn mười
Nếu ra đấu võ tôi người đứng trên
Nhưng mà tôi dẹp một bên
9890. Võ ra mũi đạn lằn tên biên thùy
Trong trào ai kẻ phòng nguy
Nên tôi mới để người khi thấp hèn
Nay vì nhấm chút hơi men
Tôi ngài thí võ một phen thử tài
Đây là riêng một mình ngài
Đừng cho một kẻ thứ hai rõ tình.
Cập Đệ nào có dám tin
Ngỡ là Đình Ái nhắc tình xưa xa
Nổi điên trong bụng mà ra
9900. Cậy mình giết nó cho qua một đời!
Lẽ nào gương mặt sáng ngời
Chân tay mềm yếu như thời nữ nhi
Mà khoe võ nghệ cao kỳ
Cập Đệ ngồi chẳng nói chi cười dài.
Đình Ái xem thấy nói rày:
Nhuyễn tiên (30) tôi thử trình ngài xem qua
Dây này tôi lấy ném ra
Trói liền tên giặc phải mà rơi gươm!
Xin ngài cầm giáo đứng hườm
9910. Cách tôi mười thước quơ gươm ngang mày,
Ném dây tôi sẽ trói ngài
Diễu chơi kẻo để luống tay tuổi già!
Cập Đệ nghe nói cười xòa
Vừa cười vừa đứng gọi là giải khuây
Ái liền cầm ném sợi dây
Trói Lê Cập Đệ chân tay như mèo
Phu nhân nhìn chẳng nhái nheo
Đình Ái lại đỡ cười reo cả nhà,
Cập Đệ rằng thiệt hay a
9920. Võ cao như thế tôi mà lại đâu
Sao đành nhường Điệp, nhường Châu!
Oanh Vàng cô mẫu cho hầu Bỉnh Khiêm!
Ái rằng từ cổ chí kim
Nhắc xưa thêm chạnh nỗi niềm duyên xưa
Nghĩ điều sương sớm nắng trưa
Sống đây chết đấy đẩy đưa bao người,
Tôi còn đi đứng nói cười
Oanh Vàng, Ngọc Điệp hai người quy tiên,
Châu nương thì lại xa miền
9930. Tử sanh chưa rõ căn duyên như hà
Tranh dành chi cuộc đuốc hoa
Làm trai như thế xấu xa thẹn lòng,
Trai vì giềng mối non sông
Chết trung, chết hiếu thong dong chuỗi ngày
Chết vì gái sắc khôi hài
Nhơ danh thanh sử nào ai khen dồi?
Cho nên tôi xét lòng tôi
Thương thì khắc cốt, nhưng thôi tranh dành,
Mình thương liễu yếu tơ mành
9940. Thì là người khác cũng giành cũng thương
Mình thương người khác chẳng nhường
Mình thương người khác đủ đường chê bai,
Tức lòng đấu lục tranh tài
Mình thương người ghét cả hai trái lòng,
Đàng này mình mến má hồng
Người kia cũng mến thì đồng chữ thương,
Nghĩ điều chánh lý nên nhường
Cho người tuyệt sắc tình thương thật nhiều (31),
Nếu mà có một mình yêu
9950. Thì là gái đó chẳng nhiều sắc hương,
Vô duyên cho gái má hường
Nào ai có mến có thương đâu là
Quẩn quanh có một chồng nhà
Tình thương đơn độc thật là quạnh hiu,
Gái mà hương sắc thật nhiều
Tài tình đúng đắn tôi yêu tôn thờ,
Còn điều ghen tỵ không ngơ
Lòng tôi luôn mãi tôn thờ hai cô,

