đạo Mẫu

[lien hoa dieu hy]

Trích lươc của viên nghiên cứu VHGD-Ngô đưc Thịnh.
ĐẠO MẪU,SỰ TÍCH HỢP GIÁ TRỊ VĂN HÓA-NGHỆ THUẬT

Trong các loại hình văn hóa cùa con người có một dạng văn hóa khá đặc thù,đó là "văn hóa tôn giáo"như văn hóa Phật giáo,văn hóa Gia tô giáo,văn hóa Ấn giáo.Đối với một số tín ngưỡng hay tôn giáo sơ khai,chúng ta cũng có thể dõi thấy những dạng thức văn hóa,những quá trình tích hợp văn hoa'- nghệ thuật như vậy,trong đó có Đạo Mẫu,đối tượng mà chúng ta đang xem xét là một ví dụ khá tiêu biểu.
Vậy có thể hiểu thế nào về cái gọi là"văn há tôn giáo"?Đó là toàn bộ những biểu tượng và những giá trị văn hóa mang tính hệ thống được hình thành,tích hợp và phát triển trên nền tảng một ý niệm,một giáo lý,một hệ thống tổ chức tôn giáo nào đó,chúng tạo ra các giá trị đích thực và thỏa mãn những nhu cầu về nhận thức,lối sống,thẩm mỹ của con người,chúng trở thành hiện tượng phát sinh gắn bó hữu cơ với tôn giáo ấy.
Có lẽ hiếm thấy một hình thức tôn giáo tín ngưỡng dân gian nào như Đạo Mẫu mà ở đó thể hiện khá tiêu biểu quá trình nảy sinh và tích hợp các hiện tượng và giá trị văn hóa mang sắc thái dân tộc độc đáo,như nghệ thuật ngôn từ,nghệ thuật diễn xướng và tạo hình dân gian,các hình thức sinh hoạt cộng đồng...(còn nữa)

[lien hoa dieu hy]

ĐẠO MẪU VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG VĂN HỌC DÂN GIAN.
Từ kho tàng văn học,đăc biệt là văn học dân gian nước ta,có một số mảng riêng,đã được sưu tầm hay còn đang được lưu truyền trong dân gian,đã ghi chép thành văn hay còn đang đươc truyền miệng gắn liền vơi đạo Mẫu,như văn chầu,thần tích,thần phả,các huyền thoại,truyền thuyết,các bài thơ giáng bút và ứng khẩu,các câu đối và văn bia...
Các bài văn chầu là nguồn tư liệu vô giá về đạo Mẫu,nguồn gốc,tính cách của từng vị thánh .Hơn thế nữa,thông qua các bài văn chầu ta cũng có thể nhận biết được những ngưỡng vọng,tâm tư tình cảm của con người,con đường và phương thức sáng tạo nghệ thuật của dân gian trước kia cũng như hiện nay,bởi vì các bài văn chầu vẫn hàng ngày được các nghệ nhân hát chầu văn lưu truyền và sáng tác.
Các bài hát chầu chủ yếu mô tả dung nhan,nơi hiển thánh,nơi chu du và giáng hạ ở các nơi cầu cúng,Đền,Chùa,di tích
,nêu công đức,cứu khổ cứu nạn. giúp dân,gúp nước.Có các bài ăn còn mô tả cảnh đánh cờ,bắn cung,cưỡi ngựa,chèo đò,bơi thuyền,cảnh lên núi,lội suối,hái hoa quả...
Nói chung các cấu trúc của loại hình các bài văn chầu thuộc các phạm trù văn học dân gian,theo thể loại thơ kể truyện,diễn đạt bằng thể loại văn vần lục bát hay song thát lục bát.Hình thức phát triển của văn chầu đã tạo hiệu quả thu hút người nghe trong môi trường linh thiêng của thế giới tâm linh và tín ngưỡng...
Về đạo Mẫu,đậc biệt là Mẫu LIỄU HẠNH, có khá nhiều văn bản bằng chữ nôm và chữ hán như "Vân Cát thần nữ" trong "truyền kỳ tân phả" của Đoàn Thị Điểm."Liễu Hạnh công chúa diễn âm" của Nguyễn Công Trứ."Tiên phả dịch lục" của Kiều Óanh Mậu. Đây là những áng thơ tuyệt tác có giá trị nghệ thuật cao.

