Bùa yêu- câu chuyện ly kỳ, bí ẩn (Kỳ 3)

(CL)- Dù sao đi nữa, bùa yêu vẫn là một tài sản, một nét văn hóa đáng trân trọng của người Mường. Chuyện tốt hay xấu của bùa yêu chỉ là do người dùng nó gây ra mà thôi.



Chỉ những già làng có uy tín mới được truyền dạy cách làm bùa yêu bài bản.



Đi tìm lời giải đáp…

Khoảng hơn 7 giờ sáng tôi đã thức dậy, chuẩn bị hành lý tìm đường đến nhà thầy mo Chiêm. Theo chỉ dẫn của ông Lương chiều hôm trước, tôi lên đường tìm tới xã Mỹ Tân, huyện Ngọc Lặc cách trung tâm huyện Lang Chánh cỡ chừng hơn 20 cây số. Sau nhiều lần hỏi thăm đường, rẽ qua nhiều lối đi tôi cũng tìm tới được nhà thầy mo Chiêm tại Làng Mới, xã Mỹ Tân.

Dừng xe trước cổng của nhà thầy mo, tôi thấy hồi hộp và có đôi phần lo lắng. Một thoáng ngập ngừng, cuối cùng tôi cũng dắt xe vào trước sân nhà. Một ông cụ cỡ ngoài 70 ra đón khách.

Khi đã yên vị, tôi quan sát xung quanh. Trong nhà là một ban thờ ba tầng với cách bài trí theo lối cổ đặc trưng của người Mường, trên ban thờ tầng cao nhất là hương án thờ thần linh, tầng thứ hai là bài vị tổ tiên, ông bà… tầng thứ ba là tầng đặt những vật dụng của “nghề” thầy mo, có áo, mũ, kiếm và các vật dụng khác…

Tôi hơi bất ngờ vì ông cụ tự giới thiệu, thầy mo Chiêm chính là ông. Tôi mừng trong lòng vì người mình cần tìm cuối cùng cũng đã gặp. Thầy mo nói, biết hôm nay sẽ có khách nên cố ý không đi đâu để ở nhà chờ. Tôi bất ngờ và kinh hãi nghĩ thầm trong bụng vì không hiểu vì sao ông lại biết khách đến mà chờ. Hoặc ông cố tình “nắn gân” người trần mắt thịt là tôi- như thủ thuật thường thấy ở những người tự cho mình là “có khả năng tiếp xúc với thần linh” chăng?

Thấy tôi im lặng, đoán biết được thắc mắc của tôi, thầy mo Chiêm mới nói tiếp, đó là linh cảm và cũng dựa theo một vài tính toán mà biết. Ông hỏi tôi, đến gặp ông là tôi cần gì ở ông và nếu giúp gì được ông sẽ giúp…

Tôi chờ cho ông nói xong, liền giới thiệu và nói lý do vì sao tôi tìm đến gặp ông... Thầy mo Chiêm cũng tỏ ra bất ngờ khi biết tôi là người viết báo và tới tìm ông vì chuyện bùa yêu.

Sau những lời thăm hỏi chuyện trò, cuối cùng ông cũng bắt đầu kể, ông kể cho tôi nghe về nguồn gốc của bùa yêu. Tiếng ông trầm, không to cũng không nhỏ vừa đủ nghe cũng hơi lơ lớ vì ông nói không sõi tiếng Kinh cho lắm…

Nguồn gốc của bùa yêu

Thầy Chiêm kể:

Chẳng ai biết được chính xác bùa yêu xuất hiện trong người Mường từ bao giờ, chỉ biết rằng thứ bùa này vẫn tồn tại bền bỉ cùng với người Mường trải qua nhiều lần ông mặt trời mọc rồi lại lặn.

Ngày xưa, lâu lắm rồi, có một đôi vợ chồng trẻ tuổi người Mường yêu nhau say đắm rồi kết thành vợ chồng trước sự chứng kiến của thần linh, những người già và người dân bản Mường.

Thế nhưng khi sống với nhau được một thời gian người vợ bỗng sinh lòng đổi khác. Trong một đêm lễ hội ngày xuân người vợ bỗng dưng mang lòng nhớ nhung một người con trai ở bản bên có giọng xường hay, bắn nỏ giỏi. Thế rồi người vợ đã bỏ chồng bỏ con đi theo người con trai lạ đó. Đã nhiều con trăng tròn lại khuyết, đã qua những mùa lúa chín trên nương nhưng người vợ vẫn không về, để mặc người chồng ngày đêm thương nhớ vợ, con trai ngày đêm khát sữa mẹ khóc khàn cả tiếng mà không thấy mẹ về.