9960. Phạm nương Châu nữ, Hoàng cô mới mầu
Thứ nhì là Phạm Bảo Châu
Tình chung cũng đáng nhớ lâu ngài à,
Oanh Vàng thật gái tài hoa
Chết đi mấy kiếp tôi mà không phai
Luôn luôn kính mến phục tài
Lòng tôi chẳng chút sái sai luân thường.
Cập Đệ nghe rõ chán chường:
Thật là Đình Ái cột rường nước non!
Xưa nay danh tướng tiếng còn
9970. Văn hay võ giỏi chẳng còn chi qua
Đắm say tửu sắc hê hà
Quên đi nghĩa cả chúa cha bạn bè,
Ái huynh thì rất dặt dè
Nay vui nhắc lại mà nghe chuyện rồi,
Ấy là duyên vợ chồng tôi
Được nghe ngài kể khúc nôi nỗi niềm.
Đình Ái rằng hãy lắng im
Gợi làm chi nữa nỗi niềm quặn đau
Tôi ngài hãy khá cùng nhau
9980. Lén vào cung cấm trước sau tâu bày,
Lòng vua cảm mến đến ngài
Trịnh Tùng vua ngán lắm thay thường thường
Tùng đòi làm chức An Vương
Quyền làm Thượng Phụ trào đường cả thâu
Vua còn lưỡng lự lắc đầu
Tôi phong chín bệ (32) phong âu tức thời
Cho Tùng đắc chí thảnh thơi
Tôi ngài lén soạn các thời binh cơ,
Soạn xem chiến lược sổ cờ,
9990. Tướng binh lương khóa, cõi bờ thuế nương
Thuế nào thu hoạch chủ trương
Thuế nào tạm cậy nhờ nương đất điền,
Từ vua lên giữ mối giềng
Mà bao nhiêu mối lợi quyền vô tri
Như vầy nào có được chi
Khác nào vua cỏ vua di có chừng,
Còn điều binh bộ sách quân
Anh Tôn nào có mà từng mấy tên
Lại thêm đại điện, bốn đền
10.000. Đền nào cũng có cung tên chất đầy
Tôi cùng lại với ngài đây
Lén tầm lục bộ, sổ này sách kia
Soạn coi cho biết ghi về
Tâu điều đại khái nọ kia vua tường,
Kẻo mà khi đến họa ương
Chúa tôi mình bít lối đường phòng nguy,
Thánh hoàng luôn có lòng nghi
Trịnh Tùng thượng phụ với thì Hữu Liên
Hai tên này chẳng có hiền
10.010. E sau trở mặt hại phiền lắm đa!
Cập Đệ cùng Ái đi ra
Nửa đêm giờ tý canh ba đi lần
Các kho lương phạn trào thần
Kho vàng kho bạc với phần lương khô
Xem qua các điện thế mô
Văn bài kho truyện đủ đồ kiểm qua,
Văn phòng tứ bửu hằng hà
Án thư khắp chỗ soạn qua đêm dài,
Mỏi mê vì đã sáng ngày
10.020. Cập Đệ, Đình Ái về mà nhà riêng
Mỗi người mỗi chốn ngủ yên
Đêm về hiệp lại cần chuyên truy tầm,
Xét lần qua cửa hàn lâm
Của quan học sĩ mà tầm án thơ,
Cũng là vắng vẻ không ngơ
Đến dinh Lại bộ coi tờ sử ghi
Cũng là chẳng thấy chi chi,
Đi sang Hình bộ chuyện ni thể nào
Tầm hoài mệt nhọc biết bao
10.030. Lục kho sổ sách có nào mà ra
Ức lòng Cập Đệ sang qua
Đi cùng Đình Ái đến nhà Đặng Phương
Phương làm ngự sử trào đường
Hai người vào đến Đặng Phương ra chào.
Cập Đệ liền mới nói mau:
Ái huynh đừng ngại chuyện nào hết đa
Đặng huynh ngự sử trong tòa
Vốn tình anh vợ của mà tôi đây,
Gia huynh trung hiếu đủ đầy
10.040. Văn thần nhưng cũng năm chày chí cang.
Ái rằng ngự sử có toàn
Các kho văn sách trào đàng ở mô?
Đặng Phương nghe nói liền phô:
Hữu Liên cất giữ để vô tủ nhà,
Tôi làm ngự sử biên ra
Bao nhiêu văn án hay là chi binh
Phải giao Thái phó giữ gìn
Chớ tôi chẳng để trong dinh quyển nào,
Hiện giờ các việc trong trào
10.050. Hữu Liên sắp đặt, Tùng nào cãi đâu!
Tôi đà rõ sự bấy lâu
Định sang dinh dượng tỏ câu tâm tình,
