ĐẠO VIỆT NAM

[changchancuu]

ĐẠO VIỆT NAM
QUỐC TỔ : LẠC LONG QUÂN
QUỐC MẪU : ÂU CƠ NƯƠNG NƯƠNG

[changchancuu]

1. Kinh Dương Vương (涇陽王): 2879 - 2794 TCN (số năm trị vì là ước đoán). Huý là Lộc Tục (祿續).
2. Hùng Hiền vương (雄賢王), còn được gọi là Lạc Long Quân (駱龍君 hoặc 雒龍君 hoặc 貉龍君): 2793 - 2525 TCN. Huý là Sùng Lãm (崇纜).
3. Hùng Lân vương (雄麟王): 2524 - 2253 TCN
4. Hùng Diệp vương (雄曄王): 2252 - 1913 TCN
5. Hùng Hi vương (雄犧王): 1912 - 1713 TCN (phần bên trái chữ "hi" 犧 là bộ "ngưu" 牛)
6. Hùng Huy vương (雄暉王): 1712 - 1632 TCN
7. Hùng Chiêu vương (雄昭王): 1631 - 1432 TCN
8. Hùng Vĩ vương (雄暐王): 1431 - 1332 TCN
9. Hùng Định vương (雄定王): 1331 - 1252 TCN
10. Hùng Hi vương (雄曦王): 1251 - 1162 TCN (phần bên trái chữ "hi" 犧 là bộ "nhật" 日)
11. Hùng Trinh vương (雄楨王): 1161 - 1055 TCN
12. Hùng Vũ vương (雄武王): 1054 - 969 TCN
13. Hùng Việt vương (雄越王): 968 - 854 TCN
14. Hùng Anh vương (雄英王): 853 - 755 TCN
15. Hùng Triêu vương (雄朝王): 754 - 661 TCN
16. Hùng Tạo vương (雄造王): 660 - 569 TCN
17. Hùng Nghị vương (雄毅王): 568 - 409 TCN
18. Hùng Duệ vương (雄睿王): 408 - 258 TCN

[changchancuu]

TẢN VIÊN SƠN THÁNH – TẢN VIÊN HỰU THÁNH KHUÔNG QUỐC HIỂN LINH ỨNG VƯƠNG
PHÙ ĐỔNG THIÊN VƯƠNG
CHỬ ĐỒNG TỬ ĐẠO TỔ
THIÊN TIÊN LIỄU HẠNH THÁNH MẪU

[changchancuu]

TRẦN TRIỀU HIỂN THÁNH : HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN

Đệ Tam Ông Cửa Suốt - Con trai thứ ba của Hưng Đạo Vương
Đệ Nhất Vuong Cô - Con gái thứ nhất của Hưng Đạo Vương
Đệ Nhị Vương Cô - Con gái thứ hai của Hưng Đạo Vương
Đức Thánh Phạm Danh hiệu: Phạm Ngũ Lão - Con rể của Hưng Đạo Vương
Cô Bé Cửa Suốt -cháu gái của Hưng Đạo Vương
Cậu Bé Cửa Đông-cháu trai của Hưng Đạo Vương

[changchancuu]

Bát Hải Long Vương (Thoải Phủ). Danh hiệu: Vua Cha

[changchancuu]

- TAM TÒA THÁNH MẪU
MẪU THƯỢNG THIÊN
MẪU THƯỢNG NGÀN
MẪU THOẢI PHỦ ( THỦY PHỦ)
MẪU ĐỊA PHỦ LÊ MẠI ĐẠI VƯƠNG
- NGŨ VỊ VƯƠNG QUAN
ĐỆ NHẤT VƯƠNG QUAN
ĐỆ NHỊ VƯƠNG QUAN
ĐỆ TAM VƯƠNG QUAN
ĐỆ TỨ VƯƠNG QUAN
ĐỆ NGŨ VƯƠNG QUAN
- TỨ PHỦ CHẦU BÀ ( TỨ VỊ THÁNH BÀ)
CHẦU ĐỆ NHẤT THƯỢNG THIÊN
CHẦU ĐỆ NHỊ THƯỢNG NGÀN
CHẦU ĐỆ TAM THOẢI PHỦ
CHẦU ĐỆ TỨ KHÂM SAI
CHẦU NĂM SUỐI LÂN
CHẦU SÁU LỤC CUNG
CHẦU BẢY TÂN LA
CHẦU TÁM BÁT NÀN
CHẦU CHÍN CỬU TỈNH
CHẦU MƯỜI ĐỒNG MỎ
CHẦU BÉ BẮC LỆ
- TỨ PHỦ QUAN HOÀNG
THÁNH ÔNG HOÀNG CẢ
THÀNH ÔNG HOÀNG ĐÔI
THÀNH ÔNG HOÀNG BƠ
THÁNH ÔNG HOÀNG TƯ
THÁNH ÔNG HOÀNG NĂM
THÁNH ÔNG HOÀNG SÁU
THÁNH ÔNG HOÀNG BẢY
THÁNH ÔNG HOÀNG TÁM
THÁNH ÔNG HOÀNG CHÍN
THÁNH ÔNG HOÀNG MƯỜI
- THẬP NHỊ THÁNH CÔ
CÔ ĐỆ NHẤT ( CÔ CẢ THƯỢNG THIÊN, CÔ CẢ VÂN ĐÌNH)
CÔ ĐÔI THƯỢNG NGÀN (SƠN TINH CÔNG CHÚA)
CÔ BƠ THOẢI PHỦ ( CÔ BƠ THÁC HÀN, CÔ BƠ BÔNG)
CÔ TƯ TÂY HỒ
CÔ NĂM ĐỒNG TIỀN (CÔ NĂM SƠN TRANG, CÔ NĂM SUỐI LÂN)
CÔ SÁU SƠN TRANG
CÔ BẢY TÂN LA ( CÔ BẢY MỎ BẠCH, CÔ BẢY KIM GIAO)
CÔ TÁM ĐỒI CHÈ
CÔ CHÍN CỬU TỈNH ( CÔ CHÍN SÒNG SƠN, CÔ CHÍN ÂM DƯƠNG, CÔ CHÍN THƯỢNG THIÊN, CÔ CHÍN THƯỢNG NGÀN, CÔ CHÍN GIẾNG)
CÔ MƯỜI MỎ BA
CÔ BÉ BẮC LỆ ( CÔ BÉ SUỐI NGANG, CÔ BÉ NA SẦM)
CÔ BÉ BẢN ĐỀN

- THẬP VỊ VƯƠNG CẬU
CẬU HOÀNG CẢ
CẬU HOÀNG ĐÔI
CẬU HOÀNG BA
CẬU HOÀNG TƯ
CẬU HOÀNG NĂM
CẬU HOÀNG SÁU
CẬU HOÀNG BẢY
CẬU HOÀNG TÁM
CẬU HOÀNG CHÍN
CẬU HOÀNG MƯỜI
- NGŨ HỔ
Đông Phương Giáp Ất Mộc Đức Thanh Hổ Thần Quan (東方甲乙木德青虎威靈)
Nam Phuong Bính Đinh Hoả Đức Xích Hổ Thần Quan (南方丙丁火德赤虎威靈)
Trung Ương Mậu Kỷ Thổ Đức Hoàng Hổ Thần Quan (中央戊已土德黃虎威靈)
Tay Phuong Canh Thân Kim Đức Bạch Hổ Thần Quan (西方庚辛金德白虎威靈)
Bắc Phuong Nhâm Quý Thuỷ Đức Hắc Hổ Thần Quan (北方壬癸水德黑虎威靈)
- ÔNG LỐT
Thanh Xà Đại Tướng Quân
Bạch Xà Đại Tướng Quân

Các Vị Chúa Mường: là các vị Chúa Bà chuyên về đáp giải bói bốc. Nếu chỉ tính ba vị Chúa Bói thì gọi là "Tam Toà Chúa Bói."
Chúa Đệ Nhất Tây Thiên(Thiên Phủ)&(Nhạc Phủ)
Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ(Nhạc Phủ)
Chúa Đệ Tam Lâm Thao (Thoải Phủ)&(Nhạc Phủ)
Chúa Cà Phê(Địa Phủ)&(Nhạc Phủ)
Chúa Ngũ Hành Ngũ Phương(Nhạc Phủ)
Chúa Long Giao(Nhạc Phủ)
Chúa Thác Bờ (Thoải Phủ)&(Nhạc Phủ)
Chúa Mọi(Nhạc Phủ)

[changchancuu]

TRẤN ĐÔNG – ĐỀN BẠCH MÃ – QUẢNG LỢI THÁNH HỰU UY TẾ PHỤ ỨNG ĐẠI VƯƠNG - LONG ĐỖ THẦN QUÂN
TRẤN TÂY – ĐỀN VOI PHỤC – LINH LANG ĐẠI VƯƠNG
TRẤN NAM – ĐỀN KIM LIÊN – CAO SƠN ĐẠI VƯƠNG
TRẤN BẮC – ĐỀN QUÁN THÁNH – HUYỀN THIÊN TRẤN VŨ

[changchancuu]

