Những con mắt trần gian

[khachtrangian]

Những con mắt trần gian [1]
Hàn Lệ Nhân

“… tạo hoá là anh chàng điêu khắc số dzách về thiên nhiên và mọi thứ khác trên đời, trừ bộ môn tượng người là còn vụng về bất cập …”


Trời sanh con mắt là gương,
Người ghét ngó ít, người thương ngó nhiều.
( Ca Dao )


Không những là giác quan tế nhị vào bậc nhất - trong năm giác quan - của con người để xét đoán ngoại vật, phản ánh nội tâm cũng như là mạch giao cảm sâu sắc giữa con người và con người, đôi mắt còn là một bầu vũ trụ, tuy diện tích nhỏ hẹp nhưng mông lung ảo diệu đến nỗi con người cổ kim từ vua quan, khanh tướng cho đến người thường dân chân đất, đặc biệt giới mày râu, một lần "yêu em tình qua ánh mắt, gặp mỉm cười nói chẳng nên câu" (Hoàng Hội Tao Nhân), thì trước hết phải "chết ở trong lòng một ít" (Xuân Diệu), kế đến thành không đổ nước không nghiêng; nhà không tan, thân không nát thì hồn cũng bơi, cũng chìm đắm hay "mất dần trong cặp mắt lưu ly" như trường hợp anh chàng Đinh Hùng đã tự thú một cách bác học trong bài «Kỳ Nữ»ghhhhnnnnnnnnnnnnh; cũng như trong ca dao ta có câu:
Văn chương chữ nghĩa bề bề,
Thần gì nó ám cũng mê mẩn người.
Và bằng vào những đường nét riêng, đôi mắt còn có thể thay thế ngôn ngữ - vốn dĩ giới hạn - để tả, để diễn đạt một cách ý nhị và súc tích những khúc mắc khó nói bằng lời.


Cho nên muốn diễn tả cái đẹp hay cái ít đẹp của đôi mắt, người ta cần dùng tâm tư nhiều hơn ngôn ngữ. Ấy vì, nói đến cái đẹp, cái xấu là phải nói đến mỹ cảm, mà mỹ cảm là một cái gì khó định giải, xác quyết nhất. Tuy nhiên, một cách nôm na ta có thể hiểu mỹ cảm là sự ưa thích của cảm giác con người qua lăng kính thời gian, môi trường xã hội cùng sự diễn biến tâm tư theo từng trạng thái cá nhân khi hoà nhập vào mọi vật tức đưa ngoại hình vào tâm tư: Khả dĩ ý hội, bất khả dĩ ngôn từ (có thể hiểu theo ý, không diễn nổi bằng lời):

• Trước đây 100 năm, người Việt mặc áo cổ kiềng, nhưng sau đó cho áo cổ kiềng là quê mùa, lạc hậu; người mình thay đổi thành áo cổ bầu. Thế rồi đúng 100 năm sau, người Việt trở lại mặc áo cổ kiềng và cho là đẹp, là thời trang.

• Trước đây 30 năm trong đỉnh cao của thời kỳ bao cấp, ganh nhau từng đoạn chỉ, từng cái kim, phụ nữ ta ăn mặc kín như bưng; thế rồi non 20 năm sau ngày gọi là mở cửa đổi mới, phụ nữ ta, có chút tư hữu, nhưng xem ra càng ngày càng thiếu vải, của trời cho cứ vô tư tênh hênh ngúng nguẩy giữa đời và cho đó là mốt, là văn minh, thậm chí là ... nghệ thuật.

• Cũng cách đây 30 năm, người viết bài nầy chỉ chịu đi tém mái tóc híp-pi quá vai khi túng quẫn: Gia đình phải thưởng 5-7 ngàn đồng ! Bây giờ, tóc mới nhú nhú ót đã vội đi hớt ngay !

• Bạn và tôi cùng vào một phòng triển lãm tranh. Tôi chỉ một bức cho là đẹp, bạn lắc đầu chỉ một bức khác mà tôi không thích.