[Chim Lửa]

xin chào bạn Hoctronhobe,

thấy bạn giải thích về Tứ Phủ gồm : Thiên Phủ- Địa Phủ- Thoải phủ và Nhạc Phủ, theo sự hiểu biết nông cạn của mình thì
- Thiên phủ : tức là phủ của trời, như vậy có phải là Thiên Đình không bạn??
- Địa phủ : tức là Âm phủ, phải không??
- Thoải phủ và Nhạc phủ là gì???

xin bạn giải thích thêm để mình có sự hiểu rõ hơn về Tứ Phủ.

xin cảm ơn

Chim Lửa

[Tuanfodacon]

xin chào bạn Hoctronhobe,

thấy bạn giải thích về Tứ Phủ gồm : Thiên Phủ- Địa Phủ- Thoải phủ và Nhạc Phủ, theo sự hiểu biết nông cạn của mình thì
- Thiên phủ : tức là phủ của trời, như vậy có phải là Thiên Đình không bạn??
- Địa phủ : tức là Âm phủ, phải không??
- Thoải phủ và Nhạc phủ là gì???

xin bạn giải thích thêm để mình có sự hiểu rõ hơn về Tứ Phủ.

xin cảm ơn

Chim Lửa

Thoải phủ là miền biển và sông nước, ao, hồ
Nhạc phủ là miền rừng núi

[lien hoa dieu hy]

DIỄN XƯỚNG TRONG ĐẠO MẪU:

Diễn xướng ở đạo Mẫu bắt nguồn từdaan gian,mang sắc thái dân tộc độc đáo,nhưng không trộn lẫn với bất cứ hình thức diễn xướng tâm linh hay đời thường nào khác. Đó là âm nhạc và hát chầu văn,múa hầu bóng"ỏ miền Băc",múa và hát bóng rối "ở nam bộ".Hầu bóng là một loại hình sân khấu tâm linh.
Hiếm thấy một loại dân ca hay nhạc lễ nào lại có nhiều làn điệu như chầu văn,chỉ kể những làn điệu chính thì có tới 30 điệu,trong mỗi điệu lại bao gồm nhiều loại khác nhau như:
Điệu bỉ,miếu,thông,phú,kiêu dương,dọc,cờn,xá,hãm,nhịp một,chèo đò,bỏ bộ,văn, hò,song thất,lới lơ,cò lả,hành văn,xê đăng,ngũ đối,lưu thủy,kim tiền,bình bán,điệu dồn...

[lien hoa dieu hy]

NGÔI VỊ TRONG ĐỀN, ĐIỆN THỜ TỨ PHỦ:

Đạo Mẫu được phân ngôi vị như trong một triều đình vua chúa của dân tộc Việt Nam tời xưa.

-Hậu cung( cung cấm)thờ Tam Tòa Thánh Mẫu :
+ Mẫu Đệ nhất Tiên Thiên y phục màu đỏ.
+ Mẫu Đệ nhị Thượng Ngàn mặc y phục màu xanh.
+ Mẫu Đệ tam Thoải Phủ mặc y phục màu trắng.
-Ngôi cao nhất thờ Đức Vua Cha Ngọc Hoàng,có Quan Nam Tào và Bắc Đẩu hai bên.
-Ngũ vị Tôn Quan:
+Quan đệ nhất mặc y phục màu đỏ
+Quan đệ nhị mặc y phục màu xanh.
+Quan đệ tam mặc y phục màu trắng
+Quan đệ tứ mặc y phục màu vàng.
+Quan đệ ngũ măc y phục màu lam.
-Tứ phủ chầu bà:
+Chầu đệ nhất thượng thiên
+Chầu đệ nhị thượng ngàn
+Chầu đệ tam thoải phủ
+Chầu đệ tứ khâm sai
+Chầu năm Suối Lân
+Chầu sáu lục cung
+Chầu bảy Tân La
+Chầu tám Bát Nàn
+Chầu chín Cửu Tỉnh
+Chầu mười Đồng Mỏ
+Chầu bé Bắc Lệ.
-Tứ phủ Ông Hoàng
-Tứ phủ thánh cô
-Tứ phủ thánh cậu.
Ngoài ra còn thờ quan Năm dinh(ngũ hổ),Thanh xà,bạch xà,quan Thủ Nhang,Chầu Thủ bản đền...

[hocdebiet]

NGÔI VỊ TRONG ĐỀN, ĐIỆN THỜ TỨ PHỦ:

Đạo Mẫu được phân ngôi vị như trong một triều đình vua chúa của dân tộc Việt Nam tời xưa.

-Hậu cung( cung cấm)thờ Tam Tòa Thánh Mẫu :
+ Mẫu Đệ nhất Tiên Thiên y phục màu đỏ.
+ Mẫu Đệ nhị Thượng Ngàn mặc y phục màu xanh.
+ Mẫu Đệ tam Thoải Phủ mặc y phục màu trắng.
-Ngôi cao nhất thờ Đức Vua Cha Ngọc Hoàng,có Quan Nam Tào và Bắc Đẩu hai bên.
-Ngũ vị Tôn Quan:
+Quan đệ nhất mặc y phục màu đỏ
+Quan đệ nhị mặc y phục màu xanh.
+Quan đệ tam mặc y phục màu trắng
+Quan đệ tứ mặc y phục màu vàng.
+Quan đệ ngũ măc y phục màu lam.
-Tứ phủ chầu bà:
+Chầu đệ nhất thượng thiên
+Chầu đệ nhị thượng ngàn
+Chầu đệ tam thoải phủ
+Chầu đệ tứ khâm sai
+Chầu năm Suối Lân
+Chầu sáu lục cung
+Chầu bảy Tân La
+Chầu tám Bát Nàn
+Chầu chín Cửu Tỉnh
+Chầu mười Đồng Mỏ
+Chầu bé Bắc Lệ.
-Tứ phủ Ông Hoàng
-Tứ phủ thánh cô
-Tứ phủ thánh cậu.
Ngoài ra còn thờ quan Năm dinh(ngũ hổ),Thanh xà,bạch xà,quan Thủ Nhang,Chầu Thủ bản đền...