- ỨNG THIÊN HÓA DỤC NGUYÊN TRUNG HẬU THỔ ĐỊA KỲ NGUYÊN QUÂN ( HẬU THỔ PHU NHÂN)
- MINH CHỦ LINH ỨNG CHIÊU CẢM BẢO HỰU ĐẠI VƯƠNG ( THẦN ĐỒNG CỔ)
- KHAI NGUYÊN UY HIỂN LONG TRỨ TRUNG VŨ ĐẠI VƯƠNG ( THẦN KHAI NGUYÊN)
- XUNG THIÊN DŨNG LIỆT CHIÊU ỨNG UY TÍN ĐẠI VƯƠNG ( THẦN PHÙ ĐỔNG)
- KHAI THIÊN TRẤN QUỐC TRUNG PHỤ TÁ DỰC ĐẠI VƯƠNG ( THẦN ĐẰNG CHÂU)
- TRUNG DỤC VŨ PHỤ UY LINH VƯƠNG (THÂN BẠCH HẠC )
- THIỆN HỘ LINH ỨNG CHƯƠNG VŨ QUỐC CÔNG (THẦN THANH HẢI)
- LỢI TẾ LINH THÔNG HUỆ TÍN VƯƠNG ( NAM HẢI LONG VƯƠNG QUÂN )
- SÓC THIÊN VƯƠNG ( TỲ SA MÔN ĐẠI VƯƠNG )
- THANH SƠN ĐẠI VƯƠNG
- BÀ ĐEN – LINH SƠN THÁNH MẪU (TÂY NINH)
- BÀ CHÚA XỨ NÚI SAM (AN GIANG)
- BÀ CHÚA NGỌC
- BÀ CHÚA TIÊN
- NỮ THẦN THIÊN Y A NA
- LÝ ĐÔ ÚY - HỒI THIÊN TRUNG LIỆT UY VŨ TRỢ THUẬN VƯƠNG

[changchancuu]

HAI BÀ TRƯNG : TRƯNG TRẮC – TRƯNG NHỊ
LÝ NAM ĐẾ
PHÙNG HƯNG – BỐ CÁI ĐẠI VƯƠNG
TRIỆU THỊ TRINH
NGÔ VƯƠNG QUYỀN
ĐINH TIÊN HOÀNG
LÊ ĐẠI HÀNH
LÝ THÁI TỔ
PHẬT HOÀNG TRẦN NHÂN TÔNG
LÝ THÁI TỔ
LÊ THÁNH TÔNG

[changchancuu]

MAI AN TIÊM
CAO LỖ - QUẢ NGHỊ CƯƠNG CHÍNH UY HUỆ VƯƠNG
SĨ NHIẾP - GIA ỨNG THIỆN CẢM LINH VŨ ĐẠI VƯƠNG
THÁNH CHÈM LÝ ÔNG TRỌNG - HIỆU ÚY UY MÃNH ANH LIỆT PHỤ TÍN ĐẠI VƯƠNG
TRƯƠNG HỐNG, TRƯƠNG HÁT - KHƯỚC ĐỊCH THIỆN HỰU TRỢ THUẬN ĐẠI VƯƠNG UY ĐỊCH DŨNG CẢM HIỀN THẮNG ĐẠI VƯƠNG
LÝ PHỤC MAN - CHỨNG AN MINH ỨNG HỰU QUỐC CÔNG

[changchancuu]