Người cha đã địu con trên lưng, bỏ bản quen ra đi tìm mẹ cho con. Đi qua nhiều ngọn núi, nhiều con sông, con suối, đi qua nhiều cánh rừng già, trải qua biết bao gian nan vất vả cuối cùng chàng đến được bên bờ một con sông lạ. Nhưng mặt sông quá rộng, lòng sông lại sâu, không thể đi tiếp được nữa. Đứa con trên lưng đã lịm đi vì đói vì khát sữa mẹ nhiều ngày. Chàng trai thương con, tuyệt vọng trước nỗ lực của mình bị thần sông từ chối đã khóc thét rồi ngất lịm đi khi nào không biết.

Thế rồi trong cơn mơ bỗng nhiên có một vị thần râu tóc đỏ chói, sau lưng mang một gùi đầy những thảo dược, một con dao và rìu. Thần cưỡi trên lưng một con ngựa có màu lông đỏ chói trông uy nghi lẫm liệt lạ thường. Thần cất tiếng vang trời lay gọi. Người chồng nghe như có tiếng sấm bên tai bỗng choàng tỉnh giấc, rồi kể lại đầu đuôi câu chuyện cho thần nghe. Chàng cầu xin thần hãy chỉ đường, bày cách cho chàng tìm được vợ để cho con trai nhỏ dại khỏi phải chịu cảnh xa lìa hơi ấm của người mẹ.

Thần nghe rõ nguồn cơn, cảm thương tấm lòng của người chồng, thương cho đứa trẻ còn thơ nên liền trao cho chàng trai một đạo bùa và cho chàng một câu thần chú, rồi dặn dò chàng trai khi về nhà thì làm theo cách mà thần chỉ dạy, tự khắc bùa sẽ linh nghiệm.

Người chồng tỉnh giấc, thấy trong tay con trai mình còn đang cầm một vật lạ, chợt nhớ tới giấc mơ, nghĩ là có vị thần đã thương tình trợ giúp bèn quỳ xuống hướng ra sông lạy tạ rồi địu con trở về. Về tới nhà chàng liền làm đúng như lời thần căn dặn, cài đạo bùa lên mái nhà và niệm thần chú. Ba ngày sau thì bỗng nhiên người vợ trở về thật.

Và chàng trai nhớ lời thần dặn, kể từ đó khi có ai trắc trở về tình duyên chàng liền ra tay giúp đỡ và đều linh nghiệm cả. Khi chàng mất đi đạo bùa kỳ lạ đó vẫn được lưu truyền lại để giúp đỡ người hậu thế. Bùa yêu kể từ ngày đó được lưu truyền mãi cho tới ngày nay…

Bùa yêu- những điều chưa biết

Phép làm bùa yêu ngày nay chủ yếu là do các thầy mo Mường sở hữu, vì thầy mo Mường là những người có nhiều đức độ, tính cách và cả uy tín được cộng đồng người dân Mường kính trọng. Tuy vậy cũng có một số người vì lý do nào đó mà “học” được đạo bùa kỳ lạ này. Cũng vì thế, bùa yêu ngày nay bị nhiều người lợi dụng, xem như một công cụ phục vụ mục đích riêng của mình. Riêng thầy mo Chiêm cũng có rất nhiều người tới để xin bùa yêu nhưng ông rất ít cho họ, ông chỉ cho những người nào thực sự cần và cảm thấy chắc chắn họ không gây hại tới ai mà thôi.

Việc truyền dạy phương pháp và câu chú làm bùa yêu theo như lời thầy mo Chiêm thì rất phức tạp. Phải tìm được người có tính cách và tuổi phù hợp. Đầu tiên, hướng dẫn họ tiến hành ăn “kiêng”, để tránh sự ô uế khiến bùa yêu mất linh nghiệm. Sau đó mới hướng dẫn họ luyện tập học làm bùa và hướng dẫn luôn cả phương pháp giải bùa khi cần thiết.

Thông thường việc học bùa thường kèm theo luôn cả việc học các phương pháp chế biến thảo dược trị bệnh cứu người. Có một vài người còn được truyền luôn cả “nổ” mo Mường (một hình thức tìm người kế nhiệm chức thầy mo Mường). Người học bùa yêu sẽ phải lập đàn, thắp hương thề nguyền trước thần linh với mục đích không sử dụng bùa yêu vào những việc không tốt, không được dùng bùa hại người.