Đề nghị chị 'Lien hoa dieu hy' hoặc các Anh, các Chị tiếp tục viết nữa đi chứ ạ ! đang hay quá lại dừng. Nếu có thêm tư liệu về Hát văn (lời bài viết) hoặc được nghe đủ Văn các Giá thì càng hay.
Xin cám ơn !

[dedinhphatphapvobien]

NGÔI VỊ TRONG ĐỀN, ĐIỆN THỜ TỨ PHỦ:

Đạo Mẫu được phân ngôi vị như trong một triều đình vua chúa của dân tộc Việt Nam tời xưa.

-Hậu cung( cung cấm)thờ Tam Tòa Thánh Mẫu :
+ Mẫu Đệ nhất Tiên Thiên y phục màu đỏ.
+ Mẫu Đệ nhị Thượng Ngàn mặc y phục màu xanh.
+ Mẫu Đệ tam Thoải Phủ mặc y phục màu trắng.
-Ngôi cao nhất thờ Đức Vua Cha Ngọc Hoàng,có Quan Nam Tào và Bắc Đẩu hai bên.
-Ngũ vị Tôn Quan:
+Quan đệ nhất mặc y phục màu đỏ
+Quan đệ nhị mặc y phục màu xanh.
+Quan đệ tam mặc y phục màu trắng
+Quan đệ tứ mặc y phục màu vàng.
+Quan đệ ngũ măc y phục màu lam.
-Tứ phủ chầu bà:
+Chầu đệ nhất thượng thiên
+Chầu đệ nhị thượng ngàn
+Chầu đệ tam thoải phủ
+Chầu đệ tứ khâm sai
+Chầu năm Suối Lân
+Chầu sáu lục cung
+Chầu bảy Tân La
+Chầu tám Bát Nàn
+Chầu chín Cửu Tỉnh
+Chầu mười Đồng Mỏ
+Chầu bé Bắc Lệ.
-Tứ phủ Ông Hoàng
-Tứ phủ thánh cô
-Tứ phủ thánh cậu.
Ngoài ra còn thờ quan Năm dinh(ngũ hổ),Thanh xà,bạch xà,quan Thủ Nhang,Chầu Thủ bản đền...

Xin được mạn phép nói về đình thần bốn phủ (đạo mẫu): xây dựng theo kiểu triều đình hóa gia đình.
+)cao nhất: chư phật
+) Các vị vua cha: vua cha ngọc hoàng, vua cha bát hải(con 100 đức lạc long quân, cai quản biển đông), vua cha đế thích, thập điện diêm vương, vua cha nhạc phủ( đức thánh tản)
các vị thánh trên thiên đình: giống đạo giáo trung hoa: Tây vương mẫu, thái lượng lão quân, nam tào, bắc đẩu,...
+) Tứ vị vua bà cờn môn (nghệ an)
+) Tam tòa thánh mẫu:
Mẫu liều hạnh là thiên, địa, nhân, là tứ cửu trùng thiên, ngài là con vua cha ngọc hoàng và tây vương mẫu, thần chủ đình thần việt nam.
Mẫu thượng ngàn: không phải là đức lệ mại đại vương.
Mẫu thủy: vợ vua cha bát hải.
+) Công đồng trần triều: đức thánh trần, con vua cha bát hải, thay quyền vua cha cai quản việt nam, các vị khác đã biết.
+) Hội đồng thánh chúa: chúa bói, chúa chữa: Tam vị chúa mường, chúa thác bờ, năm phương ngũ bản, long giao, cà phê.
+) Hội đồng các quan: ngũ vị vương quan đại diện
+)Tứ phủ chầu bà: chầu nhất đến chầu 10 và chầu bé
+) Tứ phủ quan hoàng:
từ hoàng cả đến hoàng 10, ngoài ra ông hoàng bắc quốc, hoàng chín thượng ngàn khác hoàng chín cờn môn.
+) Tứ phủ thánh cô: cô cả đến cô 10 và cô bé, ngoài ra còn cô đôi cam đường, cô bẩy tân an.
+) Tứ vị thánh cậu: thường từ cậu cả đến cậu 5 và cậu bé.
+) Ngũ hổ thần tướng, thanh xà , bạch xà.
Trong đền thần bốn phủ gồm tất cả các chư tiên chư thánh chư thần cai quản việt nam, các bậc thánh nhân, thánh hiền, và trong đó có đức thánh Hồ Chí Minh (Bác Hồ kính yếu) là vị thanh uy danh trong đình thần, người được xếp vào hàng các quan trong đế đình.