Xưa nay, trên phương diện thẩm mỹ (tâm lý), đôi mắt đã được con người chú tâm đến nhiều nhất. Chẳng thế mà khi đi tìm bạn trăm năm tương lai cho con cháu trong nhà, các bậc trưởng thượng nhà ta thường nói là đi "coi mắt" thay vì phải nói là đi coi mặt: Không những coi mắt mà họ còn coi cả mủi, cả mình mẩy, tứ chi, dáng đi, giọng nói. vậy mà hai tiếng "coi mắt" vẫn có giá trị bao trùm. Tưởng chỉ nhìn vào cặp mắt mà như thấy hết con người. Nghĩ mà thương mà tội cho chiếc mũi, cái miệng, cặp mày… những bộ phận nằm lồ lộ trên khuôn diện mà uy tín xem ra không mấy nhiều:
Giàu hai con mắt, khó đôi bàn tay
mà bà con.

Giá trị của đôi mắt không dừng lại ở cái đẹp như đôi mắt bồ câu, đôi mắt phượng, đôi mắt lá răm, làn thu thủy, khoé thu ba. Hay ở cái ít đẹp của đôi mắt ốc nhồi, mắt ti hí, mắt cú vọ, mắt rắn, mắt gà, mắt chuột… mà còn là cửa sổ của tâm hồn:
Nhật nguyệt năng chiếu vạn vật
Lưỡng mục năng tri vạn tình
(mặt trời mặt trăng soi tỏ vạn vật, đôi mắt có thể biết vạn tình)
biểu hiện sự sống nội tâm: vui, buồn, thương, ghét, hờn, giận, ham muốn...: Lúc ngủ thần đậu tại tâm, lúc thức thần nương tại mắt.

Người bình dân - và cả những người có cái vỏ không bình dân - dành nhiều mỹ cảm cho đôi mắt bồ câu. Mắt bồ câu là mắt tròn trĩnh, không có đôi khoé sắc sảo nhưng ẩn tàng nhiều tình cảm, và bắt buộc phải hai mí, vì:
Thước nhãn ba văn trùng thượng trường
Bình sinh tín thực hựu trung lương
nghĩa là mắt bồ câu trên mí mắt có văn trường (hai mí) là người tín thực trung lương. Mối mỹ của họ đã được gắn liền đôi mắt bồ câu qua các câu ca dao như:
Cầm vàng ném xuống vực sâu,
Mất vàng nỏ tiếc, tiếc đôi mắt bồ câu hữu tình
hay:
Thương ai con mắt bồ câu,
Miệng cười như thể hoa ngâu đương mùa.
Hoặc:
Mắt bồ câu ngó lâu muốn cảm.
Song song với mối mỹ cảm trên đây, người bình dân còn chịu cặp mắt lá răm là đẹp. Nét đẹp của cặp mắt nầy, theo họ, không nằm trên hình tượng đầu to, đầu nhỏ thuôn dài của chiếc lá răm, mà họ chú trọng đến hai khoé mắt nơi diễn biến tình cảm của con người - đàn bà - một cách độc đáo:
Mấy người con mắt lá răm,
Chân mày lá liễu đáng trăm quan tiền.
Có điều khoé mắt nầy mà nổi gân xanh (cung hiên môn) thì lại dễ thay đổi nhân duyên, ngoại tình, thích dan díu tằng tịu kiểu ba chiều, bốn hướng như trong tiểu thuyết của Quỳnh Dao.

Trong số những đôi mắt thuộc hạng đẹp, theo người viết, còn có mắt Phượng, mắt Nhung, mắt Nai, mắt Xanh, mắt Huyền, mắt Biếc, mắt Nâu…

* Mắt phượng là đôi mắt dài không mở lớn mà cũng không quá nhỏ, lòng đen con mắt thật đen và sáng, đẹp tựa mắt bồ câu tuy có nhỏ, dài hơn và hơi xếch:
Phương phi môi hạnh, mặt hoa,
Mày ngài mắt phượng, da ngà, lưng ong.
Kiểu mắt nầy ta thường thấy hiện diện trên khuôn diện các nhân vật tiểu thuyết Trung Hoa cổ điển. Và ai đã đọc truyện Lục Vân Tiên của cụ Nguyễn Đình Chiểu hẳn nhớ đoạn Võ Công, cha của Võ Thể Loan:
Liếc coi tướng mạo Vân Tiên,
Khá khen họ Lục phước hiền sanh con.
Mày tằm, mắt phượng, môi son,
Mười phân cốt cách vuông tròn mười phân.
Mắt phượng mà ngự trị trên khuôn trăng đầy đặn là tướng vượng phu khởi gia. Truyền rằng Vĩnh Lạc, vua Tàu đời nhà Minh, có lần mời tướng sư Viên Liễu Trang vào cung đàm thoại về tướng học, có một số câu hỏi liên quan đến loại mắt phượng nầy như sau:

Vĩnh Lạc:

- Trong cung của trẫm không có phi tần nào mặt vuông vắn, trẩm muốn tìm một khuôn mặt như thế để lấy làm vợ, ngài nghĩ sao ?

Viên Liễu Trang:

- Đàn bà sang quí ở mi, vai, lưng và mắt. Đường con cái ở bụng, vú và rốn. Mặt vuông gọi là hổ diện tất phạm vào sát tinh làm sao có thể vào cung để làm quí nhân. Nguời đàn bà hình thể như con phượng mới thực là đại quí. Phượng hình thì mặt tròn dài, nhiều tú khí, cổ tròn dài, vai lưng bằng phẳng đầy đặn. Chân quí ở đó, nếu không được làm vương phi thì cũng là phu nhân:
Phượng nhãn ba trường học vấn cao
Siêu quần xuất chúng áp anh hào
Thế gian thử nhãn thành nan đắc
Đắc liễu chi nhân vạn lý cao.
nghĩa là người có đôi mắt phượng thường học vấn cao, tài siêu quần xuất chúng. Thế gian khó lòng tìm thấy đôi mắt phượng. Người mắt phượng tha hồ bay lượn trên cao ơn vua lộc nước. Đàn bà mắt phượng thường lấy chồng cao sang, quí phái, đàn ông mắt phượng thường giương danh trong quan trường.

Mắt nai là một danh xưng thi vị hoá mang nhiều ý nghĩa bản chất thơ ngây "con nai vàng ngơ ngác" hơn là ý nghĩa hình tượng.
Anh gởi hết thơ tâm hồn, cho màu mắt nai hiền …
Em còn nhớ hay quên rồi ? Ôi màu mắt nai hiền …
(Gởi Đôi Mắt Nai, Trần Minh Phi)

Ánh mắt chao nghiêng ánh mắt nai
Làm sao quên được tháng năm dài
Trong ta là cả mùa mơ ước
Đèn điện trăng sao với dáng ai !
(Ánh Mắt Nụ Cười, Nguyên Đỗ)
Tính từ huyền trong đôi mắt huyền chắc không ngoài ý nghĩa sâu thẳm đẹp và tốt của màu đen: Mắt đen (tròng đen), lông mi đen, lông mày đen. Trong truyện ngắn "Cô Gái Có Đôi Mắt Huyền", tác giả (không đề tên) viết «… nhưng ở Bích, ấn tượng đậm nhất để lại trong tôi là cặp mắt. Con người ta, chỉ cần một dấu ấn, một biệt điểm nào đó cũng đủ quật đổ người khác. Ở Bích là cặp mắt. Nó tròn to, đen láy, sâu thẳm và rất có hồn. Cặp mắt hạt huyền».

Đôi mắt em lặng buồn
Nhìn thôi mà chẳng nói
Tình đôi ta vời vợi
Có nói cũng không cùng.
(Một Mùa Đông, Lưu Trọng Lư)

Còn tiếng biếc trong mắt biếc, thiển nghĩ, là một trợ từ cho tính từ xanh - xanh biếc - như khi ta nhấn mạnh Trắng toát, Đỏ loét, Vàng khè, Đen thui, Đen tuyền … Suốt bản nhạc Mắt Biếc của Ngô Thụy Miên, từ ngữ Mắt Biếc được nhắc tới hai lần trong hai phiên khúc: "Mắt biếc năm xưa nay đâu" nhưng ông không nói rõ Mắt Biếc là mắt ra làm sao, có gì khác biệt với những Mắt Xanh, Mắt Nâu, Mắt Huyền… ?
Chim trời mỏi cánh phiêu du,
Ta đem chí lớn giam tù trong em.
Mộng giang hồ đã nguôi quên,
Vì em mắt biếc ta mềm tâm tư.
(quên tên tác giả)
Nhưng, dù sao, Mắt Biếc của nhạc sĩ họ Ngô và tác giả bốn câu thơ trên phải đẹp nguyên trinh là cái chắc !