Tên Tư liệu lịch sử Quê quán Tóm tắt sự nghiệp Dẫn chứng
Bùi Quang Dũng
Từ đường Vũ Thư - Thái Bình Phú Thọ Ông là người có tài, nhiều sứ quân chiêu dụ nhưng không theo mà Phò tá nhà Đinh, thống nhất đất nước, có nhiều công lao tổ chức khai phá, mở mang kinh tế vùng Bố Hải Khẩu (Thái Bình ngày nay), được, vua phong cho ông chức Trấn đông Tiết độ sứ. [3]
Bạch Tượng, Bạch Địa
Đình Động Phí Ứng Hòa - Hà Nội Nghệ An Bạch Tượng cùng Bạch Địa là con trai gia đình tộc trưởng Bạch Lân ở Hoan Châu. Khi đất nước lâm vào cảnh 12 sứ quân cát cứ. Hai anh em Bạch Tượng và con bà dì là Đô Đài bèn đến phủ Ứng Thiên tụ tập dân chúng lập nên trang Nguyễn Xá sau ông theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp sứ quân ở Sơn Tây và được ban thực ấp ở Động Phí ngày nay. [2]
Cao Các
Đền Xuân Hòa Hưng Nguyên - Nghệ An Thanh Hóa Cao Các được Đinh Bộ Lĩnh phong cho làm Giám Nghị đại phu, giao cho 5 vạn binh lính phò giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn. Sau được ban thực ấp ở huyện An Ninh (Nghệ An). Sau ông còn giúp Vua Đinh đánh dẹp Chiêm Thành. Ở thôn Tân, Yên Khánh, Ninh Bình cũng có đình thờ anh em Cao Sơn và Cao Các. [4]
Cao Hiền,Lã Thị Ả
Đình So Quốc Oai - Hà Nội Hà Nội Cao Hiền cùng vợ Lã Thị Ả sống bằng nghề chài lưới trên sông, chuyên làm việc thiện. Họ có ba người con trai tinh thông văn võ. Khi có loạn 12 sứ quân, ba anh em giúp Đinh Bộ Lĩnh, một người làm Chỉ huy sứ, một làm Đô úy, và một làm Hiệu úy, tất cả đều làm tướng cầm quân đi đánh dẹp sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, chém được chánh tướng Đỗ Thanh Long, giải thoát cho Đinh Bộ Lĩnh. [6]
Cao Lịch,Cao Khiển
Đình Yên Khoái Ninh Phúc - Ninh Bình Ninh Bình Theo thần tích thôn Yên Khoái, xã Ninh Phúc, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình thì cha con Đinh Bộ Lĩnh suýt nữa thất trận khi trong một trận đánh lớn, bị quân của Đỗ Cảnh Thạc bao vây, ngoài công chúa Liên Hoa, góp sức giải vây cho Đinh Bộ Lĩnh còn có cánh quân của hai tướng Cao Lịch, Cao Khiển ở Hoa Lư. [7]
Cao Minh Đình Bằng Bộ
Xã Cao Thắng
Thanh Miện - Hải Dương Hải Dương Cao Minh, hiệu là Viên Thông chiêu cảm, người có công giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân và thống nhất đất nước Đại Cồ Việt. Ông được người dân quê hương thờ tại đình Bằng Bộ. Lễ hội đình Bằng Bộ diễn ra trong 3 ngày (từ 10 đến 12 tháng 2 âm lịch) kỷ niệm ngày sinh của thành hoàng làng Cao Minh. [8]
Cao Mộc, Phùng Gia
Đình Bườn - Miếu Trúc xã Mỹ Thắng
Mỹ Lộc - Nam Định Hưng Yên,
Nam Định Ngọc phả đình Bườn cho biết: Đàm hoàng thái hậu, thân mẫu của Đinh Bộ Lĩnh, thường cùng ông đi đánh dẹp các sứ quân. Khi Đinh Bộ Lĩnh cùng Phùng Gia và các tướng tiến quân đến địa đầu huyện Mỹ Lộc, thì bị lực lượng của sứ quân Lã Đường chặn đánh. Ông lập đồn luỹ ở làng Bườn vừa chống cự và phát triển thêm lực lượng. Nhiều nhân sĩ, trong đó có Cao Mộc là tướng của Lã Đường, đã được thu phục về. Sau đó, ông để mẹ lại căn cứ, còn mình cùng với các tướng lĩnh đi đánh dẹp ở các nơi khác. Khi ông cho người trở về An Biện đón thì mẹ ông đã qua đời. Đinh Bộ Lĩnh phái hai tướng là Phùng Gia và Cao Mộc về An Biện trông coi lăng mộ Đào Nương. Rồi Cao Mộc cũng mất tại đây. Hiện nay tại thôn Bườn còn bốn di tích liên quan đến sự kiện này là Lăng Bà, Lăng mộ của Cao Mộc, Miếu Trúc thờ Phùng Gia và Đình Bườn là nơi thờ chung mẹ vua Đinh cùng Cao Mộc và Phùng Gia. [9]
Cao Quang Vương Đền Không Thần
Ứng Hòa - Hà Nội Hà Nội Cao Quang Vương sinh ngày sinh 10 tháng 3 âm lịch, mất ngày 10 tháng 1 âm lịch, tên huý là Cao Quang Vương. Ông là một tướng giỏi Đinh Bộ Lĩnh, có công dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước hồi thế kỷ X. [10]
Cao Điền Công,Cao Đỗ Công Đình Kim Sơn
Gia Lâm - Hà Nội Thanh Hóa Cao Điền Công và em trai Cao Đỗ Công là những nhân vật lịch sử dưới thời Đinh. Điền Công được phong Mưu nghĩa đại phu, Đỗ Công được phong là Thị hộ đốc lĩnh. Sau khi dẹp 12 sứ quân, Đỗ Công và Điền Công đã lập doanh cư thực ấp tại Kim Sơn, Gia Lâm, Hà Nội ngày nay. Khi quân Chiêm Thành xâm phạm bờ cõi Đại Cồ Việt, Vua Đinh Tiên Hoàng bèn triệu Lưỡng công vào triều trao cho 5 vạn quân đi đánh dẹp. Lưỡng công lĩnh mệnh chia quân làm hai đường thủy, bộ đánh tan quân xâm lược Chiêm Thành, giữ yên bờ cõi. [5]
Chu Công Mẫn Đình Thắm
Văn Giang - Hưng Yên Hưng Yên Chu Công Mẫn danh hiệu Thiên Đống Đại Vương cùng với phu nhân là người có công khai mở làng Đan Nhiễm. Sau ông trở thành vị tướng có công giúp vua Đinh dẹp loạn 12 sứ quân, đặc biệt ông là người địa phương, thông thạo giao thông và là người đã xông vào doanh trại để chém đầu sứ quân Lã Đường [11]
Hoàng Thông Đình Cự Đà
Thanh Oai - Hà Nội Hà Nội Hoàng Thông là tướng thời Vua Đinh Tiên Hoàng được dân làng Cự Đà thờ làm Thành hoàng. Hàng năm vào ngày 14 tháng giêng âm lịch, người dân làng Cự Đà lại nô nức tổ chức lễ hội Đại kỳ phúc tiến hành lễ rước thánh Hoàng Thông Phả Độ Đại Vương. [28]
Hoàng Thị Đậu,Hoàng Sơn Khung Phủ Bà
Vụ Bản - Nam Định Nam Định Thân sinh bà là Sơn Trà làm phó chỉ huy sứ. Năm Đinh Mão bà cùng anh là Hoàng Sơn Khung theo vua Đinh đánh Phạm Phòng Át. Dưới triều Đinh bà giữ chức giám sát ngự sử. Thánh Đậu đại vương được thờ ở Phủ Bà (Đắc Lực, Liên Bảo, Vụ Bản) gắn với sự tích nàng Đậu bán nước ở đầu thôn ủng hộ lương thực cho Đinh Bộ Lĩnh. [27]
Hoàng Trung Công,Hoàng Chí Công,Hoàng Uy Công Đình Phương La
Thanh Hà - Hải Dương Hải Dương Hoàng Trung Công, Hoàng Chí Công và Hoàng Uy Công là ba anh em ruột có công giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân. Họ được thờ làm thành hoàng làng thôn Phương La và thôn Kỳ Tây xã Cẩm Chế. [29]
Hà Khôi Đình Mai
Thanh Oai - Hà Nội Hà Nội Hà Khôi đại vương là người có công giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp sứ quân Đỗ Cảnh Thạc cát cứ vùng Thanh Oai. Ông được thờ ở đình Mai, xã Thanh Mai, huyện Thanh Oai, Hà Nội. [26]
Hồ Thông Đình Yên Nhân
Chương Mỹ - Hà Nội Hà Nội Hồ Thông là con trai Hồ Minh, mẹ là Nguyễn Thị Thái quê quán ở xã Đồng Lạc huyện Chương Mỹ. Sinh thời ông là người văn võ toàn tài, thông minh, trí tuệ được phong làm chỉ huy phó sứ thời vua Đinh Tiên Hoàng. Ông có công lao rất lớn trong việc đánh dẹp loạn 12 sứ quân. Khi mất được tặng phong là: “Quảng Hóa hà hải linh thông thiện thánh đại vương” và được thờ cùng các vị thánh khác tại đình Yên Nhân. [30]
Linh Thông Đình Đông Cốc
Thuận Thành - Bắc Ninh Bắc Ninh Linh Thông Đại vương là người bản xứ, có công theo giúp Vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân. Đình Đông Cốc thờ ông đã được bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử - văn hóa. [37]
Lã Lang Đường, Lã Lang Đế Đình Cầu Bây,
Đình Thống Nhất
Thạch Bàn, Cự Khối
Long Biên - Hà Nội Hưng Yên Theo truyền thuyết dân gian, vị thần hoàng ở đình làng Cầu Bây, phường Thạch Bàn và đình Thống Nhất, phường Cự Khối là vị võ tướng tên gọi Lã Lang Đường phù tá cho Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân. Người em trai là Lã Lang Đế. Hai ông vốn xuất thân từ vùng đất Tế Giang, Hưng Yên và là anh em họ với sứ quân Lã Đường. [31]
Lãng Công Đình Quảng Thượng
Ý Yên - Nam Định Nam Định Ông là vị thần được thờ ở đình Quảng Thượng (Yên Lương, Ý Yên) do có công nuôi vua Đinh. [32]
Lê Chương, Lê Du Đền Làng Kho
Nho Quan - Ninh Bình Ninh Bình Khi có loạn 12 sứ quân, Lê Chương và em trai Lê Du cùng tập hợp 2000 quân sĩ chia quân đóng 2 đồn. Đồn Thượng phía Đông do Lê Du chỉ huy, tự xưng là Thanh Y đại tướng quân. Đồn Hạ phía Tây do Lê Chương chỉ huy, tự xưng là Hiển Quang đại tướng quân. Sau 2 ông theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp các sứ quân và được giao cai quản vị trí cũ. [22]
Lê Hoàn Chính sử Hà Nam Là tướng của Đinh Bộ Lĩnh tham gia dẹp loạn 12 sứ quân, được phong Thập đạo tướng quân. Sau khi Vua Đinh mất, ông đánh thắng giặc Tống được nhường ngôi vua, lập ra nhà Tiền Lê.
Lê Lương Chính sử Thanh Hóa Là một hào trưởng Ái Châu. Sau Đinh Tiên Hoàng lên ngôi phong hào trưởng Lê Lương, cai quản cả một vùng đất nằm trong phạm vi "đông đến Phân Dịch, nam đến Vũ Long, tây đến đỉnh núi MaLa, bắc đến lèn Kim Cốc" (gồm ba huyện Đông Sơn, Thiệu Hóa, Quảng Xương - Thanh Hóa ngày nay) và cho con cháu Lê Lương đời đời được làm quan coi đất ấy. [33]
Lê Viết Hưng,Lê Viết Quang Đình Ngọc Uyên
Thành phố Hải Dương Nam Định Lê Viết Hưng cùng em trai Lê Viết Quang tình nguyện theo Đinh Bộ Lĩnh, hưng binh trấn giữ vùng châu thổ, đánh thắng nhiều trận ở vùng Chí Linh, Thanh Lâm. Do có công với nước, hai ông được Vua Đinh phong tước, nhân dân lập đền thờ tôn làm Thành hoàng làng Ngọc Uyên, Hải Dương. Đức Thánh Cả Lê Viết Hưng được phong là Đương cảnh thành hoàng quan hà Đại vương "Trưởng tả đạo binh nhung kiêm tham tán mưu sự". Đức Thánh Hai Lê Viết Quang được phong là Dương cảnh thành hoàng Đinh triều phong tước "Thiếu tử Thái Bảo tiền quân". [34]
Lê Xuân Vinh, Lê Luận Lương Đình Mai Phúc
Gia Lâm - Hà Nội Hà Nội Hai anh em Xuân Vinh và Luận Nương đã tập hợp trai tráng trong làng thành đội dân binh. Họ đã từng đánh bại quân của Nguyễn Khoan và một vị sứ quân cát cứ vùng Tế Giang. Sau đó, anh em Xuân Vinh đem quân về Hoa Lư và được Đinh Bộ Lĩnh giao nhiệm vụ đánh dẹp sứ quân Kiều Công Hãn. [35]
Lý Phả,Lý Hoằng,Lý Quảng Đình Trại Kênh
