XÂY DỰNG TƯƠNG QUAN



Dù có tôn giáo hay không, thì con người đều có những tương quan phải duy trì và phát triển. Đó là tương quan với Thiên Chúa, tương quan với vũ trụ thiên nhiên và tương quan với tha nhân.



Tương quan với Thiên Chúa
Với người không Công giáo thì tin vào Thượng Đế, vào trời cao, vào Ông Trời. Nghĩa là tin vào một sức mạnh tốt hơn, lớn hơn và công minh hơn. Châm ngọn sống để phát triển tương quan này: là ăn ngay ở lành, vì trời cao có mắt.
Với Người đạo Phật thì tin vào Đức Phật, vào Niết bàn. Họ cũng tin vào sức mạnh tuyệt đối nơi Đức Phật. Và họ tìm cách tự giải thoát mình khỏi vòng luân hồi để đạt tới Niết bàn.
Với người Công giáo thì tin vào Thiên Chúa, vào thiên đàng, và vào Đấng duy nhất có thể cứu con người. Con người không phải tự mình giải thoát, nhưng hoàn toàn cậy dựa vào Đức Giêsu Kitô đã đã chiến thắng sự chết. Và ban lại sự sống cho những ai cùng chết với Người.
Giống như ta đang ở trong vũng bùn lầy nhơ bẩn, thì dù có vùng vẫy bao nhiêu, chỉ làm cho sự việc trở nên bi đát hơn mà thôi. Nhất thiết phải có một Đấng mạnh mẽ hơn mới lôi ta ra khỏi nơi ấy, và dùng nước tình yêu và tha thứ, mới có thể tẩy rửa sạch được. Đấng ấy là Chúa Giêsu Kitô.
Giống như ta sắp chết đuối giữa biển, thì ta không tự giải thoát mình được. Nhưng phải cần nhờ đến chiếc phao vững chắc, an toàn mới bảo vệ được mạng sống. Chiếc phao ấy chính là Chúa Giêsu Kitô.
Và đây cũng chính là sự khác biệt giữa Đạo Công Giáo và Phật Giáo: một bên là tự giải thoát mình để đạt tới Niết bàn, còn một bên phải nhờ vào sức mạnh của Thiên Chúa, Chỉ Ngài mới có thể giải thoát ta khỏi biển đời tục lụy này được.
Nếu con người xây dựng được tương quan này tốt, thì sẽ rất an toàn cho đời mình.
Tương quan với vũ trụ thiên nhiên
Con người khi sinh ra, được đặt vào một cộng đoàn cụ thể, một vũ trụ cụ thể, chứ không ở trong không khí. Vì thế, con người sẽ phải gắn bó với vũ trụ này. Đây là vết tích còn lại của công trình sáng tạo mà Thiên Chúa đã vì yêu thương dựng nên cho con người và vì con người. Công trình này sẽ làm tăng vẻ huy hoàng cho Thiên Chúa, làm đẹp cho con người và phục vụ cho cuộc sống nhân loại. Vì thế, con người có trách nhiệp phải bảo vệ, gìn giữ, xây dựng và phát triển công trình này cho thật xanh, thật sạch đẹp.
Nhờ chăm sóc kỹ lưỡng mà thiên địa nhân hòa. Con người được an toàn, trời đất giao hòa. Thánh vịnh 84 nói rất hay: “Tín nghĩa ân tình nay hội ngộ, hoà bình công lý đã giao duyên. Tín nghĩa mọc lên từ đất thấp, công lý nhìn xuống tự trời cao” (Tv 85,11-12).
Nhìn vào thực tế cho thấy, con người đã lạm dụng để phá hủy công trình này. Biết đào bới nhưng không san lấp, biết đốn chặt nhưng không vun trồng; biết hưởng thụ mà không chăm sóc, biết sử dụng mà không tái tạo, biết gặt hái nhưng không gieo trồng, biết tích trữ nhưng không đầu tư…
Vì thế, con người hôm nay đang phải đối mặt với sự xáo trộn trật tự của vũ trụ thiên niên, đang phải gánh chịu những hậu quả khủng khiếp từ một lối sống thiếu trách nhiệm. Đó là mưa bão, giông tố, lũ lụt, hạn hán, động đất, sóng thần, núi lửa.. Đâu đâu con người cũng phải sống trong lo sợ, hồi hộp. Sợ chết chóc, bệnh tật, sợ mất mùa đói kém, sợ loạn lạc, chết chóc…
Tương quan với con người
Sỏi đá cũng cần có nhau nói chi con người. Vì thế sinh ra là để sống trong, sống với và sống cùng thế gian. Nên con người có nhiều những liên hệ với nhau trong cuộc sống.
Và qua các biến cố vui buồn của cuộc sống nơi người khác, ta có thể biết được tương quan của họ rộng hay hẹp, tốt hay xấu. Nếu có dịp vui buồn mà chẳng mấy người có mặt, gặp buồn đau cũng không ai an ủi, thì tương quan này có vấn đề, không ra gì. Ngược lại, một gia đình mỗi khi có niềm vui hay sự cố, thì khắp nơi điện thoại hỏi thăm, gởi thư chúc mừng, nhanh chóng có đến giúp đỡ, khích lệ, giúp đỡ bảo vệ. Đây mới chính là một tương quan tốt đẹp.
Tương quan với con người lại chia thanh nhiều liên hệ khác nhau :
Với người xa lạ. Để mở rộng liên hệ, mở ra nhiều con đường mới cho cuộc sống, giúp phát triển tương lai.
Với với đồng nghiệp, bè bạn thân hữu. Tạo đoàn kết, gắn bó chặt chẽ, xây niềm tin, dựng kế hoạch và nhận nhiều cơ hội thành công, thành đạt.