Đôi Mắt Người Sơn Tây của Quang Dũng, ngoài niềm hoài hương "dìu dịu buồn Tây phương" ra, cũng mông lung lắm. Còn:
Mắt người mang cả quê hương
Lòng ta mang cả đoạn trường tháng năm
(Hoài Khanh)
Mấy ông nhà văn, nhà thơ thường khoái cặp mắt Nâu, gọi là mắt màu hạt dẻ và cho nó là thùy mị:

Ơi em, mắt màu nâu
ru tôi giấc nhiệm mầu
Ơi em, mắt tình đầu
đã như là dài lâu
(Ơi Em, Mắt Tình Người, Du Sĩ)

Còn mấy ông tướng số gọi là Trà Sắc Nhãn vì màu mắt nầy trông tựa màu nước trà và rất sợ vì cho đàn bà có loại mắt nâu là phường bạc tình đến độ tàn nhẫn:

Mắt ấm đêm kia, sáng bữa nầy
Lạnh lùng trông xuống má hây hây.
Ái tình đến đó soi gương nước
Đã biến. Sao phai dưới nét mày.
(Tình Cờ, Xuân Diệu)

tính tình thường hung dữ, xảo quyệt lại ham lấy rốn làm bàn cờ tướng. Nhà tướng số còn lưu tâm chúng ta rằng Trà Sắc Nhãn là mắt mà giữa lòng đen với lòng trắng như bị trộn vào nhau và vô quang mới thật là chính hiệu.

Nếu quả tướng học nhận định không ngoa thì nhà nghệ sĩ vẫn thích mắt nầy vì ít ra mắt nầy - đối với riêng họ - rất có lợi cho thi hứng: Thú đau thương vì tình phụ mà !

Qua phần mắt Nhung, tôi nhớ ngay tới cuốn tiểu thuyết Loan Mắt Nhung của Nguyễn Thụy Long. Đầu trang 6 của cuốn sách, họ Nguyễn viết: «Loan (tên nhân vật chính) nheo mắt, đôi mắt có hàng lông mi cong vút như mắt đứa con gái đẹp». Và:

Tìm đâu cô bé mắt nhung
Ngây thơ xoả tóc mênh mông gió chiều
Hình như văng vẳng một điều
Mây bay trộm nhớ dập dìu phố xưa
(Mắt Nhung, Nhật Lâm)
Như vậy ta cứ tạm biết rằng đặc điểm của Mắt Nhung là hàng lông mi rậm cong vút và đẹp, đương nhiên. Phải không thưa nhà văn, nhà thơ ?

Riêng mắt Xanh, dù có người đã hạ bút:

Chưa gặp em tôi vẫn nghĩ rằng
Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng
Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại
Âu yếm nhìn tôi không nói năng.
(Tự Tình Dưới Hoa, Đinh Hùng)

nhưng theo tôi, Mắt Xanh hẳn là một từ ngữ bóng dành chỉ chuyện phải lòng trai của một cô gái: Lọt vào mắt xanh. Còn muốn nói đến màu xanh của con mắt thì không ngoài con mắt xanh của người Âu Mỹ: Mắt xanh tóc vàng. Người đông phương mà mắt xanh thì không "đại điểm quần thần" hoá [2] cũng lót, cũng nhuộm như nhuộm tóc, thọc má, căng da, xoá thẹo, độn mủi, ủi mặt, rạch mắt, cắt cằm, xâm mày, cày mí, khâu lỗ, nhổ lông, săn mông, tém hông, trồng mi, bơm ngực, hút mỡ, nở môi...[3]