Về nguyên liệu và cách thức để làm bùa yêu thì đa dạng và có nhiều cách khác nhau. Nguyên liệu làm bùa yêu thông thường chỉ là những vật dụng hoặc thảo dược đơn giản, có thể là một chiếc lá, một nhánh cây, một sợi chỉ… Phần quan trọng nhất của bùa yêu là câu bùa chú. Câu bùa chú có nhiều dạng có câu ngắn, có câu dài… Bùa yêu có linh nghiệm hay không tùy thuộc vào câu bùa chú và người làm bùa. Cách thức bỏ bùa cũng có nhiều cách khác nhau: bỏ bùa vào thức ăn, bỏ bùa vào quần áo mặc, bỏ bùa vào nhà…

Theo thầy mo Chiêm thì bùa linh nghiệm hay không quan trọng nhất vẫn là câu bùa chú và “sự cao tay” của người làm bùa, còn các bước khác chỉ là thứ yếu. Khi bùa linh nghiệm thì kết quả đều như nhau. Nhưng phải đặc biệt chú ý, vì bùa yêu là loại bùa có thể gắn kết tình cảm trăm năm, nên nếu như hai người yêu nhau và lập gia đình nhờ bùa yêu thì đến khi về già, đã cao tuổi cần phải được giải bùa yêu, nếu không sẽ để lại hậu quả mất mạng. Theo ông Chiêm thì thời xưa,chuyện dựng vợ gả chồng thường theo sắp đặt của cha mẹ nên việc nhờ tới bùa yêu là rất phổ biến và chuyện chết theo bởi bùa yêu cũng xẩy ra nhiều …

Bùa yêu ngày nay cũng không còn là vật sở hữu riêng của người Mường nữa mà cả người Thái, người Kinh hay một số dân tộc khác cũng biết cách chế loại bùa yêu này. Tuy nhiên mỗi nơi, mỗi vùng có những cách bài chế riêng phù hợp với đặc điểm của vùng đó nhưng hiệu quả và tác dụng theo ông Chiêm thì đều như nhau…

Đoạn kết

Theo một số người được coi là đã từng trúng bùa yêu thì khi đó con người thường không có biểu hiện gì quá đặc biệt, vì thế nên rất khó để xác định có phải đã bị trúng bùa hay không. Chỉ có một điều duy nhất là người bị trúng bùa yêu sẽ cảm thấy rất yêu thương, gắn kết với người đã bỏ bùa mình, đến mức không có một điều gì dứt ra được trừ cái chết mà thôi.

Khi bị trúng bùa yêu là như thế, nhưng khi được giải thì mọi chuyện lại ngược lại. Người bị trúng bùa yêu khi được giải trừ bỗng nhiên trở nên ghét cay, ghét đắng người đã bỏ bùa mình, tới độ không muốn nhìn thấy mặt dù chỉ là trong chốc lát…

Bùa yêu với sự ly kỳ và bí hiểm hiện vẫn còn là một câu hỏi lớn đối với nhiều người. Theo chúng tôi được biết, cũng có những nghiên cứu về hiện tượng bùa yêu kỳ lạ này, nhưng hầu như chưa có một lời giải đáp thật sự xác đáng về những điều huyền bí, tâm linh của bùa yêu. Có chăng chỉ là sự mô tả mơ hồ, nhiều khi không rõ ràng qua những cách lý giải không thống nhất của từng người.

Cũng có ý kiến cho rằng; bùa yêu gần với hiện tượng thôi miên mà chúng ta đã giải thích được. Đó là việc dùng năng lực cá nhân tác động vào trí óc của con người và làm biến đổi tâm tư tình cảm cũng như nhận thức của đối tượng bị tác động. Thế nhưng bùa yêu lại hoàn toàn khác với hiện tượng thôi miên, vì người bị trúng bùa yêu vẫn có thể làm chủ bản thân về mọi mặt, trừ tình cảm của mình mà thôi.

Đối với những người sống trong thế giới “văn minh” tác dụng của bùa yêu thì vẫn khiến họ nửa tin, nửa ngờ. Nhưng nếu chuyện bùa yêu có thật, có thể thấy nó có hai mặt; mặt tốt có thể giúp đời còn mặt xấu thì hại người khôn lường. Và cũng vì lo sợ bùa yêu lọt vào tay những kẻ xấu để hại người, thế nên ngày nay những thầy mo và một số người già dân tộc Mường rất hạn chế sử dụng và ít truyền ra ngoài.

Nhưng dù sao đi chăng nữa bùa yêu vẫn là một tài sản, một nét văn hóa đáng trân trọng của người Mường và cần lưu giữ. Chuyện tốt hay xấu của bùa yêu chỉ là do người dùng nó gây ra mà thôi.




Việt Hoàng