Những Vần Thơ Ngoại Cảm

[Love_Tamlinh]

NHỮNG VẦN THƠ NGOẠI CẢM

Nguời viết là một nông dân, học vấn biết đọc biết viết. Từ năm 1990 có khả năng xuất thần, ứng khẩu đọc thơ có vần có điệu, nội dung là các bài thơ Tiên, các câu chuyện thơ dã sử... mà chúng tôi gọi là những vần thơ Ngoại Cảm.

Những bài thơ này được ghi chép, sưu tầm bởi Câu Lạc Bộ Tiềm Năng Con Người phía Nam, do ông Nguyễn Tuấn Thanh, Thư ký Thường trực, hiệu đính và cung cấp cho TGVH.

Phần chú thích do chúng tôi soạn dựa theo Lịch sử Việt Nam để người đọc dễ theo dõi.

HOAN NGHÊNH MỌI Ý KIẾN NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI XEM

Mọi sự trích dẫn xin ghi rõ nguồn từ TGVH.
Bản quyền thuộc ông Nguyễn Tuấn Thanh.

[Love_Tamlinh]

CHUYỆN TÌNH TRỊNH KIỂM - TIỂU THƠ NGUYỄN NGỌC BẢO

1. Non sông một dải sơn hà
Nguyễn Kim (1) ngồi kể chuyện nhà thuở xưa.
Màn trời sương sớm nắng trưa
Kiếp người mây rước trăng đưa mơ màng
Từ đường một đấng nhà quan
Mấy đời gầy dựng giang san cõi bờ.
Phu nhân vào gọi tiểu thơ (2)
Đến nghe lệnh dạy kịp giờ với anh (2).
Cha lành con cháu cũng lành
10. Giống nòi rường cột trâm anh ngọc vàng
Nguyễn Uông, Ngọc Bảo, Nguyễn Hoàng
Ngồi chờ nghe lệnh nghiêm đàng chỉ phân.
Kim rằng người sống cõi trần
Sao cho ích nước lợi dân mới là,
Ông con (3) hồi thuở xưa xa
Phò Lê gầy dựng nghiệp nhà cho Lê,
Giang san xã tắc thâu về
Giống nòi rường cột nhà Lê vẫn còn,
Nay mà mất hết nước non
20. Vì Lê Uy Mục (4) tánh còn say mê
Đến Lê Tương Dực (5) ê hề
Trò chơi nhiều kiểu đáng chê con à.
Nghĩ công nghiệp cũ xưa xa
Nghĩ Lê Thái Tổ nhớ nhà Thánh Tông
Nghĩ người xưa lắm dày công
Nghĩ ơn đất nước cha ông dựng gầy
Truyền noi cho đến hội này
Để cho con lũ cháu bầy nhuốc nhơ.
Đăng Dung họ Mạc phỉnh phờ
30. Gạt Vua chém tướng đoạt cờ Nam ta (6)
Làm tôi soán đoạt Bửu tòa
Giết Vua Lê chết với bà Thượng Khanh.
Hai con là đấng hùng anh
Hãy noi gương thiện làm lành nghe con,
Ngọc Bảo phận gái phấn son
Cũng nên giúp sức nước non con à.
Xưa nay nhiều gái quần thoa
Đứng lên gầy dựng sơn hà thiếu chi,
Nay mà xã tắc lâm nguy
40. Khắp nơi nổi loạn biên thùy lâm le (7),
Con ngồi cha kể con nghe
Con dù phận gái cũng dè việc quan.
Nguyễn Uông lại với Nguyễn Hoàng
Chức làm Thái úy phải toan việc trào (8)
Mở mang đức độ anh hào
Hầu cho trong nước đồng bào mến danh.
Tiểu thơ quỳ xuống thưa rằng
Thưa cha con muốn rõ danh chúa nhà,
Như Lê Chiêu Tông (9) chúa ta
50. Con hay là cháu của nhà Thánh Tông.
Hiện nay thành nội Thăng Long
Mạc Đăng Doanh (10) ngự ngai rồng lâu nay.
Bốn phương sĩ tử tranh tài
Thi đình mở hội chọn rày trạng nguyên,
Con nghe lòng luống ưu phiền
Thủ khoa Đình Ái (11) giải nguyên hai người.
Nguyễn Kim nghe nói liền cười
Ý con muốn nhắc đến người Bỉnh Khiêm.
Cho hay từ cổ chí kim
60. Con người ba tuổi chớ tìm văn nhân (12),
Nếu con vì nước vì dân
Phải nghe cha dạy ân cần làm y.
Có người dõng tướng nam nhi
Ở thôn Vĩnh Lộc tu mi kiệt hào (13),
Cha người xưa vốn quan cao
Làm quan gián nghị trong trào Uy Vương,
Tại vua Uy Mục bất lương
Từ quan hưu trí về nương quê nhà,
Người này giòng dõi Trịnh gia
70. Vốn tên Trịnh Kiểm (14) là nhà võ quan,
Nay ba mươi tuổi xuân sang
Chưa nơi kết tóc còn đang xuân thì.
Cha nghe họ Trịnh oai nghi
Chiêu binh mãi mã phòng khi đoạt thành (15),
Nếu như họ Trịnh tài lành
Dùng mỹ nhân kế dỗ dành Trịnh gia
Con đây là gái màn hoa
Gả cho Trịnh Kiểm một nhà cũng xuê,
Hội này binh loạn tứ bề
80. Cha cần võ tướng phò Lê con à.
Thăng Long họ Mạc khai khoa (16)
Dù trăm quan trạng cha mà chẳng lo,
Cha hay lưu ý thăm dò
Mạc Đăng Doanh vốn nhà nho thiên tài
Từ ngày túc vị đến nay
Vẫn còn quý trọng nhân tài nhà Lê,
Các quan thần phục một bề
Tìm tòi con cháu vua Lê phong thần,
Các bà quận chúa cung tần
90. Của Lê để lại Mạc cần thăm nuôi (17).
Cha nghe cũng tạm làm vui
Em Lê Chiêu Tông (18) khóc mùi như ngây
Thăng Long cha đến đêm chầy
Gặp Lê Công Chúa ngất ngây kêu trời.
Cha liền khẽ nhỏ đôi lời:
Công nương là gái tuyệt vời như tranh
Dù không làm vợ Đăng Doanh
Cũng là vợ của công khanh đại thần.
Xưa nay hễ đấng anh quân
100. Không hề chém giết nữ nhân bao giờ,
Giết người chiến lược binh thơ
Gái nào chém tướng đoạt cờ cầm binh
Thì là mới sợ bỏ mình
Công nương là gái giữ gìn phòng hoa,
Tối ngày son điểm phấn thoa
Tội chi mà sợ Mạc gia chém đầu.
Công nương nghe rõ từng câu
Kề tai mới thuật đuôi đầu cha hay.
Bảo là quan Trạng có tài
110. Võ văn đều đủ cả hai con à
Tên Khiêm họ Nguyễn tài ba (19)
Mạc Đăng Doanh rất trọng nhà Trạng nguyên,
Nên đưa Công chúa kết duyên
Lê Oanh Vàng chẳng xứng nguyền phu thê
Cho nên mới khóc dầm dề
Định tìm phương trốn theo về với cha,
Đặng cho huynh muội một nhà
Cha liền kể hết cho hà nguyên nhân:
Công nương mến nước thương dân
120. Phải cần chước lượng nương thân tại trào
Ưng ông võ trạng tài cao
Vâng lời họ Mạc Mạc nào biết chi
Chỉ qua cái đạo xướng tùy
Kề tai nói nhỏ những khi đồng sàng (20),
Kể cho Quan Trạng hoàn toàn
Giang san này của họ hàng nhà Lê
Ngày nay họ Mạc thâu về
Nghĩ công Thái Tổ (21) nặng nề xưa xa,
Đã là Quan Trạng tài ba
130. Những điều loạn nghịch lòng mà nào ưa
Đó là một kế ngăn ngừa
Dù cho Quan Trạng mưu thừa ra chi
Để cho Chiêu Tông lánh nguy
Công nương y kế mới thì được cho,
Phận tôi xã tắc nương phò
Ngày lo binh mã đêm lo quân hình.
Phúc đâu Quan Trạng lại nhìn
Công nương hoảng sợ cha hình như cây (22),
Hồi lâu cha mới nói vầy:
140. Trạng Khiêm đã rõ tôi đây lão thần
Tôi người mến nước thương dân
Nửa đêm lén đến thăm phần công nương
Vì là giọt máu Lê Vương
Hãy còn xót lại cung chương một nàng
Chánh tên Công Chúa Oanh Vàng
Đăng Doanh bắt gả tân quan đây này,
Nàng đang than khóc như ngây
Tôi vừa đến viếng ngài đây đã kề,
Nếu thương cho lão ra về
150. Nếu ngài ghét lão bắt về khảo tra
Lão vì cơ nghiệp Lê gia
Thăng Long lão mới vào ra đêm dày
Nếu Vua nhà Mạc mà hay
Thì đầu của lão sẽ bay tức thì.
Trạng rằng lão tướng chớ nghi
Người trong một nước cớ chi ngại lòng,
Lão thần là kẻ chí công
Lúc nào cũng nghĩ giống giòng nhà Lê,
Vậy thì lão cứ ra về
160. Cha nghe Trạng nói cười hề bước ra.
Từ nay con hãy nghe cha
Cha mời Trịnh Kiểm sang qua dinh tiền
Gả con cho Trịnh kết duyên
Cha cùng họ Trịnh trị yên Mạc trào.
Công nương là gái má đào
Sẽ ưng Quan Trạng chuyện nào cũng an.
Nói rồi tỏa bức thư sang
Cho người mời Trịnh luận bàn chuyện riêng,
Trịnh nghe vội vã đến liền
170. Uông Hoàng hai gã ngạc nhiên không chào,
Trịnh Kiểm cứ việc đi vào
Nguyễn Kim đứng dậy đón chào hỏi han
Tiểu thơ lui lại hậu đàng
Trịnh Kiểm nhỏ nhẹ hỏi han nọ này:
Thưa ngài tôi đã đến đây
Chuyện chi cứ nói đủ đầy tôi nghe.
Nguyễn Kim mới nói nè nè
Danh ngài tôi cũng đã nghe đủ đầy,
Nay mời ngài đến nơi đây
180. Ý tôi muốn cột sợi dây xích thằng (23),
Ngài thì thông đạt võ văn
Chẳng hay tử phược thê thằng ra sao?
Trịng Kiểm rằng tuổi đã cao
Ba mươi chín tuổi lược thao gồm tài (24)
Vẫn lo binh pháp dồi mài
Ban đêm dạy võ ban ngày dợt binh,
Rảnh đâu lo việc gia đình
Nơi nơi muốn khởi đao binh kia cà
Nếu lo con vợ cửa nhà
190. Ai lo Non Nước Sơn Hà Chúa Vua,
Nên tôi như kẻ quê mùa
Không con không vợ chọn Vua mà thờ
Hiện còn nhuần gội binh thơ
Nên chưa kết nghĩa tóc tơ nơi nào.
Nguyễn Kim liền mới nói mau
Tôi sanh một gái má đào phương phi
Nếu ngài chẳng nệ điều chi
Xin cho tiện nữ kết nghì trúc mai,
Phỉ duyên gái sắc trai tài
200. Phò Lê diệt Mạc tôi ngài gắng công.
Trịnh Kiểm nghe nói vui lòng
Xin cho coi mắt má hồng đặng chăng
Trăm năm một mối xích thằng
Nên duyên túc trái cũng căn Trời dành.
Nguyễn Kim nghe cũng lòng đành
Truyền cho Ngọc Bảo gái lành bước ra
Trịnh Kiểm liếc mắt xem qua
Rõ ràng trong ngọc trắng ngà như Tiên,
Hãy còn thơ bé thiếu niên
210. Như vầy âu cũng xứng duyên vợ chồng.
Kiểm xem đẹp dạ vui lòng
Vội vàng dâng lễ tơ hồng giao bôi,
Đem binh hiệp lại một ngôi
Cha con vui dạ, chúa tôi một nhà (25).

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Nguyễn Kim (1468-1545), tướng giỏi nhà Hậu Lê, giúp vua Lê chống lại nhà Mạc nên được phong chức Thái Sư Hưng Quốc Công. Nguyễn Kim là thủy tổ của chín đời Chúa Nguyễn, về sau nhà Nguyễn truy tôn ông là Triệu tổ Tĩnh hoàng đế.

2. Nguyễn Kim có ba người con. Người con gái lớn nhất Ngọc Bảo, lấy chúa Trịnh Kiểm; hai người con trai là tướng giỏi được phong Quận công, người con trai lớn Nguyễn Uông bị Trịnh Kiểm giết; người con trai thứ là Chúa Nguyễn Hoàng (1525–1613), cai trị Đàng Trong từ Thuận Hóa trở vào.

3. Nguyễn Kim thuộc dòng dõi công thần nhà Hậu Lê. Cha Nguyễn Kim là Nguyễn Văn Lưu, công thần nhà Hậu Lê. Chị họ của Nguyễn Văn Lưu chính là Hoàng hậu Trường Lạc của vua Lê Thánh Tông.

4. Thời kỳ suy tàn của nhà Lê. Lê Uy Mục (1488–1509) ăn chơi vô độ, ham rượu chè, gái đẹp, tàn bạo giết hại nhiều người vô tội. Uy Mục mới lên làm vua đã giết tổ mẫu là bà Thái hoàng Thái hậu (tức Trường Lạc hoàng hậu của vua Lê Thánh Tông trước đây), giết quan Lễ bộ Thượng thư Đàm Văn Lễ và quan Đô ngự sử Nguyễn Quang Bật, vì trước đây bà Thái hậu và hai vị quan này không chịu lập Uy Mục nối ngôi. Lê Uy Mục được gọi là Quỷ Vương.

5. Lê Tương Dực (1495–1516) đưa quân về chiếm Đông Kinh, bắt vua Lê Uy Mục và bức tử, lên ngôi vua. Lê Tương Dực chơi bời xa xỉ truỵ lạc, bỏ bê việc nước. Ông cho xây điện 100 nóc, xây Cửu Trùng Đài nhiều năm trời không xong, hao tổn tiền của, giết hại nhiều người. Lê Tương Dực cho đóng thuyền bắt gái đẹp khỏa thân chèo chơi ở hồ Tây, gian dâm với cung nhân của các triều vua trước. Vì hoang dâm nên Lê Tương Dực được gọi là Vua Heo.

6. Năm 1518, Mạc Đăng Dung được vua Lê Chiêu Tông tin cậy giao cầm quân dẹp loạn binh biến ở kinh thành. Lập được công lớn, lại nắm quyền bính trong tay, về sau Mạc Đăng Dung phản bội, phế truất vua Chiêu Tông, đưa em của vua là Lê Cung Hoàng lên ngôi.
Vua Chiêu Tông được các tướng đưa vào Thanh Hoá, đến năm 1526, Mạc Đăng Dung bắt được vua Chiêu Tông mang về Thăng Long giết chết.
Tháng 6 năm 1527, Mạc Đăng Dung phế truất luôn vua Lê Cung Hoàng, lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức. Nhà Mạc trị vì cho đến năm 1592.

7. Các võ tướng nhà Lê không phục nhà Mạc, ngầm tập hợp lực lượng cát cứ ở các địa phương.

8. Trào: triều đình.

9. Lê Chiêu Tông (1506-1526) lên ngôi từ 1516 đến 1522. Theo Đại việt Sử ký Toàn thư, vua Lê Chiêu Tông là con Cẩm Giang vương Lê Sùng, cháu nội Kiến vương Lê Tân và là chắt của vua Lê Thánh Tông.

10. Mạc Đăng Doanh (1503-1540), nối ngôi Mạc Đăng Dung, trị vì từ năm 1530 đến 1540.

11. Năm 1535, nhà Mạc mở khoa thi Hội, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Bùi Khắc Đốc, Nguyễn Thừa Hưu đỗ tiến sĩ.

12. Văn nhân: ý nói các quan văn.

13. Tu mi: ý nói rậm râu, nhiều tóc, nam tính.

14. Trịnh Kiểm (1503–1570), người đầu tiên lập nên các dòng Chúa Trịnh, thời kỳ Vua Lê - Chúa Trịnh.

15. Nguyễn Kim mong muốn chiêu tập binh tướng khởi nghĩa chống nhà Mạc tái lập lại nhà Lê. Trịnh Kiểm là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo cho và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách về sau.

16. Sử sách ghi nhận nhà Mạc rất chú trọng tới nhân tài từ tuyển chọn qua đường thi cử. Tuy chiến tranh, nhưng nhà Mạc cũng chú ý đào tạo và xây dựng hệ thống quan lại thông qua 22 kỳ khoa cử với chu kỳ ba năm một lần.

17. Nhà Mạc mạnh dạn sử dụng quan lại cũ của nhà Lê, điển hình là 4 trạng nguyên thời Lê sơ như: Nguyễn Giản Thanh, Hoàng Văn Tán, Ngô Miên Thiệu, Trần Văn Tất, ngoài ra cũng thu phục nhiều tướng giỏi của nhà Lê như Nguyễn Kính, Nguyễn Áng, Vũ Hộ, Phạm Gia Mô... Các cung phi nhà Lê vẫn được đãi ngộ như trước.

18. Công chúa Lê Oanh Vàng: em vua Lê Chiêu Tông. Ban đầu các quan đại thần định gả cho Mạc Đăng Doanh, nhưng về sau Mạc Đăng Doanh cưới con gái tướng quân Trần Chân.

19. Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585), đỗ tiến sĩ năm 1535, đời nhà Mạc, được phong làm Tả thị lang Đông các Học sĩ. Vì ông đỗ trạng nguyên và được phong tước Trình Tuyền hầu nên dân gian gọi ông là Trạng Trình.

20. Nguyễn Kim một lòng phục hưng nhà Lê, khuyên công chúa nên ở lại trong cung, se duyên cùng tướng tài chờ thời cơ.

21. Lê Lợi (1385-1433), khởi nghĩa Lam Sơn chiến thắng quân Minh, lên ngôi hoàng đế năm 1428, tức là vua Lê Thái tổ, chính thức dựng lên vương triều Lê.

22. Hình như cây: đứng lặng như cây gỗ.

23. Dây xích thằng: mối quan hệ thân thuộc.

24. Trịnh Kiểm sinh năm 1503, từ năm 36 tuổi được phong Đại tướng quân, tước Dực Quận công do có công cầm binh mã sang Ai Lao đón vua Lê Trang Tông.

25. Vào năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay). Nguyễn Kim được vua phong làm Thượng phụ Thái sư Hưng quốc công chưởng nội ngoại sự, chức quan cao nhất.