Thủy Nguyên - Hải Phòng Ninh Bình Ba anh em Lý Phả, Lý Hoằng, Lý Quảng con ông Lý Lã và bà Đặng Thị Quỳnh, người Hoa Lư, Ninh Bình, cả ba đều có công tham gia dẹp loạn 12 sứ quân và làm quan dưới triều Đinh Tiên Hoàng. Cuối đời Đinh, nội bộ triều đình mâu thuẫn, ba anh em về ẩn cư ở trang Sài Kênh, huyện Thuỷ Đường. Khi Lê Hoàn muốn giành ngôi vua. Nguyễn Bặc vời ba anh em về Hoa Lư giúp chống Lê Hoàn và đều bị tử trận cùng Nguyễn Bặc. Dân Sài Kênh ngưỡng mộ lòng trung nghĩa của ba vị nên thờ làm thành hoàng. [43]
Lý Trí Thắng Đình Đỗ Lâm Đình Đỗ Hạ Thái Bình Nguyễn Bặc là Đại tướng quân của Đinh Bộ Lĩnh, trong lúc tiến quân đến phủ Hạ Hồng thì gặp Lý Trí Thắng và Trí Thắng sớm được tin dùng, cùng Nguyễn Bặc kéo quân về Hoa Lư ra mắt chủ soái. Đinh Tiên Hoàng ban chức Tả đạo binh nhung kiêm Tham tán mưu sự, giao nhậm chức ở Hoan Châu, 3 năm sau được vời về triều phong chức Chưởng ấn nội các.
Lưu Cơ Chính sử Ninh Bình Là tướng của Đinh Bộ Lĩnh tham gia dẹp loạn 12 sứ quân, trực tiếp đánh dẹp sứ quân Lý Khuê và làm quan nhà Đinh. Ông cùng với Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Trịnh Tú được coi là Tứ trụ triều đình của nhà Đinh.
Lưu Lang Đình Đồng Hạ
Kim Động - Hưng Yên Ninh Bình Lưu Lang là người cùng quê với Lưu Cơ, Nguyễn Bặc, Đinh Điền và Đinh Bộ Lĩnh. Thân phụ của ông là tù trưởng Đại Hoàng, tuổi ngoài 50 mới sinh Lưu Lang.[39] Năm 13 tuổi cha mẹ đều mất, Lưu Lang theo anh họ là Lưu Cơ, cùng Nguyễn Bặc, Đinh Điền tham gia tập trận cờ lau cùng bọn trẻ chăn trâu. Sau đó, họ cùng Lưu Lang tiến đến Phù Liệt, Tế Giang, Đằng Châu, Bố Hải dẹp các sứ quân và tôn Đinh Bộ Lĩnh lên làm vua, lấy quốc hiệu là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư. Vua Đinh phong Lưu Cơ là Đô hộ phủ sĩ sư, Lưu Lang là Phó sĩ sư và được ban thực ấp ở Đồng Hạ, Hưng Yên. Khi Lê Hoàn đoạt ngôi nhà Đinh, ông cùng Đinh Điền đem quân về chống đối và cùng hy sinh, các ông được hậu thế suy tôn là trung thần nhà Đinh [40]
Lưu Ngữ Đền Lưu Xá
Hưng Hà - Thái Bình Thanh Hóa Đầu thế kỷ thứ X, họ Lưu là dòng cự tộc thuộc huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa. Lưu Ngữ, giỏi văn võ, theo Lê Hoàn đến với Đinh Bộ Lĩnh từ những ngày đầu dẹp loạn. [41]
Lưu Quyền Đình Nhật Tân
Kim Bảng - Hà Nam Hà Nam Thời vua Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, ở xã Lưu Xá, huyện Kim Bảng, phủ Lý Nhân, đạo Sơn Nam có một người tên là Lưu Quyền theo vua đi đánh sứ quân Đỗ Cảnh Thạc ở Đỗ Động. Dẹp xong loạn 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, luận công phong thưởng. Lưu Quyền công lao to lớn được vua phong chức là Thuỷ tào phán sự. Ban phong mỹ tự Trung thành phổ tế đại vương “Đại linh cảm chiếu ứng”. Sắc chỉ cho phép 72 nơi phụng thờ. Thuỷ tào phán sự Lưu Quyền biểu tấu xin vua cấp thêm một đạo sắc nữa về xã Lưu Xá cùng nhân dân xây đền thờ trên khu đất hình chim phượng. [42]
Lương Văn Hoằng Thần phả Nhuệ Khê
Nam Định Nam Định Tham gia đội quân của Đinh Bộ Lĩnh dẹp 12 sứ quân [38]
Lịch Lộ Đền Phúc Hạ
Thành phố Ninh Bình Ninh Bình Lịch Lộ Đại Vương là một vị tướng của Đinh Bộ Lĩnh. Do có nhiều chiến công dẹp loạn, ông được rất nhiều nơi lập đền thờ phụng. [36]
Nguyễn Bặc Chính sử Ninh Bình Là bạn Vua Đinh từ thưở nhỏ, tham gia dẹp loạn 12 sứ quân và làm quan nhà Đinh, chức Định quốc công, tương đương Tể tướng. Khi Vua Đinh mất, ông cùng các quan đại thần nổi dậy chống Lê Hoàn và bị giết.
Nguyễn Bồ,Nguyễn Phục Đình Ba Dân
Thanh Trì - Hà Nội Ninh Bình Là anh của Nguyễn Bặc và Nguyễn Phục. Cả ba anh em ông đều là tướng nhà Đinh, có công giúp Đinh Tiên Hoàng trong công cuộc đánh dẹp loạn 12 sứ quân. Vợ ông là công chúa Quế Hương, chị gái Đinh Tiên Hoàng. Năm Đinh mão 967, Đinh Bộ Lĩnh giao Nguyễn Bồ làm chỉ huy tiến quân đánh sứ quân Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt, là sứ quân mạnh nhất lúc bấy giờ; không may trong trận này Nguyễn Bồ cùng ba tướng Nguyễn Phục, Đinh Thiết, Cao Sơn và rất nhiều binh lính tử trận. [44]
Nguyễn Cả Đình Bá Dương
Đan Phượng - Hà Nội Hà Nội Tham gia dẹp 12 sứ quân, sau từ quan về làng dạy dân trồng trọt, mở mang cơ nghiệp, ông bày ra những trò vui thanh cao, trong đó có chơi diều cùng đám trẻ mục đồng. [45]
Nguyễn Minh, Nhữ Hoàng Đê Đền Lăng
Thanh Liêm - Hà Nam Bắc Ninh
Hà Nam Ngọc phả Nguyễn Minh và nàng Nhữ Hoàng Đê cho biết bố mẹ Nguyễn Minh là Nguyễn Hạnh và Trần Thị Mỹ, người vùng Phật Tích - Bắc Ninh. ông Nguyễn Hạnh và bà Trần Thị Mỹ đi đến Bảo Thái, Hà Nam sinh sống, hai người xin với dân sở tại cho ở chùa Dương Quang (còn gọi là chùa Vực). Chùa Dương Quang là nơi ông ra đời, và hiện nay đó cũng là nơi thờ ông. Lớn lên, Nguyễn Minh theo thầy văn ôn võ luyện. Đến năm 20 tuổi, Nguyễn Minh chiêu mộ quân lính, chuẩn bị lương thảo, bảo vệ nhân dân và xóm làng, ngầm nuôi chí lớn. Sự gặp gỡ giữa Lê Hoàn và Nguyễn Minh là sự gặp gỡ giữa những thanh niên cùng chí hướng trong buổi loạn lạc. Kể từ đó, Lê Hoàn và Nguyễn Minh cùng nhau tập hợp trai tráng, tập luyện võ nghệ bảo vệ làng xóm, chờ thời cơ nổi dậy, họ lựa chọn trại Nhuế làm nơi đóng quân. Khi Đinh công khởi binh ở Hoa Lư, Lê Hoàn và Nguyễn Minh cũng đem quân bản bộ theo về. Khởi nghĩa thành công, Lê Hoàn được phong Thập đạo tướng quân, Nguyễn Minh là Thập đạo phó tướng quân, cùng với Lê Hoàn chăm lo về binh lực, quân sự [47]
Nguyễn Phúc Đình Khả
Hưng Hà - Thái Bình Thanh Hóa Gặp thời 12 sứ quân, Nguyễn Phúc đã chiêu binh, xây dựng lực lượng, sắm sửa vũ khí thành lập một căn cứ riêng ở Khả Khu, xung quanh làng đào hào đắp luỹ, lập lên bốn điếm canh giữ bốn góc làng. Từ đó Nguyễn Phúc có đủ điều kiện, uy quyền để cát cứ một vùng riêng, một giang san riêng giữa vùng đất Đằng Châu (tỉnh Thái Bình). Sau ông hàng phục Đinh Bộ Lĩnh, được phong làm quan. [48]
Nguyễn Quảng Lại Miếu Ba Thôn
Thái Thụy - Thái Bình Hà Nội Nguyễn Quảng Lại là người trang Thịnh Liệt, huyện Tiên Phong, tỉnh Sơn Tây. Ông đã cùng các tướng tài giỏi khác phò Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn mười hai sứ quân thống nhất Tĩnh hải quân và được phong giữ chức Thuỷ đạo đại tướng quân. Trong một lần cùng Đinh Tiên Hoàng truy đuổi tàn quân của Kiều Công Hãn ở Phong Châu (Bạch Hạc - Phú Thọ), khi tới sông Việt Trì, để giữ bí mật của trận đánh, Ông đã cho quân chặt cây, hạ thuỷ để vượt sông. Khi ra tới giữa dòng, trời nổi cơn dông lớn, ông đã mất tích, xác trôi về cửa Bố Hải Khẩu rồi được người dân làng chài trang Quang Lang chôn cất và thờ cúng. [49][50]
Nguyễn Tấn Đền An Lá
Nam Trực - Nam Định Ninh Bình An Lá xưa vốn là vùng đất hoang hóa, người dân ở trại Âu Hóa (nay là vùng Xích Thổ, Ninh Bình) theo Nguyễn Tấn về đây lập ấp nên cũng đặt tên là trại Âu Hóa. Năm 966, đất nước xảy ra loạn 12 sứ quân, Nguyễn Tấn đứng ra chiêu dân, luyện tập võ nghệ. Năm 967, sứ quân Kiều Công Hãn bại trận từ Phong Châu chạy qua vùng Âu Hóa thì bị Nguyễn Tấn đem quân ra đánh, chém vào cổ, bỏ chạy đến làng Din thì chết. Từ đây, Nguyễn Tấn hết lòng giúp sức cho Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước. [51]
Nguyễn Đoàn Đình Đông Phù
Thanh Trì - Hà Nội Hà Nội Trong trận đánh Nguyễn Siêu, Nguyễn Đoàn đã đem hơn 10 người, ban đêm ngầm lén vào trong doanh, thừa gió phóng hoả, ngọn lửa rừng rực, khói đen ngút trời. Nhờ đó quân Hoa Lư đánh thắng Tây Phù Liệt.
Nguyễn Đức Long, Nguyễn Đức Học Thần phả Nhuệ Khê
Nam Định Nam Định Anh em Đức Long, Đức Học cùng 30 người thuộc 5 họ: Nguyễn, Trần, Hoàng, Bùi, Mai lúc đầu theo về với Trần Lãm sau theo Đinh Bộ Lĩnh. Họ có công thu phục được sứ quân Phạm Bạch Hổ và đánh dẹp sứ quân Đỗ Cảnh Thạc nên Đức Long được phong làm Hùng trấn tam kỳ giang châu tướng quân, Đức Học được phong là Nhuệ Khê mạc trung duệ tiết tướng quân.... Dân làng Nhuệ Khê đã dựng sinh từ thờ Trần Lãm và hai ông Đức Long, Đức Học. [46]
Ngô Tất An Thần phả Nhuệ Khê
Nam Định Nam Định Tham gia đội quân của Đinh Bộ Lĩnh dẹp 12 sứ quân [38]
Ninh Hữu Hưng Đình La Xuyên
Ý Yên - Nam Định Ninh Bình Là tướng theo Vua Đinh dẹp loạn 12 sứ quân và tham gia xây dựng kinh đô Hoa Lư, ông mở mang vùng đất Nam Định và được tôn vinh là ông tổ nghề xây dựng ở Việt Nam
Phan Thị Môi Nương Đền Kim Đằng
Thành phố Hưng Yên Hưng Yên Là phu nhân của tướng Đinh Điền. Bà từng cải trang trà trộn vào doanh trại địch hậu thuẫn, mở cổng thành cho Tướng quân Đinh Điền chỉ huy tiến vào phá thành. Sau Bà tuẫn tiết theo Đinh Điền. [57]
Phạm Bạch Hổ Chính sử Hưng Yên Phạm Bạch Hổ (910 - 972) vốn là tướng nhà Ngô, trấn giữ Hải Đông (vùng Quảng Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên ngày nay). Khi nhà Ngô mất, Ông trở thành một sứ quân mạnh, được tôn xưng là Vua Mây. Sau một số lần giao tranh, ông hàng phục nhà Đinh. Hiện được nhiều nơi ở vùng châu thổ sông Hồng lập đền thờ.
Phạm Công Đinh,Phạm Công Hoài,Phạm Công Thành Làng Ngâu Khê
Quỳnh Phụ - Thái Bình Thái Bình Nhờ sự giúp sức của ba anh em và các nho sinh do ba anh em cầm đầu, Đinh Bộ Lĩnh đánh bại quân lính của sứ quân Phòng Át. Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi phong Phạm Công Thanh là Thanh Lãng Đại Vương chức Pháp sư; phong Phạm Công Hoài là Hoài Nhân Đại Vương chức Võ quan Đại Vương, phong Phạm Công Đinh là Thượng Thiên Đại Vương chức Viên quan thị bộ Thái y viện, ban cho cha là Phạm Công Hoàng là Thân vương. cũng ban cho cha là Phạm Công Hoàng là Thân vương. [52]
Phạm Cả Thần phả Nhuệ Khê
Nam Định Nam Định Phạm Cả, người đã tập hợp được hàng trăm người làng đến theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn, sau được phong làm Huyện doãn huyện Thiên Bản (Vụ Bản). [38]
Phạm Hán,Phạm Phổ Đình Mai Động