[meomeo90]

thưa bạn ngoài ra còn có tam vị chúa mường là tam vị chúa bói . ba vị này là hóa thân cảu mẫu đệ nhị ra.
bà chúa đệ nhất tây thiên(tam đảo)
bà chúa đệ nhị nguyệt hồ ( bố hạ)
bà chúa đệ tam lâm thao( vĩnh phúc)

[damquangvinh]

không phải là tứ phủ thánh cô , tứ phủ thánh cậu mà là thập nhị tiên cô và thập nhị thánh cậu

Trong đạo Mẫu thường dùng từ chung như : tứ phủ chầu bà-tứ phủ ông hoàng-tứ phủ thánh cô(tiên cô)- tứ phủ thánh cậu...
Tứ phủ gồm có:
Thiên phủ-Nhạc phủ-Thoải phủ-Địa phủ.
Trong mỗi phủ có rất nhiều chầu bà,ông hoàng,thánh cô,thánh cậu.
Ví dụ:
Nhạc phủ có các cô:cô đôi thượng ngàn,cô năm,cô sáu sơn trang,cô bẩy Tân la,cô tám Đồi chè,cô bé Bắc Lệ,cô bé Đông Cuông,cô bé Mỏ Than...
Nếu nêu đầy đủ thì số lượng các vị thánh cô không chỉ dừng lại ở con số mười hai đâu.
Chính vì thế đạo Mẫu dùng từ : tứ phủ thánh cô,tứ phủ thánh cậu là như vậy,hoặc gọi là: cộng đồng tiên cô,cộng đồng thánh cậu.
Thập nhị tiên nàng-đúng nghĩa là mười hai cô hầu cận chúa bà,các ông hoàng...(trong văn các giá ông hoàng đều ghi rõ)

chuẩn !

có cả lục phủ tôn ông nữa là quan lớn điều thất và quan lớn triệu tường. hai quan này là con của vua cha bát hải động đình ở thái bình

quan lớn triệu tường - quan hoàng đôi .
không có khái niệm lục phủ - chỉ có khái niệm tứ phủ trong đạo mẫu : thiên - nhạc - thoải - địa phủ .

thưa bạn ngoài ra còn có tam vị chúa mường là tam vị chúa bói . ba vị này là hóa thân cảu mẫu đệ nhị ra.
bà chúa đệ nhất tây thiên(tam đảo)
bà chúa đệ nhị nguyệt hồ ( bố hạ)
bà chúa đệ tam lâm thao( vĩnh phúc)

còn phải xem lại

[meomeo90]

có cả lục phủ tôn ông nữa là quan lớn điều thất và quan lớn triệu tường. hai quan này là con của vua cha bát hải động đình ở thái bình

[meomeo90]

không phải là tứ phủ thánh cô , tứ phủ thánh cậu mà là thập nhị tiên cô và thập nhị thánh cậu

[lien hoa dieu hy]

không phải là tứ phủ thánh cô , tứ phủ thánh cậu mà là thập nhị tiên cô và thập nhị thánh cậu

Trong đạo Mẫu thường dùng từ chung như : tứ phủ chầu bà-tứ phủ ông hoàng-tứ phủ thánh cô(tiên cô)- tứ phủ thánh cậu...
Tứ phủ gồm có:
Thiên phủ-Nhạc phủ-Thoải phủ-Địa phủ.
Trong mỗi phủ có rất nhiều chầu bà,ông hoàng,thánh cô,thánh cậu.
Ví dụ:
Nhạc phủ có các cô:cô đôi thượng ngàn,cô năm,cô sáu sơn trang,cô bẩy Tân la,cô tám Đồi chè,cô bé Bắc Lệ,cô bé Đông Cuông,cô bé Mỏ Than...
Nếu nêu đầy đủ thì số lượng các vị thánh cô không chỉ dừng lại ở con số mười hai đâu.
Chính vì thế đạo Mẫu dùng từ : tứ phủ thánh cô,tứ phủ thánh cậu là như vậy,hoặc gọi là: cộng đồng tiên cô,cộng đồng thánh cậu.
Thập nhị tiên nàng-đúng nghĩa là mười hai cô hầu cận chúa bà,các ông hoàng...(trong văn các giá ông hoàng đều ghi rõ)

[TranThinhQuang]

không phải là tứ phủ thánh cô , tứ phủ thánh cậu mà là thập nhị tiên cô và thập nhị thánh cậu

những cậu nào mà thập nhị cậu???? có cả cậu meo à???