[Love_Tamlinh]

ĐÁM CƯỚI NGUYỄN BỈNH KHIÊM - CÔNG CHÚA LÊ OANH VÀNG

Đoạn này nói chuyện Mạc tòa
Đăng Doanh đến buổi liền ra thiết triều,
Trạng Khiêm trong dạ buồn hiu
Cũng vào bái yết giữa triều tung hô
Chúa Mạc xem thấy liền hô
220. Truyền quân mau thỉnh Hoàng cô (1) đến Trào
Oanh Vàng được lệnh đi vào
Tung hô vạn tuế giữa trào nên xinh,
Muôn tâu lệnh Mạc Hoàng huynh (2)
Điều chi triệu thiếp trào đình đến đây
Chúa Mạc mới trả lời vầy:
Nhớ ơn tiên đế tạo gầy giang san
Trong triều còn lại Oanh Vành
Vốn là Hoàng tộc thiệt hàng Đế vương,
Trẫm đây lại với muội nương
230. Tuy là khác họ tình thương đậm đà
Trẫm xem như thể ruột rà
Như em cùng mẹ cùng cha khác nào,
Muội nương là gái má đào
Quyền huynh thế phụ chuyện nào phải toan,
Trẫm nay phán giữa triều đàng
Đặng cho võ bá văn ban lãm tường
Trạng Nguyên phải cưới muội nương
Kẻ tài người sắc văn chương ai bì,
Võ văn lớn nhỏ triều nghi
240. Sửa sang đại yến phải y lịnh truyền
Nay ngày Hoàng đạo ân Thiên
Chánh ngày Quý Mão kết duyên đến già.
Chúa Mạc vừa phán lệnh ra
Võ văn lo cuộc đuốc hoa chúc mừng
Đàn ca nhạc trỗi tưng bừng
Trong Trào lớn nhỏ điều vâng y lời
Truyền cho quân sĩ ăn chơi
Vì là lễ cưới của thời Hoàng cô
Trước thì văn võ tung hô
250. Sau thì Quan trạng Hoàng cô vào chầu
Chúa Mạc ông mới phán âu
Vợ chồng quan trạng thuận câu bố kình
Trẫm vui như được báo linh
Trẫm ban chức trạng là Trình Quốc Công,
Trạng nên gánh vác non sông
Trạng nên vì Trẫm hết lòng thảo ngay.
Oanh Vàng đặt gối tâu bày
Hoàng huynh lệnh dạy dám ai cãi lời
Con Vua cháu Chúa tuyệt vời
260. Giòng Vua vốn thiệt con Trời cao xa,
Hoàng huynh sao gả em nhà
Trạng Khiêm trong trướng bốn bà hiền thê (3)
Hoàng huynh gả thiếp theo về
Thứ ngôi nhỏ bé nặng nề hổ ngươi
Làm cho thiên hạ chê cười
Em Vua làm bé vợ người chánh thê,
Hoàng huynh muốn giết họ Lê
Giết bằng một cách thảm thê thế này.
Chúa Mạc mới phán như vầy:
270. Trạng Nguyên nhiều vợ Trẫm đây nào toàn (4),
Trạng không tâu rõ các đàng
Để cho Trẫm gả Oanh Vàng cho khanh,
Trẫm là phận sự làm anh
Tại khanh ham vợ dấu quanh việc nhà.
Trạng Khiêm quỳ gối tâu qua
Muôn tâu bệ hạ thứ tha tội này
Lòng tôi chẳng có riêng tây
Nghĩ Vua phán lệnh thần đây vâng lời,
Làm trai sống giữa Đất Trời
280. Nên danh có vợ nhiều nơi hệ gì,
Sanh con giòng giống tu mi
Phò Vua giúp Nước có chi ngại lòng.
Vợ thần văn võ lão thông
Bốn nàng bốn hướng thiếu phòng trung ương,
Nay thần phụng mạng Quân vương
Cưới Oanh Vàng để trung ương có người.
Chúa Mạc nghe nói liền cười
Vậy thì em Trẫm làm người trung ương,
Bốn cô vợ Trạng má hường
290. Quân mau đòi đến Triều đường Trẫm ban.
Bốn bà vào giữa Trào đàng
Tung hô vạn tuế Thánh Hoàng muôn năm,
Chúa Mạc xem thấy cười thầm
Bốn nàng này quá tối tăm ngu đần,
Rõ là con gái nhà dân
Nhân sao mà Trạng kết thân quá nhiều.
Trẫm vời vội vã đến triều
Chẳng cầu phong phán nửa điều chi chi
Chồng làm quan Trạng triều nghi
300. Vợ làm mệnh phụ chức thì phu nhân
Nếu mà không có chức quyền
Ngang nhiên cũng đến bệ đơn như người (5).
Nghĩ mà Trẫm cũng nực cười
Giữa trào mà lại có người thứ dân.
Oanh Vàng vội vã ân cần
Nắm tay bốn ả đến gần long ngai,
Muôn tâu Thánh Thượng đặt bày
Phong thê ấm tử cho ngài Trạng Nguyên,
Thiếp là Công Chúa đương quyền
310. Bốn nàng vợ của Trạng Nguyên đến trào
Hoàng huynh chín bệ ngôi cao
Phải mang áo mão cẩm bào phu nhân,
Chồng thì lớn chức cao quờn (6)
Vợ là phận gái tróng trơn dân tình,
Thiếp là em của hoàng huynh
Bốn nàng này xét nhân tình khá thương.
Chúa Mạc phán giữa trào đường
Bốn nàng phú lục văn chương thế nào,
Phương nhan kém vẻ má đào
320. Nhân tài chưa rõ là bao khá trình.
Trạng Khiêm tâu giữa trào đình:
Thuở tôi còn học sân trình sư ông (7)
Bốn nàng này cũng lão thông
Nhưng chưa gặp vận gánh gồng giang san,
Tôi nay mà đậu chức quan
Cũng nhờ công khó bốn nàng lâu nay.
Vua truyền bốn ả thi tài
Nữ công nữ hạnh coi ai vẹn toàn,
Truyền cho Công Chúa Oanh Vàng
330. Thi văn bát cú năm nàng xem sao
Cầm kỳ thi họa đổi trao
Đặng cho văn võ trong trào xem qua,
Vua làm chánh khảo trước tòa
Có Hoàng Đình Ái (8) làm mà khán quan.
Đình Ái trong dạ lo toan
Chỉ e Công Chúa Oanh Vàng phải thua
Xưa nay giòng dõi nhà Vua
Quyền hành thì có mà thua nhân tài,
Bốn nàng mà chẳng kiêng oai
340. Oanh Vàng e nỗi kém tài văn thơ.
Lòng còn lưỡng lự ngẩn ngơ
Vua truyền mấy ả làm thơ năm vần,
Đình Ái riêng dạ ngán ngần
Vua truyền thế ấy nhiều phần khó khăn
Vội vàng quỳ xuống tâu rằng:
Muôn tâu bệ hạ cho văn đầu đề
Vua liền y tấu chỉ phê
Cho Hoàng Đình Ái ra đề văn thi,
Làm xong dâng trước đơn trì
350. Oanh Vàng hạng nhất văn thi tuyệt vời.
Vua truyền thi họa tức thời
Năm nàng họa bức cảnh trời hoàng hôn,
Trạng Khiêm ngơ ngẩn tâm hồn
Đình Ái thì lại bôn chôn trong lòng
Phải chi bức họa rạng đông
Thì là dễ họa vầng hồng lên cao,
Còn đang lo lắng ngán ngao
Năm nàng dâng đủ năm màu Dậu Thân
Vua khen tuyệt đẹp giai nhân
360. Truyền đem treo giữa trào thần giải khuây,
Trời chiều có ngũ sắc mây
Có chim én liệng có bầy nhạn bay
Nông dân mở ách trâu cày
Ông câu thổi sáo ông chài xẻ khô,
Bức tranh này của hoàng cô
Đình thần ngắm thử ghi vô hạng nào.
Võ văn đồng thảy tâu vào
Oanh Vàng hạng nhất tài cao tuyệt vời.
Vua đòi Hoàng Hậu đến nơi
370. Thiết triều đại hội xem chơi để lòng,
Truyền cho năm ả ra công
Phải thêu năm chiếc áo rồng cho ta.
Oanh Vàng đầu cúi thưa qua
Hoàng huynh lệnh dạy em mà phải toan
Giữa trào có mặt bá quan
Rồng thì nhiều thứ biết toan thứ nào,
Rồng bay rồng lộn khác nhau
Thần rồng nhả ngọc rồng nhào phun châu,
Rồng nằm rồng ẩn vực sâu
380. Hoàng huynh phải lựa kết châu rồng nào
Để khi Vua mặc lâm trào
Hay là tiếp sứ quan Tàu nữa đa.
Mạc chúa rằng thật hay a
Thêu rồng nhả ngọc cho ta thưởng tài
Năm nàng âu cũng lẹ tay
Nội trong một khắc xong ngay áo rồng,
Đình Ái xem thấy vui lòng
Chúa Mạc mặc áo thưởng công tức thì.
Oanh Vàng giỏi họa văn thi
390. Nữ công hoàng muội kém thì quá xa.
Cầm kỳ thi họa tài ba
Đứng đầu bực nhất trào ca Mạc triều
Vá may nấu nướng tiểu thêu
Bốn nàng hoàng mỹ Mạc triều đậu cao.
Muốn xem nữ hạnh dường bao
Chọn quan trẻ tuổi Mạc trào đẹp trai
Từ quan tam phẩm cân đai
Với quan nhất phẩm khôi hài trò vui,
Đình Ái lòng luống ngậm ngùi
400. Riêng buồn nhưng phải gượng vui cười dài
Vì mình chức cả đẹp trai
Phải trò đùa cuộc khôi hài Vua ban,
Võ văn lớn nhỏ trào đàng
Vâng lời chúa Mạc nhịp nhàng yến viên.
Vua xem hạnh gái chính chuyên
Năm bà vợ Trạng vẻ duyên mỹ miều,
Oanh Vàng thì lại buồn hiu
Bốn bà thì đến giữa triều là hay
Thấy nhiều quan trẻ đẹp trai
410. Nhìn qua quan Trạng râu dài oai nghiêm,
Ngỡ là một gã Bỉnh Khiêm
Văn hay võ giỏi nên tìm mà theo
Tại mình lòng dạ ngặt nghèo
Phải chưa lấy Trạng ta theo gã này
Ngó Hoàng Đình Ái như ngây
Oanh Vàng cười gượng nói này quý nương
Đây là giữa chốn trào đường
Hãy nhìn chín bệ quân vương đang ngồi.
Chúa Mạc khảo sát vừa rồi
420. Khá khen hoàng muội đáng ngôi nữ tài
Hạnh người tốt vẻ lắm thay
Bốn nàng này vốn có tài nấu ăn
Vá may thêu tiểu thẳng băng
Cầm kỳ thi họa võ văn không tường
Khó mà bì lại công nương
Nhưng mà vợ trạng Trẫm thương cũng là,
Trẫm phong Công Chúa Mạc tòa
Oanh Vàng em Trẫm giữ nhà trung ương,
Bốn nàng thì ở bốn phương
430. Đông Tây Nam Bắc công nương chức đồng,
Trạng Khiêm phong chức Quốc Công
Năm bà Công Chúa một chồng thờ chung.

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Hoàng cô: Công chúa Oanh Vàng

2. Mạc Hoàng huynh: vua Mạc Đăng Doanh

3. Sách ghi rằng gia đình Nguyễn Bỉnh Khiêm có 3 thê thiếp:
Bà Chánh thất Dương Minh Nguyệt, hiệu Từ Ý, quê ở Hải Dương, là ái nữ của quan Hình Bộ Tả Thị Lang Dương Đắc Nhan.
Vợ thứ hai họ Nguyễn, hiệu là Nhu Tĩnh.
Vợ thứ ba họ Nguyễn, hiệu Vi Tĩnh.
Nguyễn Bỉnh Khiêm có 12 người con, 7 trai 5 gái. Tất cả mấy người con đều được phong quận công.

Như vậy câu chuyện về công chúa Oanh Vàng trở thành vợ thứ năm của Nguyễn Bỉnh Khiêm là điều lý thú, lần đầu tiên chúng ta được biết. Câu chuyện này có thể diễn ra vào những năm 1538-1540, thời nhà Mạc.

4. Toàn: ý nói biết hoàn toàn.

5. Bệ đơn như người: ý vua cho phép được tự do vào tâu vua khi có việc cần.

6. Cao quờn: cao quyền, biến âm để đạt vần.

7. Sân trình sư ông: lớp học của cụ Bảng nhãn Lương Đắc Bằng, thầy dạy học Nguyễn Bỉnh Khiêm. Cụ Lương Đắc Bằng là người nổi tiếng văn chương quán thế, từng được đi sứ sang nhà Minh, và cụ đã học được sách Thái Ất Thần Kinh của Trung Hoa, và truyền dạy lại cho Nguyễn Bỉnh Khiêm. Cụ Lương Đắc Bằng là cha của Lương Hữu Khánh.

8. Hoàng Đình Ái (1527-1607): Quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

[Love_Tamlinh]

MỐI TÌNH HOÀNG ĐÌNH ÁI - CÔNG CHÚA OANH VÀNG

Bãi trào Vua ngự về cung
Ai về dinh nấy thung dung nói cười,
Đình Ái thảm chín sầu mười (1)
Lòng riêng cứ mãi nhớ người thâm khuê
Nên ngồi mình một ủ ê
Đem đàn ra giữa vườn huê giải sầu,
Đang ngồi dạo chẳng rồi câu
440. Oanh Vàng nhẹ gót từ đâu đến kề
Phận tôi là gái thâm khuê
Ban đêm vô phép vào kề nơi đây
Không điều quyến gió rũ mây
Vì non nước Việt thân này mới sang.
Đình Ái rằng hỡi Oanh Vàng
Bỉnh Khiêm hay được thì nàng mạng vong,
Nay nàng là gái có chồng
Tôi trai chưa vợ khác lòng én anh
Thương nàng tôi luống buồn tanh
450. Trước tôi ngỏ ý ba sanh với nàng
Nàng còn tang đức Mẫu hoàng
Nên tôi phải đợi mãn tang đến kỳ,
Trăm năm lòng muốn kết nghì
Thì Vua nhà Mạc chưa chi gả nàng
Làm tôi đã mất Oanh Vàng
Trong lòng còn hỡi ngỡ ngàng hổ ngươi,
Nay nàng làm vợ của người
Lòng tôi thaœm chín sầu mười khôn khuây,
Chỉ e mai nọ mốt này
460. Chồng nhiều thê thiếp khó khuây việc nhà.
Oanh Vàng nước mắt nhỏ sa
Cám ơn Thái Úy (2) lòng mà thương bi,
Nhưng mà không có hệ chi
Trạng Khiêm là kẻ tu mi đường hoàng,
Rằng tôi còn có Mẫu tang
Trạng vui trăng gió bốn nàng cũng xong.
Có chồng chẳng biết tính chồng
Tôi còn lo việc non sông nước nhà,
Đến đây vì việc quốc gia
470. Xin quan Thái Úy hải hà giúp tôi.
Số là chúa Mạc cướp ngôi
Của ông cố tổ (3) của tôi dựng gầy
Giòng Lê tan rã từ đây
Quan trung tử tiết bỏ thây rất nhiều,
Có quan Lễ bộ trong triều
Tên là Bảo Ngọc (4) hiểu nhiều chuyện xa
Ông thì tuổi hạc đã già
Tên Phạm Bảo Ngọc tuổi đà sáu mươi,
Cháu ông văn võ vẹn mười
480. Chầu Vua Hồng Đức vốn người hiền lương,
Vốn tôi lương đống cột rường
Của Vua Lê đấy trung lương ngài à,
Đăng Dung chiếm đoạt sơn hà
Bảo Ngọc dẫn cháu chạy ra khỏi thành
Hiện còn ẩn sĩ mai danh
Ngài nên đi lén ra thành Nghệ An
Đến nơi thăm hỏi dân làng
Thì biết Bảo Ngọc là quan Lê trào,
Cháu người hai gái má đào
490. Cầm kỳ thi họa lược thao đủ đầy
Hồi Lê Tương Dực vui say
Tôi cùng hai ả học nay một thầy,
Khi nên binh biến dầy dầy
Loạn quân tôi lạc tại đây đến giờ
Còn hai nhị vị tiểu thơ
Con quan Binh bộ (5) hiện giờ thoát ra
Nghệ An đến đó quê nhà
Tôi thường thơ tín vào ra với nàng.
Tôi thương Thái Úy trung cang
500. Cùng tôi muốn kết đá vàng chi giao
Chẳng qua không nợ nần nhau
Nên duyên cầm sắc tôi trao cho người,
Trong lòng luống mãi hổ ngươi
Xin Hoàng Thái Úy chọn người thế hôn,
Phận tôi là gái khuê môn
Muốn về Thanh Hóa cầu hôn một nàng.
Đình Ái rằng hỡi Oanh Vàng
Đem ai mà thế việc nàng với tôi.
Oanh Vàng kể rõ khúc nôi
510. Con quan Binh bộ mồ côi song đàng,
Hiện giờ còn ở Nghệ An
Nương cùng bá phụ gia đàng bấy lâu.
Một nàng là Phạm Bảo Châu
Một nàng Thế Thượng báu mầu lắm đa,
Thái Úy mà được giao hòa
Trong hai nàng ấy được mà một cô,
Thì là xã tắc cơ đồ
Nhà Lê tông miếu mả mồ vẹn nguyên,
Nếu không tôi sợ chẳng yên
520. Dần dần họ Mạc tiếm quyền hết trơn
Họ Lê còn nước ngậm hờn
Thiếp nhờ Thái Úy ra ơn dùm nào,
Có quan Tiết Chế quyền cao
Phò Lê Chiêu Tông thẳng vào Nghệ An
Nguyễn Kim tên tộc rõ ràng
Ít lâu lại đến vấn an tôi hoài,
Nên tôi mới rõ việc ngoài
Nhờ quan Thái Úy tiếp tay với nào
Trước là giúp sức Lê trào
530. Sau tầm Châu Thượng chi giao kết tình.
Đình Ái rằng chẳng ai kình
Với Lê Công Chúa tài tình hết đa!
Nói năng nhỏ nhẹ hiền hòa
Cẩn ngôn mỹ hạnh con nhà Đế vương
Đủ tài thi họa văn chương
Khuôn thiên nguyệt thẹn hoa nhường nên xinh,
Từ bên Trung Quốc đế kinh (6)
Vào đây làm khách si tình là tôi.
Oanh vàng rằng Thái Úy ôi
540. Bảo Châu tài sắc như tôi ngài à
Thượng thì võ nghệ giỏi đa
Binh thơ đồ trận tài ba rất nhiều
Vốn không có vẻ mỹ miều
Bởi vì nữ tướng có nhiều oai phong.
Hai người đang nói viễn vông
Phúc đâu hai gái má hồng hiện ra,
Thưa rằng Công Chúa hoàng gia
Thân vàng chày bấy (7) có ngày yên chăng
Đường xa ngàn dặm phăng phăng
550. Vâng lời bá phụ về Thăng Long thành,
Trước là coi Mạc Đăng Doanh
Làm Vua có vẻ hiền lành hay hung
Sau là vào tận hậu cung
Thăm Lê Công Chúa trào trung thế nào,
Mười hôm tôi ở lại trào
Ban ngày ẩn núp đêm vào nơi đây
Lục cùng nội cỏ chòm cây
Các cung các viện đông tây đều nhìn,
Công nương sao chẳng thấy hình
560. Không ngờ đêm vắng tâm tình chốn mô
Gã này Trung Quốc mới vô
Tên Hoàng Đình Ái kinh đô Minh trào,
Công nương trò chuyện quân Tàu
Để tôi thử một đường đao coi là.
Nói rồi liền tuốt kiếm ra
Oanh Vàng cản lại phôi pha đuôi đầu:
Đình gươm hỡi Phạm Bảo Châu!
Tay ôm Đình Ái tay thâu gươm liền.
Tiểu thơ hãy khá ngồi yên
570. Để tôi kể nỗi sự duyên việc nhà.
Cám ơn Lễ Bộ tuổi già
Vì tôi sai cháu sang qua thăm chừng
Đây không phải chốn ba quân
Phạm thơ chớ có lẫy lừng làm oai,
Nếu Châu mà chẳng nương tay
Thì xin chém hết cả hai với nào,
Tôi là Công Chúa phẩm cao
Đình Ái là kẻ nước Tàu Trung Nguyên
Nếu nghi tôi có tình riêng
580. Với Hoàng Đình Ái chẳng kiêng phép nhà
Thì nhờ Châu cứ xuyên qua
Hai tôi xin chết làm ma Lê trào.
Thượng rằng Châu thiệt tầm phào
Hãy quỳ chịu tội hỗn hào cho xong,
Em là phận gái má hồng
Đến thăm Công Chúa thì lòng hiền lương,
Có đâu hớn hở đao thương
Người đang đứng trước công nương anh hào
Dù cho chiến tướng hay Tàu
590. Cũng là thượng khách quý cao nhành vàng,
Chẳng bàn chuyện nước chuyện quan
Cũng là tính chuyện giang san cột rường.
Châu liền quỳ lạy công nương
Tánh tôi thấy chuyện phi thường ra tay,
Công nương là gái trang đài
Vốn không như thể gái ngoài thứ dân,
Gã này là kẻ nam nhân
Vườn hoa dạo gót dạo sân cũng kỳ
E là những thói nam nhi
600. Của Tào Mạnh Đức (8) gạt thì Nam ta.
Đình Ái liền đứng lui ra
Khỏi tay Công Chúa mới là nói ngay:
Công nương vừa nhắc gái tài
Bảo Châu có phải cô này hay không?
Oanh Vàng rằng thật má hồng
Tôi vừa nhắc đến con giòng trâm anh
Ấy duyên túc trái trời dành
Cho quan Thái Úy gái lành tốt tươi.
Đình Ái nghe nói liền cười
610. Tôi không võ nghệ sợ người chẳng tha.
Oanh Vàng rằng thói đàn bà
Một gươm ra mắt gọi là cố nhân
Nếu mà hai họ kết thân
Má hồng sánh với văn nhân cũng mầu,
Cô em là Phạm Bảo Châu
Cô chị Thế Thượng tài thâu đủ dùng
Con quan ngự sử Phạm Dung
Vợ chồng sớm đã quy chung (9) lâu ngày,
Nhà sanh hai gái một trai
620. Trai làm phó sứ Vua sai qua Tàu
Kế sanh nội loạn binh đao
Phó sứ chưa biết ngày nào hồi bang,
Nam ta còn lại hai nàng
Nương cùng bá phụ Nghệ An quê nhà.
Tôi thường muốn bước chân ra
Nghệ An đến đó tầm nhà Bảo Châu
Lòng riêng nhã ý mưu cầu
Chiêu binh đánh Mạc mà thâu sơn hà,
Nước non này của Lê gia
630. Mạc dành ngôi vị lòng mà sao yên
Muốn thâu cho được mối giềng
Của Vua Lê Lợi tổ tiên dựng gầy,
Võ thì hai chị em này
Tham mưu thì có tôi đây lãnh phần
Tôi mà ra mắt muôn dân
Định mưu đánh Mạc mười phần vạn an.
Đình Ái rằng hỡi Oanh Vàng
Hãy về trướng phụng màn loan cho rồi
Muôn điều tạm gửi cho tôi
640. Sẽ hy sinh mạng đắp bồi non Nam.
Canh khuya thức trắng luận đàm
Quốc Công (10) hay được chẳng kham đâu là
Công nương còn bận chồng nhà
Chồng làm Tiết Chế Mạc gia đương triều
Nếu hay Công Chúa luận điều
Làm gì thì cũng ít nhiều quở răn (11)
Nếu người tưởng nghĩa xích thằng
Thì người nhỏ nhẹ nói năng la rầy,
Như người mà có đến đây
650. Gặp tôi ắt phải nọ này ghen tuông,
Nếu người hành hạ công nương
Mặt nào tôi ngó quân vương Minh trào (12).
Xin nàng trở lại phòng đào
Cùng quan Tiết Chế ngọt ngào nhỏ to
Rỉ tai kể hết vai trò
Hãy nhìn tận mặt thăm dò tâm trong
Nếu quan Tiết Chế có lòng
Phò Lê diệt Mạc thì không hệ gì.
Lấy theo hiện pháp mà suy
660. Bỉnh Khiêm đỗ trạng đơn trì Mạc gia
Tức quan của Mạc nàng a
Phải trung với Mạc lẽ là tự nhiên.
Còn tôi là khách Trung Nguyên (12)
Mưu thần định đoạt giang sơn cõi bờ
Tôi không chém tướng đoạt cờ
Định mưu làm tướng mà chờ nội công
Vào đây vừa hội mây rồng (13)
Nên vào ứng cử thử công sách đèn,
Chẳng ngờ vào cửa kẹt then
670. Làm quan với Mạc phận hèn ngẩn ngơ
Minh trào làm chức thượng thơ
Làm quan Hình Bộ làm ngơ chẳng làm,
Để chân vào tận nước Nam
Chức quan Thái Úy nên làm mà chơi
Lúc nào tôi cũng thảnh thơi
Nay vui nên mới hết lời nói ra.
Trước ngày tôi định ứng khoa
Ngọ môn công quán xem qua đồ hình
Của Vua nhà Mạc truy binh
680. Có treo mấy bức đồ hình công nương
Mắt trong tuyệt sắc má hường
Nên tôi mắc bịnh Tề vương (14) nặng nề.
Đồ hình nhà Mạc có phê
Đây là Công Chúa nhà Lê Oanh Vàng
Nếu ai mà thấy được nàng
Thì Vua nhà Mạc phong quan Hộ hầu (15),
Tôi nhìn bức tượng giây lâu
Về mang phải bịnh lo rầu ngẩn ngơ
Anh hùng không lẽ ngó lơ
690. Phải vào ứng cử thời cơ cho tường (16).
Khi tôi vừa đến hội trường
Có người bắt dẫn công nương đến trào
Chúa Mạc đứng dậy hỏi chào
Xem như thủ túc đồng bào đệ huynh
Lòng riêng tôi lại giật mình
Oanh Vàng đẹp tựa như hình trong tranh,
Lại e cho Mạc Đăng Doanh
Thấy nàng sắc đẹp nên đành tấn cung,
Không ngờ có cụ Đăng Dung
700. Bảo cho Doanh phải phục tùng họ Lê
Quan xưa người cũ mới về
Việc trào hành sự theo Lê chỉ truyền
Giòng Lê lớn nhỏ để yên
Không hề chém giết phong quyền chức cao.
Nên khi Công Chúa trở vào
Đăng Doanh nhỏ nhẹ ngọt ngào mến thương,
Lại phong làm ngự muội nương
Ra vào thong thả cung chương các bà
Vui lòng tôi mới ứng khoa
710. Mong ngày hội kiến vườn hoa Oanh Vàng,
Không ngờ giữa lúc Mẫu tang
Trăm năm một nghĩa đá vàng không phai,
Không dè ông tạo thày lay
Chúa Mạc lại gả nàng rày cho Khiêm,
Làm cho tôi phải đứng yên
Tài tôi mà sánh với Khiêm kém nào
Thua Khiêm vì giống người Tàu
Chớ văn với võ tôi nào kém chi,
May mà hội ngộ tương tri
720. Kể cho rõ sự kẻo nghi bên lòng
Vì không lá thắm chỉ hồng
Tôi nguyền hết dạ gánh gồng giang san
Đem nền xã tắc vững an
Thu hồi non nước Oanh Vàng trị yên,
Đã là không nợ tiền khiên (17)
Xin quỳ dưới gối nghe truyền muôn năm
Dù cho một lỡ hai lầm
Một lời đã hứa ngàn năm vẫn còn
Trong khe nước chảy đá mòn
730. Nhưng lời tôi hứa vẫn còn không phai.
Rạng đông chúa Mạc ngồi ngai
Tôi xin từ chức lui hài phương xa
Đi tìm được cựu Lê gia
Phò Lê diệt Mạc mới là trượng phu,
Ra tài rõ mặt sĩ nhu
Kẻo lòng trắc ẩn thiên thu ngậm hờn,
Chẳng ham lớn chức cao quờn
Lúc nào cũng nghĩ oán ơn cho tròn
Làm người sống với nước non
740. Phải làm sao để danh còn núi sông.
Thế Thượng rằng quá viễn vông
Ba tôi (18) xin phép chào ông lui về.

