Trong dân gian có một bộ phận theo “tín ngưỡng” đồng bóng (đồng cốt) đồng thời sống và thực hành theo những lời phán truyền của các thần thánh hiển linh thông qua trung gian là những ông Đồng, bà Cốt.



Đồng có nghĩa đen là trẻ con, tâm hồn trong trắng chưa bị vẩn đục. Cốt nghĩa đen là xương, người cho thần linh mượn xác. Đồng Cốt có nghĩa là những người ngồi đồng, được xem như “hạp căn”, có tâm hồn trong trắng như trẻ nhỏ, là trung gian để thần linh mượn xác về ngự và phán truyền. Đồng Bóng có nghĩa là bóng (thần linh) mượn hình đồng để tiếp xúc, khuyên dạy người ở trần gian.

Thế giới thần linh theo tín ngưỡng đồng bóng rất đa dạng. Trên hết là Ngọc Hoàng thượng đế, kế đến Tam tòa Thánh mẫu (Mẫu Thượng Thin, Mẫu Thượng Ngn, Mẫu Thoải), dưới nữa là các Quan và thấp hơn là các Cậu và các Cô v.v… Khi lên đồng, vị thần linh nào “ngự” thì xưng danh tánh, biểu lộ tính cách và phán dạy. Các vị thần linh này thường thể hiện những tính cách bất thường như chợt vui, chợt buồn, đến đi (thăng) bất chợt. Nhìn chung, những phán truyền của thần linh qua lời của Đồng Cốt có tính huyễn hoặc, hư thực khó phân, đôi khi tuỳ tiện đến phi lý nhưng luôn được các “tín đồ” đồng bóng y giáo phụng hành.

Để khuyến hóa người thân mê theo đồng bóng, trước hết bạn cần chỉ ra sự nguy hiểm: “Những người Đồng Cốt thì ý chí của họ ngày càng trở nên yếu kém, bởi họ luôn nạp mình cho những sức mạnh bên ngoài, làm cho tinh thần ngày càng trở nên lụn bại. Họ trở nên thụ động, không thể tự chủ, luôn bị ám ảnh và mất thăng bằng. Lâu ngày thì họ bị những ảnh hưởng ma quái xâm nhập và mất hẳn sự tự chủ. Tình trạng đó khó có thể trị dứt” (Goeffrey Hodson, Nguyễn Hữu Kiệt dịch, Những quyền năng thiêng liêng và phi thường của con người).

Kế đến, ngoài sự nguy hiểm đối với người cho mượn xác như đã nói thì khi lên đồng, những thần linh xuất hiện đa phần là những ác thần, tiểu quỷ (có tâm lượng nhỏ hẹp, địa vị thấp kém trong thế giới quỷ thần) nhưng vì tự ngã to lớn nên thường lạm xưng là thần này, thánh nọ. Vì thế, những lời phán của thần thánh thông qua Đồng Cốt nói chung thường khó hiểu, mù mờ, nhăng cuội, rời rạc chẵng những không giúp ích gì cho người tin theo mà còn gây ra hoang mang cho kẻ hầu đồng cùng với những lo lắng không cần thiết.