[manbro]

những cậu nào mà thập nhị cậu???? có cả cậu meo à???

tôi xin tham gia là
THập nhị quan hoang , thập nhị tiên cô , thập nhị thánh cậu
Cũng chính là tứ phủ quan , cô , cậu
Nhưng bởi vì theo hệ thống sắp đặt của tứ phủ đều có sự phân chia đều từ trên xuống dưới nên có một số vị thánh (thiên thần) sắp đặt theo sự tưởng tượng để phù hợp với sự phân bố triều đình tư phủ chứ không có gốc tích rõ ràng và không có ghi chép trong lịch sử

[cuchuoithoi]

tôi xin tham gia là
THập nhị quan hoang , thập nhị tiên cô , thập nhị thánh cậu
Cũng chính là tứ phủ quan , cô , cậu
Nhưng bởi vì theo hệ thống sắp đặt của tứ phủ đều có sự phân chia đều từ trên xuống dưới nên có một số vị thánh (thiên thần) sắp đặt theo sự tưởng tượng để phù hợp với sự phân bố triều đình tư phủ chứ không có gốc tích rõ ràng và không có ghi chép trong lịch sử

đúng vậy vì là tưởng tượng nên có tính tương đối, ví dụ trong tứ phủ thánh cô , đâu chỉ có thập nhị tiên cô đâu

[meomeo90]

Văn Cô Bé Thượng Ngàn

Riêng một thú trên ngàn thiếu lĩnh
Đỉnh non bồng một cảnh sơn trang
Xinh thay thời thú trên ngàn
Bầu Trời cảnh Phật phong quang bốn mùa

Trên bát ngát trăm hoa đua nở
Dưới cảnh rừng bầy thú dạo chơi
Chim bay chấp chới mọi nơi
Cá theo dòng nước đua bơi vẫy vùng

Trên ngàn tùng gió rung lác đác
Đỉnh sườn non đá xếp cheo leo
Sông Thương nước chảy trong veo
Người xuôi kẻ ngược hò reo vang lừng

Núi xếp núi mấy tầng cao thấp
Cây chen cây tràn ngập màu xanh
Càng nhìn đồi núi càng xinh
Hoa phô sắc thắm đua tranh mọi màu

Ngắm thích chí một bầu phong cảnh
Mùi cơm lam, thịt thính, tính ưa
Đồng Đăng, Ao Cả, Chợ Bờ
Sông Thao, sông Cả, sông Bờ, sông Dâu

Kìa Ngư phủ buông câu thả lưới
Nọ tiều phu đốn củi rừng sâu
Bốn mùa gió mát trăng thâu
Non nhân nước trí một bầu cảnh tiên

Thú cảnh vật rừng sim ao cá
Sẵn mang giang, măng trúc, măng tre
Bạn Tiên đủng đỉnh ra về
Nón chiêng hài xảo lẵng huê ngạt ngào

Sớm Sông Lô, tối vào Tuần Hạc
Bạn Tiên ngồi đàn hát líu lo
Rượu tăm hiến đủ ba vò
Cơm lam, thịt thính, khế chua, măng vầu

Thoi độc mộc đua nhau bẻ lái
Vượt muôn trùng thác Cái ghềnh con
Ầm ầm nước chảy đá mòn
Xa nghe tiếng vượn ru con buồn rầu

Loài bách thú rủ nhau tìm đến
Vượt muôn trùng dâng tiến quả hoa
Lệnh truyền bạch tượng chín ngà
Tiên Cô giá ngự kèn loa xập xình

Ngự tính tình đàn thông phách trúc
Nhịp xênh ngô sáo trúc véo von
Xa nghe tiếng cú gọi hồn
Rừng thiêng nước độc đầu non hổ gầm
Loài cầy cáo âm thầm lặng lẽ
Lũ gà rừng thường lệ điểm canh
Nửa đêm giờ Tý hiện hình
Áo chàm hoa thắm đai xanh mỹ miều

Giận hài xảo lưng đeo cung tiễn
Hú ba quân thẳng tiến rừng sâu
Lệnh truyền Mán mọi sơn đầu
Nghe Cô hạ lệnh rủ nhau mà về

Cho trấn khắp sơn khê rừng cấm
Các cửa rừng Bắc Nẫm sông Neo
Dù ai mắc bệnh hiểm nghèo
Tiên Cô phù chú bệnh đều tan không

Kẻ xuôi ngược dốc lòng thành kính
Nguyện đời đời hưng thịnh đề đa
Thỉnh Cô trắc giáng đền tòa
Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường.

[meomeo90]

Công Đồng Tứ Phủ văn

Viêt Nam thuở điện an vương thất
Chuyển pháp luân Phật nhật tăng huy
Kim niên, kim nguyệt, nhật thì.
Đệ tử dâng quy Phật thánh mười phương

Nức khói hương chiên đàn giải thoát
Thoảng mùi hoa ưu bát thơm bay
Nam Mô Phật ngự phương tây
Sen vàng chói lọi hiện ngay Di Đà

Ngự trước tòa lưu ly bảo Điện
Phật Thích Ca ứng hiện tự nhiên
Tiêu thiều nhã nhạc dưới trên
Cửu Long phúc thủy quần tiên của đàn

Đức Từ thị ngại vàng rờ rỡ
Phóng hào quang rực rỡ văn yên
Quan Âm ngự trước án tiền
Tả hữu Bồ tát Tăng thiền, già na

Đức Hộ Pháp Vi Đà thiên tướng
Vận thần thông vô lượng vô biên.

