Từ mỹ tục có tính tượng trưng, xông đất đang biến tướng nhiều kiểu sau đó dần thành hủ tục với vô vàn những chuyện bi, hài.

Công phu chọn người

Tục xông đất, hay còn gọi 'đạp đất' ở Việt Nam đã xuất hiện từ lâu. Người đầu tiên vào nhà từ khi Giao thừa trở đi gọi là người xông nhà.

Quan niệm người ’đạp đất’ mang lại luồng sinh khí vào nhà có phần ảnh hưởng đến gia vận của gia chủ trong năm đó, vì vậy giai đoạn cuối năm dù cho bận đến thế nào, chủ nhà cũng ưu tiên chọn tuổi xông đất, xông nhà.

Gia đình thì tìm nhờ người thân, hàng xóm. Còn công ty, doanh nghiệp thì lựa nhân viên hợp tuổi, được tính xông mở đầu năm.

Bên cạnh yếu tố lấy tuổi tam hợp, kiêng tuổi xung khắc, gia chủ còn để ý đến nhân cách sống của người xông đất. Hợp tuổi mà khó tính quá nhà chủ không thuận.

Ví dụ như bạn sinh năm 1984, sau khi xem tuổi xông nhà cho tuổi Giáp Tý, bạn sẽ thấy những người sinh năm 1953. 1996. 1997, 1983, 2004 Sẽ hợp tuổi ’đạp đất’ với nhà bạn. Từ đó tìm ra người vừa hợp về tuổi, cách sống tốt để xông đất.

Nhất là những người có đạo đức xấu, gia đình có người qua đời, có chuyện quan tụng hoặc đang gặp phải điều không may, thường bị kiêng, tránh.

Còn người vui vẻ, hoạt bát, có đời sống hạnh phúc được chọn lựa nhiều. Quan niệm đầu năm cần dương khí vào nhà nên nam nhi thường đảm nhận nhiệm vụ này.

Tùy từng đặc điểm công việc, vị thế ngoài xã hội, gia chủ lựa đối tượng xông thích hợp. Đối với chủ nhà là người lao động tay chân, người xông nhà chỉ cần khỏe mạnh, tốt tính, tài chính gia đình khấm khá là ổn.

Còn với nhà buôn bán, doanh nhân hay người có tri thức ưu lựa chọn người có vị trí cùng tầm hoặc lớn hơn mình, mong muốn việc kinh doanh phát đạt, công danh tỏa sáng.

Người xông nhà thường đến nhà gia chủ vào khoảng 5 - 10 phút, trao gửi lời chức tốt đẹp đầu xuân ý nghĩa, ngắn gọn.

Trước đó, họ chuẩn bị quần áo gọn gàng, lựa chọn gam màu sáng, tránh màu trắng, đen. Đồng thời nhớ 'học thuộc' câu chúc đúng theo ước nguyện của gia chủ. Doanh nhân thích câu 'phát tài, phát lộc, ăn nên làm ra'.

Người làm quan thích chúc 'thăng quan, tiến chức'. Người ngư dân ưu chúc 'mưa thuận, gió hòa', còn người nông dân lại thích 'lúa thóc đầy kho'…

Đáp lại, nhà chủ cũng chúc Tết và lì xì cho người xông đất. Cả hai phía đều toại nguyện. Người đi xông thì vui vì làm việc ban phước còn gia chủ thỏa nguyện khi mọi chuyện suôn sẻ, tin tưởng rằng gia đạo mình sẽ có lộc may mắn suốt cả năm.

Dở khóc dở cười

Xông đất đơn giản là một phong tục đẹp có ý nghĩa đặc trưng tuy nhiên nhiều người quá coi trọng vấn đề, tạo ra những tình huống quái dị, dở khóc dở cười cho cả người xông lẫn chủ nhà.

Việt Hương (21 tuổi, thợ làm tóc ở Ea Súp, tỉnh Đăk Lăk) ngao ngán kể lại: 'Nhà chỉ có mỗi ông anh trai nên bố mẹ cứ chọn ổng đạp đất.

nào nào mà ổng nhớ thì không sao, còn quên thì mệt. Đầu năm, ổng đi nhậu nhẹt quắc cần câu quên luôn nhiệm vụ. Mình làm đêm về muộn phải đứng chờ rất lâu ngoài cửa không được cho vào nhà. Vừa mệt, vừa đói đến phát cáu.

Cuối cùng mình đành đi kiếm dìu rước ổng về. Chân thấp chân cao ổng vào xông đất, chả rõ nhà có phất gì không hay 'chúi lụi' như ổng thì mệt!'.

Cũng bởi quan điểm người mở cửa cơ quan đầu năm ảnh hưởng hoạt động của công ty khiến nhân viên nơm nớp lo khi được sếp ưu ái lựa chọn.

Chị Nguyễn Thu, nhân viên một công ty kinh doanh bất động sản ở Buôn Ma Thuột từng làm 'sứ giả' xông đất công ty Tết, kể:

'Giám đốc là người rất coi nặng chuyện tâm linh, do đó ai là người xông mở công ty phải được sếp phê duyệt kỹ.

Sếp sinh năm 1983, vậy nên, cứ cuối năm, cán bộ bên mảng nhân sự lại xem Xông nhà tuổi Quý Hợi rồi lọc ra một vài người trình sếp duyệt. Người 'chuẩn' không chỉ hợp tuổi với sếp, còn phải thông minh, gia đình yên ổn.

Ai vinh dự được sếp chọn lựa đều lo ngay ngáy xuốt cả năm. Tốt là năm vừa qua công ty làm ăn phát đạt, được sếp và bạn đồng nghiệp khen, mình mới hú hồn mừng thoát nạn!'.