Trời có hai người, đất có một người

(Truyện Trạng Lợn)

Tính Chung Nhi hay mải chơi. Ở nhà học, khi vắng mặt thầy lại rủ trẻ làm cờ, làm tán, chiêng trống, rước xách inh ỏi. Một ngày kia đang rước, thầy ở ngoài về bắt được. Đứa thời đang thổi sáo miệng; đứa thời cầm cờ, cầm quạt; đứa thời vác tàn, vác tán... rầm rĩ.

Thấy thầy về, đứa nào đứa ấy đều tái mặt mày, sợ hết vía, bỏ cả mà chạy. Chỉ còn Chung Nhi vẫn đứng trơ ra ở đấy. Thầy bắt vào, hỏi:

- Sao các trò dám đùa nghịch như vậy hả?

Chung Nhi nói ráo hoảnh:

- Thưa thầy, chúng con đang tập lễ nghi.

Thầy thấy nói vậy, bật cười mà tha cho.

Lại một hôm thầy đi chơi, giao Trạng giữ nhà. Có một ông khách đến chơi, vào đến sân, hỏi:

- Thầy đồ có nhà hay đi vắng đấy?

Chung Nhi ở trong nói vọng ra:

- Thầy đi vắng. Chỉ có Trạng ở nhà thôi! Mời ông!

Ông khách dòm vào, chỉ thấy một đứa bé ngồi đấy, không thấy ai nữa, mới ngạc nhiên hỏi:

- Trạng đâu?

Chung Nhi ứng khẩu đáp ngay rằng:

- Trạng đây chứ Trạng đâu.

Nói chưa dứt lời thì thầy đồ về, ông khách đem kể lại chuyện. Thầy đồ, từ sau cái vụ "Thánh nằm chỏng gọng", không còn dám khinh thường thằng bé, vội bảo bạn:

- Thưa, nó là con nhà hàng thịt đấy ạ. ồ! Ai ngờ "đất sỏi lại có chạch vàng". Nói thời ra dáng thông minh, học thời một chữ bẻ đôi nhận mãi không vào, nhưng được cái tài ứng đối linh hoạt.

Ông khách không tin, bắt bẻ:

- Con nhà hàng thịt lợn mà dám ví với chạch vàng, ông cứ quá lời. Có giỏi làm lòng với tiết canh thì có.

Không phải. Người ta đều có tài riêng, như hoa nhiều mùi, nhiều vẻ. Trông đứa này mặt mũi khôi ngô, biện bác linh lợi, sau này lấy tài ấy mà tiến thân thì không phải kém thu chúng mình đâu. Ông khách quay lại nói với cậu bé, ra ý thăm dò:

- Ồ Trạng đấy ư? Trạng đã học đến đâu rồi?

Chung Nhi ung dung trả lời:

- Học đến "trời, đất".

Khách lại giả vờ ngớ ngẩn hỏi tiếp:

- Trời là gì, đất là gì?

Trạng vỗ tay cười ầm lên rằng:

- Thôi ông này không đi học rồi! Chả biết trời, biết đất là gì! Trời là "thiên", đất là "địa" mà cũng không biết, còn ra cái gì.

Ông khách giận lắm, nói lấp liếm chữa ngượng:

- Thằng này trẻ con thực!

- Còn ông thì người lớn! Đã là người lớn thời tôi đố ông biết: Trên trời có gì? Dưới đất có gì?

- Trời có trăng sao, đất có sông núi chứ gì. Vậy cũng hỏi.

- Ông nói không phải. Trên trời có hai người, dưới đất có một người học trò.

- Ai bảo thế?

- Thánh bảo chứ ai bảo. Ông chưa học chữ "thiên", chữ "địa" à? "Nhị nhân" là chữ "thiên". "Sĩ dã" là chữ "địa", chẳng phải thế là gì.

Nguyên chữ "thiên" tựa như gồm hai chữ "nhị" và "nhân" nghĩa là hai người; chữ "địa" gồm hai chữ "sĩ" (đúng ra là chữ thổ) và chữ "dã". Mà chữ "sĩ" là học trò. Quệch quạng thế nào, Chung Nhi lại thánh tướng như người đang "chiết tự" ấy.

Ông khách nghe vậy, lấy làm phục, lại hỏi:

- Trên trời có hai người là những ai? Còn dưới đất có một người học trò là ai?

Chung Nhi đáp:

- Hai người là ông trời, bà trời. Còn một người học trò ở dưới đất là tôi chứ ai!

Ông khách nghe nói vậy, rợn tóc gáy, than rằng:

- Mình rõ không bằng một đứa trẻ.

HELLBOY (st).