Dượng làm nguyên soái cầm binh
Hữu Liên nó muốn gây tình thừa cơ
Nhưng mà nó chẳng có ngờ
Tôi đây với dượng tóc tơ chi tình,
Các đền đều có thám binh
Của Liên, của Trịnh đặt tin đi điều
Tôi e họ Trịnh làm liều
10.060. Giết vua như ở Mạc triều Thăng Long (33).
Ái rằng: bởi thế bệ Rồng
Vẩn nghi là phải như phòng cách nao!
Cập Đệ liền mới nói mau:
Giết Tùng cho gọn về sau an hòa,
Hữu Liên thái phó nữa đa,
Hai tên này chết nước nhà mới yên
Nam hà còn có Tùng, Liên
Thì là mỗi nước đảo điên có ngày.
Đình Ái nghe nói thở dài:
10.070. Dùng mưu thì được, dùng tài chẳng nên
Bây giờ tôi tính tâu lên
Cho vua hay chuyện hớ hênh của Tùng
Ngại điều lời dặn thủy chung
Của Hoàng cô mẫu cửu trùng khi kia
Bảo tôi khóa cửa giữ chìa
Nay mà như thế chuyện kia chẳng toàn.
Để tôi đi đến Nghệ An
Đặng coi Thế Thượng, Nguyễn Hoàng ra sao
Nếu người còn nhớ nghĩa nhau
10.080. Tôi xin phò chúa đi vào Nghệ An.
Cập Đệ rằng: chẳng vẹn toàn
Thì nên phò chúa ra đàng Thăng Long
Đặng đầu họ Mạc cho xong
Ái nên đi gấp ra hòng Nghệ An
Chuyện vua chuyện nước nguy nan
Ái huynh đừng có tình tang nơi nào.
Đình Ái cười khẽ nói mau:
Tình tôi còn hẹn kiếp sau Oanh Vàng
Kiếp này nên để thờ nàng
10.090. Không hề bay bướm mơ màng đến ai
Tin tôi đi hỡi hai ngài!
Nói rồi vội vã lui hài ra đi.
Đặng Phương, Cập Đệ sầu bi
Cập Đệ rằng: chẳng hại chi đâu là
Vua về đã mấy năm qua
Mừng cho non nước sơn hà biết bao,
Lòng người độc ác ngạt ngào
Trịnh Tùng như thể tôi nào có hay!
Đặng Phương rằng: cũng lạ thay
10.100. Trông cho Đình Ái về rày thể nao,
Lòng tôi lo ngại biết bao
Định qua nhà dượng trước sau tỏ tường,
Dượng thì văn võ đủ đường
Nên vào trào nội thường thường ngài a
Cải trang cung điện lân la
Chờ khi Đình Ái về nhà sẽ hay,
Chuyện này đừng để lâu ngày
Anh Tôn tôi sợ có ngày mạng vong.
Cập Đệ nghe nói nghi lòng
10.110. Về dinh cải dạng lén hồng vào cung.
Đình Ái cất bước thung dung
Đường đi non nước lạ lùng sơn xuyên,
Dân ta cày cấy đất điền
Ái vào dạm hỏi các miền dân quê:
Từ ngày binh Nguyễn (35) đi về
Đến nay đối với dân quê như hà?
Dân rằng: binh Nguyễn hiền hòa
Một năm làm phụ dân mà hai trăng,
Nơi nào đồng ruộng khó khăn
10.120. Thì quân phụ lực ba trăng làm mùa
Đến khi thu hoạch bán mua
Nạp lương tùy hỉ theo mùa mà thâu,
Không hề bắt lính bắt xâu
Tự dân tình nguyện giúp âu nước nhà
Binh lành nếu xuất trận ra
Lần nào cũng thắng đứng mà sổ công,
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng tài đồng
Bình Chiêm gầy dựng non sông đại triều
Nay thâu thành lũy rất nhiều
10.130. Được ba ngàn dặm muốn tiêu Chiêm Thành
Thật là tài đức điều lành!
Đình Ái nghe nói lòng đành hỏi dân:
Cách nay cũng độ gần gần
Đâu qua năm bảy mùa xuân đã rồi
Có bà Châu nữ (36) cao ngôi
Đem quân đòi thế khúc nôi thể nào?
Dân nghe xúm lại cùng nhau
Kẻ tranh kể chuyện binh đao Trịnh Tùng,
Người đành thuật hết thủy chung
10.140. Kể luôn trăm chuyện khắp cùng Ái nghe:
Khách quan nào có mà dè
Bà Châu đã chết mùa hè chín năm,