Tận hư không giới thánh hiền
Dục giới sắc giới chư thiên đều mời
Vua Đế Thích Quản cai thiên Chủ
Vua Ngọc Hoàng thiên Phủ chí tôn

Dương phủ ngũ nhạc thần vương
Địa phủ thập điện diêm vương các tòa
Dưới thoải phủ giang hà ngoại hải
Chốn Động Đình bát hải long vương

Tam nguyên, tam phẩm tam quan
Chử Đồng Tử Đại thiên vương cầm quyền
Ngôi Bắc cực trung thiên tinh chúa
Tả nam tào chữa sổ trường sinh

Hữu quan bắc đẩu thiên đình
Thập nhị bát tú cửu tinh huy hoàng
Khắp tam giới bách quan văn võ
Hội công đồng tứ phủ vạn linh


Cửu trùng thánh mẫu thiên đình
Bản thiên Công chúa quế quỳnh đôi bên
Hội bàn tiên khăn điều áo thắm
Chốn Quảng Hàn cung cấm vào ra

Cờn Môn tứ vị vua bà
Công Đồng thánh mẫu tam tòa chúa tiên
Đền Sòng Sơn -Địa Tiên Vương Mẫu
Đất phủ Giày nổi dấu thiên hương

Thỉnh mời tiên thánh Đệ Tam
Xích Lân Long Nữ ngự đền Thủy Cung
Tướng uy hùng năm quan hoàng tử
Lĩnh sắc rồng cai ngự bốn phương

Quyền cai sơn thoải đại giang
Đông Cuông Tuần Quán thượng ngàn tối linh
Khắp tam giới đình thần tứ phủ
Hội Công Đồng văn võ bá quan

Tả mời Thái Tuế Dương Niên
Hữu Quan Dương Cảnh Thành Hoàng quản coi
Tiền hậu lai Lê Triều Thái Tổ
Quản chư thần thừa trị hôm mai

Thỉnh mời Tứ Phủ Khâm Sai
Thủ Đền Công Chúa đáng tài thần thông
Thỉnh tam thập lục cung tiên thần nữ
Lệ tùy hầu thừa sự sớm trưa

Pháp vân Pháp vũ uy nghi
Pháp lôi Pháp điện hộ trì bốn phương
Tướng thiên cung mũ đồng áo sắt
Lốt thủy tề năm sắc phi phương

Thỉnh mời bát lộ sơn trang
Bên thời thập nhị tiên nương chầu vào
Các bá quan cơ nào đội ấy
giáng bản đền lừng lẫy uy nghi

Thổ Công Thổ Địa thần kỳ
Ngoại Giang hà Bá sơn kỳ thần linh
Sắc cẩn thỉnh thiên binh lưc sĩ
Ngũ Hổ thần vạn vị hùng binh

Thỉnh mời liệt vị bách linh
Binh tùy binh bộ cùng binh bản đền
Phép tự nhiên thiên trù tống thực
Thập biến thiên vạn ức hà sa

Nam mô tát phạ đát tha nga đa phạ rô chỉ đế. (*)
Án, tam bạt ra, tam bạt ra hồng

án tông tông tông tông tông thủy luân nhũ hải
Biển trần trần sái sái giai trung
Nhất nghị lục cúng viên thông
Ân cần phụng hiến công đồng như lai

Nguyệt vân lai cầu an bảo tọa
Đại từ bi hỷ xả chi tâm
Cứ trong một tháng đôi tuần
Dâng hoa cúng quả trầu trăm tuổi già


Hội tam đa , trình tương ngũ phúc
Độ cho đồng hưởng lộc trường sinh
Thỉnh mời Phật giáng lưu ân
Thần giáng lưu phúc thiên xuân thọ trường

[meomeo90]

ĐỊA TIÊN THÁNH MẪU VĂN
Bóng gương loan mẫu đơn một đoá,
Gió lay mành hương xạ thoảng đưa .
Có chầu Nguyệt điện Tiên xưa .
Lánh miền cõi tục phận ưa nam thành .

Kiếp giáng sinh vào nhà Lê thị .
Cải họ Trần dấu khí Thiên hương .
Vốn sinh có vẻ phi phương ,
Giá danh đòi một hoa Vương khôn bì .

Ngụ thai quê Phủ Dày , Thiên bản .
Phủ Nghĩa hưng là quán Sơn nam .
Trẻ thơ chưa biết duyên phàm
Đeo kinh còn vết để làm dấu thiêng .

Tuổi tới niên cài trâm , giắt lược ,
Kết duyên lành quê phước một nơi .
Gối chăn vừa mới quen hơi
Ai ngờ dưới Nguyệt sảy nơi tơ hồng .

Đạo vợ chồng còn đang thương nhớ ,
Bỗng hoa hài lại giở gót Tiên ,
Giờ Dần mồng Ba tháng Thìn ,
Đôi mươi mốt tuổi rẽ duyên Trần phàm .