Tôi có con cháu kêu bằng cậu, hiện ở Chicago, hành nghề "neo". Vốn biết cậu út nó có tánh tò mò, cái gì cũng xắc mắc muốn biết; lại cổ hủ lạc hậu chuộng chanh thật hơn bưởi giả, nên thỉnh thoảng nó gọi về Paris bổ túc kiến thức cho cậu út về ngành nghề của nó: Ôi, thời buổi "nhập nhằng" có khác, không riêng gì con mắt mà tôi cần biết, cái gì cũng "khả thi" tuốt, như đồng loại mà cái thì muốn phô ra, cái thì tìm mọi cách để cạo đi, che đi, chẳng hạn lông mi thì tìm mọi cách sao cho dài ra và cong ngược lên, có chỗ khác, đặc biệt mùa hè, chính nó đã từng trổ tài tóm tém thế nào mà khi thân chủ ra bãi biển, tất cả «đám cỏ mọc từ dậy thì tới lúc chết» (Đôi Mắt Anh, Vi Thùy Linh) phải ngoan ngoãn thu mình nằm trong khu vườn "String" !

Và tôi có cô bạn văn nghệ, có hai lúm đồng tiền sâu ơi là sâu, duyên tệ; dù cận thị tôi cũng biết chắc đấy chính hiệu bọ mạ ban cho, tôi đùa bảo chắc đã có nhiều "thiêu thân" chết đuối trong hai cái hố đó ? Cô lại trả lời hai cái lúm trên má cô «nỏ phải do lò Hạnh Phước mô nha» ! Ừ, biết rồi, cũng không phải nhờ má Cẩm Thạch, má Bích Ngọc… nào cả. Mình tuy dốt song cũng còn phân biệt được của thật của giả, o ơi ! Đâu "ngây thơ" đến độ thế nầy:

Có hai chàng cùng nhau đánh đố
Hỏi làm sao mà cố được nên
Răng này cắn được mắt trên
Thì bao chầu nhậu trả liền một khi

Anh nọ đáp tưởng gì đâu khó
Chống mắt lên coi tớ trổ tài
Nói rồi anh mới giơ tay
Tháo con mắt trái cắn ngay vào mồm

Anh thứ nhất cũng còn chưa phục
Thách sao hàm cắn nốt mắt kia
Nếu không thì phải sớt chia
Bởi vì một-một thủ huề trước sau

Anh ta nghĩ lẽ nào sự lạ
Có lý đâu mắt giả cả đôi ?
Chàng kia vẫn giữ nụ cười
Đưa tay lên miệng tháo rời hàm ra

Anh thua cá về nhà than thở
Chuyện ngoài đường cho vợ cùng nghe
Ở đời lắm thứ giả nè
Nếu không thận trọng chỉ e bị lừa

Vợ cười nhạo anh khờ quá đỗi
Khiến cho nàng khó nỗi làm thinh
Này xem mọi thứ trên mình
Toàn là của giả bóng hình ai đây

Nào suối tóc huyền mây sóng dợn
Tậu từ nơi tiệm uốn phố bên
Cặp mi ướt át đa tình
Cũng là được dán dưới vành mắt nai

Cái cằm nhọn chẻ hai ngồn ngộn
Lại còn thêm má lúm đồng tiền
Đôi môi mọng đẹp dịu hiền
Toàn nhờ bác sĩ tay tiên biến thành

Mông, đùi, ngực vóc hình cân đối
Silicon bơm thổi căng phồng
Nếu không thì khách má hồng
Ốm nhom suôn đuột anh hùng cũng chê.(...)
(Răng Cắn Mắt, Ái Hoa)

Nghĩ cho cùng, tạo hoá là anh chàng điêu khắc số dzách về thiên nhiên và mọi thứ khác trên đời, trừ bộ môn tượng người là còn vụng về bất cập. Ai đời tạo tác bức nào cũng phải tái tạo, cũng phải hút bớt, bơm thêm, sửa đi sửa lại... dẫu rằng:

Làm sai sửa lại khó gì
Sửa cứ việc sửa, sai thì cứ sai !

Thiệt tình, chẳng đáng mặt học trò mót mấy bàn tay tiên trên kia !

(Sưu tầm)

[khachtrangian]

Bạn đang tìm kiếm người tình trong mộng của mình?

Hay hai bạn đang chuẩn bị tiến tới hôn nhân?

Trong cả hai trường hợp, điều quan trọng là bạn phải biết bạn hợp với người cầm tinh con gì.

Đã có bao nhiêu mối tình, bao cuộc hôn nhân tan vỡ chỉ vì hai người khắc tuổi nhau, kiểu như nàng tuổi mèo cưới nhầm chàng tuổi chuột.

