Từ phong tục có ý nghĩa biểu tượng, xông nhà đang thay đổi nhiều kiểu và dần trở thành hủ tục với đầy các câu chuyện bi, hài.

Công phu lựa chọn người

Lệ tục xông đất, hay còn gọi 'đạp đất' ở Việt Nam đã có từ lâu đời. Người đầu tiên đặt chân vào nhà tính từ khi giây phút đầu tiên bước sang năm mới trở đi được coi là người xông nhà.

Quan niệm người xông đất mang lại luồng sinh khí vào nhà ít nhiều ảnh hưởng tới gia vận của gia chủ trong năm đó, nên khoảng thời gian kết thúc năm dù cho bận rộn đến thế nào, chủ nhà cũng không quên chọn tuổi xông đất, xông nhà.

Gia đình thì tìm nhờ người thân, bạn bè. Còn doanh nghiệp, công ty thì chọn lựa nhân viên hợp tuổi, được tính xông mở đầu năm.

Ngoài yếu tố chọn tuổi tam hợp, kiêng tuổi xung khắc, chủ nhà còn chú ý đến nhân cách sống của người xông nhà. Hợp tuổi mà khó tính quá chủ nhà không ưng.

Giả sử như bạn sinh năm 1984, nếu coi tuổi xông nhà cho tuổi Giáp Tý, bạn có thể thấy những người sinh năm 1953. 1996. 1997, 1983, 2004 Sẽ là tuổi hợp xông nhà với nhà bạn. Do đó chọn ra người vừa hợp về tuổi, tính cách tốt để tới xông nhà.

Đặc biệt là những người có hạnh kiểm xấu, đang có người mất, có việc tố tụng hoặc đang không may mắn, thường bị kiêng, tránh.

Còn người vui tươi, nhanh nhẹn, có cuộc sống hạnh phúc được chọn lựa nhiều. Quan niệm đầu năm cần dương khí vào nhà do đó đàn ông thường đảm nhận trách nhiệm này.

Tùy ở đặc trưng công việc, vị thế ngoài xã hội, nhà chủ lựa chọn đối tượng xông nhà thích hợp. Đối với chủ nhà là dân lao động tay chân, người xông chỉ cần mạnh khỏe, tốt bụng, gia đình khá là được.

Còn với nhà kinh doanh, doanh nhân hay người có tri thức ưu tiên chọn lựa người có vị trí xã hội bằng tầm hoặc trên mình, ước mong công việc làm ăn phát triển, danh công lan tỏa.

Người xông nhà hay đến nhà gia chủ trong khoảng 5 - 10 phút, gửi lời chức tốt đẹp đầu xuân ý nghĩa, ngắn gọn.

Trước khi đến, người xông ăn vận phục trang gọn gàng, chọn tông sáng, tránh những màu trắng hoặc đen. Bên cạnh đó luôn nhớ ’thuộc’ câu chúc mừng đúng theo ước nguyện của chủ nhà. Doanh nhân mong muốn câu 'phát tài, phát lộc, ăn nên làm ra'.

Người làm quan thích câu chúc về 'thăng quan, tiến chức'. Người ngư dân ưng chúc 'mưa thuận, gió hòa', còn người nông dân thì lại thích 'lúa thóc đầy kho'…

Đáp lại, gia chủ cũng chúc Tết và lì xì cho người xông đất. Cả hai phía đều toại nguyện. Người đi xông nhà thì vui vì làm việc tốt lành còn nhà chủ thỏa nguyện khi mọi chuyện êm xuôi, tin tưởng rằng gia đạo mình sẽ có được may mắn suốt cả năm.

Dở khóc dở cười

Xông đất đơn giản là một mỹ tục chứa ý nghĩa đặc trưng tuy nhiên nhiều người 'quan trọng hóa' vấn đề, tạo nên các tình huống quái dị, dở khóc dở cười cho cả người xông lẫn chủ nhà.

Việt Hương (21 tuổi, thợ làm tóc ở Ea Súp, tỉnh Đăk Lăk) ngao ngán chia sẻ: 'Nhà chỉ có mỗi ông anh là con trai nên bố mẹ cứ chỉ định ổng đạp đất.

năm ổng nhớ thì không sao, mà không thì mệt. Đầu năm, ổng đi nhậu nhẹt quắc cần câu quên luôn nhiệm vụ. Mình làm khuya về muộn phải đứng đợi rất lâu ngoài cổng không được vô nhà. Đã đói, lại mệt đến phát cáu.

Cuối cùng mình đành đi kiếm dìu rước ổng về. Chân cao chân thấp ổng vào xông nhà, không biết nhà có phát gì không hay 'chúi lụi' như ổng thì chết dở!'.

Cũng vì truyền thống người mở cửa cơ quan đầu năm tác động nhiều tới hoạt động của công ty làm cho nhân viên nơm nớp lo lắng khi được sếp ưu ái chọn.

Chị Nguyễn Thu, nhân viên một công ty kinh doanh bất động sản ở Buôn Ma Thuột từng làm 'sứ giả' xông đất công ty Tết, kể:

'Giám đốc là người rất quan tâm chuyện tâm linh, do đó ai là người xông mở công ty phải do sếp chọn kỹ lưỡng.

Sếp sinh năm 1983, thế nên, cứ cứ vào dịp cuối năm, cán bộ chịu tránh nhiệm nhân sự lại xem Xông nhà tuổi Quý Hợi rồi lọc ra vài người để sếp duyệt. Người 'chuẩn' không chỉ hợp tuổi với sếp, còn phải thông minh, gia đình yên ổn.

Ai vinh dự được sếp chọn lựa đều lo lắng ngay ngáy cả năm. Vui là năm vừa qua công ty ăn nên làm ra, được sếp và đồng nghiệp khen, mình mới hú hồn mừng thoát nạn!'.