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Hoàng Đình Ái thương thầm nhớ trộm công chúa Lê Oanh Vàng.

2. Thái Úy: chức của Hoàng Đình Ái lúc bấy giờ.

3. Công chúa Lê Oanh Vàng là cháu đời thứ 5 của vua Lê Lợi.

4. Phạm Bảo Ngọc: quan Lễ bộ nhà Lê.

5. quan Binh bộ nhà Lê.

6. Hoàng Đình Ái xuất thân là người Trung Hoa, được nhà Minh cử sang nước Nam và làm quan dưới triều Lê-Mạc.

7. Chày bấy: từ ấy đến giờ.

8. Tào Mạnh Đức: Tào Tháo.

9. Quy chung: đã mất.

10. Quốc Công: Trình Quốc Công Nguyễn Bỉnh Khiêm.

11. Quở răn: trách mắng.

12. Minh trào: triều đình nhà Minh.

13. Hội mây rồng: Khoa thi do nhà Mạc tổ chức 3 năm một lần.

14. Bịnh Tề vương: ý nói bệnh tương tư.

15. Sau khi nhà Mạc truất phế vua Lê Chiêu Tông, vua và em gái là công chúa Lê Oanh Vàng chạy lánh về phương Nam. Mạc Đăng Dung treo thông cáo truy nã và treo thưởng cho người bắt được nhà vua và công chúa. Đến năm 1525 Mạc Đăng Dung truy đuổi vào Thanh Hóa, bắt được Lê Chiêu Tông và Lê Oanh Vàng dẫn về Thăng Long.

16. Hoàng Đình Ái vì yêu thương công chúa Oanh Vàng, nên có ý định đăng quan và tìm cách gặp được công chúa.

17. Nợ tiền khiên: duyên nợ tiền kiếp.

18. Ba tôi: 3 người đang có mặt gồm Oanh Vàng, Thế Thượng và Bảo Châu.

[Love_Tamlinh]

CÂU CHUYỆN VỀ NGUYỄN BỈNH KHIÊM
KẾ HOẠCH BÍ MẬT NUÔI DƯỠNG HOÀNG TỬ LÊ DUY BANG

Oanh Vàng trở lại phòng huê
Hai nàng nối gót theo kề hỏi han,
Đã nghe người nói rõ ràng
Bỉnh Khiêm đã cưới Oanh Vàng lâu nay
Nhân sao vắng vẻ trong ngoài
Hai tôi chẳng thấy mặt mày tân lang,
Hay là đã bị phũ phàng
750. Cứ điều nói thiệt tôi toàn sự duyên
Nếu mà chúa Mạc ỷ quyền
Gả cho Tiết Chế ép duyên sắc cầm
Nên quan Tiết Chế chê thầm
Chẳng vui duyên mới để tâm riêng cười
Tánh tôi chẳng mến những người
Kiêu sa nết hạnh dễ ngươi muôn nhà.
Oanh Vàng liền mới phân qua
Quốc Công vốn thiệt hiền hòa tu mi
Nói năng nhỏ nhẹ nhu mì
760. Chuyện chi tôi muốn cũng tùy ý tôi,
Còn điều hiệp cẩn giao bôi
Tôi xin thong thả cho tôi năm này
Lắm khi cười gió giỡn mây
Những điều hoa nguyệt đêm chầy thì không (1).
Ba người đang nói viễn vông
Bỉnh Khiêm liền khoát cửa phòng bước vô,
Mắt nhìn tường tận ba cô
Hai cô này lạ lại vô làm gì?
Ông rằng cả bọn nô tỳ
770. Nếu phu nhân có chuyện gì xảy ra
Các ngươi chắc phải ra ma
Có người lạ mặt cho ta hay liền,
Có đâu cả bọn ngủ yên
Để cho Công Chúa sầu riêng canh chầy.
Oanh Vàng mới nói như vầy
Phu quân đêm vắng đến đây chuyện gì.
Quốc Công rằng hỏi lạ kỳ
Nhà tôi tôi ở hỏi chi vậy à
Vợ tôi tôi đến lân la
780. Để nghe thức ngủ giấc hoa thể nào,
Nhà tôi tôi cứ ra vào
Muốn đi ai cấm muốn vào ai ngăn.
Oanh Vàng liền mới nói rằng
Phu quân giận thiếp nói năng nặng lời
Lâm phòng chàng hãy nằm ngơi
Thiếp kêu cung nữ quạt hơi cho chàng,
Nói rồi Công Chúa lẹ làng
Đỡ chàng nằm xuống ngọa sàn vừa xong
Gượng cười nhỏ giọt mắt hồng
790. Bỉnh Khiêm xem thấy gạn lòng hỏi han,
Công nương nước mắt hai hàng
Buồn chi nên nỗi Oanh Vàng hiền thê
Đêm nay tôi đến hầu kề
Để thăm sức khỏe hiền thê thế nào,
Không lòng ấp mận ôm đào
Điều chi mà khóc nói mau coi là
Đêm về đã hết canh ba
Sao còn thức trắng chẳng mà nghỉ ngơi,
Hai nàng nào lạ đến chơi
800. Nói cho tôi biết đừng lời giấu quanh
Từ ngày kết nghĩa ba sanh
Luôn nhìn hiền phụ long lanh lệ nhòa,
Nàng cùng chúa Mạc một cha
Hay em chú bác nói mà tôi hay
Từ ngày kết nghĩa trúc mai
Nàng rằng nàng bận còn ngày mẫu tang,
Tôi đành riêng nể tình nàng
Bậc quân vương trọng việc tang nàng à
Dù em khác mẹ một cha
810. Mẹ nàng như thể mẹ mà Đăng Doanh,
Nhân sao chúa Mạc lòng đành
Bắt nàng xuất giá tiến hành hôn phu
Luôn nghi nên dạ rối bù
Một ngày kết nghĩa thiên thu vẫn còn
Lòng tôi luôn mải héo von
Tôi nghi hiền phụ tình còn dấu quanh,
Lúc nào tôi cũng dòm hành
Giả làm lính gác đứng canh cửa ngoài
Ban ngày áo mão cân đai
820. Ban đêm làm lính gác ngoài công viên (2).
Đêm nào hiền phụ ngủ yên
Tôi về thảo sách một thiên ba nghìn
Đêm nào hiền phụ lộ trình (3)
Tôi theo dõi gót mà rình luôn luôn
Nhưng chưa rõ nổi ngọn nguồn
Nên đành hỏi lại tấn tuồng mấy thiên.
Oanh Vàng nghe nói ngạc nhiên
Cái tên lính gác chồng hiền của ta!
Ban đêm ta cứ vào ra
830. Luôn luôn chàng cứ bẩm bà xin vâng,
Ngỡ là tướng sĩ ba quân
Nào hay là đức lang quân trá hình,
Đêm về chàng gác cửa dinh
Ngỡ chàng hớn hở vui tình trăng hoa
Bên chàng đã có bốn bà
Nào hay chàng gác cửa nhà công nương,
Mỗi khi ta bước ra đường
Ắt chàng theo dõi tận tường chẳng sai
Thôi thì cứ thiệt nói ngay
840. Tùy chàng thương ghét giấu hoài thất công.
Nghĩ rồi ngồi ghé gần chồng
Thiếp đây vốn thiệt con giòng Vua Lê
Mấy anh của thiếp vụng về
Đăng Dung soán nghiệp giống Lê tiêu tàn,
Anh thiếp lẩn trốn Hà Phan
Mẹ thiếp chúa Mạc chém ngang rơi đầu,
Cung nhân nhiều ả thảm sầu
Ai trung Mạc chém đứt đầu còn chi.
Thiếp là phận gái nữ nhi
850. Vì là sợ chết chạy đi thí càn
Không hay bờ vực lối đàng
Đi hoài chẳng khỏi đền vàng cung vi,
Mười hôm đói khát lội đi
Một mình đi mãi chẳng thì nghỉ ngơi
Phúc đâu có kẻ ngỏ lời
Hỏi rằng có phải nàng thời công nương
Phải thì người sẽ chỉ đường
Thiếp mừng nên mới tỏ tường nguyên do,
Nào hay mưu trước khó dò
860. Người liền dẫn thiếp nạp cho Mạc triều
Chúa Mạc từ tốn ngọt ngào
Vỗ về kính mến rỉ rao ban truyền,
Nay người định đoạt nợ duyên
Thiếp cùng Tiết Chế ước nguyền ba sanh.
Mừng riêng đã được duyên lành
Ngặt non nướcViệt quẩn quanh trong lòng
Thiếp chưa biết được ý chồng
Làm sao dám kể đục trong nỗi nhà,
Thường đêm để bước chân ra
870. Cấm cung còn có một bà chị dâu
Bà này vẻ lịch rất mầu
Đăng Doanh dùng để làm hầu đêm xuân,
Thiếp luôn lưu ý thăm chừng
Cháu thiếp còn hỡi tuổi xuân chàng à
Cháu trai tuổi đã nên ba
Giòng Lê còn chút ruột rà bấy nhiêu
Giữ gìn dấu nhẹm tưng tiêu
Vì trai nên sợ Mạc triều giết đi (4).
Bỉnh Khiêm ông mới nói thì
880. Ta nàng là đạo xướng tùy phu thê
Sao không đón cháu nàng về
Đặng ta đây dạy có nghề văn chương,
Tệ chi lắm vậy công nương
Bấy lâu nàng chẳng phân tường chuyện chi
Lòng ta đây vẫn ngại nghi
Nay đà rõ việc ta thì mới hay,
Hai nàng này lạ con ai
Nói cho ta biết chẳng rày sao đâu.
Oanh Vàng rằng Phạm Bảo Châu
890. Con quan nhất phẩm công hầu nhà Lê
Anh người đi sứ chưa về
Mẹ cha sớm đã đến kề cửu nguyên (5),
Tiểu thơ nhị vị lương hiền
Chào người bằng một đường quyền nội công,
Vâng lời bá phụ thẳng xông
Hai người trở lại Thăng Long Mạc trào
Dọ thăm tin thiếp thế nào
Về cho bá phụ âm hao lãm tường,
Nay nàng vào tận phủ đường
900. Mới hay tiện thiếp tào khương đã thành
Nên còn chờ mãn giờ canh
Hai nàng liền mới ra thành hồi quy.
Bỉnh Khiêm nghe hết văn vi
Bèn đưa hai ả khỏi thì trào ca
Nhắn cùng lão bá quê nhà
Tôi chồng Công Chúa tên là Bỉnh Khiêm
Hôm nào bá phụ có tìm
Đến trào cứ hỏi Bỉnh Khiêm mà vào,
Tuy tôi làm tướng Mạc trào
910. Vợ giòng vương tước lẽ nào tôi quên
Bốn phương hào kiệt đứng lên
Tôi đây cũng muốn đáp đền non sông,
Hai cô chớ có ngại lòng
Về thưa với Phạm tôn ông lãm tường.
Thượng Châu từ giã lên đường
Bỉnh Khiêm trở lại công nương đón chào
Nay đà đã rõ lòng nhau
Thiếp xin quân tử chuyện nào khoan dung,
Nếu chàng đã sẵn lòng trung
920. Đừng điều nghi hoặc ngại ngùng chi chi
Khiêm rằng trống lệnh đến kỳ
Thiết triều chúa Mạc đợi thì bá quan
Ta xin tạm biệt với nàng
Đi chầu kẻo trễ muộn màng người nghi.
Nói rồi liền bước ra đi
Đến trào Tiết Chế bái quỳ tung hô
Chúa Mạc xem thấy liền hô:
Võ văn trào sĩ ra vô vui vầy
Đình Ái sao chẳng vào đây
930. Hay là thọ bệnh ốm gầy chi chăng?
Ngự lâm quân hãy đi phăng
Tới dinh Thái Úy rõ căn thế nào.
Đến nơi ngõ trước ngõ sau
Ngõ nào cửa cũng đóng rào kỹ cang
Ngự lâm rằng lệnh Thánh Hoàng
Triệu quan Thái Úy bệ vàng đến nơi.
Quân canh (6) rằng thật như lời
Quan tôi ngọa bệnh đúng thời ba hôm
Chẳng tin mở cửa lại dòm
940. Quan nhà thọ bệnh ba hôm nằm liều,
Từ mai cho đến xế chiều
Chiều cho đến sáng nằm liều chẳng đi
Không ăn không uống thứ chi
Chúng tôi nào có dám thì hỏi han.
Ngự quân trở lại vội vàng
Tâu cho chúa Mạc hoàn tòan sự duyên,
Chúa Mạc ban thửa lệnh truyền
Ngự y mau đến chữa chuyên coi là,
Ban cho bốn ả cung nga
950. Đến hầu Thái Úy bánh trà thuốc thang
Cung nga được lệnh Vua ban
Tranh nhau hầu hạ họ Hoàng ốm đau,
Ngự y mang thuốc đem vào
Đình Ái uống hết thứ nào chẳng chê,
Uống rồi cứ việc nằm mê
Chúa Mạc ngự đến vỗ về hỏi han
Mạc trào nhiều việc đa đang
Khi không Thái Úy lại mang bệnh tình
Trẫm mong non nước thanh bình
960. Lại nghe xứ xứ đao binh khởi loàn.
Đình Ái phủ phục vội vàng
Muôn tâu cùng lệnh Thánh Hoàng chớ nghi
Hạ thần bệnh chẳng hề chi
Nhọc công Bệ hạ ngự y cho vào,
Làm người trong cảnh trần lao
Khó mà tránh được ốm đau dãi dầu
Xin Chúa đừng có lo âu
Hạ thần cảm đức ơn sâu biển trời.
Vua rằng Trẫm muốn dạo chơi
970. Cùng khanh để bước khắp nơi dinh tiền
Khanh người gốc ở Trung nguyên
Trẫm là Vua mới nắm quyền giang san
Nên chưa hiểu ý các quan
Sợ người còn mến họ hàng nhà Lê
Nên Trẫm lo ngại đủ bề
Cùng khanh Trẫm muốn ngự về các dinh
Để xem cho rõ nhân tình
Biết ai loạn nghịch đặng mình phòng thân,
Các dinh nhất phẩm đại thần
980. Trẫm đây ý muốn để chân đến nhà
Chẳng hay có được chăng là
Làm Vua có luật đến nhà quan chăng? (7)
Đình Ái quỳ xuống tâu rằng
Chúa tôi xum hiệp chi bằng nghĩa ơn
Vua mà ý muốn dời chân
Phải cho biết trước ngôi trời giá lâm
Phòng khi nhiều kẻ lỗi lầm
Chẳng hay bệ hạ giá lâm đến nhà.
Cúi xin bệ hạ thứ tha
990. Cho quân phi báo đến nhà Quốc Công.
Từ ngày tử ấm thê phong
Hạ thần chưa rõ Quốc Công thế nào.
Chúa Mạc truyền lệnh mau mau
Nay Hoàng Thái Uý hết đau mạnh lành
Truyền cho nam Quốc Công khanh
Tiếp nghinh thánh giá bôn hành đến dinh.
Bỉnh Khiêm nghe lệnh giật mình
Hôm nay chúa Mạc vào dinh chuyện gì
Truyền cho Công Chúa năm vì
1000. Phải ra trước ngõ mà quỳ tiếp nghinh,
Nay Chúa di giá đến dinh
Năm bà nghe lệnh cung nghinh Thánh Hoàng.
Chúa Mạc vào giữa công đàng
Đình Ái hộ giá Thánh Hoàng oai nghi
Vai mang bảo kiếm tru di
Mình mang áo giáp chân đi chiến hài (8),
Bỉnh Khiêm xem thấy lạ thay
Vua nay di giá đến ngay dinh mình.
Vua thì ra vẻ thật tình
1010. Quan hầu đường thể ra binh trận đồ,
Chúa Mạc cất tiếng liền phô
Trẫm đi thăm viếng Hoàng Cô thế nào
Từ ngày nghĩa kết duyên trao
Đến nay hạnh phúc thế nào cho hay,
Trẫm mong Tiết Chế sanh trai
Cha lành con cũng giỏi hay bực hiền.
Bỉnh Khiêm quỳ xuống tâu liền
Từ ngày bệ hạ định duyên châu trần
Đã nhờ bệ hạ ban ân
1020. Oanh Vàng nay đã được phần cấn thai
Hằng mong Công Chúa sanh trai
Đặng phò cửu phụ long ngai vững bền
Ngàn năm xã tắc vững nền
Biên thùy yên lặng bốn bên phục tùng
Cha trung con cũng chí trung
Nguyện phò bệ hạ thủy chung vẹn bề.
Chúa Mạc nghe tấu cười hề
Mừng khanh hạnh phúc đã kề bên nhau
Chẳng hay Công Chúa thai bào
1030. Đến nay đây đã được bao trăng rồi?
Bỉnh Khiêm tâu rõ khúc nôi
Sáu trăng đã đủ vợ tôi tính tròn
Ngày nào tôi được nhiều con
Đến trình bệ hạ cung son lãm tường.
Chúa Mạc liền gọi công nương
Nay đà ngự muội tào khương (9) đượm nồng,
Trẫm ban đôi xuyến lưỡng long
Khi nào ngự muội sổ lòng một trai
Xuyến này đeo cả hai tay
1040. Để cho cháu Trẫm tới ngày lớn khôn
Ra vào quanh quẩn ngọ môn
Quan quân rõ mặt đích tôn bệ rồng.
Ngự y Trẫm sẽ sắc phong
Bảo thai đem đến để phòng thai nhi.
Bỉnh Khiêm chồng vợ đều quỳ
Cám ơn Thiên Tử đoái hoài bề tôi,
Xuyến vàng lãnh cất xong rồi
Oang Vàng nghe nói mồ hôi ướt đằm
Thật là Tiết Chế (10) ác tâm
1050. Báo tin với lệnh muôn năm thế này
Về sau tháng lụng ngày chầy
Làm sao sanh được cháu này cho Vua.
Đình Ái lòng chát dạ chua
Em Vua sắp có cháu Vua ra đời
Muốn về Trung Quốc mà thôi
Thượng Thơ Hình Bộ chức tôi vẫn còn.
Bỗng nghe Vua Mạc cười giòn
Trẫm lui về nghỉ cung son tức thì,
Vua cùng Đình Ái ra đi
1060. Oanh Vàng mới hỏi văn vi với chồng
Phu quân tâu với bệ rồng
Thiếp mang thai dựng thiệt không có rồi,
Vốn chưa hiệp cẩn giao bôi
Lại tâu thai dựng làm tôi ngại lòng.
Khiêm rằng hiền phụ chưa thông
Ta nàng kết nghĩa vợ chồng đến nay
Vốn chưa có đủ trăm ngày
Tâu thai sáu tháng Vua rày hân hoan
Phòng khi ta đỡ cho nàng
1070. Về sau đón cháu dinh đàng mà nuôi (11)
Thì khai con đẻ của tôi
Nào ai lưu ý nàng ôi có tường
Ta nghe nàng nói chán chường
Con Vua Chiêu Tông còn nương trong trào
Mai kia có chuyện thế nào
Thì đem Hoàng Tử để vào dinh ta,
Nếu mà tôi mở miệng ra
Là điều ích nước lợi nhà chẳng sai
Lòng tôi một mực thẳng ngay
1080. Nàng đừng Ái ngại chuyện thai trong lòng,
Muốn ra cứu giống cứu giòng
Có chồng có chửa mà lòng hổ ngươi
Thế gian ai dám chê cười
Cớ sao hiền phụ hổ ngươi chuyện này.
Oanh Vàng rằng chẳng riêng tây
Chàng không tâu bốn cô này có mang
Lại tâu có một Oanh Vàng
Làm sao thiếp khỏi ngỡ ngàng ngại nghi.
Khiêm rằng hiền phụ thiếu suy
1090. Vua cần hạnh phúc của thì hai ta
Mấy nàng này kẻ lạ xa
Vua dù phong chức cũng thà như không,
Có nàng Vua mới lo phòng
Tôi tâu như thế cho lòng Vua an.
Nay tôi xin tính với nàng
Hãy đem Hoàng tử Duy Bang về nhà
Bảo rằng nàng đã sanh ra
Một trai tuấn tú thiệt là khôi ngô.
Bốn nàng liền cũng nói vô
1100. Phu quân định bước kế mô rất tài
Chúng tôi buồn bã ngày ngày
Ước chi có cháu chuyền tay ẵm bồng.
Phúc đâu tỳ nữ vào trong
Thưa bà ngoài cửa có ông ăn mày
Vai mang một cái bị dài
Bảo tôi vào gọi bà rày ra mau,
Bỉnh Khiêm nghe nói ngạt ngào
Hối công nương phải ra mau dinh ngoài
Đặng coi cái lão ăn mày
1110. Nói chi cho biết coi ai trá hình.
Oanh Vàng ra tận cổng dinh
Mới hay nhũ mẫu trá hình đến đây
Nàng rằng bổn bộ dinh này
Hậu dinh còn thiếu vườn cây chưa trồng
Nếu mà liệu sức lão ông
Liệu bề vào ở tưới trồng được chăng.
Nhũ mẫu bà mới nói rằng
Tôi còn sức mạnh mần ăn phi thường
Muốn xin vào ở lập vườn
1120. Chẳng hay Tiết Chế có thương phận già
Oanh Vàng rằng lão gia gia
Vẫn còn kính trọng cụ già trẻ thơ
Xin ông đừng có nghi ngờ
Phu quân của thiếp đang chờ dinh trung
Mời ông nối gót theo cùng
Vào dinh Tiết Chế trọng dùng lắm đa
Chồng tôi dù bực quan nha
Vẫn lòng đại đức hải hà thinh thinh.
Nói rồi dẫn đến hậu dinh
1130. Nhũ bà mở đãy ra trình hoàng nhi,
Đây là con của thứ phi
Đây là ấn tín của thì quân vương
Tôi vâng lệnh của nương nương
Đem giao Hoàng Tử công nương nuôi dùm.
Chúa Mạc cử chỉ lạ lùng
Dẫn Hoàng Đình Ái vào cung chuyện trò
Thứ phi bà vẫn âu lo
Thấy Vua như thế nghi cho chuyện gì,
Vừa rồi mới chém cung phi
1140. Vì nàng trăng gió nên đi ra ngoài
Đình Ái giám sát chém ngay
Mới vào nội các của rày Thứ phi
Chúa tôi bàn luận vân vi
Nương nương thấy vậy ngại nghi trong lòng,
Sai tôi đem mão cửu long
Với đem ấn tín Thái Tông di truyền
Giao cho Công Chúa Trạng nguyên
Với giao Hoàng tử lưu truyền làm tin (12).
Bỉnh Khiêm vội vã nghiêng mình
1150. Tay nâng ấn tín tay nghinh tử hoàng
Bốn bà hết sức ngỡ ngàng
Nhìn mặt tử hoàng giọt lệ nhỏ sa
Nhân sao lại ngộ chả cha
Tử hoàng mặt giống quan nhà chẳng sai.
Bỉnh Khiêm chúm chím cười dài
Rõ ràng hiền phụ đến ngày khai hoa
Tuy là Hoàng Tử nên ba
Mai tôi vào tậu vợ nhà mới sanh
Các quan văn võ trong thành
1160. Nào ai tìm hiểu ngọn ngành mà chi
Sắm màn nhung đỏ tức thì
Để cho Hoàng Tử phòng khi Vua đòi
Sẽ bưng ra trước Vua coi
Không ngàn thước lụa cũng thoi vàng ròng.
Oanh Vàng rằng chẳng có xong
Nếu Vua nhìn kỹ đầu ông phải lìa
Khi quân tội lớn danh bia
Hại lây việc cả bên kia đang chờ.
Khiêm rằng hiền phụ ngẩn ngơ
1170. Mạc không lưu ý ngày giờ chi đâu
Người đang bận việc lo âu
Mới ngồi long án hơi đâu nghi ngờ,
Tử hoàng nhà lạ ngẩn ngơ
Không cười không khóc còn khờ chẳng sao
Mai tôi tâu giữa Mạc trào
Rằng công nương đã thai bào khai hoa
Vua liền sắc chỉ ban ra
Đến mừng song hỷ cho nhà ta đây,
Võ văn tựu đến dinh này
1180. Tôi bưng mâm đỏ ai rầy ai thông
Nhà sanh một trẻ đầu lòng
Tự tay tôi ẵm tôi bồng ai hay
Nếu không tâu việc sanh thai
Sau này Vua Mạc biết hay nghi ngờ
Tốt hơn tâu trước bây giờ
Phòng sau khỏi sự nghi ngờ nàng ôi
Nói rồi đội mão kim khôi
Vào trào tâu rõ khúc nôi Vua tường.
Oanh Vàng phận thủ trung ương
1190. Nhờ ơn bệ hạ xót thương ban truyền
Đêm hôm giờ tý đinh niên (13)
Ngày dần tháng mẹo nàng liền khai hoa
Một trai gương mặt sáng lòa
Muôn tâu bệ hạ do hà tường tri
Chúa mạc mừng rỡ xiết chi
Muội nương của Trẫm sanh mà cháu trai
Ngự trù mau khá tiệc bày
Trẫm cùng văn võ vui say ăn mừng.