Hôm nay Moihong xin cung cấp dịch vụ xem tuổi xung - khắc, theo các quẻ cổ truyền. Đây là kết qủa nghiên cứu của Moihong đúc rút từ kho tàng tri thức dân gian của ông cha ta để lại. Mặc dù nghiên cứu chưa được hoàn thiện nhưng kết quả ban đầu cho thấy như sau:

- Người tuổi Sửu hợp với người tuổi Ngọ, theo quẻ... "đầu trâu mặt ngựa". Người hai tuổi này mà cưới nhau chắc chắn sẽ thành công, tấn tới nếu cả hai vợ chồng cùng làm việc trong lĩnh vực… xã hội đen, đâm thuê chém mướn.

- Người tuổi Sửu và người tuổi Ngọ hợp với người cùng tuổi, theo quẻ "ngưư tầm ngưư, mã tầm mã". Những người này cưới nhau sinh con đẻ cái đảm bảo con cái chắc chắn sẽ… thuần chủng.

- Người tuổi Mão hợp với người tuổi Dậu, theo quẻ "mèo mả gà đồng". Người hai tuổi này đi với nhau chắc chắn có một tình yêu mãnh liệt và… hoang dại.

- Người tuổi Thìn hợp với người tuổi Dậu, theo quẻ "rồng bay phượng múa" (tại vì Phượng không thuộc 12 con giáp nên lấy gà là con vật gần giống Phượng nhất để thay thế). Người hai tuổi này cưới nhau chắc chắn tình yêu, tiền tài, sự nghiệp sẽ đẹp đẽ, thăng hoa.

- Người tuổi Tỵ rất khắc với người tuổi Dậu, theo quẻ "cõng rắn cắn gà nhà". Nếu 2 người này cưới nhau về thế nào người tuổi gà cũng bị người tuổi rắn cắn chết, không loại trừ khả năng vụ án xảy ra trong lúc yêu đương bối rối, đương sự cắn nhầm.

- Người tuổi Tý khắc với người tuổi Sửu hoặc Ngọ, theo quẻ… "đầu voi đuôi chuột" (vì voi cũng không có trong 12 con giáp nên ngựa và trâu, hai con giáp to gần bằng voi nhất có thể thay thế). Người mấy tuổi này cưới nhau thì chỉ được tiền vận suôn sẻ, tốt đẹp, còn hậu vận bi bét, không loại trừ khả năng gia đình phá sản, vợ chồng ly dỵ, con cái nghiện ngập, hư hỏng.

- Người tuổi Mùi hợp với người tuổi Tuất theo quẻ "treo đầu dê, bán thịt chó". Hai vợ chồng tuổi này chắn chắc sẽ làm ăn phát đạt, thịnh vượng, đặc biệt là trong lĩnh vực… buôn gian bán lận, lừa đảo.

- Tuy nhiên, người tuổi Tuất lại khắc với người tuổi Dậu, theo quẻ "chó cậy nhà, gà cậy vườn". Hai vợ chồng tuổi này chẳng chóng thì chầy sẽ xung khắc, chia rẽ nội ngoại, dẫn tới ly dỵ, chia con, chia nhà.

- Cuối cùng, người tuổi Dậu, ngoài hợp với tuổi Mão và tuổi Thìn như đã nói ở trên, còn hợp với người tuổi Hợi, theo quẻ "đầu gà má lợn". Người hai tuổi này cưới nhau nhiều khả năng thành công trong lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là kinh doanh… nhà hàng, đồ nhậu.

Hiện các quẻ này chưa hoàn thiện và đầy đủ, đang được Moihong nghiên cứu thêm, kết quả nếu có sẽ được cập nhật trong thời gian tới. Hi vọng các quẻ này sẽ giúp các bạn sớm tìm được ý trung nhân hợp tuổi với mình. Nếu thành công theo các quẻ trên thì nhớ đừng quên công thầy Hippo đã vạch quần chỉ..., ấy chết, nhầm, vạch đường chỉ lối nhé.

(Sưu tầm)

PS: Tin hay không thì cứ ra khu chợ Bà Chiểu xác minh. Cứ hỏi ông Thầy Chạy thì ai cũng biết :p