Ấy ai làm chăn thương gối thảm ,
Kiếp hay nguyền lãnh đạm về đâu ?
Lương quân dạ rối đòi nao ,
Xuân huyên nào biết thảm sầu mấy cơn .

Rầy Thánh đã cung Tiên Nguyệt quế ,
Dễ xui lòng Trần thế xót xa ,
Có phen Tiên lại nhớ nhà ,
Bỗng thời Tiên ở đường xa ngự về .

Thăm bản quê hương huyên đất nước ,
Cửa nhà chồng sau trước mọi nơi .
Thăm rồi Tiên lại ra chơi ,
Đồi Ngang - Phố Cát là nơi duyên lành .

Ca tính tình , tiếng tơ , tiếng trúc .
Thương một người bạc Phúc dân ngây ,
Cho nên Tiên mới thử tay .
Dễ đâu mà lánh , khôn thay mà phòng .

Sự mơ mòng thực hư nhường giới .
Lòng Trần gian mê muội biết đâu .
Tuy rằng hồn phách nhiệm màu ,
Khuôn thiêng tích để đã lâu đến rày .

Cũng nhiều ngày cưỡi mây nương gió . ''
Vào Nghệ an sẵn có nhân duyên .
Nước non khéo kết nên nguyền .
Chốn thanh cảnh lịch kết duyên cũng vừa .

Ấy duyên xưa hay là nợ mới .
Hội phi thường Thánh mới sinh con .
Tuổi vừa ba , bốn khôn ngoan ,
Hiềm đâu Thánh để lại con cho chồng .

Chữ Sắc - Không xem thường mới biết ,
Lấy của gì là kiếp là chăng ,
Tính thiêng không ngại gió trăng .
Ai ngờ phút hợp , phút tan nữa hoài .

Song vật nài làm chi cho khổ .
Đứng duyên lành sẵn có nhiều nơi .
Thăm rồi Tiên lại ra chơi ,
Cây cao bóng mát là nơi giữa đường .
Giếng âm - dương xưa nay trong sạch ,

Khi nắng mưa trợ khách đường xa .
Đồi Ngang - Phố cát vào ra .
Đôi khi giáp cõi Thanh - Hoa đất lành .
Chốn cảnh thanh Tiên thường ngự đấy ,
Khách vãng lai tự ấy mới hay .

Cho nên Tiên mới ra tay ,
Một ngày khôn vái hai ngày khôn van .
Khách thác oan phải nhiều phi mệnh .
Bèn sai ra đội mệnh nhà Vương .

Ngữ tình kíp giận khôn lường .
Sai binh mã tới Đồi Ngang tiễu trừ .
Súng phá luôn vang như sấm động ,
Dấu thiêng nào dám chống Quốc uy ,

Thánh bèn ngự thiện lánh đi .
Than rằng má phấn đâu bì trượng phu .
Sao không xét Âm - Dương nhị lý .
Lại ra điều lấy ý nạt nhau .

Lệnh Trời ai dám chi đâu ,
Còn ai ở Thế biết nhau sau này .
Chốn am mây từ ngày nguy biến .
Ai còn kẻ dâng tiến đèn hương .

Nền xưa hiu quạnh tuyết sương .
Trăng hoa giãi tỏ trăng vàng còn chen .
Các bạn Tiên về tâu Thượng Đế .
Có Tiên chầu Thánh mẫu ngự chơi .

Đồi Ngang - Phố Cát nghỉ ngơi ,
Lầm con mắt tục ra người bạo hung .
Đã phá tan nơi ăn chốn ở ,
Lại còn điều càn rỡ nhuốc nha ,

Ngọc Hoàng ngự chỉ phán ra ,
Đào , Lan , Quế , Huệ bách hoa mọi nàng ,
Xuống Đồi Ngang thăm chầu Tiên Thánh .
Xem Tiên chầu đức chính ra sao ?

Phán rằng phẩm trật Thiên Tào ,
Mà sao Trần thế hỗn hào tam phân .
Trách Thôn dân những người ở đấy ,
Sao con Trời dám lấy làm khinh .

Sơn xuyên đòi lại bách linh .
Gia uy sẽ thử anh linh bõ bèn .
Chớ sát hại nhân gian chi quá ,
Trời là Cha - Thiên hạ là con .

Ví dầu đua mạnh tranh khôn .
Thời nhân gian đó ai còn dám đương ?
Vua Ngọc Hoàng phán lời nhân thử ,
Các cung Tiên vâng cử ra đi .

Tới nơi hỏa tốc tinh phi .
Trước thời thăm Thánh , sau thời trách dân .
Đã yêu phần càng thêm yêu nghiệt .
Quở dân phàm sợ khiếp hơn xưa .

Dân mong lập Điện nên thờ .
Bách Quan đội lệnh sau xưa cho tường .
Chốn Đồi Ngang thờ chầu Tiên Thánh .
Tự hương tàn , khói lạnh nhường nay ,

Lấy làm khuất mắt khôn hay
Gia uy thời cũng nhiều người sợ kinh .
Tâu Thánh minh ngự qua nhời ấy ,
Lập Đền thờ tự đấy mới yên .

