Chữ Chay nguyên âm là Trai dịch từ Phạn âm Ô ba va sa tha (Upavasatha), có nghĩa là Thanh Tịnh và một nghĩa nữa là Thời thực. Thời thực là dùng bữa ăn trưa vào giờ Ngọ và Phi Thực là ăn trưa sau giờ Ngọ.

Theo quan niệm phổ thông của Phật tử Ðại thừa Việt Nam. Ăn chay là dùng những chất thanh đạm, không ăn cá thịt và các thứ hôi nồng thuộc về loại ngũ tân.

Thứ nhất việc dùng chay mang đến cho con người một sự thân tâm, thanh tịnh, tránh được nhiều bịnh tật trong cuộc sống hằng ngày .

Thứ hai Ăn chay tăng thêm phần Công Đức trên phương diện tiến tu qua lời dạy của Đức Phật : Vì lòng thương xót chúng sanh. Vì tránh ác báo của nghiệp sát. Vì muốn dứt tâm tham nhiễm nơi vị trần.

Phương cách ăn chay gồm có : Trường chay và Kỳ chay.

Trường chay hay Ăn chay trường, là hành giả tự nguyện suốt đời dùng chất thanh đạm, không thọ dụng đồ huyết nhục.

Kỳ chay hay Ăn chay kỳ là những kỳ hạn ấn định như sau : Nhị Trai, Tứ Trai, Lục Trai, Thập Trai, Nhứt Ngoạt Trai, Tam Ngoạt Trai.

Nhị Trai là ăn chay mỗi tháng 2 ngày : 1 và 15.

Tứ Trai là ăn chay mỗi tháng 4 ngày : 1, 8, 15, 23 hay 30, 1, 14, 15.

Lục Trai là ăn chay mỗi tháng 6 ngày : 8, 14, 15, 23, 29, 30 (tháng thiếu 28, 29) theo kinh Tứ Thiên Vương

Thập Trai là ăn chay mỗi tháng 10 ngày : 1, 8, 14, 15, 18, 23, 24, 28, 29, 30 (tháng thiếu 27, 28, 29) theo Kinh Ðịa Tạng

Nhứt Ngoạt Trai là ăn chay một tháng trong năm : tháng giêng hoặc tháng bảy, hay tháng mười.

Tam Ngoạt Trai là ăn chay 3 tháng trong năm : tháng giêng, tháng năm, tháng chín, theo các phạm điển như: kinh Phạm Võng, kinh Ðề Vị, bộ Hành Sự Sao Tư Trì Ký.

Thọ Trì Bát Quan Trai Giới là giữ Tám Giới: không sát sanh, không trộm cướp, không tà dâm, không vọng ngữ, không uống rượu, không trang điểm, không tự hành và cố ý xem nghe ca múa âm nhạc không ngồi hay nằm chỗ cao rộng sang đẹp, và Ăn Chay không ăn quá ngọ.

Mười ngày chay của muời vị Phật trong hằng tháng gọi là Thập Trai Nhựt Phật :

Ngày 01 : Vị Phật Định Quang.
Ngày 08 : Vị Phật Dược Sư.
Ngày 14 : Vị Bồ tát Phổ Hiền.
Ngày 15 : Vị Phật A Di Đà.
Ngày 18 : Vị Bồ Tát Quan Âm.
Ngày 23 : Vị Bồ Tát Thế Chí.
Ngày 24 : Vị Bồ Tát Địa Tạng.
Ngày 28 : Vị Phật Tỳ Lô Gía Na.
Ngày 29 : Vị Bồ Tát Dược Vương.
Ngày 30 : Phật Thích Ca.

Người Phật Tử ăn chay đều nên tùy hoàn cảnh, khả năng tập lần, để tiến bước.Việc chính yếu là khi ăn chay phải hiễu cơ bản thiết thật của nó, không nên vì mê tìn, phi lý, vì háo danh được tiếng khen mà ăn, không nên sanh lòng kiêu mạn, không nên ép xác cố ăn một cách quá kham khổ. Hãy chọn lựa thay đổi thường xuyên các món ăn thích hợp và vệ sinh. Mặt khác vui thích trong việc học đạo, làm phước và dẫn dắt mọi người, để có cùng chung một lý tưởng.