Còn ba hôm nữa chánh rằm
Trung thu đại lễ giỗ thăm hồn bà,
Từ đây đến mộ còn xa
Chừng năm dặm nữa mộ bà có bia
Cách mười vuông ruộng bên kia
Có vườn ăn quả trước kia tít mù
Bên đàng miễu nhỏ sùng tu
10.150. Tạm thờ dân chúng xuân thu bái quỳ.
Ái nghe hột lụy lâm ly
Dân nhìn thấy rõ xầm xì với nhau:
Gã này phải mặt anh hào
Chuyện bà Châu chết can nào gã đây!
Chúng ta vừa kể chuyện này
Tại sao gã khóc mắt đầy vậy đa?
Không ai giòng họ với bà
Một mình tổng trấn mới là người thân
Gã này vốn thiệt nam nhân
10.160. Hay là họ Trịnh đến gần dò la!
Trịnh Tùng vốn thiệt chồng bà
Mười năm trước kéo binh qua chốn này
Nay người còn đến nơi đây
Chúng ta mau khá kiếm cây đập đầu,
Nó đi chẳng có quân hầu
Nó là giống ác hại sầu vua Lê
Ta dù dân dại dân quê
Cũng thương cũng mến vua Lê nước mình,
Nói rồi cả bọn đồng tình
10.170. Kẻ thoi người đá liên thinh tơi bời,
Đình Ái chới với kêu trời
Khi không các cụ đánh chơi hay gì?
Dân rằng: quả thật mặt mi
Là thằng họ Trịnh chẳng thì sai ngoa
Giết mi tế mộ cho bà
Kẻo Châu nữ tướng chết mà mồ côi!
Đình Ái chạy thẳng một hồi
Vào dinh Thế Thượng mà ngồi thở ra.
Thế Thượng nhìn biết Ái gia
10.180. Nguyễn Hoàng vội vã liền ra hỏi chào.
Hoàng rằng: Đình Ái mới vào
Mặt mày dường bị đòn đau thế à!
Ái cười liền mới nói ra:
Chúng dân cày ruộng nó mà đánh tôi,
Ách cày, gộng trục nó lôi
Cùng nhau khiêng ném, đánh tôi thế này.
Hoàng nghe mới nói như vầy:
Lũ dân mới loạn, nỗi này mới ra
Quân mau vào xóm hỏi tra
10.190. Tại sao đánh khách cuả ta ý gì?
Ái rằng: chẳng có hề chi
Chúng dân lầm tưởng tôi thì Trịnh gia,
Vì tôi vào xóm hỏi qua
Chuyện anh với chị, cùng là Châu nương,
Dân lầm họ Trịnh hùng cường
Xúm nhau dân đánh tầm đường tôi lui
Đau đòn nhưng vẫn lòng vui
Lòng dân trung hiếu khiến tôi cảm tình.
Nguyễn Hoàng kể hết đinh ninh
10.200. Chuyện Châu tử trận chuyện mình xưa nay,
Quân đem rượu thịt sắp bày
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng ép nài Ái huynh,
Đến đây là nghĩa gia đình
Thượng rằng: dượng nó thật tình tửu bôi
Đến đây với vợ chồng tôi
Thấy hình dượng nó cũng nguôi lòng này,
Châu dù cỡi hạc chơi mây
Mắt nhìn dượng nó đến đây cũng mừng.
Nguyễn Hoàng mới nói: đừng đừng
10.210. Nhắc chi chuyện cũ lụy rưng nàng à,
Phải Châu hiền muội nhà ta
Nên duyên Đình Ái chưa mà chết đâu!
Đình Ái rơi giọt lệ sầu,
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng dòng châu chan hòa:
Đã hơn hàng chục năm qua
Vợ chồng tôi mới khóc mà ngày nay
Vì là cám nghĩa với ngài
Phải duyên gái sắc trai tài biết nhiêu
Thế mà ông tạo trớ trêu
10.220. Làm cho lắm kẻ buồn hiu tâm hồn.
Đình Ái kể chuyện Anh Tôn
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng quốc hồn nổi lên
Truyền quân xây cất điện đền
Rước vua về ngự, xây nền tự do.
Mái Trời tạo hóa chưa cho
Đình Ái ngọa bịnh ốm o từ trần.
Quân Chiêm kéo đến rộ rần
Thượng ra oai võ cầm quân chiến tràng
Gái tài non nước vẻ vang
10.230. Đến đây ngừng bút tạm an xác trần.
01-11-2007, 03:41 PM
Love_Tamlinh