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Đây là kế sách của công chúa Lê Oanh Vàng, ngoài mặt thì đồng ý là vợ Nguyễn Bỉnh Khiêm theo lệnh của Mạc Đăng Doanh, nhưng tìm cách kéo dài thời gian chờ đợi thời cơ, tập hợp lực lượng phục hưng nhà Lê.

2. Lời tâm sự của Nguyễn Bỉnh Khiêm rất phù hợp với nhiều chi tiết khác trong bài thơ này, Nguyễn Bỉnh Khiêm luôn xuất hiện bất ngờ chỗ công chúa.

3. Lộ trình: ý nói đi đây đi đó.

4. Công chúa Oanh Vàng lui tới chăm sóc cháu trai 3 tuổi, dòng máu nhà Lê.

5. Cửu nguyên: nơi chín suối.

6. Quân canh: lính canh

7. Chi tiết vua Mạc Đăng Doanh hỏi ý kiến Hoàng Đình Ái là rất đúng với lịch sử, vì Hoàng Đình Ái là vị tướng tài có nhiều công trạng, và kiến thức rất mực uyên bác, rất giỏi tham mưu.

8. Mình mang áo giáp, chân đi chiến hài: Thời kỳ chiến tranh liên miên của các phe phái, vua luôn chuẩn bị áo giáp bào sẵn sàng đối phó.

9. Tào Khương: nghĩa Tào Khang, ý nói nghĩa vợ chồng.

10. Tiết Chế: Nguyễn Bỉnh Khiêm.

11. Một kế hoạch hoàn hảo của Nguyễn Bỉnh Khiêm, đưa con trai của vua Lê Chiêu Tông về nhận là con mình, để dễ bề chăm sóc.

12. Bà lão ăn mày xuất hiện và giao Hoàng tử Lê Duy Bang cho thấy khả năng tiên tri của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

13. Tháng Mẹo, Đinh niên: nhằm tháng 2 năm Đinh Dậu 1537.

[Love_Tamlinh]

CHIÊU BINH MÃI MÃ

Đình Ái trong dạ nghi nan
1220. Lộc Vua ban thưởng các quan ân trời
Bãi trào văn võ nghỉ ngơi
Đình Ái áo mão để thời trong dinh
Giả làm một gã thư sinh
Đêm hôm vắng vẻ một mình ra đi
Đi vào tận xứ Sầm Nghi (1)
Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm mời thì hỏi han:
Chẳng hay người ở Hà Phan (2)
Đến đây ắt có luận bàn việc chi?
Đình Ái liền tỏ văn vi
1230. Nhân ngày rảnh rỗi tôi đi du nhàn
Đến đây nhìn thấy công đàng
Chiêu hiền đãi sĩ mười phan anh hào
Nên tôi mới để chân vào
Tùy cơ tôi liệu bề nào giúp công
Võ thì tôi chẳng có thông
Văn thì tôi cũng nằm lòng lai rai.
Nguyễn Kim rằng cũng giỏi hay
Tôi đang chiêu mộ chẳng nài võ văn
Nếu người có chí hiệp lần
1240. Phò Vua giúp nước võ văn cũng dùng
Võ thì chấp chưởng binh nhung
Văn thì nội các cần dùng tham mưu,
Miễn là tráng sĩ lo ưu
Phò Lê diệt Mạc báo cừu đứa gian
Vậy thời tráng sĩ tạm an
Đợi ngày tuyển chọn văn ban thi tài.
Đình Ái ở được mười ngày
Xin cùng Trịnh Kiểm ra ngoài Nghệ An (3)
Ít hôm trở lại công đàng
1250. Trịnh Kiểm rằng chớ vội vàng ra đi
Ta luôn lưu ý ngại nghi
Tráng sĩ chắc có chức chi Mạc trào
Thiên đình rộng rãi lại cao
Nói năng chải chuốt ngọt ngào phép khuôn,
Sách binh thơ dạy ngọn nguồn
Những người khách lạ có tuồng nhiễu nhương
Đề phòng chớ khá xem thường
Chẳng hay tráng sĩ lo phương thế nào
Nếu không quan của Mạc trào
1260. Cũng tay dọ thám giặc Tàu a man
Thưa cùng nhạc phụ hoàn toàn
Bắt ra chém phứt cho an sau này.
Đình Ái mới nói như vầy:
Chém thì chịu chém tôi đây ngại gì
Làm tướng thì phải ngại nghi
Nhưng tôi chẳng có ý gì hết đa,
Tôi người không mẹ không cha
Ở bên Trung Quốc vào mà nơi đây
Định tâm lập nghiệp xứ này
1270. Nếu dùng tôi ở tại đây giúp tài,
Tôi xin ra tận cõi ngoài
Để tầm lương tướng giúp rày nhà Lê
Mười ngày tôi sẽ quay về
Một lời đã hứa chẳng hề sai ngoa.
Nguyễn Kim vừa mới nói ra
Tướng sĩ đi để tầm nhà của ai?
Ái rằng từ thuở xưa nay
Nhà Lê tan rã nhiều ngày lao đao
Quan trung nhiều kẻ tẩu đào
1280. Kẻ lo ẩn sĩ người vào diêm la,
Có quan Lại Bộ trốn ra
Tên Phạm Bảo Ngọc vốn nhà trung Lê
Muốn tầm cụ ấy mời về
Một lòng diệt Mạc phò Lê mới là.
Kim rằng tráng sĩ đi ra
Hãy mau trở lại ta mà đợi trông.
Đình Ái cứ việc thẳng xông
Đến nhà Bảo Ngọc gặp ông dạo vườn
Ngồi kề nhị vị cô nương
1290. Hai nàng hôm nọ tại vườn hoa viên,
Đình Ái còn hơi ngạc nhiên
Vào đây chưa biết dữ hiền ra sao.
Ái liền bước đến cúi chào
Bảo Ngọc xem thấy ngọt ngào hỏi han:
Tráng sĩ người ở Hà Phan
Chuyện chi mà đến gia đàng của ta.
Đình Ái rằng bạch cụ già
Cháu đây quê vốn tại tòa Thăng Long
Rỗi nhàn nên mới thẳng xông
1300. Đến thăm bá phụ thong dong chuỗi ngày,
Cháu tên Đình Ái xưa nay
Làm quan Thái Úy long ngai Mạc trào,
Riêng buồn cởi áo cẩm bào
Từ quan treo ấn đã bao trăng tròn,
Đường đi cách nước xa non
Chẳng ngờ hồng phúc cháu còn duyên may
Đến đây gặp cụ kịp ngày
Bảo Ngọc nghe nói dẫn ngay vào nhà.
Long thành cháu mới sang qua
1310. Chẳng hay Công Chúa thân ra thế nào
Từ ngày nội loạn lao xao
Lão e Công Chúa khổ lao thân vàng,
Đình Ái thuật lại rõ ràng
Công nương mới được nghìn vàng thưởng công,
Chúa Mạc hết sức chiều lòng
Vậy thì cụ chớ lo phòng điều chi.
Bảo Ngọc liền mới nói thì
Nhà bác hiện có hai vì tiểu thơ
Tài dư chém tướng đoạt cờ
1320. Bác đang lo liệu cậy nhờ mai sau,
Đàng xa cháu mới đi vào
Ở đây với bác cháo rau đỡ lòng
Cháu đà rời bỏ Thăng Long
Bác đây luống những hằng mong cháu à.
Đình Ái liền mới phân qua
Nguyễn Kim phò chúa chạy ra khỏi thành
Hiện nay nương xứ Sầm Bành
Chiêu binh mãi mã xây thành lập đô
Cháu đây muốn cụ lộ đồ
1330. Đến nơi hiệp lực giúp vô Lê trào,
Hai cô là gái má đào
Chiêu binh cháu sợ anh hào dễ khi
Chi bằng theo thuở theo thì
Đến phò Chiêu Tông chờ kỳ lập công.
Bảo Ngọc nghe nói vui lòng
Hiệp cùng hai cháu thẳng xông lên đàng.
Về đi về lại luận bàn
Bảo Ngọc mới hỏi họ Hoàng sạ duyên
Cháu đây tuổi đã quá niên
1340. Chẳng hay túc trái nợ duyên thế nào?
Đình Ái mới trả lời mau
Cháu mười tám tuổi chưa trao duyên tình
Chừng nào cháu lập gia đình
Sẽ mời bá phụ chén huỳnh vui say.
Bảo Ngọc ông mới tỏ bày
Bác có hai cháu nhi hài tuổi thơ
Chưa nơi kết nghĩa tóc tơ
Cháu xem vừa ý bác giờ gả cho,
Từ nay tùy cháu thăm dò
1350. Cưới em hay chị tùy cho chọn tài.
Đình Ái nghe nói vui thay
Cám ơn bá phụ đoái hoài xót thương
Cháu xin được cưới Châu nương (4)
Vì Châu giỏi cách múa thương (5) bác à.
Bảo Ngọc nghe nói cười xòa
Có chi kỷ niệm cho già làm tin
Gọi là xính lễ cưới xin
Có hay chẳng có cứ trình thẳng ra.
Đình Ái mới tỏ do hà
1360. Đây là vòng ngọc của nhà Trung nguyên
Vật này là vật gia truyền
Xin dâng bá phụ câu duyên sắc cầm,
Bảo Ngọc xem thấy mừng thầm
Như vầy là nợ trăm năm đá vàng.
Châu rằng tôi chẳng thuận thoàn
Vì người là kẻ tha bang nước ngoài,
Cháu không ưng thứ ngoại lai
Cháu xin bá phụ trả ngay cho người.
Bảo Ngọc nghe nói liền cười
1370. Cháu nào có biết tánh người cháu a
Người này tánh mạng thiệt thà
Cháu đừng nê cố thành ra mất lòng,
Từ đời Bàn cổ cha ông
Người nam tục gọi cha rồng mẹ tiên
Sách xưa Huỳnh Đế Hiên Viên (6)
Loài người do Đức Hoàng Thiên tạo gầy
Đừng phân chủng nọ tộc này
Ai nhiều đức tính xum vầy là nên.
Thượng rằng tiểu muội chớ quên
1380. Nước nam Đại Việt tuổi tên sáng lòa
Bá phụ tuổi lớn tác già
Định sao hay vậy cãi mà làm chi.
Về nói mà lại về đi
Phúc đâu đã đến biên thùy Sầm Châu (1),
Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm gật đầu
Khá khen Đình Ái giữ câu quy kỳ,
Chào quan Lễ Bộ Phạm Duy (7)
Tiểu thơ nhị vị phương phi má hồng
Đưa vào dọn quét thơ phòng
1390. Cho hai nàng ở dinh trong hậu đàng.
Bảo Ngọc liền mới hỏi han
Kể từ loạn nghịch trào đàng đến nay
Lão về điền lý cuốc cày
Nay nghe Đình Ái nói ngài chiêu binh
Cho nên lão mới lộ trình
Đến đây hiệp lực chống kình Mạc gia
Chẳng hay Bệ hạ thoát ra (8)
Ngài phò Lê chúa lão mà nào thông.
Lão xin bái yết mình rồng
1400. Nguyễn Kim mới bước vào trong hậu đàng:
“Phạm Duy người mới cải trang
Xưng là Bảo Ngọc tầm đàng đến đây
Tôi trung bệ hạ bấy chầy
Xin vào ra mắt Vua đây thế nào”.
Chiêu Tông truyền lệnh cho vào
Bảo Ngọc quỳ xuống mắt trào lệ rưng,
Thần vì trong cuộc loạn quân
Phải đành xa chúa mắt gừng nhỏ sa.
Chiêu Tông liền mới phán ra
1410. Nay quan Lễ Bộ tuổi già cao niên
Đàng đi xa thẳm sơn xuyên
Vẫn tìm đến Trẫm thảm phiền khá thương.
Nguyễn Kim tâu lệnh Quân vương
Tiểu thơ nhị vị đưa đường đến đây,
Vua cho ra mắt đủ đầy
Vua nhìn hai gái thơ ngây tủi lòng,
Ước chi còn ở Thăng Long
Đưa hai nàng đến tiêu phòng mới ưng
Nay còn trong cuộc loạn quân
1420. Nhờ hai nàng đến đỡ nâng vận thời.
Đình Ái lưu ý ngôi Trời
Hồi lâu Đình Ái ngỏ lời tâu qua:
Muôn tâu bệ hạ thứ tha
Tôi cùng Lễ Bộ một nhà quan văn
Xin cho thong thả ngày hằng
Đặng xem địa lý thiên văn ngày ngày,
Chiêu Tông rằng thật là hay
Cho hai người đến ngự đài thiên văn.

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Xứ Sầm Nghi: ý nói vùng Sầm Châu của nước Lào, núi non hiểm trở, căn cứ địa của nghĩa quân kháng chiến của Nguyễn Kim, phò vua Lê Chiêu Tông đang ẩn náu nơi đây.

2. Hà Phan: Thăng Long.

3. Ý định của Hoàng Đình Ái ra Nghệ An thăm quan Bộ Lễ Phạm Bảo Ngọc và hỏi thăm tin tức gia đình tiểu thơ Phạm Bảo Châu.

4. Châu nương: cô em Phạm Bảo Châu.

5. Múa thương: múa kiếm, ý nói đao thương kiếm kích, võ nghệ.

6. Huỳnh Đế Hiên Viên: Hiên Viên Hoàng Đế, vị Quốc Tổ của Trung Hoa.

7. Phạm Duy: Phạm Bảo Ngọc cải trang thành Phạm Duy để dễ bề trong việc đi lại.

8. Sự kiện vua Lê Chiêu Tông sợ thế lực nhà Mạc, trốn khỏi kinh thành chạy vào Thanh Hóa. Mạc Đăng Dung phế truất vua Chiêu Tông, đưa em của vua là Lê Cung Hoàng lên ngôi.

9. Đài thiên văn: để tính ngày tháng, ghi chép sự kiện.

[Ballx]

Chúng ta chỉ chết phần xác, còn phần hồn vẫn y nguyên. Phần hồn này vẫn còn trí tuệ đầy đủ. Nếu nó nhập vào xác ai đó thì người bị nhập có thể bị thần kinh phân liệt.
Những bài thơ trên ghi lại từ đồng cốt, nó chẳng ích gì cho đời mà chỉ mang âm hưởng như ai oán khổ lụy trần gian.
BX

[Love_Tamlinh]

Chúng ta chỉ chết phần xác, còn phần hồn vẫn y nguyên. Phần hồn này vẫn còn trí tuệ đầy đủ...
BX

Cám ơn huynh Ballx đã có chung một ý nhận xét nói trên.

Còn những ý kiến khác của huynh thì LTL đang còn nghiên cứu tiếp, và sẽ trao đổi với huynh khi có kết quả.

Thân ái chào huynh.

[Love_Tamlinh]

TÌM HIỂU VỀ TÁC GIẢ NHỮNG VẦN THƠ NGOẠI CẢM

Ngày 02/09/2007 vừa qua chúng tôi có chuyến đi tìm hiểu về tác giả của Những Vần Thơ Ngoại Cảm.

Tiếp chúng tôi là một người phụ nữ 60 tuổi, rất khiêm cung nhã nhặn, giọng nói còn rất trong như thời con gái. Cô tên là Nguyễn Thị Lạc.

