Nhân một lần đọc câu hỏi của một bạn về "Con đường độc nhất" trong đoạn Kinh:
(trong Kinh Đại Niệm Xứ.)

Thế Tôn nói như sau:
- Này các Tỷ kheo, đây là con đường độc nhất, đưa đến thanh tịnh cho chúng sanh, vượt khỏi sầu bi, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh lý, chứng ngộ Niết bàn. Ðó là Bốn niệm xứ.


Trong tôi liền băn khoăn về chữ "con đường độc nhất" đó, vì tôi đã đọc nhiều comment dùng mấy chữ đó để Đả Phá các Pháp môn không phải Thiền Tứ Niệm Xứ.

Sau khi tìm bản Kinh đó đã được dịch từ Pali ra Tiếng Anh thì như sau:

"The Blessed One said this: "This is the direct path for the purification of beings, for the overcoming of sorrow and lamentation, for the disappearance of pain and distress, for the attainment of the right method, and for the realization of Unbinding -- in other words, the four frames of reference."


Ở bản Tiếng Anh, "direct path" tức là con "đường đi thẳng" hay "đường đi trực tiếp" chứ không phải "con đường độc nhất".

Tiếng Pàli từ "con đường đi thằng" là “ekàyàna”. Eka có nghĩa là một, và ayàna có nghĩa là con đường. Vậy ekàyana có nghĩa là một con đường. Chữ “ekà-yana” được giải nghĩa theo năm cách.
– Nghĩa đầu tiên là: Ðây là con đường “đơn độc” không có ngã rẽ. Vì không có ngã rẽ nên khi đi trên con đường này bạn được bảo đảm từ lúc bắt đầu cho đến lúc giải thoát.
– Nghĩa thứ hai là: Phải đi “một mình” trên con đường này. Trong lúc hành thiền bạn phải thực hiện hành trình một cách đơn độc, không người đồng hành. Bạn có thể ở trong nhóm, bạn có thể ở trong một khóa thiền tập, nhưng thật sự bạn đi trên con đường riêng của mình. Bạn đơn độc. Không ai đi chung với bạn. Không ai có thể ban tặng cho bạn sự định tâm và trí tuệ của họ, và bạn cũng không thể tặng sự định tâm và trí tuệ của bạn cho ai được cả. Bởi vậy, mặc dầu bạn có thể ở chung nhóm, nhưng thật ra bạn đang hành thiền một mình. Do đó, đây là con đường “duy nhất”, “con đường bạn phải đi một mình”.
– Nghĩa thứ ba: “Ðây là con đường của một Ðấng”. “Con đường của một Ðấng” có nghĩa là “con đường của Ðấng Cao Thượng”. Ðức Phật là người cao thượng nhất trong tất cả chúng sanh nên tôn xưng Ngài là một Ðấng. Ðây là con đường do Ðức Phật khám phá và dạy dỗ cho chúng sanh. Ðức Phật là chúng sanh đầu tiên tìm ra con đường này. Bởi thế được gọi: “Ðây là con đường của một Ðấng”.
– Nghĩa thứ tư: “Ðây là con đường duy nhất” vì con đường này chỉ dẫn đến một mục tiêu duy nhất, (đó là Niết Bàn); bởi thế khi đi trên con đường này chắc chắn bạn sẽ đạt đến mục tiêu. Niết Bàn là mục tiêu duy nhất mà bạn đạt đến khi bạn đi trên con đường này.
– Nghĩa thứ năm: “Ðây là con đường duy nhất đưa đến Niết bàn”, con đường duy nhất để thanh lọc tâm chúng sanh, không có con đường nào khác. Satipat-thàna hay con đường chánh niệm là con đường duy nhất đưa đến Niết Bàn, chấm dứt đau khổ, hủy diệt mọi phiền não.

Qua ví dụ trên, cho chúng ta thấy Kinh Sách còn nhiều sai sót do quá trình Truyền thừa rồi Chuyển Ngữ....

Vì vậy rất cần Thái Độ của Người đọc đối với Kinh Sách.

Ví Dụ trong Kinh Đại Niệm Xứ, Đức Phật hướng dẫn chi tiết Phương Pháp Quán Tứ Niệm Xứ rất hay nhưng có người chỉ nhớ mỗi chữ "con đường độc nhất" để sử dụng nó như công cụ Đả Phá các Pháp Môn không thực hành Thiền Tứ Niệm Xứ và khoác lên Tâm Đụa đó là "Phật Thuyết".

Thành quả quá trình Tu là sự Huân Tập các Chủng tử Thiện Tâm và Tuệ Giác của Tâm. Chứ không được đo đếm bằng số lượng Kinh Sách trong Trí Não.

Tuy nhiên Kinh Sách quan trọng cho việc người Tu thực hành và Tự Vấn lại theo các lời dạy của Đức Phật.

Còn đối với các Bạn trước đã dùng chữ "con đường độc nhất" đó mà đi Đả Phá thì mong rằng sau khi đọc bài này thì hãy nghĩ lại theo hướng: "..ồ có khi Phật không nói vậy thật..", "...ồ có khi vị Alahan dạy mình cũng chưa hiểu hết ý Phật...".
Và mong các bạn bớt Cực Đoan đi vì Kinh Sách sẽ còn nhiều tình trạng như vậy.

Chúc các bạn An Lạc.