CHÚ THÍCH

1. Bỉnh Khiêm: Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585), đỗ tiến sĩ năm 1535, đời nhà Mạc, được phong làm Tả thị lang Đông các Học sĩ. Vì ông đỗ trạng nguyên và được phong tước Trình Tuyền hầu nên dân gian gọi ông là Trạng Trình. Sau khi ông mất được phong tước Trình Quốc công.

2. Đình Ái: Hoàng Đình Ái (1527-1607), quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

3. Thái tử: Nguyễn Bỉnh Khiêm và vợ là công chúa Oanh Vàng bí mật đưa con trai của vua Lê Chiêu Tông là thái tử Lê Duy Bang về nhận là con mình, để dễ bề chăm sóc, chờ thời cơ phục hưng nhà Lê, và đổi tên thành Nguyễn Ngọc Hoan.

4. Hội Tam Quan: nơi triều đình Trung Hoa dành để đón tiếp các sứ giả khi đi sứ sang Trung Hoa.

5. Ấn An Nam quốc: khi vua Lê Chiêu Tông trốn chạy khỏi kinh thành Thăng Long có mang theo cả ấn tín, và hiện Thái Tử Lê Duy Bang đang giữ.

6. Kỳ Hương: hay Bửu Sơn Kỳ Hương, vị sư thầy tu luyện đắc lục thông, là người đỡ đầu cho Nguyễn Bỉnh Khiêm trên đường tu đạo.

7. Lang Thiên: cảnh Trời, tiên cảnh, ý nói qua đời.

8. Bảo Ngọc: quan bộ Lễ Phạm Bảo Ngọc, tu tập một thời gian tại Bạch Vân Am cùng với Nguyễn Bỉnh Khiêm.

9. Trịnh Tùng (1550-1623): con trai thứ của Trịnh Kiểm.

10. Trang Tông: vua Lê Trang Tông, con vua Lê Chiêu Tông. Năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay), chuẩn bị chiêu quân mãi mã đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