Chúng tôi rất ngạc nhiên khi nghe cô kể rằng bắt đầu xuất hiện khả năng viết thơ ngoại cảm từ năm 12 tuổi đến nay, và đã có trên 2000 tập thơ đã hoàn thành. Như vậy trung bình mỗi tuần cô viết được một tập thơ đều đặn trong 50 năm qua.

Những Vần Thơ Ngoại Cảm chúng tôi đang giới thiệu trên TGVH là những câu chuyện lịch sử bằng thơ, giai đoạn Vua Lê, Chúa Trịnh, Chúa Nguyễn, thuộc thế kỷ 16, gắn với những nhân vật lịch sử nổi tiếng như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hoàng Đình Ái, Mạc Đăng Dung, Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm, Nguyễn Hoàng v.v…

Chúng tôi được biết rằng những tập thơ ngoại cảm khác của cô Nguyễn Thị Lạc, sẽ còn có những câu chuyện lịch sử về Trưng Trắc, Trưng Nhị (thế kỷ thứ Nhất), về Nhuỵ Kiều Tướng Quân (thế kỷ thứ Hai), Lý Thường Kiệt (thế kỷ 10), và đặc biệt là các câu chuyện về thời vua Hùng Vương cách đây 4000 năm. Những câu chuyện lịch sử này sẽ là nguồn tư liệu qúy giá, là những câu chuyện người thật, việc thật, bổ sung cho nguồn tư liệu lịch sử chính thống hiện nay của chúng ta còn rất ít. Chúng ta biết rằng trải qua các biến đổi thăng trầm của lịch sử Việt Nam, kho tư liệu lịch sử chính thống của nước ta đã từng bị đốt bỏ, bị mai một khá nhiều qua các thời kỳ bị đô hộ.



Một điều khá thú vị chúng tôi ghi nhận được, có rất nhiều chi tiết trong cuộc đời cô Nguyễn Thị Lạc rất giống với công chúa Oanh Vàng. Cô cũng là người vợ thứ năm, và người chồng đã ra đi về cõi vĩnh hằng khi cô mới 19 tuổi. Hiện nay cô cũng ngày ngày dâng hương niệm Phật tại ngôi chùa ngay tại nhà.

[Love_Tamlinh]

VỤ ÁN QUAN THỪA TƯỚNG LÝ HÙNG

Thong dong tôi chúa luận bàn
6820. Đăng Doanh (1) kể chuyện Oanh Vàng (2) thủy chung:
Muội nương dám giết Lý Hùng (3)
Thượng Hoàng (4) nghiệm thử có dung tội này
Còn cha còn có con đây
Còn hàng văn võ đông đầy luận phân
Dù sao Lý cũng Đại thần
Đang tay hành hạ tướng quân Mạc trào.
Thượng Hoàng thủng thỉnh rỉ rao (5):
Gái mà như vậy anh hào còn thua
Oanh Vàng mới thật em Vua
6830. Đáng con gái lão (6) lo vùa giúp dân,
Lý Hùng là đứa gian thần
Không gian sao lại đến gần nữ nhân
Lão đà nghĩ rõ nguồn cơn
Làm quan phải biết thiệt hơn ở đời
Nếu mà lòng dạ lưng vơi
Làm điều trái phép người đời mỉa mai,
Con lão mới thật đại tài
Lý Hùng mới thật là tay bợm già,
Truyền quân mau đến môn nha
6840. Đem thây họ Lý trào ca khui hài
Đặng cho văn võ biết hay
Chồng người đi vắng vãng lai rơi đầu.
Đình Ái (7) nghe phán liền tâu:
Muôn tâu Hoàng Thượng xét âu tội này
Dù cho họ Lý có gây
Sai người đến tấu cung Tây <8> lãm tường
Có đâu ỷ chức công nương
Mà coi mạng tướng quá thường vậy đa!
Lý Hùng dầu có dại tà
6850. Phải tâu với lệnh Vua cho biết rành,
Oanh Vàng tự ý sát sanh
Thế là nàng vẫn tung hoành rồi đa!
Thượng Hoàng ông mới phán ra:
Oanh Vàng con lão thiệt là liệt oanh
Nếu nàng chẳng có tài lành
Thì là Thừa tướng tung hoành trong dinh
Nhờ con của lão xảo tinh
Nếu như gái khác tiết trinh đâu còn!
Khanh đừng tâu cáo e tròn
6860. Một lần lầm lỗi lão còn tha cho
Từ rày đừng tấu nhỏ to
Chuyện con gái lão lão cho lăng trì (9),
Từ rày khắp cả trào nghi
Nếu ai còn nói xầm xì con ta
Xử liền trăm trượng (10) trào ca
Có khi đao võ dẫn ra pháp tràng (11).
Đăng Doanh tâu với Thượng Hoàng:
Ấy là Thái uý (12) luận bàn chút thôi
Con nhìn tường tận đã rồi
6870. Lý Hùng cũng phải xử thôi pháp tràng,
Đã là Thừa tướng đường đường
Còn đi làm chuyện phi thường xấu xa
Làm cho văn võ trào ca
Nhơ danh nam tử xấu đà biết bao!
Chúa tôi bàn tính rỉ rao
Thứ phi đâu lại bước vào thở than
Nghiêng mình làm lễ Thượng Hoàng
Lại sang Chúa Mạc hai hàng lụy rơi:
Muôn tâu với lệnh ngôi Trời
6880. Chánh cung, Công chúa (13) truyền lời phán ra
Ngự lâm khắp cả trào ca
Bao quanh vây phủ môn nha Oanh Vàng,
Thêm quân thiện xạ hai ngàn
Buông tên như bão Oanh Vàng chắc tiêu!
Ắt là sắp loạn Mạc triều
Con hay chuyện ấy đánh liều tới đây
Đặng mà tâu rõ chuyện này
Thượng Hoàng bệ hạ đó đây lãm tường
Bốn nàng lại với công nương
6890. Phen này tiêu hết thịt xương chẳng còn.
Thượng Hoàng nghe tấu cười dòn:
Vương nhi dạy vợ dạy con thế à
Chữ rằng tiên trị kỳ gia
Hậu trị kỳ quốc lẽ đà xưa nay
Con ngồi chễm chệ trên ngai
Mà con với vợ làm tay côn đồ
Khi không đàn áp Hoàng cô
Chẳng tâu chẳng rổi chẳng phô nửa lời
Ngự lâm ta đặt binh Trời
6900. Còn quân thiện xạ tuyệt vời của ta
Khi nào binh biến can qua
Thì hai quân ấy đem ra mà dùng,
Khi không giữa chốn trào trung
Mà con dâu trẫm dám dùng ngự lâm,
Trăm dâu thì đổ đầu tằm
Con làm cha chịu tội thâm với Trời,
Nhuyễn tiên ông lấy tức thời
Chúa Mạc xem thấy rụng rời tay chân,
Ra tay Hoàng Thượng trị trừng
6910. Hai trăm roi đủ mới ngừng phán ra
Đây là lão vị tạm tha
Vì còn bận chuyện môn nha Oanh Vàng,
Vương nhi, Đình Ái phải sang
Phải đi với lão xem toan thế nào
OanhVàng có mệnh hệ nào
Thì là Vương tuất máu đào phải rơi,
Vương nhi Ngọc Điệp nữa thời
Ba người này nữa ra nơi pháp trường.
Phán xong tôi Chúa vội vàng
6920. Lên yên giục ngựa thẳng đàng môn nha,
Đến nơi xem thấy hằng hà
Nào quân thiện xạ nào là ngự lâm
Hoàng Hậu gương mặt hằm hằm
Ngọc Điệp thì lại tay cầm đoản đao,
Xua quân cứ việc lướt vào
Ba người phi ngựa thẳng vào trong dinh,
Chánh cung Ngọc Điệp vô tình
Ngỡ là ba gã cứu tinh Oanh Vàng
Truyền quân xạ tiễn thí càng
6930. Phúc đâu tên trúng Thượng Hoàng ngang vai,
Đình Ái vốn thiệt lẹ tay
Liền cõng Hoàng Thượng vào rày môn nha
Chúa Mạc hoảng sợ liền la
Ngự lâm đình thủ kẻo mà mạng vong
Quân nhìn thấy mão Cửu Long
Quăng gươm quăng giáo chạy dong về trào.
Ngọc Điệp cứ xách đoản đao
Oanh Vàng ngồi ngó có mà sợ ai
Bốn nàng run rẩy khóc ngay
6940. Chánh cung bước tới ra tay nắm đầu

Hôm nay ắt phải rơi đầu hết năm,
Oanh Vàng chúm chím cười thầm
Ngọc Điệp bước đến mới đâm Oanh Vàng
Bốn nàng ôm xiết Oanh Vàng,
Oanh Vàng rất thiệt lẹ làng hai tay
Bắt gươm Ngọc Điệp nói rày:
Chiêu vương tẩu tẩu nương tay với nào
Bốn nàng này gái má đào
6950. Có tôi vốn thiệt hùng hào gan to
Mong ơn Hoàng Hậu tha cho
Bốn nàng này thật nhà nho hiền lành
Có tôi mới thật hùng anh
Đứng lên dựng lũy xây thành Thăng long,
Liền đem bốn ả vào phòng
Ngọc Điệp đâm thí vào hông Oanh Vàng,
Oanh Vàng vừa mới đỡ ngang
Ngọc Điệp té xuống máu tràng nằm co,
Thượng Hoàng xem thấy nguyên do
6960. Chúa Mạc lòng dạ đắn đo ưu sầu
Hoàng hậu thì lại câu mâu (15)
Oanh Vàng thong thả đứng hầu Hoàng huynh (16)
Hoàng Thượng xem thấy thương tình
Nhưng tên tẩm thuốc thấm mình quá đau
Phúc đâu máu họng tuôn trào
Thượng Hoàng chết xỉu hồi nào không hay,
Đình ái liền mới nói rày:
Thị oai tức bị thậm tai đã rồi!
Oanh Vàng rằng: Tẩu Tẩu ơi!
6970. Thượng Hoàng người đã chết rồi còn chi!
Vừa nói nàng lại vừa đi
Vào phòng lấy thuốc nàng thì đem ra
Phần uống phần để dùng thoa
Loại tên tẩm độc thật là đáng ghê,
Rút tên máu chảy dầm dề
Chúa Mạc xem thấy đứng kề một bên.
Hoàng hậu hết biết tuổi tên
Lại gần Ngọc Điệp đỡ lên coi là,
Đụng đâu Ngọc Điệp cũng la
6980. Oanh Vàng đỡ mạnh nàng đà gãy xương.
Đình Ái xem thấy chán chường:
Oanh Vàng hãy khá cứu thương dùm nào!
Oanh Vàng lật đật bước vào
Chúa Mạc cản lại thì thào phán ra:
Muội nương cứu Thượng hoàng gia
Ngọc Điệp để nó ra ma cho rồi!
Thượng Hoàng uống thuốc một hồi
Chống tay ngồi dậy khúc nôi phân tường:
Vương nhi nhìn thử ra đường
6990. Thây nằm la liệt khôn tường giặc chi?
Phải chăng giặc của Vương nhi
Trong dinh năm đứa a tỳ chết luôn
Ai gây ra tích ra tuồng
Vương nhi có phải cội nguồn hay chăng,
Cưới vợ cưới thứ vô căn
Không tường luân lý đạo hằng nghĩa nhân
Phong cho lớn chức cao quyền
Còn thua sinh vật dã nhân trong rừng!
Nói rồi truyền ngự lâm quân
7000. Trói Hoàng hậu lại mà trừng luật Vua.
Chúa Mạc lòng dạ chát chua
Làm thinh nào dám động khua Thượng Hoàng.
Đình Ái quỳ xuống vội vàng:
Muôn tâu Đại đức Thượng Hoàng xét ra
Ngọc Điệp nàng mãi khóc la
Muôn tâu Hoàng Thượng bước mà lại coi!
Thượng Hoàng rằng thứ tiểu đòi
Truyền đem Ngọc Điệp cho voi xé hình!
Oanh Vàng quỳ xuống tâu xin:
7010. Muôn tâu Hoàng Thượng niệm tình thứ tha
Để con dùng thuốc ngoại khoa
Trị cho Ngọc Điệp đặng mà liền xương.
Thượng Hoàng hỏi lại cho tường
Khi không nữ điệt hùng cường chuyện chi
Thượng Hoàng ông mới phán thì
Lão đây phán lệnh con đi trị lành.
Oanh Vàng được lệnh chạy nhanh
Hồi lâu đem đến một nhành ráng bay
Một con chim chích nhỏ rày
7020. Vây rùa với củ gạc nai chung vào,
Lẹ tay quết thuốc mau mau
Chút gừng chút muối dấm tàu đun sôi (17)
Làm xong bó rịt một hồi
Thì là Ngọc Điệp nàng ngồi tự nhiên.
Đình Ái giấy viết chép biên
Thượng Hoàng ông mới hỏi liền khẩu cung,
Năm nàng, Hoàng hậu ngồi chung
Lại thêm Ngọc Điệp khai cung rõ ràng
Bốn nàng <18> tâu với Thượng Hoàng
7030. Muôn tâu Hoàng Thượng hoàn toàn sạ duyên
Hằng đêm con có chú nguyền
Cuối Dần đầu Mẹo (19) thường xuyên tụng trì,
Oanh Vàng đang niệm A Di (20)
Trên lầu tịnh thất thường khi mỗi ngày,
Bốn tôi vừa tỉnh giấc ngay
Phải đi tắm rửa để rày niệm kinh
Cửa phòng vừa mở giựt mình
Thấy quan Thừa Tướng đến nhìn bốn tôi
Nhỏ nhăn ve vãn một hồi
7040. Bốn tôi cứ mãi ỷ ôi lời lành,
Nhưng quan Thừa tướng vô danh
Đã tà lại dại chẳng thành danh chi
Nếu người có mạng đơn trì
Có danh là tướng tu mi anh hùng
Thì đâu làm chuyện lạ lùng,
Oanh Vàng lắng dịu tiếng chuông tịnh phòng
Vội vàng đi xuống lầu hồng
Dùng lời ngon ngọt mời ông ra về,
Lý Hùng người mới trổ nghề
7050. Oanh Vàng đưa tiễn người về Diêm La
Định đem tâu trước trào ca
Tội ai nấy chịu chẳng mà từ nan,
Bốn tôi lại với Oanh Vàng
Vốn người có tội giết quan Mạc trào,
Định chầu tâu hết trước sau
Chưa chi Ngọc Điệp đã vào hung hăng
Đến đây nói nói rằng rằng
Oanh Vàng định đuổi đi phăng trở về
Quân đâu vây phủ bốn bề
7060. Đao thương chớm chở thấy ghê lạnh mình,
Tên bay nườm nượp vào dinh
Oanh Vàng vừa múa vừa nhìn vừa la
Nữ tỳ cả bọn chạy ra
Trúng tên nên mới ngã ra chết liền,
Đầu đuôi Đình Ái cứ biên
Năm tôi vốn có lời nguyền núi sông
Sống thì thủ tiết thờ chồng
Chết thì một lượt cho đồng hồn ma.
Thượng Hoàng nghe tấu cười xòa:
7070. Còn điều chi nữa nói mà ta nghe
Nếu mà còn chút đậy che
Truy ra thì tội răn đe gấp mười.
Hoàng Hậu nghe nói liền cười:
Muôn tâu Hoàng Thượng con người từ bi
Thượng Hoàng bảo trói làm chi!
Chúa Mạc liền phán: im đi nghe nàng
Mẹ con thiệt tội dẫy tràng
Nếu còn nói nữa nát tan bây giờ,
Chính ta còn phải ngẩn ngơ
7080. Hai tay rờ cổ hiện giờ đang run.
Oanh Vàng tâu hết thủy chung:
Con ngồi viết sớ văn trung giãi bày
Đầu đuôi tự sự cung khai
Chưa chi Ngọc Điệp đến ngay la rày,
Nữ điệt (21) rằng tại con đây
Vốn là cháu gái vua này Thánh Tông (22)
Họ Mạc lên trị Thăng Long
Nên con mới loạn giết hòng tướng quân,
Nữ điệt quá đỗi lẫy lừng
7090. Chém con rách áo rách quần hết trơn
Thịt dai như đá Thái Sơn (23)
Lưỡi gươm Ngọc Điệp đã khờn (24) đã cong,
Chánh cung (25) binh phủ giáp vòng
Con đây thưa thiệt con không ưu phiền
Niệm xong đúng bảy chú quyền
Tên bay mượp mượp dinh tiền rơi rơi,
Thoạt trông thấy lính ngôi Trời
Thượng Hoàng, Thái Uý đến nơi đã rồi,
Định đem đôn ỷ (26) mời ngồi
7100. Chánh cung, Ngọc Điệp kéo lôi con hoài
Nên con mới có chậm tay
Phụ Hoàng tên trúng vào vai thế này
Tội con chậm bước ra đây
Muôn tâu Hoàng Thượng tội này trị ngay!
Thượng Hoàng ông mới phán rày:
Thật con gái lão là tài thần y
Lão truyền Đình Ái, Vương nhi (27)
Khẩu cung đem lại đơn trì cho ta,
Chánh cung, Ngọc Điệp vào tòa
7110. Còn thây lính ngự kiểm mà mấy tên.
Kiểm xong thì phải tâu lên
Chúa Mạc ra kiểm từng tên lính trào
Kiểm từ ngõ trước vườn sau
Hai ngàn bảy đứa đứa nào cũng tiêu,
Chúa Mạc rằng: chẳng có nhiều
Ngự lâm chết có bao nhiêu thôi mà!
Thượng Hoàng mới hỏi bốn bà:
Lính này Hoàng Hậu đem mà tới đây
Nhân sao mà chết như vầy
7120. Mình không tì vết nằm đầy vậy đa!
Bốn nàng run rẩy khóc òa:
Chúng tôi đây chẳng biết mà nguyên nhân
Oanh Vàng tâu lệnh Hoàng ân:
Cái cây dùi mõ dạo sân dinh tiền