Bình Lục - Hà Nam Hà Nam Hai anh em Phạm Hán và Phạm Phổ gặp lúc có loạn 12 sứ quân, bèn kết giao hào kiệt bốn phương, chiêu mộ trai tráng thiết lập đồn lũy trên đất Mai Khu và đánh nhau với sứ quân Phạm Phòng Át và Ngô Nam vài mươi trận; hai ông giữ phần thắng, thanh thế vang dậy. Sau Phạm Hán được phong An định công, Phạm Phổ được phong Thống lĩnh công, được ân lộc nghìn hộ. [54]
Phạm Hạp Chính sử Hải Dương Ông cùng với em trai Phạm Cự Lượng đem hơn 2000 người, ngựa từ quê đến Hoa Lư phò Đinh Bộ Lĩnh tham gia dẹp loạn 12 sứ quân. Theo thần tích đình Hướng Nghĩa, xã Minh Thuận, Vụ Bản, Nam Định thì Phạm Hạp chính là người đánh bại và chém chết sứ quân Nguyễn Khoan ở Tam Đái. Sau ông làm quan nhà Đinh. Khi Vua Đinh mất, lo sợ Lê Hoàn cướp ngôi Vua, ông cùng các quan đại thần nổi dậy chống cự và bị Lê Hoàn giết. Ông được liệt vào danh sách "Giao châu thất hùng",tức 7 anh hùng Giao Châu thời bấy giờ.
Phạm Quảng Đình Phương Mỹ
Xã Mỹ Đồng
Thủy Nguyên - Hải Phòng Hải Phòng Phạm Quảng là một người thông minh, mạnh khỏe tài giỏi hơn người. Đến năm 27 tuổi nghe tin nhà vua (Đinh Tiên Hoàng) có hịch truyền đi khắp thiên hạ để kén người hiền tài, Phạm Quảng liền xin phép cha mẹ về kinh đô ứng thí. Ông làm quan dưới triều Đinh Tiên Hoàng được 11 năm thì xảy ra sự biến cố nhà Đinh mất ngôi. Ông tiếp tục tham gia chiến thắng Bạch Đằng năm 981 và làm quan dưới triều Tiền Lê [56]
Phạm Thành Miếu Lộc Thọ
Hưng Hà - Thái Bình Thái Bình Theo Vua Đinh đánh dẹp sứ quân Phạm Bạch Hổ. Khi mẹ Vua mất, ông cùng 3 tướng Đinh Điền, Lưu Cơ, Sát Công chiêu mộ dân chúng bảo vệ Hoàng lăng mộ địa. [55]
Phạm Đông Nga đền Mậu Hòa
Hoài Đức - Hà Nội Hà Nội Ông đã theo Đinh Bộ Lĩnh và trở thành tướng tài, được phong Tổng đốc đại vương. Ông có công khởi dựng làng Mậu Hòa do đó mà dân làng lập đền thờ ông tại đền Mậu Hòa nằm ven bờ đê sông Đáy, thuộc xã Minh Khai, huyện Hoài Đức - Hà Nội. [53]
Trình An Tể Đình Băng Trai
Bình Giang - Hải Dương Hải Dương Theo Vua Đinh Tiên Hoàng dẹp 12 sứ quân
Trình Minh Đền Trình Minh
Hà Trung - Thanh Hóa Thanh Hóa Trình Minh, một nhân vật lịch sử tài năng và mưu lược, người đã có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng bình định xong loạn 12 Sứ quân hồi thế kỷ X. Ông được vua Đinh Tiên Hoàng phong tước “Minh Tự Khanh”. Khi Lê Hoàn lên ngôi đã cho vời Trình Minh nhiều lần, nhưng do quan điểm Trung quân với nhà Đinh, ông đã cự tuyệt không ra làm quan với Triều Lê. [60][61]
Trương Nguyên Đình làng Gừa
Thanh Liêm - Hà Nam Hà Nam Tham gia đội quân của Đinh Bộ Lĩnh dẹp 12 sứ quân. Khi ông từ Hoa Lư về quê có mang theo một quả cầu, một dụng cụ để luyện tập binh sĩ bày trò chơi cho nhân dân để hôm nay hội làng Gừa có trò cướp cầu. [63]
Trương Ngọ,Trương Mai,Bạch Đa Đình Đại Vi
Tiên Du - Bắc Ninh Ninh Bình Trương Ngọ, Trương Mai và Bạch Đa là 3 vị tướng đều quê ở động Hoa Lư. Chàng Ngọ và Chàng Mai là hai anh em sinh đôi còn Bạch Đa là em họ, mồ côi cha mẹ từ nhỏ, được bố mẹ hai chàng đón về nuôi. Đến khi Đinh Bộ Lĩnh nổi lên khởi nghĩa, dẹp loạn sứ quân, ba ông bèn ra giúp, được phong chức Đô Uý. Ba ông mộ được mấy nghìn quân, đóng ở chùa trang Bối Khê, đạo Sơn Nam. Khi ba ông cầm quân đi đánh quân Ngô, bất ngờ bị tấn công đồn ở trang Đại Vi, ba ông không chống lại được đã hi sinh. Dân làng cảm phục lập miếu thờ. Đến khi Đinh Tiên Hoàng lên ngôi phong ba ông làm Phúc thần. Riêng Bạch Đa còn được thờ ở đình Đông Dư Hạ, Gia Lâm, Hà Nội [62]
Trương Phương,Trương Tề,Trương Tụy Đền Khai Quốc
Tiên Lãng - Hải Phòng Hải Phòng Theo Thần tích Thần sắc về Đình Đền Khai Quốc Kinh Lương, sau khi vua Đinh xưng đế, có đạo thủy quân xâm lược Ma Na đã sang đánh Đại Cồ Việt. Vua Đinh, cùng với các vị tướng vùng đất Cảnh Thanh là Trương Phương, Trương Tề, Trương Tụy, với sự giúp đỡ của Thần Thiên Quan Bình Lãng (Thần Bình Biển) và Bạt hải Đại vương (Thần Biển), từ Trang Cảnh Thanh vượt sông qua An Định, đã làm lên chiến thắng Bạch Đằng vào năm 970. Sau chiến thắng, các vị tướng của vua Đinh cùng toàn bộ đạo hùng binh của mình đã hóa thần, tạo thành một quả núi lớn tại Trang Cảnh Thanh. Thương xót công thần, Vua Đinh đã phong các vị tướng của mình là Mạnh Tướng Đăng Kinh Đại Vương, Hỏa Thần Đống Duy Đại Vương, Thiên Quan Bình Lãng Đại Vương và Thần Kỳ Cửa Chùa Đại vương và dành 300 quan tiền xây dựng Đình Đền Khai Quốc, chuẩn cho muôn đời được thờ phụng, cùng hưởng phúc lành với đất nước. “Công cao hộ Quốc vạn niên trường/Đức đại an dân thiên cổ thịnh” là hai câu đối mà vua Đinh đã dành kính tặng Ngũ vị đẳng thần tại Kinh Lương, những vị thần giữ Biển Đông của đất nước. [64][65]
Trần Cao Minh Đình Mai Xá
Nho Quan - Ninh Bình Ninh Bình Trần Cao Minh là tướng của Đinh Bộ Lĩnh. Ông theo Vua Đinh dẹp các sứ quân. Do bại trận ông tự tuẫn tiết để bảo toàn danh dự. [7]
Trần Công Hoan,Trần Công Huân,Trần Công Tiếu Phủ Vạn
Triệu Sơn - Thanh Hóa Thanh Hóa Ba vị tướng Trần Công Hoan, Trần Công Huân và Trần Công Tiếu là những người có công giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn sứ quân của Ngô Xương Xí, lập ra nước Đại Cồ Việt. [58]
Trần Công Mẫn Đền Công Mẫn
Nghĩa Hưng - Nam Định Hà Nội Trần Công Mẫn, người Sơn Tây theo về với vua Đinh lại được cử xuống phủ Nghĩa Hưng để chiêu mộ được 1000 quân sĩ. Ông lấy vợ người trang Thái Duyến là bà Xuyến Nương và tập hợp được đến nghìn trai tráng quê vợ tham gia nghĩa quân. [46]
Trần Doanh Nghị Đình Cầu Chanh
Ý Yên - Nam Định Thanh Hóa Thượng đẳng Thần Đại vương Trung Hưng tướng Trần Doanh Nghị sinh năm 925 tại Phủ Lương Giang, Ái Châu. Khi có loạn 12 sứ quân, Ông cùng các tướng Đinh Điền, Nguyễn Khu, dương cờ khởi nghĩa, tụ về cùng Đinh Bộ Lĩnh lập nước Đại Cồ Việt. Ông được vua Đinh cử về vùng cửa biển Đại Nha, trụ sở tại làng Chanh Cầu để trấn giữ vùng cửa biển này [59]
Trần Viết Dũng,Trần Thị Thuỷ,Trần Xuân Tiền Thần phả Nhuệ Khê
Nam Định Nam Định Tham gia đội quân của Đinh Bộ Lĩnh dẹp 12 sứ quân [38]
Trịnh Tú Chính sử và dã sử Ninh Bình Là bạn Vua Đinh từ thưở nhỏ, tham gia dẹp loạn 12 sứ quân và làm quan nhà Đinh. Khi Vua Đinh mất, ông cùng các quan đại thần nổi dậy chống Lê Hoàn và bị giết.
Tạ Sùng Hy Đình An Nhân
Vụ Bản - Nam Định Ninh Bình Ông đến An Nhân, Thành Lợi, Vụ Bản dạy học, rồi bắt đầu từ đây đi theo Đinh Bộ Lĩnh. Ông là người có công phá vòng vây của Ngô sứ quân cứu thoát Đinh Bộ Lĩnh. Đinh Bộ Lĩnh đã phong ông là Sùng Hy đại vương, cho nhận thực ấp ở Thiên Bản (Vụ Bản). Khi Tạ Sùng Hy mất, nhân dân trong vùng tổ chức chôn cất, và thờ ở đình An Nhân (đình thờ Tạ Sùng Hy). [38]
Viết Sùng Công,Viết Quách Công,Viết Thiện Công Miếu, đình Ngô Xá
Xã Vĩnh Xá
Kim Động - Hưng Yên Trung Hoa Họ là 3 anh em con trai một người gốc Trung Hoa chạy loạn sang Quốc Oai, lấy vợ và làm nghề thuốc. Thời loạn 12 sứ quân ông bà chạy sang Khoái Châu ở nhờ chùa Ngô Xá tiếp tục nghề dược. Ba người con trai con trai họ là: Trưởng Viết Sùng Công, Thứ Viết Quách Công và Thứ Viết Thiện Công đều được theo học đạo sĩ. Sau ba anh chiêu tập binh sĩ được hơn ba trăm người gồm Phượng Lâu 5, An Tàô 10, An Xá 45, Vĩnh Đồng 45, Dưỡng Phú 51, Cốc Khê Tạ Xá 55, Đào Xá 36 và trang sở tại 55 người, rồi gia nhập quân đội Nguyễn Bặc đánh dẹp loạn 12 sứ quân. Vua Đinh đã phong tặng Sùng Công làm Trưởng Án Nội Các, Quách Công làm Kim Thiên Môn Điện, Thiện Công làm Tây Chính Trấn Ngự Phủ Điện. Đình và miếu Ngô Xá đều thờ Tam vị Đại Vương: Đông Thiện Sùng Tín Đại Vương, Đông Chinh Thiện Môn Đại Vương và Tây Chinh Điạ Phủ Đại Vương. Lễ hội hàng năm được tổ chức vào các ngày 10/3 và 8/8 âm lịch. [67]
Vô danh 1:
Minh Quốc Đại Vương,Đương Xã Đại Vương,Đại Thần Đại Vương,Uy Linh Đại Vương Miếu Bắc
Đông Hưng - Thái Bình Thái Bình Miếu Bắc hiện đang thờ phụng 4 vị Đại Vương triều nhà Đinh đó là: Thượng Đẳng Linh Ứng Thông Trấn Khâm Triết Minh Quốc Đại Vương; Tam Kì Đại La Đương Xã Đại Vương; Phong La Đại Mộc Thần Quan Đại Thần Đại Vương và Đinh Thần Thần Vũ Hiển Ứng Uy Linh Đại Vương. Đây là 4 anh em ruột cùng sinh vào ngày 12 tháng 3 năm 946. Cả 4 anh em đều là người tài giỏi, có trí lớn, không có vợ, con và đều là Đại tướng Quân cai quản 1000 chiếc thuyền, binh tướng là thủy quân. Khi vua Đinh Tiên Hoàng đang thống lĩnh 15 vạn quân và hơn 3000 cỗ ngựa đang tác chiến với quân Tàu và các Sứ quân gồm trên 30 trận. Các ông đã cùng các tướng lĩnh đánh bại các sứ quân, tướng Hồ Công, Ngô Dương Sĩ, Đỗ Siêu, Lai Đốc bị chém và hơn 3 vạn quân bị giết lấp đầy sông Nhị Hà. Sau này các ông đều làm quan dưới 2 triều Đinh - Lê. [68]
Vô danh 2:
Giàn Sơn Linh Ứng,Giang Khẩu Linh Thính Đình Bồ Lý
Tam Đảo - Vĩnh Phúc Vĩnh Phúc Di tích đình Bồ Lý thờ phụng hai vị thành hoàng làng là Giàn Sơn Linh Ứng tôn thần và Giang Khẩu Hộ Sát Linh Thính tôn thần. Hai vị thần này xưa kia đã có công giúp vua Đinh dẹp loạn 12 sứ quân, bảo vệ chủ quyền, thống nhất đất nước. [69]
Vô danh 3:
Tam vị thành hoàng Đình Thượng, Nhì, Ba,
Quán Lục sĩ
Ứng Hòa - Hà Nội Hà Nội Ở thôn Vân Đình có đình Thượng, đình Nhì, đình Ba thờ ba anh em ruột người trang Vân Đình đã mộ binh theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 xứ quân. Quán Lục Sĩ ở Thanh Ấm thờ thần Minh Phúc – Trương Ma Ni một tướng của Đinh Bộ Lĩnh có công với nước. Vùng đất Vân Đình là tụ điểm dân cư đông đúc vào thời nhà Đinh, nhân dân Vân Đình đã ủng hộ nghĩa quân Đinh Bộ Lĩnh xóa bỏ tình trạng cát cứ của 12 xứ quân. Góp phần dựng nên quốc gia Đại Cồ Việt vào thế kỷ thứ X, đánh dấu mốc lịch sử quan trọng của dân tộc Việt Nam. [70]