Với lối xóm láng giềng. “Bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Thật an ủi khi không có anh em, hay họ ở xa, thì lại có lối xóm láng giềng, để tối lửa tắt đèn có nhau, vui buồn bên nhau.
Với người thân ruột thịt. Tục ngữ nói: “Giọt máu đào hơn ao nước lã”.
Đó là cha mẹ, ông bà. Vì ta đã mang trong tim dòng máu sự sống của các ngài. Công phúc của các ngài thật to lớn. Sông có thể cạn, nước mắt có thể khô, nhưng tình yêu của cha mẹ thì chảy mãi không dừng. “Ai tôn kính cha mẹ thì được xá lỗi lầm. Ai bỏ bê cha, khinh dể mẹ là chọc giận Thiên Chúa”.
Đó là đời sống vợ chồng. Tuy không cùng chung một dòng máu, họ là hai nhưng đã trở nên một. Một xương một thịt, một tình yêu và lý tưởng xây dựng hạnh phúc gia đình. Cả hai dám tự nguyện dâng hiến hồn xác cho nhau. Công phúc này thật đáng trân trọng và cảm phục.
Đó là cha mẹ với con cái. Hãy yêu thương và nhẫn nại đối với con cái. Bởi chúng là nguồn hạnh phúc Chúa ban cho ta, là tương lai của xã hội và Giáo hội. Vì thế, đừng tuyệt vọng, nhưng hãy cậy trông vào Chúa để người giúp ta hướng dẫn chúng nên thân nên người.
Đó là anh chị em với nhau. Anh em như thể tay chân. Thế mà không biết yêu thương che chở nhau thì hóa ra người dưng. Hãy biết chia sẻ trách nhiệm, cố gắng bảo vệ nhau, và hãy hết lòng yêu thương, an ủi, tha thứ cho nhau, chứ đừng ganh tị, so đo hơn thiệt. Vậy mới tránh được những tranh chấp, bớt đi ăn thua gây chia rẽ, nghi kỵ, đau buồn trong gia đình.
Tương quan với dòng họ xa gần. Cách giúp ta xây dựng tương quan này, là hãy nghĩ đến tương lai của mình.
Lúc này ta đang khỏe mạnh, hãy nghĩ đến lúc yếu đau, bệnh tật. Ai sẽ ở bên ta? Để đừng kiêu căng cậy dựa sức khỏe phì nhiêu của mình, nhưng ra sức phục vụ, nâng đỡ họ, rồi họ cũng sẽ an ủi ta khi nằm bệnh, yếu nhược.
Lúc này ta đang tài giỏi, hãy nghĩ đến lúc mình bất tài, vô dụng. Ai sẽ ở bên ta? Nguyễn Du nói rất hay: “Có tài mà cậy chi tài, chữ tài liền với chữ tai một vần”. Để biết hăng say xây dựng cuộc sống, hướng dẫn kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm, đào tạo chuyên môn, giúp đỡ nhiều người.
Lúc này ta đang thành công, hãy nghĩ đến lúc thất bại. Ai sẽ ở bên ta? Để đừng tự phụ và coi đó là nền tảng vững chắc. Bởi thành công có thể đến thì cũng có thể đi. Hãy giúp đỡ để dòng họ, mọi người, mọi nhà có cơ hội phát triển vươn lên, thành công nhiều hơn.
Lúc này ta đang hạnh phúc, hãy nghĩ đến lúc đau khổ. Ai sẽ ở bên ta? Hạnh phúc mong manh, luôn thay đổi và đổi mới, tái tạo và nâng cấp, vì thế đừng coi đó là tuyệt đối. Nhưng hãy nhạy bén xây dựng nhiều hơn, và dòng họ, là đối tượng để ta tạo dựng và đón nhận hạnh phúc.
Lúc này ta đang giàu có, hãy nghĩ đến lúc nghèo khó. Ai sẽ ở bên ta? Giàu có là chi nếu cuộc sống đơn côi hiu quạnh, không tình cũng chẳng nghĩa. Hãy dùng của cải chóng qua ở đời này để mua lấy lòng thương xót, để đổi lấy lòng yêu thương, ta sẽ thấy cuộc sống dễ thương, thanh thoát, nhẹ nhàng.
Lúc này ta đang an bình, hãy nghĩ đến lúc xao xuyến. Đừng tưởng an bình có nghĩa là an toàn. Xao xuyến có thể đến với ta bất cứ lúc nào. Đến do ma quỷ hay tội lỗi, thất bại hay nghèo đói, thất nghiệp hay bệnh tật, chết chóc hay chia ly… Con người thật mong manh trước vũ trụ vô cùng bao la này. Vì thế, hãy biết quan tâm, gắn bó, nâng đỡ, động viên, đoàn kết với nhau để tạo thành một sức mạnh tập thể mạnh mẽ, vững bền.
Lúc này ta đang vững tin, hãy nghĩ đến lúc sa sút. Ai sẽ ở bên ta? Cố gắng giúp người khác sống niềm tin tuyệt đối vào Thiên Chúa, để rồi ta cũng được củng cố nhờ họ. Ta rất khó sống và biểu lộ niềm tin trong một cộng đoàn nguội lạnh, khô khan, chán nản, thất vọng. Nhờ cộng đoàn đức tin mà ta được phát huy nhân đức, trưởng thành trong ơn gọi, sáng tỏ trong ơn Chúa. Hãy nhớ, Thiên Chúa ban cho ta đức tin trong và qua cộng đoàn dân thánh.
Xây dựng tương quan, điều kiện không thể thiếu cho sự phát triển bền vững và thăng tiến tròn đầy của con người.