BÁT KHỔ - CHẤT LIỆU ĐỂ DIỆT KHỔ

BÁT KHỔ - CHẤT LIỆU ĐỂ DIỆT KHỔ

Bất Khổ còn gọi là Bát Phong là tám cơn gió quất vào cuộc đời của mỗi thân người chúng ta (sinh, lão, bệnh, chết, ái biệt ly, oán hận, mong cầu, ngũ ấm). Bát Phong là nguyên nhân làm cho cuộc đời này là Khổ. Nhưng cũng nhở Bát Phong để thấy tính Bình Đẳng của mỗi thân người, dù cho người đó là ai.

Bể khổ mênh mông sóng dậy trời
Khách trần với một chiếc thuyền trôi
Thuyền ai xuối gió ai ngược gió
Cũng cùng chung một biển khổ thôi

Bát Khổ chính là tính bình đẳng tuyệt đối trong mỗi chúng sinh, trong mỗi thân người. Nhờ quán chiếu Bát Khổ làm con người đỡ kiêu mạn, hung hăng. Nhờ Bát Khổ mà những người nặng nghiệp, khổ đau không còn thấy chỉ mình là khổ, sự đau khổ được vơi đi. Bát KHổ chính là nọc rắn độc cắn vào thân mỗi chúng ta nhưng chính nọc rắn cũng là thuốc đặc trị để chữa khỏi rắn cắn.

Bát Khổ chính là cánh cửa vào Niết Bàn, nơi có trạng thái tĩnh tịch, vắng bóng hoàn toàn của Khổ. Tam Pháp Ấn của người đang tu đạo là Vô Ngã, Vô Thương, Khổ thì tam pháp ấn của người Đắc Đạo là Vô Ngã, Vô Thường, Niết Bàn. Khổ đã vắng mặt hoàn toàn với người đã Đắc Đạo. Họ đã lấy chính nọc rắn để chữa rắn cắn.

Bát Khổ cũng như dòng chảy ngầm kéo tuột tất cả những thịnh suy, hỷ nộ trong mỗi con người. Nó như một liều thuốc cực mạnh đo ván ngay nhưng người đang tơ tưởng trong những danh vọng, tài sản, phú quý hão huyền. Khi trọng bệnh đến, lúc hấp hối đến, khi cơn oán hận đến, khi phải chìa lìa người yêu thương, khi mà răng đau, mắt mờ, chân chậm…

Bát Khổ cũng là 8 loại bệnh tật mà thân người phải gánh trên vai mang theo suốt cuộc đời. Thê Tôn là ra đời như một bậc Vô Thượng Y Vương. Gọi là Y Vương là vua của thầy thuốc. Gọi là Vô Thượng là không có gì cao hơn nữa. Đơn giản nhưng màu nhiệm bởi Thế Tôn đã kê đơn thuốc chữa bệnh Bát Khổ bằng Bát Chánh Đạo. Thế Tôn đã lấy các chất liệu của Bát Khổ để chế ra thuốc Diệt Khổ. Hết Khổ tức Niêt Bàn. Thế Tôn đã quay bánh xe pháp để chuyển hóa Khổ đến Niết Bàn

Xin bổ sung một quan điểm nữa về bát phong (hay bát thế phong), nghĩa là tám ngọn gió đời, tám pháp ở thế gian hay làm loạn động, mê hoặc lòng người. Theo Từ điển Phật học Huệ Quang, tập I, tr.414, tám ngọn gió ấy gồm:

1-Lợi (lợi lộc),
2-Suy (hao tổn),
3-Hủy (chê bai chỉ trích),
4-Dự (gián tiếp khen ngợi người),
5-Xưng (trực tiếp ca tụng người),
6-Cơ (dựng sự việc giả để nói xấu người),
7-Khổ (gặp chướng duyên nghịch cảnh, thân tâm bị bức bách, khổ não),
8-Lạc (gặp được duyên tốt, thuận cảnh, thân tâm vui vẻ, hân hoan).

Con người thường dao động, thể hiện cảm xúc vui buồn rõ rệt trước những hoàn cảnh thuận nghịch của cuộc sống. Khi được lợi (lợi) thì vui mừng hớn hở, ngược lại khi bị mất mát, tổn hại (suy) thì buồn bã, tiếc nuối. Khi bị chê bai, chỉ trích (hủy) cảm thấy rất khó chịu nhưng khi được khen ngợi (dự) thì vui thích, hài lòng. Khi được mọi người xưng tán, tung hô (xưng) thì hả hê, ngất ngây hạnh phúc ngược lại khi bị chế diễu, vu khống (cơ) thì hậm hực, bức xúc không yên. Khi những điều không như ý ập đến (khổ) thì đau khổ, thở than và ngược lại khi mọi việc đều thuận lợi như ý (lạc) thì mừng rỡ, vui vẻ.

Cuộc sống của con người chẳng mấy khi được bình an, vì luôn bị tám ngọn gió này chi phối. Do vậy, muốn thiết lập hạnh phúc và an vui trong đời sống chúng ta phải giữ vững tâm ý khi tiếp xúc, đối diện với tám ngọn gió này.

*Nhân đây cũng xin được góp nhặt câu chuyện Thiền giữa Thiền Sư phật Ấn và thi hào Tô Đông Pha:
"Chuyện kể rằng, một hôm Tô Đông Pha sáng tác được một bài thơ và ông rất hài lòng, bèn cho người đem tặng Thiền sư Phật Ấn lúc bấy giờ đang ở chùa Kim Sơn. Nguyên văn bài thơ của Tô Đông Pha như sau:

Khể thủ thiên trung thiên
Hào quang chiếu đại thiên
Bát phong xuy bất động
Đoan tọa tử kim liên.

Tạm dịch là :

Đảnh lễ Bậc Giác ngộ
Hào quang chiếu vũ trụ
Tám gió thổi chẳng động
Ngồi vững tòa sen vàng.

Phật Ấn xem qua bài thơ xưng tán cảnh giới giải thoát của Bậc Giác ngộ, thấy chữ nghĩa và ý tứ rất hay nhưng biết quá rõ bạn mình nhờ văn hay, chữ tốt, dùng tâm thức bén nhạy để làm thơ chứ không phải là bậc thượng sĩ thâm nhập nghĩa lý sâu xa của Phật pháp, đạt đến Thượng thừa “Tám gió thổi không động” nên thay vì khen ngợi ngài liền cầm bút phê vào hai chữ “phóng thí” (đánh rắm- hạ phong) và bảo gia nhân đem về trình lại cho Đông Pha. Quả như điều mà Phật Ấn đã dự đoán. Đông Pha sau khi xem lời nhận xét của Phật Ấn xong liền đùng đùng nổi giận, lập lức bươn bả vượt sông sang chùa Kim Sơn để bắt tội Phật Ấn.

Gặp nhau ở bến sông, Đông Pha liền lớn tiếng trách: Bài thơ của tôi sai sót ở chỗ nào mà ngài lại phê vào hai chữ “đánh rắm” kia. Thiền sư Phật Ấn liền cười xuề: Ông nói “Tám gió thổi không động” mà chỉ một cái “đánh rắm” thôi đã bay sang sông rồi. Đến đây, Đông Pha mới chợt hiểu ra mình chưa bất động."
Kính!