Vô danh 4:
6 vị thần Hoàng Đình Tu Trình
Thái Thụy - Thái Bình Thái Bình Đình làng Tu Trình được xây dựng từ thế kỷ X, đình gần bến sông Mát, có tên là Đình Bến, thuộc xã Thụy Hồng, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Đình Tu Trình thờ 6 vị thần Hoàng có công giữ nước cứu dân, có đủ các sắc phong mà hiện tại có hồ sơ lưu giữ tại Đình Tu Trình. Lịch sử đã ghi 6 vị tướng quân từ thời nhà Đinh, từng giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, khi mất được nhân dân lập đền thờ, 6 vị đã phù Lê Hoàn dẹp Tống bình Chiêm, được vua Lê truy phong "Lịch triều Đô thống đại tướng lục vị đại vương phúc tôn thần" thế kỷ X. [71][72]
Vô danh 5:
Lang Công Đại Vương, Chiêu Công Đại Vương Đền Du Tràng
xã Giang Sơn
Gia Bình -Bắc Ninh Bắc Ninh Đền Du Tràng thờ hai vị tướng vốn là người Du Tràng nhưng không thuần phục sứ quân Lý Khuê, sau họ đem theo quân lính về Hoa Lư gia nhập lực lượng Đinh Bộ Lĩnh và có công dẹp loạn 12 sứ quân, lập ra triều đại nhà Đinh. Do đền Hát Giang xưa kia ở gần đó bị hư hỏng nặng, nhân dân đã dồn vật liệu về đền Du Tràng dựng toà tiền tế và đưa hai vị nữ tướng thời Hai Bà Trưng vào thờ chung tại đây cùng với hai vị Lang Công Đại Vương và Chiêu Công Đại Vương thời Đinh. Di tích đền Du Tràng đã được công nhận là di tích lịch sử văn hoá, Quyết định số 1598/CT, ngày 30 tháng 11 năm 1996. [73]
Vô danh 6:
Lục vị Đại Vương Di tích Quang lãng
Phú Xuyên -Hà Nội Hà Nội Quần thể di tích Quang Lãng thờ Lục vị Đại Vương có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân [74]
Vô danh 7:
Đinh Công tiết chế 7 quan trung thần Di tích Phủ Khống
Tràng An -Ninh Bình Ninh Bình Di tích Phủ Khống thuộc quần thể di sản thế giới Tràng An thờ Đinh Công Tiết Chế và 7 vị Đại vương là những trung thần của vua Đinh Tiên Hoàng có công dẹp loạn 12 sứ quân. Khi táng vua Đinh họ đã tự sát để giữ bí mật về nơi chôn cất Vua. Đinh Công Tiết Chế không ủng hộ việc Lê Hoàn lên ngôi đã bị giam lỏng ở vùng núi Tràng An. Tại đây ông trồng cây thị và lập ban thờ bảy vị quan trung thần [75]
Vô danh 8:
Uy Sơn đại vương, Ngọ Địch đại vương Đình Phương Bản
Chương Mỹ -Hà Nội Hà Nội Hai ông là người bản địa từng chiêu mộ binh sĩ theo giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân. Được dân làng thờ làm thành hoàng cùng với Phùng Hưng [76]
Vô danh 9:
Ngũ vị Đại Vương:Liên Công và 4 con:Kiều Công, Đức CôngĐế Công, Tử Công Đình làng Thọ Phú
Hưng Hà -Thái Bình Thái Bình Khi gặp loạn 12 sứ quân. Biết Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn ở vùng núi Hoa Lư. Liên Công cùng 4 người con về Hoa Lư cùng Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn. Đến năm Kỉ Sửu, Liên Công cùng 4 người con qua đời, nhân dân địa phương đã dâng tấu lên triều đình được vua phong Chứ Công, Trung Đẳng, Phúc Thần và 4 người con chức Đại vương, đồng thời cấp tiền bạc cho nhân dân lập đền thờ tại Ô Cách Khu - Thọ Duyên Trang (tức làng Thọ Phú, xã Hồng Minh, Thái Bình). [77]
Vũ Hiền,Vũ Hán,Vũ Tố,Lê Phổ,Lê Oanh,Trương Dực,Trương Nha,Đặng Hoằng,Đặng Tạo Miếu Cửu Tướng Quân
Làng Phú Ninh,
Thuận Thành - Bắc Ninh Bắc Ninh Vũ Hiển, Vũ Hán, Vũ Tố, Lê Phổ, Lê Oanh, Trương Dực, Đặng Hoằng, Trương Nha, Đặng Tạo là 9 vị tướng quân người Thuận Thành - Bắc Ninh. Họ là những hào kiệt lớn lên gia nhập quân đội của sứ quân Lý Khuê ở địa phương. Sau các ông theo về động Hoa Lư với Đinh Bộ Lĩnh tham gia đánh dẹp loạn 12 sứ quân, được phong tướng quân, lại lập được nhiều công trạng. Sau Lê Hoàn chuyên quyền xúi bẩy vua, cho rằng các ông là lực lượng gián điệp khiến cả 9 vị tướng đều phải tự sát. Về sau vua Đinh biết họ bị oan, mới phong cả 9 người làm đại vương và cho dân xã quê hương thờ cúng [66]
Đinh Dưỡng Xã,Đinh Cung Linh,Đinh Đại Mộc,Đinh Bắc Phương Đền Phù Lưu,Đền Thánh Mẫu
Đông Hưng - Thái Bình Thanh Hóa Ông Đinh Công Đoan ở châu Ái là người văn võ toàn tài, đi theo Ngô Vương Quyền lập được nhiều công lao và được cử về làm tri phủ Cổ Lan. Sau khi đất nước lâm vào cảnh loạn 12 sứ quân. 5 người con của Đinh Công Đoan cũng chiêu tập binh mã, xây dựng tại xã Phù Lưu 3 đồn, lập 1 đồn ở trang Cổ Dũng, và 1 đồn ở khu Giống để chống cự với các sứ quân. Sau khi Đinh Bộ Lĩnh về với sứ quân Trần Lãm, đã sai người mang thư chiêu dụ 4 anh em Đinh Dưỡng Xã, Đinh Cung Linh, Đinh Đại Mộc, Đinh Bắc Phương. Anh em họ Đinh đã đi theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn các sứ quân của Ngô Xương Xí, Nguyễn Siêu. Vua Đinh Tiên Hoàng thấy Tỉnh Nương có nhan sắc bèn lấy làm vợ, lập làm Đệ nhị cung phi - hoàng hậu nhà Đinh. [20]
Đinh Nga,Đinh Ngân,Đinh Thiết,Đinh Mỹ,Phạm Đức,Trần Huy Đền Ba Dân
Kim Bảng - Hà Nam Hà Nam Đinh Nga tập hợp trai tráng quanh vùng với những người tài giỏi như Đinh Thiết, Đinh Ngân, Phạm Đức, Trần Huy, Đinh Mỹ. Họ đã giúp ông huấn luyện binh sĩ, xây dựng căn cứ. Đinh Nga sau theo về ủng hộ Đinh Bộ Lĩnh, ông từng đem quân đến giải vây cho Đinh Bộ Lĩnh và thừa thắng tấn công tiêu diệt Đỗ Cảnh Thạc tại Đỗ Động Giang. Đinh Bộ Lĩnh lên làm vua đã ban thưởng cho Đinh Nga chức Tướng quân Chỉ huy sứ và cử về trấn trị tại địa bàn cũ, được hưởng lộc ấp ở huyện Cổ Bảng. [21]
Đinh Sài Bơi Đền Xếch
Hoa Lư - Ninh Bình Ninh Bình Đinh Sài Bơi là tướng quân đại thần thời Đinh, ông theo giúp Vua Đinh dẹp loạn 12 sứ quân và tận trung với nhà Đinh khi nhà Tiền Lê cướp ngôi. Đền thờ và lăng mộ ông hiện vẫn còn ở Hoa Lư [22]
Đinh Điền Chính sử Ninh Bình Đinh Điền là bạn Vua Đinh từ thưở nhỏ, tham gia dẹp loạn 12 sứ quân và trở thành một đại quan nhà Đinh. Khi Vua Đinh mất, ông cùng các quan đại thần kéo quân nổi dậy về kinh đô Hoa Lư chống Lê Hoàn và bị giết.
Đinh Đức Đạt, Đinh Đức Thông Đình Cát Đằng
Ý Yên - Nam Định Nam Định Khi hai anh em ruột Đinh Đức Đạt và Đinh Đức Thông người phường Lư Châu dấy binh đi theo Đinh Bộ Lĩnh đã được nhân dân địa phương tham gia rất đông. Đinh Bộ Lĩnh đã dẹp tan cánh quân của Phạm Bạch Hổ cùng các sứ quân khác để hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước. [19]
Đào Liên Hoa Đình làng Sủi
Gia Lâm - Hà Nội Thanh Hóa Do có công lao đánh dẹp, khi Đinh Bộ Lĩnh thống nhất giang sơn, xưng đế, liền phong Đào Liên Hoa làm Tây vị Đại vương. Khi châu Vũ Ninh có giặc, ông vâng lệnh vua đem quân tiểu trừ; đóng quân ở Trang Thổ Lỗi (tức làng Sủi, Hà Nội). Dẹp yên giặc, Đào Liên Hoa chiêu dân về lập làng Sủi, mở mang đất hoang. [16]
Đào Ngọc Sâm Miếu Rồng
Gia Lộc - Hải Dương Thanh Hóa Đào Ngọc Sâm sau khi rời quê hương đến vùng Hải Dương đã chiêu mộ dân binh được hơn 2000 người luyện tập binh pháp, sau có công giúp Đinh Tiên Hoàng dẹp 2 sứ quân nhà Ngô và giúp Lê Hoàn đánh giặc Tống. [17]
Đào Tế,Đào Lai,Đào Độ Đền Trinh Hưởng
Thủy Nguyên - Hải Phòng Hải Phòng 3 anh em họ Đào theo Vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn và được nhà vua ban nhiều chức tước quan trọng. Sau họ cũng làm quan nhà Tiền Lê. [18]
Đương Chu Đình Hướng Nghĩa
Vụ Bản - Nam Định Hà Nam Đương Chu là tướng được Đinh Bộ Lĩnh cử làm sứ giả đi đến các đạo để chiêu mộ quân sĩ, trong đó chỉ riêng làng Hướng Nghĩa, Vụ Bản có đến 18 người đi. Họ trở thành niềm tự hào của làng quê và được dân làng Hướng Nghĩa lập đền thờ. Ông cũng được thờ ở Đình Vị Hạ, xã Trung Lương, Bình Lục, Hà Nam quê nhà. [24]
Đương Giang Đình Đào Thục
Đông Anh - Hà Nội Hà Nội Đương Giang là một vị tướng của vua Đinh Tiên Hoàng có công trong việc dẹp giặc Ngô cùng với một người trong mộng là Phi Nương Hoàng hậu. Bà là người đã phù giúp cho ông trong chiến trận. [25]
Đặng Chân,Trịnh Thị Khang,Đặng Trí Đền Từ Hạ
Thanh Hà - Hải Dương Hải Dương Đặng Chân xuất thân trong gia đình một tù trưởng giàu có. Khi loạn 12 sứ quân nổi lên khắp nơi, vua Đinh Tiên Hoàng xuất hịch cấp báo, Đặng Chân đến sung quân và được phong là Đại tướng quân, lãnh bộ binh. Vợ Trịnh Thị Khang lĩnh thủy binh. Đặng Trí là con trai họ cũng tướng thời 12 sứ quân. Đặng Trí cùng mẹ lãnh thuỷ binh tiến theo đường thuỷ cùng phối hợp với cha lúc này là Đại tướng quân. [12][13]
Đặng Huyền Quang,Đinh Bộ Lan chùa Đót Sơm
Tiên Lãng - Hải Phòng Ninh Bình Hai anh em dòng họ nhà Đinh gồm Đinh Bộ Lan, em trai của vua Đinh Tiên Hoàng và Đinh Bộ Đông em họ của vua sau khi nhà Đinh mất ngôi đã về tu tại chùa Non Đông. Đinh Bộ Đông lấy tên pháp Huyền Quang Thích Quảng Đông và là vị sư trụ trì chùa Non Đông, trong khi Đinh Bộ Lan lấy tên pháp là Thích Quảng Bình. Hai vị được coi là những vị tổ của trường phái pháp môn Tịnh độ thiền tông. [15]
Đặng Đống Thính,Đặng Chiêu Pháp Đình Tiến Ân
Chương Mỹ - Hà Nội Ninh Bình Đặng Đống Thính và em trai ông là Đặng Chiêu Pháp thuộc họ Đặng tại động Hoa Lư (Ninh Bình). Sau khi cha mẹ qua đời, cả hai anh em tìm đến trang Đăng Ân luyện tập văn chương, võ nghệ và mở lớp dạy học. Sau giúp Vua Đinh dẹp sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, được phong thưởng trọng hậu và ban cho thực ấp ở trang Đăng Ân. [14]
Đỗ Quang,Đỗ Huy Đình Văn Cú
An Dương - Hải Phòng Hà Nội Sứ quân Ngô Nhật Khánh cát cứ ở Đường Lâm nghe danh muốn dụ dỗ Đỗ Vĩ nhằm hãm hại ông. Do vậy, Đỗ Vĩ đã đem vợ và 2 con trai Đỗ Quang, Đỗ Huy chạy về vùng Hải Phòng lánh nạn. Đỗ Quang đã đi theo giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân, lập được nhiều công lớn và được vua phong đến chức Giám điều quân định. Sau ông làm thứ sử Hoan Châu. Đỗ Huy làm Thái thú Đồng Châu. Sau 2 ông theo các trung thần nhà Đinh chống lại nhà Tiền Lê nên bị hại.