11. Trịnh lão gia: Trịnh Kiểm (1503–1570), là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo cho và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách coi giữ binh quyền, chờ thời cơ đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

12. Cậu Hoàng: Nguyễn Hoàng, con trai thứ Nguyễn Kim.

13. Bảo Châu: Phạm Bảo Châu, vợ Trịnh Tùng.

14. Chí chung: hy sinh.

15. Bà Thượng, ông Hoàng: Nguyễn Hoàng và vợ là Phạm Thế Thượng.

16. Đế Hoàng Anh Tông: vua Lê Anh Tông, tên thật là Lê Duy Bang, con vua Lê Chiêu Tông, lên ngôi vua từ năm 1556 đến 1573.

17. Khuynh nguy: đói khổ, mất mát do cuộc chiến tranh kéo dài.

18. Nhục lâm với ngũ da bì: nhục lâm là núi thịt, cùng với rượu ngũ gia bì, ý nói việc ăn chơi, hưởng thụ.

19. Mạc Mậu Hợp (? – 1592): vua đời thứ 5 của nhà Mạc, lên ngôi vua từ năm 1562 đến 1592.

20. Lê Cập Đệ: tướng tài nhà Lê.

21. Công bộ: hay còn gọi là Bộ Công, coi việc xây dựng thành hào, cầu cống đường sá, việc thổ mộc, thợ thuyền, tu sửa xây dựng, thi hành lệnh cấm về núi rừng, vườn tược và sông ngòi.

Bộ Công là một trong sáu bộ (Lục bộ), sáu cơ quan chức năng cao cấp trong tổ chức triều đình phong kiến Việt Nam, gồm Bộ Lại, Bộ Lễ, Bộ Hộ, Bộ Binh, Bộ Hình và Bộ Công. Đứng đầu mỗi bộ là quan Thượng thư (Bộ trưởng), giúp việc có Tả thị lang, Hữu thị lang, hoặc Tham tri (Thứ trưởng).

22. Hữu Liên: quan Nguyễn Hữu Liên.

23. Trịnh soái gia: Trịnh Tùng, người có nhiều chiến công, đang nắm giữ mọi bình quyền sau khi cha là Trịnh Kiểm mất.

24. Đôi hồ thu thủy: đôi mắt, theo khoa tướng số.

25. Cô mẫu: công chúa Lê Oanh Vàng, người nuôi vua Lê Anh Tông từ nhỏ.

26. Đặc điểm của thời kỳ Vua Lê – Chúa Trịnh. Vua Lê chỉ có mặt trong những dịp long trọng đặc biệt hoặc tiếp sứ Tàu mà thôi. Trịnh Tùng cho lập phủ riêng gồm đủ cả lục phiên, tương đương với lục bộ của triều vua. Phủ chúa nắm giữ toàn quyền bố trí các chức quan, thu thuế, bắt lính...

27. Tam cung lục viện: nơi dành cho phái nữ trong triều đình, như mẹ vua, hoàng hậu, cung tần, mỹ nữ …

28. Bệ Tiền: vua, bệ hạ.

29. Hai vì công chúa gồm:
- Công chúa Lê Oanh Vàng, em trai vua Lê Chiêu Tông
- Công chúa Ngọc Điệp, con vua Mạc Đăng Doanh
Một bà tiểu thơ là tiểu thơ Phạm Bảo Châu, cháu quan bộ Lễ Phạm Bảo Ngọc.

Cả ba người đều lỡ duyên với Hoàng Đình Ái.

30. Nhuyễn tiên: một loại binh khí, được nối bởi sợi dây xích để tấn công được xa.

31. Đoạn miêu tả tính cách Hoàng Đình Ái rất chính xác với thực tế, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ, đối nhân xử thế chuẩn mực. Mọi người đều phục.

