Vương họ Lý, tên ạng Trọng, người Từ Liêm. Thân dài hai trượng ba thước. Khí chất thẳng thắn, dũng mãnh khác thường. Lý Tế Xuyên (Việt Diện U Linh) Cuối đời Hùng Vương có người xã Thụy Hương, huyện Từ Liêm, đất Giao Chỉ, họ Lý tên Thân. Sinh ra rất to lớn, cao hai trượng ba thước. Tần Thủy Hoàng muốn cất quân đánh ta. Vua Hùng bèn đem Lý Thân tiến nhà Tần. Thủy Hoàng mừng lắm, phong làm chức Tư lệnh hiệu úy. Đến khi Thủy Hoàng thôn tính thiên hạ, Lý Thân có công, được Thủy Hoàng sai giữ Lâm Thao ở Trường Thành, uy danh vang dội đến Hung Nô. Sau, tuổi già, Lý Thân về nước, Hung Nô lại sang xâm phạm cửa ải. Thủy Hoàng nhớ Lý Thân, sai người sang triệu. Lý Thân không chịu đi, trốn vào rừng núi. Bấy giờ, An Dương Vương nói dối vua Tần là Lý đã chết. Thủy Hoàng đúc tượng đồng Lý Thân, đặt hiệu lŕ ạng Trọng, dựng ở cửa Tư Mã, kinh đô Hàm Dương. Trong bụng tượng chứa được mấy chục người. Mỗi khi có sứ giả bốn phương đến, vua Tần ngầm sai người chui vŕo bụng tượng, lay cho tượng cử động. Người Hung Nô trông thấy, sợ lắm, tưởng quan Tư lệnh hiệu úy Lý ạng Trọng còn sống, không dám động tới cửa ải.

(Lĩnh Nam Chích quái)

* * *

Hai con voi thình lình nhô lên giữa làn nước đỏ xuộm trước lưỡi cát mỏng đầu bến. Nước nhếnh nhoáng như trát bùn đen nhánh lên mình voi. Không trông rõ được hai người cởi trần trùng trục, đen trũi, ngồi vắt vẻo trên lưng voi. Những ống chân voi đã nhấp nhô ngang mặt nước. Sóng sông ào ào xô vào theo. Đô Lỗ và Đô Nồi cưỡi voi qua sông chơi thăm cố ạng Trọng. M?i ít lâu không sang mà chỗ bến vào xóm nhà cố ạng Trọng, trông đã phong quang hẳn. Vừa như hôm nào, đưa Cao Lỗ ra bến, ạng Trọng bảo:

"Rác rưởi quá! Rác rưởi quá! Chỗ người ở thì phải cơ ngơi ra hồn, không được hôi hám bề bộn hang cày cáo thế này". Quả nhiên, hôm nay đã thấy đổi khác như lời ạng Trọng. Cả một vùng bãi khủyu sông Cái trước mặt, những cây gỗ mục mùa lũ trên ngược trôi về, năm này năm khác, đọng cao như gň. Bây giờ không còn vết tích đâu nữa. Phía trên mớm nước, chỉ thấy sum suê những bụi chuối lá, chuối mắn -tàu dày như chiếc mo cau, xanh ngắt, kéo ngang thân xuống, che những buồng chuối lá gân guốc, những buồng chuối mắn tròn mẫm. Quá vào trong, những bãi ngô, bãi dâu xanh rợn. Liên tiếp xa đến hút mắt vẫn chỉ một màu xanh xanh lẫn lộn những bãi khoai lang dây bò bề bộn như cỏ rối. Những dây lang nổi chằng chịt, lá khoai tốt như lá ráy. Phảng phất, phía bãi nào cũng nghe tiếng hát, tiếng kèn lá chuối trẻ con quấn thổi chơi

-mà không trông thấy người. Cả Đô Lỗ, Đô Nồi cůng tấm tắc trong bụng:

"Cố già ngoài trăm tuổi rồi mà vẫn nói gì làm nấy được!" Đô Lỗ chỉ tay ra vůng bãi khoai lang trước mặt, bảo Đô Nồi:

-Cố già tài thật, mới hôm nào chỉ thấy quạ với diều hâu đậu từng đám tręn đống gỗ mục, bây giờ đă xanh rờn thế kia.

Cố ạng Trọng thọ ngoài trăm tuổi rồi. Mỗi năm, ạng Trọng lại cầm cái mũi lao đồng gạch một vạch đánh dấu tuổi vŕo chiếc mai rùa ở góc nhà. Thật ra, cả Đô Nồi, Đô Lỗ cũng chưa thể đứng hŕng bạn vong niên của ông cố. Mà mới chỉ vào hàng cháu chắt chút ạng Trọng. Từ lúc còn bé, hai đô đă nghe người già kể ngày xưa vùng ta có một tay võ một mình đấu ngã hàng trăm người, đi đường gặp sông thě nhảy qua sông, gặp gò đống nhảy qua gò đống. Hai tay xách hai cái cối đá, lẳng một cái, vỡ đầu cả hai con hổ về lŕng rình bắt lợn. Năm Đô Lỗ ngoài hai mươi tuổi, nghe tin ạng Trọng ở xa về, Đô Lỗ thường đến thăm mừng. Có khi rủ Đô Nồi cůng đi. ạng Trọng hay cůng hai chàng trai trẻ ấy bàn bạc, thật hợp chuyện. Đôi khi lại thử sức võ, tập vật, đánh roi. Trong câu chuyện, trong mọi cách ăn ở, xử sự và tài nghệ, ạng Trọng hợp tính và quý hai người lắm. ạng Trọng thường khoe với khách đến chơi:

“Người được như Đô Nồi, Đô Lỗ không phải thięn hạ sẵn có đâu".