Để con chỉ rõ đường quyền của con,
Đây là một cái dấu tròn
Ở ngay Giáp Cốt <28> do con điểm vào
Ngự lâm nó quá hùng hào
7130. Nên con điểm huyệt nó nhào hết luôn,
Thằng nào nhát nhát ra tuồng
Thì là thằng đó đi luôn ra ngoài
Thằng nào tiến thẳng tới hoài
Thì là thằng đó chết ngay bên đường,
Con thương nữ điệt Chiêu vương
Chị cùng với cháu con nhường đó thôi.
Thượng Hoàng nghe rõ khúc nôi
Đình Ái, Chúa Mạc mồ hôi ròng ròng
Oanh Vàng tả đột hữu xông
7140. Mạc trào năm tướng chắc không qua nàng.
Thượng Hoàng ông lại cười khan:
Thật con gái lão vừa ngoan vừa tài!
Liền ra Ngự chốn bệ giai,
Đình Ái, Chúa Mạc với nay Oanh Vàng,
Bốn nàng ở lại dinh đàng,
Trống hồi ba tiếng bá quan tựu về
Hai hàng văn võ chỉnh tề
Thượng Hoàng mới xuống lệnh phê như vầy:
Võ văn tụ hội đủ đầy
7150. Hãy xem cung trạng (29) chuyện này xử sao
Bá quan đồng thảy xem vào
Ngẩn ngơ ai có biết nào chi chi
Kính Điển (30) tâu trước đơn trì:
Tôi làm nguyên soái tài thì chưa qua
Đáng khen những gái tài ba
Phong Vũ, Nguyên Bá (31) mới là đáng cho
Oanh Vàng xã tắc nương phò
Giang san bình trị chẳng lo giặc Tàu,
Ngọc Điệp thật quá hỗn hào
7160. Tam ban triều điển (32) phải mau gia hình,
Hoàng Hậu là kẻ bất minh
Bắt vô cung giải muôn nghìn năm luôn.
Võ văn cả thảy lòng buồn
Không mưu bào chữa rõ nguồn tội kia
Chúa Mạc nước mắt đầm đìa
Thượng Hoàng mới nói: coi kìa Vương nhi
Vương nhi nước mắt li bì
Năm trăm trượng nữa phải thì đánh luôn,
Làm Vua mà chẳng nên tuồng
7170. Vợ nhà loạn pháp ngọn nguồn chưa hay!
Bá quan quỳ xuống tâu rày:
Muôn tâu Hoàng Thượng xét nay như hà
Oanh Vàng vốn thiệt tài ba
Đáng làm gương để đàn bà soi chung,
Muôn tâu Hoàng Thượng nhiêu dung (33)
Cứ đem Hoàng Hậu lãnh cung giam vào,
Ngọc Điệp công chúa Mạc trào
Tam ban triều điển xử mau mới là.
Thượng Hoàng ông mới phán ra:
7180. Truyền đem Ngọc Điệp dẫn ra pháp tràng
Loạn thần nào xử tam ban
Võ đao mau phải pháp tràng dẫn ra,
Hoàng hậu cũng chẳng vị tha
Võ đao (34) cắt cổ lột da tức thì
To gan lớn mật thế ni
Pháp tràng xử tội mới thì đúng cho,
Thứ đồ lòng dạ dày vò
Võ đao mài kiếm đang lo gia hình
Mẹ con Hoàng hậu hãi kinh
7190. Bá quan nào dám tâu xin nửa lời,
Chúa Mạc thì đã rụng rời
Thượng Hoàng truyền lệnh dám thời cãi đâu.
Quân đem Hoàng hậu đi nhầu (35)
Điểm ba trống lệnh thì đầu lìa thân.
Oanh Vàng nhìn mãi trân trân
Hồi lâu nàng mới nhanh chân chạy liền
Trống hồi ba tiếng liên miên
Pháp tràng đã đến nàng liền ra tay,
Võ đao tất cả nói rằng:
7200. Thượng Hoàng đã định không ai quấy rầy!
Oanh Vàng rằng: có ta đây
Võ đao mở trói người này cho ta!
Vừa nói nàng lại vừa la
Mở trói Ngọc Điệp với mà Chánh cung
Võ đao xúm lại hành hung
Thượng Hoàng đã định có dung được nào
Cùng nhau lẻng kẻng gươm đao
Oanh Vàng đương cự có nào sợ ai,
Võ đao té ngửa nằm dài
7210. Oanh Vàng mới dẫn cả hai về trào
Hoàng hậu, Ngọc Điệp cùng nhau
Theo chân Ngự muội thẳng vào bệ giai,
Cùng nhau quỳ xuống lạy dài
Oanh Vàng tâu rỗi luận bày phép khuôn:
Muôn tâu Thượng phụ rõ nguồn
Chánh cung tội đã dư muôn hằng hà
Dù chết chẳng hết tội đa
Muôn tâu Hoàng Thượng thứ tha lần này,
Còn phần tội của con đây
7220. Pháp tràng can tội như vầy cũng to
Muôn tâu Hoàng Thượng xử cho
Nghĩ thương Hoàng hậu mới lo dẫn về
Võ đao binh phủ tứ bề
Chị cùng với cháu đồng về với con,
Biết rằng tội lớn bằng non
Một lần vì lỡ nên còn nhiêu dung
Con đà suy nghĩ thủy chung
Luật Vua phép nước phải tùng phải răn
Thương cho Hoàng hậu vô năng
7230. Thương cho Ngọc Điệp ngày hằng nào thông,
Lý Hùng (36) không xứng là chồng
Thế mà Ngọc Điệp đem lòng mến thương
Con vì giòng máu Lê vương
Cho nên Ngọc Điệp có thương con nào
Bênh chồng nên mới hỗn hào
Chẳng tầm rõ lý tại sao thế à,
Muôn tâu hoàng thượng thứ tha
Cũng vì Ngọc Điệp tánh mà nhỏ nhen
Chung tình gẫm cũng đáng khen
7240. Thượng Hoàng tha thứ một phen lỗi lầm
Từ đây cho đến ngàn năm
Chẳng còn sái quấy lỗi lầm nữa đâu!
Thượng Hoàng ông mới phán âu:
Thật là cả bọn tội đâu có vừa
Oanh Vàng tội đáng hay chưa
Pháp tràng dám đến ngăn ngừa võ đao
Bắt du cung giải giam vào
Quân nhân nghe lệnh mau mau thi hành,
Tội này giam giữ đã đành
7250. Lãnh cung đến đó buồn tanh đêm ngày
Oanh Vàng hiếu thảo lắm thay
Nghiêng mình thọ tội vô rày lãnh cung,
Thượng Hoàng phán trước trào trung:
Ngọc Điệp lại với Chánh cung hai người
Thật là quá đỗi dễ ngươi
Tội nhà không trị trị người được đâu,
Vương nhi xã tắc gồm thâu
Mà con với vợ phạm âu quyền hành
Nếu mà mở lượng phóng sanh
7260. Thì là văn võ trong thành dễ khi
Muôn dân trong nước tôn ti
Nghiêm hình phải trị trước khi người nhà
Sái ít thì quở thì la
Sái nhiều thì phải đem ra hành hình
Nếu con vị nghĩa vị tình
Thì là cái luật công bình ở đâu
Võ văn trào sĩ đồng chầu
Chuyện quấy chuyện phải đứng đầu làm gương,
Vương nhi đừng có nhung nhương
7270. Vì con vì vợ không tường nghĩa nhân
Con làm chúa tể muôn dân
Kỳ gia trị trước phải cần con a
Lỗi nhà đừng có thứ tha
Lỗi nhà cứ trị đúng là luật Vua,
Vương nhi đừng có quê mùa
Vợ vua lại với con Vua ngang tàng
Thẩm quyền cả nước quá gan
Lão đây còn sống mà nàng chẳng kiên
Đem quân thiện xạ tự chuyên
7280. Buông tên loạn đả dinh tiền môn nha,
Tội này khó nổi thứ tha
Nếu lão chết sớm thành ra loạn trào
Có ai biết phải đâu nào
Vương nhi truyền lịnh mau mau coi là
Xử xong tiên trị kỳ gia
Hậu trị kỳ quốc nước nhà mới yên.
Chúa mạc ông mới phán liền:
Tam ban triều điển bệ tiền luận ra
Mẹ con mi phạm pháp nhà
7290. Phải cam chịu chết khó tha tội tình!
Quân đem vải lụa ra trình
Hai thanh bảo kiếm, hai bình rượu đây,
Ngọc Điệp liền lãnh rượu này
Hoàng hậu vải lụa liều thây giữa trào.
Hai người tự vận chết mau
Bá quan định cất thây vào hoàng lăng
Chúa Mạc ông mới phán rằng:
Bá quan đừng có làm nhăng giữa triều
Chánh cung tội đã quá nhiều
7300. Hai thây đem bỏ thủy triều cho ta
Quân đem bỏ xuống dòng hà
Thượng hoàng vui dạ cười xòa ngỏa nguê:
Vương nhi mới thật vẹn bề
Làm vua làm tướng nặng nề con a,
Quấy phải hảy ráng nhìn ra
Dùng binh đừng vị ruột rà chân tay
Chuyện quấy chuyện phải nói ngay
Đừng bào đừng chữa những ai lỗi nghì,
Làm vua đừng có vị chi
7310. Nếu con tư vị chẳng thì phải Vua
Cũng đừng kiếm chuyện chát chua
Cũng đừng dùng tiếng hơn thua xiểm dèm
Tránh đừng nhiễm thói ố lem
Chuyện nào cũng phải xét xem chánh tà
Cứ điều mực thước soi ra
Cho ngay cho thẳng mới là đế vương,
Làm vua đừng có thiếu lường
Trọng con trọng vợ coi thường bá quan
Muốn cho xã tắc vững an
7320. Trọng tôi lương đống (37), trọng quan trung thần <38>
Ngăn ngừa những kẻ tranh ranh
Miệng đường lưỡi mật dâng thành ngoại bang.
Kính Điển tâu lệnh Thượng hoàng:
Vì sao giam giữ Oanh Vàng lãnh cung
Nàng người hiền đức nhiêu dung
Văn hay võ giỏi nên dùng lắm đa
Chẳng phong xuyên bá (39) trào ca
Cũng nên phong chức sang qua xuyên hầu (40).
Thượng hoàng ông mới phán âu:
7330. Xuyên bá, xuyên hầu là chức của ta
Thưở xưa rất thiệt xưa xa
Xuyên bá Uy Mục (41) phong ta trước ngày,
Sau khi Tương Dực (42) lên ngai
Mới phong ta đến chức nay xuyên hầu,
Bá quan nhớ kỹ xem âu
Cái chức xuyên hầu là kế long ngai
Nên ta chẳng có phong rày
Phong thì chẳng mốt thì mai nguy nàn,
Trong hàng văn võ bá quan
7340. Công hầu bá tước (43) ngai vàng lăm le.
Chúa Mạc nghe phán buồn hoe
Quốc công Trạng Nguyễn (44) lập lòe cao sang
Mà còn treo ấn từ quan
Xuyên hầu con sợ Oanh Vàng chẳng ham
Giết nàng thì cũng chẳng kham
Lãnh cung dù có cầm giam lâu ngày
Nếu dân bốn phía đều hay
Biên thùy ba cõi đều rày nổi lên
Anh hùng đột pháo xông tên
7350. Thăng Long con sợ điện đền tiêu tan,
Đuổi nàng ra khỏi trào đàng
Nguyễn Kim (45), Trịnh Kiểm (46) binh sang tức thời,
Cho nàng dinh nội thảnh thơi
Thì là văn võ nhiều nơi thèm thuồng,
Nỉ năn ve vãn đủ tuồng
Lý Hùng tội trước dư muôn tội tình
Một người làm chuyện bất minh
Khiến hai ngàn kẻ lụy mình vô can,
Muôn tâu Đại đức Thượng hoàng
7360. Nghiệm suy coi chuyện Oanh Vàng ra sao?
Bá quan đặt gối tâu vào:
Muôn tâu Hoàng thượng chuyện nào phân minh
Kẻo e dân chúng rõ tình
Loạn lên thì cả triều đình nguy tai,
Đuổi đi cũng chẳng được rày
Đuổi đi chẳng khác thêm tay biên thùy
Vì người võ nghệ cao kỳ
Võ đao thì chẳng cự thì nổi đa,
Còn quân thiện xạ của ta
7370. Buông tên như bão môn nha Oanh Vàng
Thế sao dinh nội năm nàng
Thảy đều vô sự bình an như thường,
Thượng hoàng còn phải bị thương
Lính trào nằm chết đầy đường làn khang
Đều do tay của Oanh Vàng
Ấy là võ nghệ của nàng quá cao,
Nhắm xem văn võ trong trào
Ai làm giám sát thủ đao đâu là,
Vậy nên cần phải suy ra
7380. Mạc trào thua kém phải mà bó tay
Nên đem áo mão cân đai
Xuyên hầu chức ấy ban ngay cho nàng,
Nàng vì quyền thế buộc ràng
Sáng chầu tối chực bệ vàng long ngai,
Võ trường thao luyện ngày ngày
Đặng cho võ tướng học tài lượt thao
Mới thêm chánh sách Mạc trào
Buộc ràng mà chẳng ai nào biết ta.
Thượng hoàng liền nói: hay a
7390. Chức làm công chúa nay qua xuyên hầu
Truyền quân hãy khá mau âu
Lãnh cung đến đó thỉnh hầu công nương
Kiệu nào lộng bạc phô trương
Hai bên văn võ đều nhường Lê gia
Lãnh cung vào đến thưa qua
Thượng hoàng truyền lệnh thỉnh ra Bệ rồng (47)
Đây là chiếu chỉ sắc phong
Thượng hoàng đã dạy Bệ rồng phải vâng
Oanh Vàng rằng: đấng minh quân
7400. Những lời dạy phải tôi mừng biết bao
Bất du <48> mới được đi vào
Lại đòi trở lại nơi trào làm chi,
Lịnh truyền tôi cũng ráng đi
Nói rồi lên kiệu phi ngay về đền.
Võ văn lớn nhỏ hai bên
Nhạc mừng tấn tước trỗi lên rập rình
Ngự trù (49) dâng yến linh đình
Chúa tôi mừng rỡ thỏa tình hân hoan
Liền đem đai ngọc mão vàng
7410. Xuyên hầu ấn tín mới ban tức thì,
Oanh Vàng quỳ trước đơn trì (50):
Cám ơn Hoàng Thượng đoái vì đến con.
Đưa nàng về ở lầu son
Lại gần chánh điện oai còn ai qua.
Chúa Mạc truyền lệnh quân gia
Bốn nàng vợ Trạng đòi qua tức thì
Liền phong bốn chức Vương phi (51)
Vào gần chánh điện ở thì một nơi,
Bốn nàng nghe lệnh vâng lời
7420. Cùng nhau an hưởng thảnh thơi Mạc trào,
Chúa tôi hoan hỷ cùng nhau
Chén thù chén tạc cả trào vui say.

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Đăng Doanh: Mạc Đăng Doanh (1503-1540), nối ngôi Mạc Đăng Dung, trị vì từ năm 1530 đến 1540.

2. Oanh Vàng: Công chúa Lê Oanh Vàng, em gái vua Lê Chiêu Tông, là vợ thứ năm của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

3. Lý Hùng: quan Đại thần.

4. Thượng Hoàng: Mạc Đăng Dung lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức, trị vì được 2 năm thì nhường ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh vào năm 1530 để lui về làm Thái Thượng hoàng.

5. Rỉ rao: nói chậm, vừa nói vừa suy nghĩ.

6. Vua Mạc Đăng Doanh kết tình huynh đệ với công chúa Lê Oanh Vàng, nên được Thái Thượng hoàng yêu qúy như con gái.

7. Đình Ái: Hoàng Đình Ái (1527-1607): Quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

8. Cung Tây: Nơi hoàng cung dành cho hoàng hậu, các phi tần, mỹ nữ.

9. Lăng trì: hình phạt tàn khốc thời phong kiến, giết phạm nhân bằng cách cắt chân tay, xẻo từng miếng thịt cho chết đau đớn dần dần.

10. Trăm trượng: hình phạt dùng roi đánh.

11. Pháp tràng: pháp trường, nơi xử chém.

12. Thái uý: chức quan của Hoàng Đình Ái.

13. Công chúa: công chúa Ngọc Điệp, con gái vua Mạc Đăng Doanh.

14. Nhuyễn tiên: một loại binh khí.

15. Câu mâu: nóng giận, lời qua tiếng lại.

16. Hoàng huynh: vua Mạc Đăng Doanh, anh kết nghĩa của Oanh Vàng.

17. Bài thuốc chữa gãy xương.

18. Bốn nàng: bốn người vợ trước của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

19. Cuối Dần đầu Mẹo: Khoảng 4g đến 6g sáng. Giờ Dần (3g – 5g sáng), giờ Mẹo (5g – 7g sáng).

20. Niệm A Di: đọc kinh Adiđà.

21. Nữ điệt: người phụ nữ.

22. Lê Oanh Vàng là cháu năm đời của vua Lê Thánh Tông.

23. Thái Sơn: núi cao 1545m so với mặt biển và kéo dài 400m, ở đồng bằng sông Hoàng Hà, cái nôi của đất nước Trung Hoa. Các Hoàng đế, các nhà quý tộc, và những người sùng đạo đã dựng lên rất nhiều đền thờ, tượng Thánh và những nghi thức tế lễ trời đất đã được tổ chức tại nơi đây.

24. Khờn: cũ, sứt mẻ.

25. Chánh cung: Hoàng hậu. Ngôi vợ thứ nhất của Vua.

26. Đôn ỷ: ghế nhỏ trong bộ ghế tràng kỷ.

27. Vương nhi: tiếng xưng hộ Mạc Đăng Dung gọi Mạc Đăng Doanh.

28. Giáp cốt: mai rùa dùng để bói.

29. Cung trạng: bản hỏi cung.

30. Kính Điển: Mạc Kính Điển (? - 1580): là con thứ ba của Mạc Đăng Doanh, cháu Mạc Đăng Dung, là đại công thần có công lớn trong việc gìn giữ cơ nghiệp nhà Mạc, được nhà Mạc phong tước Khiêm vương.

31. Phong Vũ, Nguyên Bá: hai vị tướng tài giỏi, võ công thượng thừa của Trung Hoa.

32. Tam ban triều điển: xử tội theo cách triều đình xưa, nếu người phạm tội là người hoàng tộc, hoặc có công lớn với triều đình, khi phạm tội chết, vua sẽ cho phạm nhân tự chọn một trong ba cách chết, trong đó có: 1 con dao (tự đâm), 1 dải lụa (tự thắt cổ), và 1 ly rượu độc (tự uống).

33. Nhiêu dung: bao dung.

34. Võ đao: người thừa hành án tử tại pháp trường ngày xưa.

35. Đi nhầu: đi vội vã.

36. Lý Hùng: quan Thừa tướng nhà Mạc.

37. Tôi lương đống: quân lính nhiều công lao.

38. Quan trung thần: quan trung thành.

39. Xuyên bá: bá tước.

40. Xuyên hầu: hầu tước.

41. Uy Mục: vua Lê Uy Mục (1488–1509), lên ngôi vua 1505 – 1509.

42. Tương Dực: vua Lê Tương Dực (1495–1516), lên ngôi vua 1509 – 1516.

43. Công hầu bá tước: Tước vị do vua ban trong hàng quý tộc phong kiến Việt Nam, gồm các tước Thân vương, Tự thân vương (dành cho dòng họ nhà vua), tước Công, tước Hầu, tước Bá.

44. Quốc công Trạng Nguyễn: Nguyễn Bỉnh Khiêm.

45. Nguyễn Kim (1468-1545), tướng giỏi nhà Hậu Lê. Năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay), chuẩn bị chiêu quân mãi mã chờ thời cơ đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

46. Trịnh Kiểm (1503–1570) là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách. Về sau, Trịnh Kiểm là người đầu tiên lập nên các dòng Chúa Trịnh, thời kỳ Vua Lê - Chúa Trịnh.

47. Bệ rồng: vua.

48. Bất du: làm việc xấu.

49. Ngự trù: bộ phận phục vụ ăn uống trong triều.

50. Đơn trì: ngai vua.

51. Vương phi: tương đương như các cung phi của nhà vua.

[Love_Tamlinh]

CÔNG CHÚA OANH VÀNG TỰ VẪN HỒ SEN THÁI MIẾU

Đoạn này nói chuyện cõi ngoài
Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm (1) hăng say binh tình
Trịnh Cối (2) là kẻ xảo tinh
Cho nên tướng sĩ đồng tình tuân theo
Trịnh Tùng (2) là đứa ngặt nghèo
Đủ bề rắc rối cong queo trong lòng,
Một hôm chiến lược định công
7430. Luyện binh lập trận nội công nhập thành
Trịnh Cối quân sĩ tuân hành
Trịnh Tùng xem thấy ghét ganh ngày ngày
Dợt binh Châu (3) cũng ra tay
Cối khen Châu thật gái tài đáng kinh
Tùng ghen sanh sự bất bình
Lập mưu giết Cối chẳng nhìn tay chân.
Trịnh Kiểm nào tỏ xa gần
Ngỡ là có lỗi việc quân phải trừ
Nguyễn Hoàng (4) xem thấy ưu tư
7440. Nguyễn Uông (5) lòng rất hiền từ thở than.
Nguyễn Kim, Trang Tông (6) luận bàn
Cho quân thám thính trào đàng Thăng Long
Quân về tâu rõ đục trong
Oanh Vàng (7) nay được chức phong Xuyên Hầu.
Trang Tông nghe tấu buồn rầu
Chức vũ Xuyên Hầu võ nghệ thật cao
Quân nghe có rõ chăng nào
Oanh Vàng là gái má đào nữ nhi
Đăng Dung <8> phong chức làm chi
7450. Lạ tai chẳng hiểu ý gì vậy đa?
Chức này võ nghệ gồm ba
Lại thêm dõng lực cao xa oai hùng.
Nguyễn Kim rằng chẳng lạ lùng
Lắm khi công chúa kiếm cung đủ tài
Đăng Dung nó mới thương rày
Nếu không có trí có tài tột cao
Thì là nó có phong nào
Tôi e công chúa Mạc trào đứng trên.
Thám tử quỳ xuống tâu lên
7460. Thăng Long công chúa tuổi tên lẫy lừng
Một mình giết mấy ngàn quân
Chém Lý thừa tướng (9) trị trừng tà dâm
Ngọc Điệp Hoàng Hậu (10) ác tâm
Tam ban triều điển thây nằm dòng sông
Oanh Vàng nay tại Thăng Long
Cha con họ Mạc thảy đều kính yêu.
Trang Tông nghe tấu buồn hiu
Oanh Vàng tài trí quá nhiều vậy đa
Thế sao không chịu thoát ra
7470. Về đây với trẫm một nhà bằng an
Để theo họ Mạc làm quan
Trẫm làm sao chẳng ngó ngàng vậy đa?
Nguyễn Kim liền mới tâu qua:
Công nương còn ở Mạc tòa mới yên
Thần xin bệ hạ đừng phiền
Chấp kinh ngộ biến tùng quyền là xong
Khi nào binh đến Thăng Long
Xuyên Hầu ắt chẳng phụ lòng hoàng huynh
Những câu thủ túc chi tình
7480. Càng cao thế lực càng gìn nết xưa
Thần e mưu gái có thừa
Bệ hạ an nghỉ sáng trưa khỏe lòng.