32. Chín bệ: vua.

33. Nhắc lại sự kiện năm 1518, Mạc Đăng Dung được vua Lê Chiêu Tông tin cậy giao cầm quân dẹp loạn binh biến ở kinh thành. Lập được công lớn, lại nắm quyền bính trong tay, về sau Mạc Đăng Dung phản bội, phế truất vua Chiêu Tông, đưa em của vua là Lê Cung Hoàng lên ngôi.
Vua Chiêu Tông được các tướng đưa vào Thanh Hoá, đến năm 1526, Mạc Đăng Dung bắt được vua Chiêu Tông mang về Thăng Long giết chết.
Tháng 6 năm 1527, Mạc Đăng Dung phế truất luôn vua Lê Cung Hoàng, lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức. Nhà Mạc trị vì cho đến năm 1592.

34. Bệ Rồng: vua.

35. Binh Nguyễn: quan quân của Chúa Nguyễn Hoàng.

36. Bà Châu nữ: Phạm Bảo Châu, vợ của Trịnh Tùng.
02-08-2008, 12:36 PM
missuta

Tôi đang nhập môn về đề tài tâm linh này . Theo tôi , những lời thơ do nhập hồn mà có rất cần cho chúng ta , cho tất cả những ai quan tâm cả về tâm linh cũng như lịch sữ . Những gì qua đã qua nhưng quá khứ luôn làm cho tương lai phát triển . Nếu những điều dẩn nhập trên là chính xác thì chúng ta thực sự vui mừng người đã khuất muốn truyền cho chúng ta những thông điệp về thực tại lịch sử trong thời gian đó và hóa giải những điều nghi kỵ , nghi vấn ( nếu có ) của con cháu về một thời nhiều biến động . Đáng mừng lắm chứ . Nên tích cực thông qua người có khả năng ngoại cảm tìm hiểu thêm về những điếu mà sức học con người chưa hiểu hết .
02-08-2008, 01:14 PM
5thanhcuchi

hay lắm thật là hay
03-08-2008, 09:45 AM
tieuphong

cháu thấy như vậy thật là tuyệt vời cho những người quan tâm đến tâm linh và lịch sử.
03-08-2008, 10:10 AM
Love_Tamlinh

Trích dẫn:

Nguyên văn bởi tieuphong

cháu thấy như vậy thật là tuyệt vời cho những người quan tâm đến tâm linh và lịch sử.

Mặc dù công việc sưu tầm và hiệu đính chưa hoàn thành, nhưng cũng được một sưu tập nhỏ về câu chuyện lịch sử, bị lãng quên nhiều thế kỷ.

Vậy mà nhiều người nhân danh khoa học, nhân danh văn hóa, nhân danh tiến bộ, đã gọi những truyện thơ ấy là Những vần thơ Ma Quỷ, và gọi tác giả nông dân ấy là người khùng điên, người tâm thần!
16-04-2009, 03:53 AM
trungnguyen0123

Tôi biết THVH 10 tháng nay. Tựa đề này tôi cũng vài lần lướt qua,nhưng đề tài này(thơ) chưa phải là cái mà tôi đang cần tìm đọc.Hôm nay tò mò vào xem thì đã giật mình và choáng ngợp trước một công trình vĩ đại .
.NHỮNG VẦN THƠ NGOẠI CẢM. Cám ơn bạn LTL đã đưa về đây một công trình đồ sộ.Nhưng theo tôi bạn đặt tựa đề này chưa đúng với tầm cỡ của công trình này, mà nên có tựa là : NHỮNG VẦN THƠ BÁC HỌC mới đúng và chắc nhiều người vào chiêm ngưỡng hơn(Xin lỗi bạn vì đã động chạm đến ngòi viết của bạn)
Tôi không phải là nhà thơ lại càng không phải là nhà bình luận thơ,nhưng thưc sự xúc động và có cái gì đó nghèn nghẹn trong cổ trước một THIÊN SỬ THI đồ sộ đã được viết bởi một một người phụ nữ bình thường chốn xa xôi tận cùng Tổ Quốc,thật đáng khâm phục.!Chị đang nhắc cho thế hệ chúng ta vì đâu ngày nay chúng ta có một dải đất từ miền Trung trở vào.Vậy mà không được trân trọng nâng niu còn cho là khùng điên
Tại sao công trình này không được viết bởi các nhà sử học?Viết làm sao nổi vì nhà sử học chỉ lo tìm mót tài liệu rồi chắp vá lại là xong việc còn đâu mà nghĩ đến ráp cho thành thơ !
Tại sao công trình này không được viết bởi nhà thơ? Viết làm sao nổi khi thơ và sử không đánh bạn với nhau trong hồn nhà thơ sâu sắc đến như thế,hơn nữa thơ mà viết về sử nó cứng và gượng lắm, khó viết lắm !Và có nghĩ gì về sử mà viết
“...Vậy mà nhiều người nhân danh khoa học, nhân danh văn hóa, nhân danh tiến bộ, đã gọi những truyện thơ ấy là Những vần thơ Ma Quỷ, và gọi tác giả nông dân ấy là người khùng điên, người tâm thần!”

