Chuyện về Galilê.

[Nhật Nam]

Ptôlêmê nhà học giả Hy Lạp cho ra thuyết địa tâm (mặt trời và trăng sao quay quanh Trái Đất) đã bị nhà bác học Côpécnic phát hiện là sai, nhà bác học Brunô vì tuyên truyền luận điểm Trái Đất quay quanh Mặt Trời đã bị công giáo cho lên giàn thiêu. Nhà bác học Galilê thì phải bắt phải thề là Mặt Trời quay quanh Trái Đất, nếu không muốn lên giàn thiêu. Nhưng thề xong ông lại nói: “dù sao Trái Đất vẫn quay”.

Ngoài thuyết trên, Ptôlêmê cho ra thuyết về tốc độ rơi. Ông cho rằng tốc độ rơi tỷ lệ với trọng lượng. Ví dụ như vật nặng 10kg sẽ có tốc độ rơi gấp 10 lần vật nặng 1kg.
Thời cổ Hy Lạp việc thực hành bị coi là việc của nô lệ nên Ptôlêmê không thực hành mà toàn suy tưởng. Đến việc sai nô lệ đến chỗ cao thả 2 vật trọng lượng khác nhau ông cũng không làm.
Galilê cũng hay đi lễ nhà thờ. Hồi đó hầu như chỉ có nhà thờ mới có đồng hồ quả lắc. Ông nhớ lại tại nhiều nhà thờ thì kích cỡ đồng hồ và quả lắc khác nhau. Nhưng tốc độ lắc của quả lắc đều như nhau. Có nghĩa là thuyết về tốc độ rơi của Ptôlêmê bị sai.
Để thực hành Galilê đã dùng tháp nghiêng Pisa để thả 2 vật mà 1 vật có trọng lượng gấp 10 lần vật kia từ tháp xuống đất. Tất nhiên có thực chứng kiểm tra thì thế nào Galilê cũng không bị nhà thờ công giáo bắt tội.
Một học giả (tất nhiên là theo công giáo) rất tin Ptôlêmê nên đứng ngay cạnh điểm rơi để kiểm tra. Bất chấp 2 vật có thể rơi xuống đầu ông. Khi 2 vật rơi xong, ông bảo: “chênh 2 gang tay”.
Theo thuyết Ptôlêmê thì đáng lý ra vật nặng chạm đất thì vật nhẹ còn lơ lửng trên không.
Thế là tranh cãi bất phân thắng bại vì Galilê cho rằng tốc độ rơi 2 vật như nhau nhưng vẫn chênh 2 gang.
Chỉ mãi lâu sau nhà bác học Niutơn dùng ống thủy tinh cho 1 viên bi và 1 lông gà vào rồi rút hết không khí và hàn lại để kiểm tra. Lúc đó Galilê mới được công nhận là đúng vì không có sức cản không khí nên lông gà và viên bi rơi cùng tốc độ.