[changchancuu]

LÝ THƯỜNG KIỆT - THÁI ÚY TRUNG PHỤ DŨNG VÕ UY THẮNG CÔNG
LÊ PHỤNG HIỂU – LÀNG BĂNG SƠN – HOẰNG HÓA – THANH HÓA - ĐÔ THỐNG KHUÔNG QUỐC TRUNG VŨ TÁ TRỊ ĐẠI VƯƠNG
ĐOÀN THƯỢNG – LÀNG HỒNG THỊ - ĐƯỜNG HÀO – HẢI DƯƠNG
SƯ VẠN HẠNH
THIỀN SƯ TỪ ĐẠO HẠNH
THIỀN SƯ NGUYỄN MINH KHÔNG
THIỀN SƯ DƯƠNG KHÔNG LỘ
THIỀN SƯ NGUYỄN GIÁC HẢI
MỴ Ế - HIỆP CHÍNH HƯU THIỆN TRINH LIỆT CHÂN MÃNH PHU NHÂN
LÝ HOẢNG - UY MINH DŨNG LIỆT HIỀN TRUNG TÁ THÁNH PHU HỰU ĐẠI VƯƠNG
PHẠM CỰ LƯƠNG - HỒNG KHÁNH KHUÔNG QUỐC TRUNG VŨ TÁ TRỊ ĐẠI VƯƠNG
MỤC THẬN - THÁI ÚY TRUNG TUỆ VÕ LƯỢNG CÔNG