“....Những bài thơ trên ghi lại từ đồng cốt, nó chẳng ích gì cho đời mà chỉ mang âm hưởng như ai oán khổ lụy trần gian”
BX
Họ đánh giá như vậy ư?Cái đầu của họ làm sao chấp nhận nổi khi một người đàn bà chốn quê mùa đầy thiếu thốn viết một THIÊN SỬ THI mà nằm mơ họ cũng không thể nào viết nổi thì phải chụp cho cái mũ ấy thôi !Thay vì phái áp dụng cái khoa học của họ đi chứng minh. Vô Thần mà chấp nhận có ma quỷ à!Một phường giá áo túi cơm.
"Khùng điên,tâm thần" Ha!Ha Nếu các vị mà viết được như vậy thì được thăng hoa lên thành THẦN ĐỒNG rồi! Xã hội sẽ tốn giấy mưc lắm !
Sao không than rằng "Trời đã sinh ra Du sao còn sinh ra Lượng"?
Không biết Hội Liên Hiệp Phụ Nữ các chị đã nghĩ gì và làm gì khi có một đại điện đáng nâng niu như vậy?
Ôi! Thật là may khi tôi không phải là nhà ..... Khi đọc 1/2000 bài viết chơi của chị Lạc !(Chị ấy viết không phải để lấy tiền nhuận bút)
Không biết những công trình về sử của chị Lạc có được công bố rộng rãi không bạn LTL ơi! Để mình tìm viết lại thành văn xuôi thành công trình nghiên cứu của mình.!
29-07-2009, 06:47 PM
tinhkhithan

Hiện nay còn rất nhiều thơ ngoại cảm mà mang tính thời sự rất cao thể hiện thế giới tâm linh đang rất quan tâm tới cõi trần này. Không biết nên vui hay nên buồn đây mời mọi người tham khảo trên web :/www.kynguyentamlinh.com/
17-10-2009, 10:59 PM
Ha Trang

Trích dẫn:

Nguyên văn bởi Love_Tamlinh

Mặc dù công việc sưu tầm và hiệu đính chưa hoàn thành, nhưng cũng được một sưu tập nhỏ về câu chuyện lịch sử, bị lãng quên nhiều thế kỷ.

Vậy mà nhiều người nhân danh khoa học, nhân danh văn hóa, nhân danh tiến bộ, đã gọi những truyện thơ ấy là Những vần thơ Ma Quỷ, và gọi tác giả nông dân ấy là người khùng điên, người tâm thần!

Theo HT những người chê bai các vần thơ này mới là những kẻ khùng điên, tâm thần thật sự à , những bài thơ như thế này phàm nhân khó mà viết ra nổi . Thật đáng tội nghiệp cho những người này , các nhà khoa học "nửa mùa đứt gánh" :(

Show 40 post(s) from this thread on one page