Đoạn này kể chuyện Thăng Long
Xuyên Hầu ngồi chốn lầu hồng thở than,
Liền đòi tiểu tử bốn nàng
Đến hầu nghe lịnh chỉ tràng hôm nay.
Tiểu tử cúi đầu thưa rày:
Từ ngày mẹ lãnh cân đai ấn vàng
Không ai dạy sách cẩm nang
7490. Thang danh tánh dược đầu thang bịnh tình,
Nên con đọc sách sân trình
Đã quên mạch lý mẫu sinh dạy truyền.
Oanh Vàng rằng trẻ tự nhiên
Hôm nay cô kể sự duyên con tường
Con là con của Lê vương
Hiệu Lê Chiêu Tông (11) trào đường Thăng Long
Cô là cô ruột thật lòng
Bởi vì họ Mạc Thăng Long chiếm quyền
Cố con Mạc giết đã yên
7500. Cha con đã chạy ra miền ải quan
Con còn nhỏ dại chưa toàn
Mẹ con đem gửi dinh đàng cho cô.
Đây là bức xã tắc đồ
Quốc vương ấn tín do cô giữ gìn
Con nay khôn lớn nên hình
Ráng cần học tập thông minh mới là
Hầu sau đòi lại sơn hà
Tên con trong chữ gọi là Duy Bang
Dượng con nuôi ở dinh đàng
7510. Đặt tên là Nguyễn Ngọc Hoan trai tài (12)
Con nghe cô kể hậu lai
Từ đây cho tới mốt mai giữ lòng
Con nên lìa khỏi Thăng Long
Để cô cậy tướng thật lòng hiền lương
Đưa con ra tận Hải Dương
Vừa tu vừa học văn chương dượng truyền
Sau nhờ ân đức hoàng thiên
Cha con đòi lại mối giềng nước non
Chừng nào truyền lịnh tầm con
7520. Con mang ấn tín rồi con về trào,
Loạn quân bất cứ nơi nào
Con nên xa lánh đừng vào lụy thân
Lời cô dạy bảo ân cần
Con nên nhớ kỹ đừng phần sai ngoa.
Con cầm lịnh tiễn sang qua
Đến dinh Đình Ái (14) rằng ta truyền đòi
Đừng cho ai ngó ai coi
Phải đi cho lẹ phải đòi cho mau
Bất kỳ văn võ tướng trào
7530. Đòi coi lịnh tiễn con gào la lên
Nhớ lời cô dặn đừng quên
Vũ Xuyên Hầu vốn người trên quan trào
Tiểu tử vâng lệnh đi mau
Đến dinh Đình Ái thẳng vào vô trong
Quân canh nhìn mão lưỡng long
Biết là cháu chúa thì lòng kinh mang
Đình Ái chưa biết Ngọc Hoan
Là con nuôi của Oanh Vàng công nương
Nhưng nhìn thấy mão nhà vương
7540. Hỏi rằng thế tử phủ đường sang chơi
Chẳng hay thế tử thảnh thơi
Tôi xin thế tử cạn lời phân qua
Công hầu bá tước nhiều nhà
Chẳng hay thế tử con mà của ai
Tiểu tử cười khẽ nói rày
Tôi đây vốn thiệt con nay Oanh Vàng
Nay đem lịnh tiễn bước sang
Mẹ tôi truyền gọi mời quan đến hầu.
Đình Ái vội vã mau âu
7550. Nay Vũ Xuyên Hầu lịnh dạy phải vâng
Lòng ta rất đỗi là mừng
Ngày nay hội kiến mạng quân tại trào
Thật là vui biết là bao
Nói rồi vội vã đi mau tới đền
Tay cầm lịnh tiễn bước lên
Ngự lâm đứng gác hai bên cúi đầu
Ái vào liền xá Xuyên Hầu
Oanh Vàng xem thấy lắc đầu nói ngay:
Thái uý thật khéo mỉa mai!
7560. Ái rằng tôi phải giữ rày chấp kinh
Xuyên Hầu áo mão sang vinh
Nên tôi bái mạng triều đình đấy thôi,
Người đà phẩm tước cao ngôi
Dĩ nhiên bái lạy phận tôi làm tròn.
Oanh Vàng rằng việc nước non
Nên toan phải tính cho tròn mới xong
Ngài nên lìa khỏi Thăng Long
Dẫn chàng tiểu tử thẳng xông lên đường
Sắc đồ với ấn quốc vương
7570. Vàng ròng trăm nén liệu phương bảo tồn
Ngài dùm dẫn dắt Duy Bang
Hải Dương đến đó giao chàng Bỉnh Khiêm
Mai danh ẩn tích êm đềm
Hầu sau phục nghiệp trọn niềm quân vương.
Đình Ái liền mới phân tường
Xuyên Hầu ở lại trào đường Thăng Long
Ra đi tôi chẳng an lòng
Sợ điều trắc ẩn ai hòng báo tin.
Oanh Vàng rằng hỡi Ái huynh
7580. Vừa rồi mọi chuyện một mình tôi toan
Ái huynh mau khá lên đàng
Đây là quần áo cải trang đây này,
Nghe lời đừng có trễ chày
Lãnh vàng trăm nén đủ đầy ra đi,
Ái làm thượng khách tức thì
Ngọc Hoan làm kẻ tuỳ tùng tay chân
Nếu ai gạn hỏi thiệt hơn
Bảo rằng tôi kẻ thương nhân buôn vàng.
Đình Ái tiểu tử lên đàng
7590. Mang theo ấn tín bạc vàng mênh mông
Hai người thượng lộ thẳng xông
Giả làm thượng khách thong dong ngày ngày.
Đình Ái liền mới giãi bày
Trá hình như thế nào ai biết mình
Tôi luôn nghi ngại hãi kinh
Xuyên Hầu ắt có ẩn tình chi đây
Tôi quen một cái quán này
Giả làm thượng khách đến đây đã thường
Hiệu đề là quán Cao Lương
7600. Tôi cùng thế tử vào nương ít ngày,
Định rồi vào quán mướn ngay
Một phòng thượng khách trong ngoài trang nghiêm
Chủ quán biết khách huỳnh kim
Cho nên hớn hở tỏ niềm kính yêu
Ái rằng trong việc chi tiêu
Tôi cần đạm bạc ít nhiều đỡ hao
Phòng tôi riêng biệt trước sau
Không cho ai đến ồn ào bên tai
Thầy trò tôi nghỉ mười ngày
7610. Chẳng hay tiền quán tính rày bao nhiêu?
Quán rằng chẳng tính chi nhiều
Vàng ròng hai lượng chi tiêu đủ dùng
Thầy trò ông cứ thung dung
Vào ra khóa cửa đi cùng dạo chơi.
Tiểu tử giao bạc tức thời
Chủ quán mừng rỡ tỏ lời cám ơn
Vội vàng chủ quán tách chân
Đình Ái mới kể thiệt hơn rõ ràng
Thái tử hãy khá tâm an
7620. Ngồi đây đọc sách mở mang trí tài
Đừng quên lời dặn hôm nay
Dùng cơm đạm bạc hằng ngày cho qua
Chẳng nên uống rượu uống trà
Rượu vào e nỗi lời ra bất kỳ
Để tôi trở lại trào nghi
Oanh Vàng chắc có kế chi sắp bày
Nói rồi từ giã lui hài
Tiểu tử ở lại ôn bài tâm kinh.
Đình Ái thong thả về dinh
7630. Oanh Vàng nào rõ sự tình là chi
Bốn nàng bàn tính vân vi
Cớ sao chúa Mạc trọng thì năm ta
Oanh Vàng rằng thật kế a
Đăng Dung nó sợ là ta bỏ trào,
Lòng ta đã quyết từ nào
Quyết tu dứt nghiệp trần lao cho rồi.
Ngày qua tháng lại dập dồi
Nay thêm áo mão cao ngôi thế này
Nên ta tính gấp chẳng chày
7640. Dần già e nỗi sau này nguy tai
Bốn nàng liền mới hỏi rày
Tính sau rằng gấp bày khai tôi tường
Oanh Vàng rằng chốn miễu đường
Đền thờ Thái tổ (15) mùi hương nặc nồng,
Liên trì hồ rộng mênh mông
Năm ta đến đó nhảy hồng xuống ngay!
Bốn bà nghe nói hỏi rày
Xuống hồ thì phải chết ngay nàng à,
Khi không ta lại giết ta
7650. Bỏ vàng bỏ bạc bỏ tòa cho ai
Kiệu vàng lộng bạc cân đai
Xuyên Hầu cao chức để ai thế nàng,
Bốn tôi ý muốn tạm an
Khi không mà chết thật oan thân hình.
Oanh Vàng rằng nghiệp chúng sinh
Danh danh lợi lợi khiến mình say mê
Ý tôi đã quyết một bề
Quyết tìm cõi Phật mà về Ma Ha
Chúng ta là phận đàn bà
7660. Băng rừng lội núi có mà nổi đâu
Nhược bằng tu tại ngọc lầu
Làm sao khỏi chuyện lo rầu vẩn vơ
Lại thêm họ Mạc hiện giờ
Đang trông đang cậy đang chờ tài tôi
Vũ Xuyên Hầu chức cao ngôi
Tức là bổn phận của tôi thi hành
Bốn nàng nào có mà rành
Ngày nào tôi cũng nhọc nhằn lắm đa
Luận điều trị quốc gần xa
7670. Dạy cho văn võ Mạc tòa vâng theo,
Lòng tôi luôn mãi buồn teo
Bốn nàng nếu muốn làm theo thi hành
Bằng không cứ ở long thành
Một tôi liều chết cho danh sáng lòa
Sống mà phụ chúa quên cha
Vì tôi nòi giống của nhà họ lê
Nay theo cùng Mạc một bề
Cửu huyền thất tổ họ Lê phiền hà
Sống không trả oán mẹ cha
7680. Làm cho chín suối ông bà oán than
Nhược bằng trả oán cho an
Thì kinh Bát Nhã niết bàn dạy ta
Sát sanh tội nặng thế a
Lại thêm họ Mạc trọng ta hơn vàng
Ơn người ta vẫn còn mang
Lẽ nào ta lại phụ phàng Mạc gia
Nên ta dự liệu thân ta
Ơn này hiếu nọ gồm ba tính tròn.
Bốn nàng nghe nói khóc ngon
7690. Có cần tâu với bệ son (16) không nào
Người cho ta sẽ nhảy nhào
Không cho ta biết liệu sao bây giờ!
Oanh Vàng rằng: quá ngẩn ngơ
Bốn nàng sao quá dại khờ chưa thông,
Trước kia tâu lệnh bệ rồng
Xin đi điền điệp tìm chồng phương xa
Chúa Mạc còn chẳng cho a
Nay xin tự tử ai mà lại cho
Khéo ngơ ngẩn đấy bày trò
7700. Ra tâu trào sĩ cười cho cả ngày
Còn thêm nhiều chuyện không hay
Thượng hoàng sai kẻ giữ rày bên ta
Đứng đi lắm kẻ lân la
Buộc ràng chăm sóc làm ta bực mình.
Bốn nàng nghe quở làm thinh
Oanh Vàng sửa soạn tiền đình dâng hương
Bốn nàng y lịnh thẳng đường
Cùng vào thái miếu dâng hương lạy dài
Oanh Vàng đứng giữa vái ngay
7710. Cửu huyền thất tổ chứng rày con đây
Sống không báo hiếu đủ đầy
Con liều một chết thân này mới yên
Cầu trên thất tổ cửu huyền
Chứng lòng con trẻ lương hiền thảo ngay
Nếu con sống mãi ngày ngày
Làm quan nhà Mạc lỗi rày nhà Lê,
Ra đi cũng chẳng an bề
Nẻo xa không biết, đường về không thông
Nếu con ra sức má hồng
7720. Tiêu trừ họ Mạc cũng không được nào
Vì là họ Mạc ngọt ngào
Nên ơn họ Mạc con nào dám quên
Mong nhờ thất tổ bề trên
Vớt hồn con trẻ được lên non bồng.
Nắm tay năm ả một lòng
Liên trì nhảy xuống mênh mông nước trào.
Quan coi thái miếu ngạt ngào
Tri hô vang dội ạt ào quân la
Xuyên hầu cùng với bốn bà
7730. Đã dầm mình xuống dòng hà còn chi,
Tiếng quân la hét ầm ì
Chúa Mạc kinh động chạy thì tới nơi,
Thượng hoàng xem thấy rụng rời
Chắc con gái lão chết nơi liên trì
Võ văn nhảy xuống tức thì
Tầm hoài không thấy thây thi năm người,
Hoa liên tay đỏ nhị vàng
Hương thơm ngào ngạt vua man mát sầu,
Mạc trào vắng bóng Xuyên Hầu
7740. Còn ai thưa thớt bẩm tâu việc trào
Võ văn lớn nhỏ cùng nhau
Thảy đều thương xót lệ trào rớt rơi.
Đình Ái cũng chạy đến nơi
Tay chưng thôi đã rụng rời còn chi
Liền nhào xuống thủy kim trì
Vớt lên đã được bốn vì phu nhân
Ái đà mệt thở từng cơn
Ngự y đổ thuốc phu nhân bốn bà,
Thượng hoàng ông mới phán ra:
7750. Thái uý nào giúp con ta với nào
Đem lên cứu chữa mau mau
Không thôi chết ngộp còn gì con ta!
Ái liền nhảy xuống dòng hà
Võ văn mò giúp con ta với nào
Đình thần văn võ cùng nhau
Quyết mò cho được công cao Mạc triều
Mò hoài cũng vẫn đìu hiu
Sớm mai cho đến buổi chiều chưa xong
Vua truyền tát cạn ao hồng
7760. Võ văn lớn nhỏ thảy đồng tâu qua
Ao sâu lại rộng chả cha
Dù cho tát cạn mất ba bốn ngày
Xuyên hầu người cũng chết rày
Bốn nàng vớt trước nằm ngay chết rồi!
Thượng hoàng nghe tấu hỡi ôi
Vậy là con lão chết rồi còn đâu
Đền Cần Chánh, điện Xuyên Hầu
Từ rày lão có thấy đâu Oanh Vàng
Mất rồi con quý con ngoan
7770. Chúa Mạc nước mắt hai hàng tuôn sa,
Nhắm xem trong nước non nhà
Tài này có một chẳng mà có hai,
Võ văn ai cũng mến tài
Thoạt xem Đình Ái nắm tay Oanh Vàng
Đưa lên mặt nước rõ ràng
Võ văn tiếp đón đưa nàng lên trên
Giường chương mới để nằm lên
Thay xiêm đổi áo hai bên quan hầu
Thượng hoàng, chúa Mạc xúm âu
7780. Vào đền tông miếu mà cầu Thánh tông
Các cung thì nhóm lửa hồng
Kẻ hơ giò cẳng người xông mặt mày
Oanh Vàng liền tỉnh lại ngay
Giã từ văn võ đền đài vua quan:
Tôi đà hết nghiệp thế gian
Hoàng huynh, thượng phụ lòng an đừng buồn!
Nói rồi nhắm mắt đi luôn
Võ văn thấy rõ ngọn nguồn kinh mang,
Nhìn lên xoáy ngọ đầu nàng
7790. Ba lằn chớp nhoáng ánh quang đỏ hồng
Chúa Mạc xem thấy mủi lòng
Thượng hoàng sắc ấn mới phong cho nàng
Võ văn lớn nhỏ trào đàng
Quỳ nghe sắc ấn phong nàng ngôi tiên.
Sắc rằng Giáp Tý là niên (17)
Ngày rằm tháng tám thượng huyền trung thu
Giờ thìn, ngày mẹo sắc phù
Lục niên mạc thị danh nhu long thành
Nguơn niên hoàng đế Đăng Doanh
7800. Ban cho năm ả sắc thành ngũ tiên
Lập đền tông miếu thờ riêng
Các quan cung phụng hằng niên bái quỳ,
Còn phần năm cái thây thi
Hoàng lăng an táng tôn ty nữ tài
Võ văn trào sĩ hôm nay
Ba năm tế lễ trăm ngày đại tang.
Võ văn y lịnh Thượng hoàng
Hoàng lăng an táng năm nàng vừa xong
Lập đền thủ tự ngũ lòng
7810. Đình Ái xong việc thẳng xông lên đường
Vội vàng đến quán Cao Lương
Thuật cho tiểu tử tỏ tường nguyên do
Tiểu tử nghe kể buồn so
Hai người cất bước lần dò bôn ba
Bạch Vân Am <18> đã đến mà
Bỉnh Khiêm hớn hở liền ra đón chào:
Năm nàng về được động đào
Tôi mang xác thịt biết bao nặng nề
Nay ra đón thái tử về
7820. Mai danh ẩn tích lo bề văn chương
Thương cho Thái uý đoạn trường
Ơn nhà nợ nước bước đường còn xa
Vào đây ngơi nghỉ cùng ta
Vài năm rồi sẽ ra đi ải ngoài.
Đình Ái vui vẻ cười dài
Đem vàng mua đất ruộng ngoài của dân
Bổ sung am tự dần dần
Sắm mua đủ các vật cần trong am
Cùng nhau ngồi lại luận đàm
7830. Chẳng cho các tiểu trong am nghe rày.

[Love_Tamlinh]

CHÚ THÍCH

1. Nguyễn Kim mong muốn chiêu tập binh tướng khởi nghĩa chống nhà Mạc tái lập lại nhà Lê. Trịnh Kiểm là người có tài, được Nguyễn Kim gả con gái là tiểu thơ Ngọc Bảo cho và giao cho Trịnh Kiểm nhiều trọng trách về sau.

2. Trịnh Cối là con cả của Trịnh Kiểm, anh cùng cha khác mẹ của Trịnh Tùng.

3. Phạm Bảo Châu: vợ Trịnh Cối

4. Nguyễn Hoàng (1525–1613): con trai thứ của Nguyễn Kim.

5. Nguyễn Uông: con trai lớn của Nguyễn Kim.

6. Trang Tông: vua Lê Trang Tông, con vua Lê Chiêu Tông. Năm 1533, Nguyễn Kim bí mật lập hậu duệ của nhà Lê là vua Lê Trang Tông lên ngôi, xây dựng căn cứ tại Ai Lao (nước Lào ngày nay), chuẩn bị chiêu quân mãi mã đánh nhà Mạc, phục hưng nhà Lê.

7. Oanh Vàng: em gái vua Lê Chiêu Tông, sau trở thành vợ thứ năm của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

8. Đăng Dung: Mạc Đăng Dung lên ngôi vua lập ra nhà Mạc, niên hiệu Minh Đức, trị vì được 2 năm thì nhường ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh vào năm 1530 để lui về làm Thái Thượng hoàng.

9. Lý thừa tướng: quan Thừa tường Lý Hùng nhà Mạc. Vì hành động sàm sỡ tại dinh các bà vợ Nguyễn Bỉnh Khiêm, nên Lý Hùng bị Oanh Vàng chém rơi đầu.

10. Ngọc Điệp Hoàng Hậu: hoàng hậu của vua Mạc Đăng Doanh.

11. Lê Chiêu Tông (1506-1526) lên ngôi từ 1516 đến 1522. Về sau Mạc Đăng Dung phản bội, phế truất vua Chiêu Tông, đưa em của vua là Lê Cung Hoàng lên ngôi.
Vua Chiêu Tông được các tướng đưa vào Thanh Hoá, đến năm 1526, Mạc Đăng Dung bắt được vua Chiêu Tông mang về Thăng Long giết chết.

13. Thái tử Lê Duy Bang, con vua Lê Chiêu Tông, được công chúa Oanh Vàng và Nguyễn Bỉnh Khiêm bí mật đem về nuôi dưỡng chờ thời cơ phục hưng nhà Lê, tránh bị nhà Mạc giết hại, và được Nguyễn Bỉnh Khiêm đổi theo họ Nguyễn.

14. Đình Ái: Hoàng Đình Ái (1527-1607), quan Thái Úy, ông có học thức rộng, thông binh pháp, cầm quân nghiêm chỉnh, trong thì tham mưu cho vua, ngoài thì đánh dẹp binh biến, tự mình trải vài trăm trận, đánh đâu được đấy, làm cả tướng võ, tướng văn, không phân biệt thứ bậc, uy quyền, ưu đãi sĩ phu, giữ gìn pháp độ. Mọi người đều phục.

15. Thái tổ: tức là vua Lê Thái tổ, Lê Lợi (1385-1433), khởi nghĩa Lam Sơn chiến thắng quân Minh, lên ngôi hoàng đế năm 1428, chính thức dựng lên vương triều Lê.

16. Bệ son: bệ hạ, vua.

17. Năm Giáp Tý: theo lịch Vạn niên, ứng với năm 1564.

18. Bạch Vân Am: Nguyễn Bỉnh Khiêm làm quan cho nhà Mạc được 7 năm, sau đó ông xin cáo quan năm 1542. Nguyễn Bỉnh Khiêm về quê nhà xã Trung Am, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương, nay là xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, dựng Trung Tân Quán là nơi đàm đạo thơ văn và Bạch Vân Am để tụng kinh niệm Phật.

[Ballx]

Cám ơn huynh Ballx đã có chung một ý nhận xét nói trên.

Còn những ý kiến khác của huynh thì LTL đang còn nghiên cứu tiếp, và sẽ trao đổi với huynh khi có kết quả.

Thân ái chào huynh.

Tôi nghĩ bạn thử nghiên cứu Cao Đài là hay nhất vì Đạo này dùng kiểu "chắp bút" để viết Kinh Kệ của họ nghĩa là họ cho cốt nhập vào rồi bắt đầu "chắp bút" thơ ca.

Như đạo của Tây tạng cũng vậy, mất ông Lạt-ma đầu thai chẳng qua là họ cầu nguyện để linh hồn ông Lạt-ma trước đã chết nhập vào người mới mà thôi.

Trong nhưng lần đuổi quỉ của anh em chúng tôi, có người nhìn bình thường nhưng có tới 7-8 vong hồn trong đó.

