Ông cha ta bảo vệ biên giới

Lang trung tướng quân Nùng Tôn Đản

22.12.2007 11:46

Tướng quân Nùng Tôn Đản sinh năm 1046 tại tổng Kim Pha, châu Quảng Nguyên thuộc đạo Thái Nguyên (nay là Nà Cạn, phường Sông Bằng, thị xã Cao Bằng). Cha ông là Nùng Tồn Thương làm Châu mục châu Quảng Nguyên đã có công giúp nhà Lý bình ổn vùng biên cương Cao Bằng, Lạng Sơn, sau vì hiềm khích trong tộc họ nên bị lén giết. Nhà Lý phong Nùng Tôn Đản là con thứ lên thay, làm Châu mục Quảng Nguyên.



Nùng Tôn Đản là tướng trẻ dưới trướng của Thái úy Lý Thường Kiệt, đã cùng Lý Thường Kiệt đánh tan quân Chiêm Thành và đưa quân bản địa phá tan căn cứ Ung Châu, Khâm, Liêm trên đất Tống, chặn âm mưu xâm lược và thôn tính của chúng đối với Đại Việt. Năm 1077, ông cùng Lý Thường Kiệt lập nên chiến thắng trong phòng tuyến sông Như Nguyệt, đuổi quân Tống về nước.



Từ giữa những năm 70 của thế kỷ XI, nhà Tống chuẩn bị xâm lược Đại Việt. Vua Tống Thần Tông dùng chiến lược “liên minh với nước xa để đánh nước gần” lôi kéo Chiêm Thành và Chân Lạp ở phía Nam, dùng thế hai gọng kìm, cùng một lúc tấn công cả hai phía Nam và Bắc Đại Việt. Năm 1074, Tống Thần Tông cử Lưu Di giữ chức trấn thủ Quế Châu lo việc tập trung binh mã, tích trữ lương thảo, xây dựng căn cứ quân sự Ung-Khâm-Liêm, chuẩn bị đánh Đại Việt.

Biết được âm mưu địch, để phá tan kế hoạch liên minh Tống - Chiêm, lúc bấy giờ Thái úy Lý Thường Kiệt giúp nhà vua điều hành công việc triều chính và chỉ huy quân đội, lãnh đạo cuộc chiến tranh giữ nước. Lý Thường Kiệt quyết định tấn công trước vào Chiêm Thành ngăn chặn mối hiểm họa từ phía Nam. Cuối năm 1075, dùng chiến lược “tiên phát chế nhân”, chủ động đánh trước quân địch. Ông cho rằng: “Ngồi yên đợi giặc sao bằng đem quân đánh trước để chặn các mũi nhọn của giặc”. Và hành động quân sự chủ động, táo bạo đánh nơi tập trung quân ở Ung Châu, Khâm Châu, Liêm Châu trên đất Tống đã giành thắng lợi.



Nhân lúc quân ta ở Ung Châu, quân Tống định bất ngờ đánh úp chiếm Thăng Long. Lý Thường Kiệt đã phán đoán âm mưu địch, nhanh chóng rút quân về phòng thủ đất nước lập phòng tuyến sông Như Nguyệt. Kế hoạch của nhà Tống hoàn toàn bị thất bại. Quân địch phải rút về nước.



Sau thắng lợi đánh tan hai đạo quân Tống ở sông Như Nguyệt, Lý Thường Kiệt chủ động “Dùng biên sỹ đến bàn hòa”, buộc tướng Quách Quỳ nhà Tống phải cầu hòa (một hình thức đầu hàng không điều kiện) để bảo vệ mạng sống cho binh lính, giữ thể diện “Thiên triều” và tạo sự hòa hiếu lâu dài, kết thúc chiến tranh. Lý Thường Kiệt được vua Lý phong “Điện tiền nguyên súy Phục quốc Thái úy”; vua phong cho Nùng Tôn Đản chức Lang Trung tướng quân, triệu về kinh thành Thăng Long làm Đô quân thống lĩnh ngự tiền sử.



Có thể nói, Nùng Tôn Đản là vị tướng tài ba đã có công lớn cùng Lý Thường Kiệt kháng chiến chống Tống (1075-1077) thành công với những chiến công oanh liệt mở ra cho đất nước một thời gian hòa bình lâu dài gần 2 thế kỷ (1077-1257). Để vinh danh ông, ở thủ đô Hà Nội ngày nay có một đường phố mang tên ông là Tôn Đản.

Hoàng Trọng Báo Biên Phòng