[changchancuu]

NGUYỄN HIỀN – LÀNG HÀ DƯƠNG – THƯỢNG NGUYÊN – NAM ĐỊNH
MẠC ĐĨNH CHI
CHU VĂN AN
PHẠM NGŨ LÃO – LÀNG PHÙ ỦNG – ĐƯỜNG HÀO – HẢI DƯƠNG ( NAY THUỘC ÂN THI – HƯNG YÊN )

[changchancuu]

NGUYỄN TRÃI
LƯƠNG THẾ VINH – LÀNG CAO HƯƠNG – THIÊN BẢO – NAM ĐỊNH
VŨ CÔNG DUỆ - LÀNG TRÌNH XÁ – SƠN VI – SƠN TÂY
NGUYỄN XÍ – LÀNG SÁI XÁ – CHÂN PHÚC –THANH HÓA

[changchancuu]

GIÁP HẢI – LÀNG BÁT TRÀNG – GIA LÂM – HÀ NỘI
LÊ NHƯ HỔ - LÀNG TIÊN CHÂU – TIÊN LỮ - HƯNG YÊN
PHẠM TỬ NGHI – LINH ỨNG ĐẠI VƯƠNG THẦN – LÀNG VĨNH NIỆM – AN DƯƠNG - HẢI DƯƠNG

[changchancuu]

TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM – VĨNH LẠI – HẢI DƯƠNG
PHUNG KHẮC KHOAN – PHÙNG XÁ – THẠCH THẤT – SƠN TÂY
LƯƠNG HỮU KHÁNH
LÊ QUÝ ĐÔN – LÀNG DIÊN HÀ – PHỦ THÁI BÌNH
PHẠM ĐÌNH TRỌNG - HẢI QUẬN CÔNG THƯỢNG ĐẲNG PHÚC THẦN – LÀNG KHINH DAO - GIÁP SƠN – HẢI DƯƠNG
ĐẶNG ĐÌNH TƯỚNG – THÀNH HOÀNG LÀNG LƯƠNG XÁ – CHƯƠNG ĐỨC
ĐINH VĂN TẢ - LÀNG HÀM GIANG – HẢI DƯƠNG

[changchancuu]

NGUYỄN HUỆ - QUANG TRUNG HOÀNG ĐẾ
TRẦN QUANG DIỆU
BÙI THỊ XUÂN

[changchancuu]

VÕ TÁNH – BÌNH ĐỊNH
TIỀN QUÂN NGUYỄN VĂN THÀNH
TẢ QUÂN LÊ VĂN DUYỆT – LĂNG ÔNG BÀ CHIỂU – TP HỒ CHÍ MINH
THOẠI NGỌC HẦU
QUAN LỚN TRÀ VONG HUỲNH CÔNG GIẢN

[changchancuu]

BÌNH TÂY ĐẠI NGUYÊN SOÁI TRƯƠNG CÔNG ĐỊNH
THIÊN HỘ VÕ DUY DƯƠNG
QUẢN BINH NGUYỄN TRUNG TRỰC – KIÊN GIANG
HOÀNG HOA THÁM
TÔN THẤT THUYẾT
PHAN ĐÌNH PHÙNG
NGUYỄN DUY HIỆU
ĐINH CÔNG TRÁNG
NGUYỄN THIỆN THUẬT