Người đâu quái dị nồng nàn ,
Xót thương dân tục lầm than phải tùy .
Sắc tức thì tặng phong Chế thắng .
Biển vàng treo " Thượng Đẳng Tối Linh "

Muôn dân từ đấy sợ kinh ,
Mới hay phép Thánh anh linh , nhiệm màu .
Khắp đâu đâu nức danh từ đấy ,
Ai kẻ còn dám lấy làm khinh ,

Dù lòng hiển Thánh anh linh .
Đến đâu thời đấy hãi kinh giờn giờn .
Cũng có cơn hiền lành vui vẻ .
Phấn điểm trang chải rẽ thanh tao .

Dù khi thất ý nơi nao ,
Dường con sư tử bào hao dậy giàng .
Thêm đôi bà chầu Quỳnh , chầu Quế .
Ấy là trong nghĩa đệ thân huân ,

Hôm mai chầu chực áo khăn .
Uy nhờ Tiên Thánh có phân nồng nàn .
Rầy Mẫu đã về ngàn nhân đức .
Quyền đôi bà xem xét trang nghiêm .

Có khi nương gió thác rèm ,
Ai nương bóng Thánh càng thêm não nùng .
Cũng có khi quyền chung tiệm nhớ .
Cũng có khi qua nhớ lại thôi ,

Thương khi duyên chắp phận xui ,
Ban tài , ban Lộc , ban Ngôi , ban Quyền .
Kẻ lỗi nguyên càng thêm bầm nhỡ .
Có lòng tin khấn khứa truyền tha .

Trọn bề bách nguyệt hồn hoa ,
Đã nên một cảnh yên hà có danh .
Xưa Thánh chốn yên lành cùng ngự ,
Cũng từng quen Tiên nữ năm , ba

Rẩy chân xuống sợ Sa bà .
Khuôn phù Ngọc ân , quản ba giới Thần .
Gia uy linh cứu nhân , độ Thế .
Trẻ cùng già ai nấy đội ơn .

Ban Tài , ban Phúc , ban Nhân ,
Phù hộ đệ tử thiên xuân thọ trường .


Văn này thường hát trước khi thanh đồng bắc ghế hầu tứ phủ hoặc hát thi hát vào ngày rằm mồng một......
Bản Văn cũng là sự tích Thánh Mẫu Liễu Hạnh một trong Tứ Bất Tử của Dân Tộc Ta

[meomeo90]

chiến,

Theo trung quân tứ diện bình Nguyên,

Đằng giang các trại tiến lên,

Thuỷ có bộ nọ mũi tên giáo trường,

Quân tả hữu dương trường tróc hoạch,

Quân tiền hậu quét sạch hung tinh,

Trên tiền bắt được Bá Linh,

Phân làm ba khúc dấn mình trường giang.

Còn những lúc tiểu quan, tàn tốt,

Xá cho về bản quốc điền dinh.

Cờ đào tiệp báo Đế Đình,

Khải hoàn chiến sĩ tưng bừng tiến công.

Chúc lớn nhỏ vinh phong các tướng,

Đức Thánh Ông tiến trước Đại vương.

Thực là dòng dõi Ngân Hoàng,

Một nhà vinh hiển bốn phương vang lừng.

Nào biết chuyện chín tầng cao thẳm,

Xe Than vương về thẳng Bồng Chu;

Đôi mươi (20) tháng tám (8) mùa thu,

Phật đâu mãn quả, Tiên đâu đầy thuyền.

Tưởng công đức sinh tiến đó tá,

Chốn Dược sơn Hạc hóa còn truyền.

Cùng trong Vạn Kiếp đất liền,

Dựng chùa ở giữa thiên nhiên vững vàng.

Sông sáu đầu (Lục Đầu) mấy làn nước chảy,

Ngoài mặt thuyền khắc thấy hợp giao

Đôi bên Long Hổ núi cao,

Người rằng Bắc đẩu, Nam tào chầu sang,

Trông bốn mặt mấy ngàn sơn thuỷ,

Tay Hóa công sáng thuỷ cũng hay.

Đất lành chung dục ngày nay

Tách ngoài tang hải ở ngay thạch bàn.

Người chiêm bái mấy ngàn thiện tín,

Phép uy linh nức tiếng Bắc Nam

Cứu người phải bệnh ma làm,

Hoặc người lại có Phạm Nhan ra hình.

Cứu những kẻ hữu sinh vô dưỡng

Hoặc có người lại vướng tiền oan,

Các nhà phụng sự lửa hương,

Xin rằng trắc giáng trước đàn chứng minh.

Cho lấy chữ khang minh phú quý,

Lại cho xin đa cử, đa tôn,

Ngày nay hưng vượng gia môn,

Tiến lên cõi thọ trường tồn phúc cơ.