Lần đầu tięn ấy, Đô Lỗ đến lạy mừng ạng Trọng. Đô Lỗ cũng như bao người các cői, cũng như mọi người làng, cả cháu chắt cũng không ai biết mặt ạng Trọng. Nhưng tiếng tài ạng Trọng thì cồn như sóng cả bể Đông. Đâu đâu cũng thŕnh câu chuyện kể đất nước ta có ông tướng đi trấn giữ Trường Thŕnh nước Tần. ạng tướng trấn Trường Thành nước Tần nay đã về quê. Các vùng đồng bãi hai bên sông Cái đồn dậy lên, người người nô nức đến. Rồi tận các cõi Lục Hải, Ninh Hải, Chu Diên, Cửu Chân cũng trảy hội về... Đô Lỗ ở Vũ Ninh về đến bęn kia sông, rồi ngồi nan sang. Từ bến lên, tấp nập đến lạ lùng. Người đánh trâu. Người khiêng lợn. Người gánh rượu. Có người vác ngược cả buồng chuối mắn chín vàng rộm. Vào đến trong xóm, càng rậm rịch. Người các nơi đến mừng ạng Trọng phải làm rạp trú ra tận ngoài bãi. Tiếng cồng sôi như nước vỡ. Ai cũng mừng được vào lạy cố ạng Trọng. Đô Lỗ bước vào, trông lên thấy một cụ già quắc thước. Tóc râu và lông mày bạc trắng. Cố cao lớn khác hẳn mọi người, đến độ trông như không phải người thật. Cố cởi trần, da mồi đỏ hắt. Hai hŕm răng đen rức, vẫn chưa rụng chiếc nŕo. Con mắt cố sáng ngời, hầu như ai nhìn, gặp ánh mắt cố, tự nhiên đã phải vòng tay, ý tứ vào khuôn phép. Đô Lỗ quỳ xuống, lắp bắp:

-Cháu là Cao Lỗ. ạng Trọng cười ha hả:

-A, cháu là Đô Lỗ bên Vũ Ninh đấy à?

Đô Lỗ giật měnh, kính phục đến chỉ biết đứng nép bęn đầu gối ạng Trọng. Không còn nhớ mảy may nào về cái tiếng Đô Lỗ đă mấy năm nay một měnh giữ giải vật đất Vũ Ninh. Nhăng đi, quęn cả mình đương là tay đô đầu giải. Chỉ thấy ra như chú bé bi bô chơi bň quanh chân cụ cố. Đô Lỗ ở lại với ạng Trọng mấy ngŕy, cứ quanh quẩn bên cố như ông cháu. ạng Trọng vui chuyện với Đô Lỗ, có khi nằm chuyện rỉ rả đến khuya. Nghe tiếng vạc đi ăn đęm đă về trong bờ tre, mới chợt nhớ đă tảng sáng. Rồi ạng Trọng chỉ bảo cho Đô Lỗ những miếng vật nňi, và phép đánh roi, bắn nỏ. Đô Lỗ cảm thấy một nỗi sung sướng không biết đấu nŕo đong cho xiết nữa. Quả thực, Đô Lỗ đă nổi tiếng giỏi vật. Đô Lỗ đă nức danh đất Vũ Ninh, như Đô Nồi ở Hương Canh. Đô Lỗ thạo những miếng roi hiểm, Đô Lỗ lại biết cách bật nỏ một máng ra một lúc năm mũi tęn. Nhưng trước ạng Trọng, Đô Lỗ lại tưởng mình chỉ là đứa trẻ ngẩn ngơ. Chẳng phải chỉ là nghĩ thế, mà có điều thật như thế. Những miếng vật ạng Trọng dạy cho, thoạt tưởng dễ, mà cực hóc hiểm. Người vật non chưa từng ngờ ra như thế bao giờ. ạng Trọng đã già lụ khụ. Thế mà khi Đô Lỗ vòng thử cho ạng Trọng ra miếng, tay Đô Lỗ đụng vŕo vóc mình cố già, cứ như xiết vào cây gỗ lim, gỗ chò. Ghê thật. Một hôm, Đô Lỗ thưa với ạng Trọng:

-Cố ơi! Cháu xin rước cố sang Vũ Ninh chơi.

-ừ, thế nào tao cũng phải đi chơi dối già. Nhưng mà từ đây sang Vũ Ninh... Đô Lỗ lại nói:

-Xin cố đừng bận lo lắng đến chuyện đường xá. Cháu sẽ bắt một con voi về rước cố đi chơi. ạng Trọng lại cả cười:

-Hay đấy! Hay! Ngŕy còn trẻ, còn ở nhà, tao đi bắt voi, chỉ mới sang cửa rừng bên kia sông đã gặp voi rồi. Bây giờ nghe nói voi ít ra ăn ven sông nữa, phải không?

-Trong chân núi vẫn còn nhiều.

-ừ, bắt cho tao con voi. Đă bao năm nay chưa được ngồi lęn bành voi. Bắt cho tao con voi.