BX

[Love_Tamlinh]

HOÀNH SƠN NHẤT ĐÁI
VẠN ĐẠI DUNG THÂN

Đoạn này nhắc chuyện cõi ngoài
Nguyễn Kim (1), Trang Tông (2) luận bày nước non,
Trang Tông ngồi cứ khóc ngon
Thám quân về báo hết còn cậy trông
Vẳng nghe tin ở Thăng Long
Oanh Vàng (3) đã chết hết mong sống còn,
Bấy lâu Trẫm luống héo don
Vì cô của Trẫm đang còn trào ca,
Nay cô của Trẫm ra ma
7840. Cứ đem binh bộ về mà Thăng Long
Tướng binh ai cũng vui lòng
Cùng nhau kéo đến Thăng Long tức thời.
Chúa Mạc (4) nghe báo rụng rời
Kính Điển (5) nguyên soái ra nơi trận tiền
Mười ngày sáp chiến giao liên
Nguyễn Kim tử trận chết liền trong quân
Mạc trào đắc thắng ăn mừng
Trang Tông, Trịnh Kiểm (6) thâu quân trở về.
Trịnh Kiểm văn võ đủ bề
7850. Trang Tông giao hết binh về Trịnh gia,
Nguyễn Uông (7) là kẻ hiền hòa
Cho nên chư tướng theo mà Nguyễn Uông
Trịnh Kiểm xem thấy lòng buồn
Lập mưu giết chết Nguyễn Uông tức thì.
Nguyễn Hoàng (8) than khóc ai bi
Anh ta là đấng tu mi hiền hòa
Trịnh Kiểm nó giết chẳng tha
Huống chi thân phận của ta thấp hèn
Chẳng may gặp phải thời đen
7860. Thân này sống chết bao phen nào tường
Thượng (9) rằng: Chàng chớ tư lương
Tôi nghe người nói Hải Dương có thầy
Bạch Vân Cư Sĩ ông này
Tên Khiêm họ Nguyễn (10) đủ đầy lục thông,
Phu quân chớ có ngại lòng
Đích thân đến đó hỏi ông thì tường.
Nguyễn Hoàng rằng đến Hải Dương
Từ đây đến đó thì đường chẳng xa,
Nếu tôi mà bước đi ra
7870. Thì là phải có quân gia theo hầu
Trịnh Kiểm nó hỏi đi đâu
Kiếm điều gây sự cũng âu khó lòng.
Thượng rằng: tôi muốn thẳng xông
Vì non vì nước vì chồng tôi đi,
Trịnh Kiểm nào có biết chi
Nói rồi mới giả nữ tỳ lịch xinh.
Hoàng khen cải dạng tài tình
Thượng cùng hai đứa trá hình ra đi,
Hải Dương đến đó tức thì
7880. Còn đang dạo khắp am ni bên ngoài
Nhìn xem nắm đất nằm ngay
Bảo Ngọc (11) thọ táng đắng cay trăm bề
Thế Thượng nước mắt dầm dề
Sụp ngồi xuống lạy bốn bề xung quanh
Từ ta nên nghĩa yến anh
Bác ta đi biệt chết đành mồ hoang
Nghĩ công của bác muôn ngàn
Nuôi ta khôn lớn gian nan đủ bề
Nay người tiên cảnh hồn về
7890. Nắm mồ trơ trọi ai hề vãng lai
Thở than đầu cúi lạy dài
Tùy tùng hai đứa cũng rày lại theo.
Cành cao gió thổi thông reo
Biển khơi sóng vỗ trên đèo chim ca,
Thượng ngồi nước mặt chan hòa
Ngọc Hoan (12) đâu bỗng chạy ra tươi cười:
Dì ơi dì quỷ hay người
Trông xem gương mặt tốt tươi như vàng
Mẹ tôi tột phẩm thượng quan (13)
7900. Chết đi đã mấy tháng tràng rồi đa,
Trông dì giống mẹ tôi mà
Hay là mẹ hiện hồn ma đi về.
Ngọc Hoan han hỏi đủ bề
Thế Thượng nước mắt dầm dề tuôn sa,
Hỏi gì cũng chẳng nói ra
Tùy tùng hai đứa cũng mà nín thinh.
Ngọc Hoan xem thấy nghi tình
Chắc là hồn mẹ hiện hình chẳng sai
Từ chân đến chí mặt mày
7910. Khác chi là mẹ trong ngày tụng kinh,
Ngọc Hoan ôm Thượng vào mình:
Nay sao mẹ lại chẳng nhìn con thơ!
Thượng nghe gượng rạo ỡm ờ:
Này này chú tiểu có mơ chăng là!
Dì đây người ở xứ xa
Đến tầm cư sĩ thông qua việc này
Chắc dì giống mẹ con đây
Mẹ con hồn gió hồn mây dật dờ,
Dì người sang cả tiểu thơ
7920. Đến đây dì có cậy nhờ Bạch Vân.
Tiểu tử nghe nói nhìn trân:
Trông dì có vẻ văn nhân thiên tài.
Thượng xem vui vẻ nắm tay
Ngọc Hoan mới dẫn vô rày am mây.
Bỉnh Khiêm xem thấy nói dầy:
Muôn tâu hoàng hậu đến đây việc gì?
Lão bá từ đến am ni
Ba năm soạn sách tiếp thì với tôi,
Đêm thu mưa bão một hồi
7930. Trông xem lão bá chết rồi đã lâu
Sấm vang sét dậy bưng đầu
Ngoài thì bão tố mưa ngâu ạt ào
Tư bề vắng vẻ biết bao
Lão bá bỏ xác tôi đau đớn lòng,
Nên đàng tống táng cho xong
Đàng xa diệu vợi khó lòng thông tin
Phần thì hoàng hậu cầm binh
Tới lui ngại nỗi quân tình nghi nan,
Mong ơn Chúa thượng Nguyễn Hoàng
7940. Thứ tha tội lỗi vẩy tràng am mây,
Lão bá bỏ xác am này
Mà tôi tự ý cất thây của người.
Thế Thượng nghe nói liền cười:
Tôi nghe bạch sĩ ông người thần thông
Đùa chơi chi vậy hỡi ông!
Bác tôi đến ở nhờ ông am thiền
Mộ phần an táng đã yên
Ơn thâm chưa trả oán riêng dám nào,
Đàng xa viễn vọng biết bao
7950. Tôi đâu biết bác tôi vào am ni
Bác nay tiên cảnh hồi quy
Mồ êm mả đẹp tôi thì cám ơn,
Vợ chồng tôi luống phiền hờn
Ngày ngày nghĩ ngợi từng cơn rối lòng
Trận tiền sáp chiến Thăng Long
Anh chồng cũng chết, cha chồng cũng tiêu
Tướng binh tuy hỡi còn nhiều
Nhưng lòng luống những buồn hiu ngại ngùng
Vẩn lo Trịnh Kiểm, Trịnh Tùng (15)
7960. Binh quyền nó đoạt hành hung ngày ngày
Vợ chồng tôi luống đắng cay
Sợ chưa ra trận có ngày đầu rơi,
Như ông người biết cơ trời (16)
Làm ơn chỉ thế chỉ thời cho tôi
Sau ngày non nước quy khôi
Sùng tu am tự đáo bồi lại cho.
Khiêm rằng: nhân nguyện nhân lo
Trời sanh đặt để là trò hóa công,
Hoành Sơn (17) một dải mênh mông
7970. Dung thân vạn đại tại lòng biết bao!
Nói rồi đứng dậy đi mau
Đi vào tịnh thất am sau thanh nhàn.
Thượng ngồi lơ láo ngỡ ngàng
Hai nữ bất mãn hối mau đi về.
Ngọc Hoan xem thấy cười hề,
Đình Ái (18) bước đến vỗ về khuyên lơn:
Xin thưa với Nguyễn phu nhân
Tôi là Đình Ái tạm chân am này
Từ tôi đến ở am mây
7980. Đã hay cư sĩ là thầy thiên văn,
Nhưng vì ông ít nói năng
Ra tay dội tiếng, tầm phân thì tường
Chớ ông đâu nói chán chường
Những lời ông nói nghiệm tường thì hay,
“Hoành Sơn dãy núi thiệt dài
Dung thân vạn đại ngày ngày ấm no”,
Tôi xin bàn kỹ dùm cho
Phu về về hãy toan lo với chồng,
Làm sao kéo bộ binh rồng
7990. Tách riêng họ Trịnh thì lòng mới yên,
Bạch vân là kẻ thần tiên
Nào đâu phải kẻ hạ niềm như ta,
Nói thì người nói xa xa
Bàn gần thì biết chúng ta thi hành.
Thượng nghe tỉ mỉ đã rành
Giã từ Đình Ái bôn hành lui chân,
Về nhà kể rõ thiệt hơn
Bạch vân chỉ dạy Hoành Sơn kia cà,
Là nhà cơm áo của ta
8000. Dung thân vạn đại chẳng mà chi hơn!
Nguyễn Hoàng nghe rõ nguồn cơn
Bàn cùng Ngọc Bảo (19) sạ dơn như vầy:
Chị còn nghĩ đến em đây
Xin giúp Trịnh Kiểm việc này đặng chăng?
Cha con Tùng quá hung hăng
Gây ra án mạng ăn năn muộn rồi,
Binh này em muốn chia đôi
Chị nửa em nửa lo bồi giúp vua,
Em thời chẳng muốn hơn thua
8010. Binh cha lại với binh vua cũng nhiều
Tiền quân chồng chị làm kiêu
Một ngày anh Kiểm một nhiều kiêu căng.
Ngọc Bảo bà mới nói rằng:
Biết vua Trang Tông ông bằng lòng không?
Nguyễn Hoàng rằng: chị cuồng ngông
Hành quân do lịnh của chồng chị đây,
Nhà vua như cốt tượng cây
Em xin chị nói như vầy giúp em:
Tại nơi Thuận Hóa quân đem
8020. Để riêng cho vợ chồng em giữ gìn
Vợ em cũng biết cầm binh
Trấn nơi Thuận Hóa nước mình chị ơi,
Nếu nhiều lương thảo thảnh thơi
Vợ chồng em sẽ dẹp nơi Chiêm Thành,
Nếu như anh Kiểm lòng đành
Lấy nước Chiêm Thành (20) em đoạt đầu công.
Ngọc Bảo nghe nói vui lòng
Truyền quân thưa lại với chồng sạ duyên,
Kiểm nghe vui vẻ cho liền
8030. Chia quân cậu nó về miền Nghệ An.
Kiểm kêu: Thế Thượng, Nguyễn Hoàng
Hai em vào trấn Nghệ An biên thùy
Khai hoang lập hóa dân di
Đồn lương tích thảo kính vì lão phu,
Em làm cho rạng danh nhu
Nhà ta danh tướng thiên thu em à!
Nguyễn Hoàng dạ dạ lui ra
Điểm quân chiến tướng kéo qua ải ngoài
Thẳng đường trực chỉ mười ngày
8040. Nguyễn Hoàng, Thế Thượng tới rày Nghệ An,
Cho quân hạ trại sửa sang
Chiêu hiền đãi sĩ tiếng vang khắp cùng.
Trịnh Kiểm lại với Trịnh Tùng
Quyền hành có sẵn hành hung khắp trời,
Trang Tông nhỏ nhẹ luận lời:
Trịnh khanh ngang dọc người đời chê bai
Thăng Long đánh chẳng mấy ngày
Mà Nguyễn nguyên soái (21) đầu bay trận tiền,
Trịnh khanh nay đã thế quyền
8050. Trẫm xem khanh chẳng lương hiền chút nao!
E cho phật ý đồng bào
Ra quân khó thắng Mạc trào lắm đa
Khanh cần nhỏ nhẹ hiền hòa
Sĩ quân mến đức bá gia mến tài
Trịnh khanh lừng lẫy làm oai
Kẻ gần ghét bỏ, người ngoài không thương
Còn ai cống hiến quân lương
Sẽ đưa tôi chúa lên đường hưng long?
Trịnh khanh tua khá hiền lòng
8060. Phải thương dân dại Lạc Hồng như con!
Trịnh Kiểm nghe nói cười dòn:
Ông vua này thật ông còn quá mê!
Tướng binh mình đã thâu về
Thì dân trong nước xuôi bề kính vâng
Nếu người nào trái mạng quân
Đầu lâu phải rớt xuống chân tức thì
Hơi nào lo ngại tứ di
Dân quan ngỗ nghịch chém thì chẳng tha
Nếu lòng bác ái từ hòa
8070. Trị binh tướng sĩ nó mà chẳng kiêng!
Làm tướng ra vẻ lương hiền
Từ bi bác ái như tiên nhà trời
Làm sao sống nổi nước đời
Nhất hô bá ứng tại nơi trận đồ,
Hung hăng tay chém miệng hô
Mà còn thất trận huống hồ từ bi.
Trang Tông ông mới nói thì:
Nguyễn khanh đảm lược cao kỳ võ văn
Trịnh khanh còn kém tài năng
8080. Cha con khanh quá hung hăng ngang tàng,
Biết rằng khanh thật soái quan
Nhưng dân là quý vô vàn khanh a!
Lòng dân khắp hết gần xa
Mến ta thì chắc là ta an toàn,
Lòng dân ghét bỏ oán than
Là đưa ta đến con đường tuyệt ly.
Trịnh Kiểm nổi giận sân si
Chém vua Trang Tông hồn quy thiên đàng,
Làm vua mà quá nhát gan
8090. Ta thâu xã tắc giang san Lạc Hồng
Thu hồi bờ cõi Thăng Long
Làm vua cai trị ngôi rồng an dân,
Trang Tông chẳng có tinh thần
Cứ lo lòn cúi quan dân ngày ngày
Chết thì ta được rảnh tay
Sống chi mà bận mỗi ngày dâng cơm!
Tánh nên hèn nhát thấy nhờm
Vua không đảm lược sớm hôm hạ hầu
Mất công bận trí lo âu
8100. Sĩ binh la việc, hạ hầu không ngơi.
Truyền quân sắm sửa tức thời
Thăng Long quyết chiến binh trời phục quy,
Chúa Mạc trấn thủ biên thùy
Cha con Trịnh Kiểm gia quy chiến trường
Mạc thua mười trận đau thương
Trận đồ sông máu núi xương chất chồng,
Trịnh cùng với Mạc chiến công
Con dân trong nước Lạc Hồng kinh man
Chiến trường chết mấy trăm ngàn
8110. Cha con họ Trịnh ngang tàng nên ghê
Cứ điều diệt Mạc phò Lê
Dân lâm chước quỷ lo bề nạp lương
Anh hùng chẳng tiếc máu xương
Nên cha con Trịnh lên đường thành công,
Chúa Mạc đành bỏ Thăng Long
Vua tôi họ Mạc thẳng xông Cao Bằng.
Trịnh Tùng Trịnh Kiểm hung hăng
Ỷ mình đắc thắng vào Thăng Long thành
Cho nên cứ việc tung hoành
8120. Say mê tửu sắc Long Thành giết dân
Tướng binh lén trốn lần lần
Sang đầu họ Mạc có phần hiền lương,
Mạc thêm vi cánh hùng cường
Hội binh kéo thẳng đến đường Thăng Long
Mười ngày chiến sĩ tiến công
Mạc dành lại được Thăng Long cả cười
Trịnh thua nên phải hổ ngươi
Chọn quan biện thuyết, chọn người văn cao
Kiếp dưng hàng biểu sang Tàu
8130. Vua tàu cho sứ được vào kim giai,
Vua Tàu liền mới phán rày:
Xem lời hàng biểu còn sai lẽ bằng
Tuy là họ Mạc làm nhăn
Nhưng mà Lê đã tuyệt căn nào còn,
Mạc lên gìn giữ nước non
An Nam thống sứ ta còn sắc ban
Hôm nay họ Trịnh ngang tàng
Bảo ta phong chức đế hoàng được đâu?
Ngươi về bổn quốc mà tâu
8140. Nước Nam như kẻ cầm đầu họ Lê,
Cho ta xã tắc thâu về
An nam ấn cũ ngự phê mới là
Nếu không ấn tín đưa ra
An Nam vương quốc ta mà chẳng phong,
Chớ như họ Mạc Thăng Long
Chức Đô Thống Sứ ta phong hẳn hòi,
Các ngươi về nước mà coi
Ta khuyên họ Trịnh đừng đòi sắc ban,
Chừng nào tầm giống Lê hoàng
8150. Thì đem ra Hội Tam Quan (22) với Tàu,
Bằng không đừng có chào rào
Các người rằng dễ gạt Tàu lắm đa
Nên dùng biện thuyết nói ngoa
Họ Trịnh chắc chắn khi ta là thường
Muốn lên làm chức đế vương
Người về bảo Trịnh rằng đường tuyệt ly.
Sứ nghe vội vã hồi quy
Về thưa Trịnh Kiểm vân vi lãm tường,
Kiểm lui vào chốn hậu đường
8160. Thở than hai giọt mắt hường chảy sa.
Bảo Châu (23) rằng: bẩm gia gia
Nhân sao cha lại chan hòa lệ tuôn?
Trịnh Kiểm nghe hỏi lòng buồn
Đầu đuôi kể hết ngọn nguồn nguyên nhân.
Bảo Châu nghe rõ xa gần:
Bẩm gia gia nghĩ xem phần nào hay
Con nghe người nói lâu nay
Hải Dương vốn có thầy hay cha à
Nếu cha muốn biết do hà
8170. Sai người đến hỏi gần xa thì tường.
Trịnh Kiểm sửa soạn lên đường
Đặng tìm đến chốn Hải Dương gặp thầy
Bỗng nhiên lâm bịnh nặng thay
Tinh sương ngọa bịnh, trưa ngày chi chung.
Quyền binh giao lại Trịnh Tùng
Tùng thêm thế lực hành hung quá nhiều
Khiến sai Châu phải chuộng chìu
Tùng rằng tôi muốn Minh triều phong vương
Vua Tàu như nó lương khương
8180. Đem quân xâm loạn biên cương sông Hồng
Chiến thuyền đi ngõ Cửu Long
Quảng Đông thì có con sông Hồng Hà
Đất này xưa của nước ta
Con sông hợp phố tỉnh mà Quảng Đông
Nếu vua Tàu chẳng tùy lòng
Thì ta chiếm tỉnh Quảng Đông tức thì!
Châu rằng: chẳng có dễ chi
Chàng còn chưa chiếm biên thùy Thăng Long
Làm sao lấy tỉnh Quảng Đông
8190. Đường năm ngàn dặm xa trông tít mù.
Tùng rằng nàng hãy viễn du
Hải Dương đến đó thỉnh phù Bỉnh Khiêm.
Châu nghe vội vã đi tìm
Bạch Vân Am đến Bỉnh khiêm nói vầy:
Trong chùa các tiểu nghe đây
Mùa màng thất bát đông tây đói dần,
Chúng bây cố gắng lo mần
Hãy tầm giống cũ ân cần trồng gieo,
Lời ta bây hãy nghe theo
8200. Giữ chùa ăn quả, đói nghèo được qua.
Tiểu nghe dạ dạ lui ra
Bạch sĩ nằm ngủ chẳng mà nói năng.
Châu buồn vội vã đi phăng
Về nhà thuật lại rõ căn với Tùng:
Cái ông Khiêm quá lạ lùng
Hỏi chi chẳng nói vô mùng ngủ yên.
Tùng rằng: ông đã thành tiên
Lợi danh đeo đẳng làm phiền được đâu
Lắm khi ông thốt đôi câu
8210. Nàng nghe chẳng hiểu mới âu giận hờn.
Châu rằng tôi mới đặt chân
Lại nghe ông kể nguồn cơn mùa màng,
Bảo cho các tiểu sửa sang
Tầm gieo giống cũ bằng an ruộng nhà
Giữ chùa ăn oản thế à.
Tùng cười nói thế ấy là câu thay
Giống cũ Lê Lợi, Lê Lai
Ta tầm con cháu của rày nhà Lê
Thì là việc cả an bề
8220. Tầm đâu cho có giống Lê bây giờ.
Châu rằng: tôi chẳng nghi ngờ
Cho người dạm hỏi cõi bờ khắp nơi
Họ Lê đông lắm chàng ơi
Hoàng thân quốc thích nhiều nơi nương mình
Cách đây chừng bảy lộ trình
Có Lê cao lão gia đình hàn vi
Ông này đây cũng tông chi
Của Lê Thái tổ trước khi đó chàng,
Hồi tôi mới thọ thai mang
8230. Dạo chơi trong xóm tìm tàng vật chua
Lê lão mới kể chuyện vua
Ông rằng ông kẻ quê mùa lâu nay
Họ hàng vua chúa sang thay
Nhưng ông cứ việc cuốc rày ruộng sâu.
Tùng nghe vội vã tới âu
Thỉnh Lê cao lão tỏ câu tôn thờ
Bấy lâu tôi có nào ngờ
Nay tôi tìm đến binh cơ trình bày,
Quyết lòng thỉnh được ông rày
8240. Tùy ông quyền thế định rày việc quân.
Cao lão nghe nói lòng mừng:
Lòng ông nhân đức ba quân bái quỳ
Lúc nào ông cũng nhu mì
Ba quân tướng sĩ tội gì cũng tha
Trị quân được bảy tháng qua
Trịnh Tùng chém bỏ lão già họ Lê.
Ít lâu Tùng rước đi về
Một chàng mười tuổi là Lê Duy Bình
Con Lê Tương Dực hậu sanh
8250. Mẹ làm thứ hậu tánh tình hiền lương
Duy Bình về ở dinh đường
Tùng tôn làm đức tân vương tức thời,
Vua này nhỏ tuổi thảnh thơi
Việc quân chẳng biết luận thời phui pha
Làm vua ngồi chốn môn nha
Tùng nuôi lấy cớ chẳng mà kính thương,
Một hôm trông thấy tân vương
Quỳ mà cúng lạy dâng hương cầu trời
Cầu cho dân chúng nơi nơi
8260. Khỏi lâm nước lửa khỏi thời đao binh
Cầu dân thoát khỏi chiến chinh
Trịnh Tùng đã lén đến rình một hơi
Trẻ con mà chẳng ăn chơi
Quỳ mà lạy Phật, lạy Trời làm chi?
Nhỏ còn bác ái từ bi
Lớn lên thì tánh nhu mì khó ưa,
Mấy vua hồi xửa hồi xưa
Vua nào nhu nhược tiễn vua về trời,
Tùng liền đá hất tức thời
8270. Tân vương hồn đã về nơi suối vàng.
Bảo Châu xem thấy rõ ràng
Trách Tùng sao quá ngang tàng khi quân.
Tùng rằng vợ quý vợ cưng
Cái thằng vua ấy chẳng từng lễ nghi
Bậu còn kính trọng làm chi
Mai này nàng hãy khá thì đi xa
Đem quân kéo thẳng sang qua
Truyền cho chị Thượng phải mà nạp lương
Bảo rằng lịnh của tân vương
8280. Truyền cho chị Thượng quân lương đủ đầy
Lương hai ngàn hộc nạp đây
Nếu không ta kéo binh này đem sang
Địch binh ta với cậu Hoàng
Thì là hai chị em nàng hết thân.
Châu nghe Tùng nói sượng sần:
Phu quân nói thế có phần kém suy
Chị em nào có lạ gì
Mà chàng bảo thiếp đi thì đòi lương!
Tùng rằng: nàng thật thiếu lường
8290. Nguyễn Hoàng riêng chốn biên cương nàng à
Chia quân hơn một năm qua
Hoàng vào Thuận Hóa thật là vững an
Dân nhiều vườn ruộng giàu sang
Từ Hoàng vào chốn Nghệ An đến giờ
Lòng dân mãi mãi tôn thờ
Không sai quân viếng không tờ thơ thăm,
Nguyễn Hoàng, Thế Thượng mưu thầm
Hoành Sơn phú hộ ngắm ngầm giang san
Nên ta muốn trị Nguyễn Hoàng
8300. Sai nàng gây sự sau toan quân tình,
Nếu Hoàng còn yếu thế binh
Thì lương nạp đủ lòng mình tạm vui.
Châu nghe Tùng nói tạm lui
Sắm đồ hành lý đi xuôi lên đường.
Tùng truyền tướng sĩ hùng cường
Theo Châu đặng có đem lương đi về
Ba ngàn binh sĩ đề huề
Châu đi đường bộ thẳng về Nghệ An.