đi Tìm Linh Hồn

[Love_Tamlinh]

TÌM HIỂU THẾ GIỚI SÓNG

SÓNG LÀ GÌ

Nhìn chân dung ca sĩ Mỹ Tâm, ta thấy mái tóc uốn lượn nhiều nếp cong, gọi là tóc dợn sóng.



Ai đã một lần đi tắm biển, chắc chắn nhìn thấy mặt biển nhấp nhô liên tục, gọi là sóng biển. Khi bơi trên biển, bạn còn tạo ra những con sóng nhỏ.



Chung quanh ta có nhiều hình ảnh liên quan đến sóng như: mái tôn lợp nhà với những dợn sóng lên xuống; lá cờ bay tạo những nếp sóng uốn lượn; hoặc khi gió thổi trên ngọn lúa cũng tạo thành những sóng lúa .v.v…

Trong vật lý người ta định nghĩa sóng là sự lan truyền của dao động, mang theo năng lượng, như hình minh họa sau đây:



Trong đó:
+ Thời gian lặp lại gọi là Chu kỳ sóng T
+ Khoảng cách giữa hai đỉnh là Bước sóng λ
+ Khoảng cách cao nhất tại đỉnh là Biên độ sóng A
+ Số lần lặp lại trong một đơn vị thời gian là Tần số f
+ Một chu kỳ sóng được chia hai phần, nửa trên là Bán kỳ (+), nửa dưới là Bán kỳ (-)

THẾ GIỚI SÓNG QUANH TA

Chúng ta đang sống trong một thế giới tràn ngập Sóng xung quanh ta. Gần gũi nhất với chúng ta là Sóng âm thanh. Tiếng nói yêu thương, tiếng nhạc vui buồn, tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng máy xe v.v… là những sóng âm thanh hàng ngày ta thường nghe. Khả năng tai nghe âm thanh có tần số từ 20 Hertz (Hz) đến 20.000 Hertz (Hz).

Những sóng âm lớn hơn 20.000 Hz gọi là sóng Siêu âm, tai con người không thể nghe được, nhưng loài vật như dơi, cá heo sử dụng sóng âm này. Ứng dụng trong y khoa để siêu âm cơ quan bên trong cơ thể, và cũng được dùng trong quân sự để xác định phương hướng.

Những sóng âm nhỏ hơn 20 Hz gọi là sóng Hạ âm, tai con người cũng không thể nghe được, nhưng loài vật như voi, cá voi sử dụng sóng âm này.

Ngoài ra rất nhiều loại sóng thông dụng, chúng ta sử dụng hàng ngày trong cuộc sống, nhưng không để ý đến bản chất sóng của chúng.

Trong hình minh họa dưới đây người ta dựa vào sự khác nhau của Bước sóng λ để phân loại Sóng, theo thứ tự Bước sóng giảm dần ta có: Sóng phát thanh – truyền hình; Sóng vi ba (Vi sóng); Tia hồng ngoại; Sóng ánh sáng; Tia cực tím; Tia X; Tia gama …




1. Sóng phát thanh – truyền hình



Bước sóng λ vài trăm mét cho đến vài chục centimet
Sử dụng cho đài phát thanh, đài truyền hình, sóng điện thoại di động.

2. Vi sóng



Bước sóng λ vài chục centimet cho đến vài milimet
Sử dụng cho lò vi sóng trong gia đình, đài viba truyền số liệu, đài ra đa.

3. Tia hồng ngoại



Bước sóng λ vài trăm micromet cho đến vài micromet (1 milimet = 1.000 micromet)
Sóng hồng ngoại cũng chính là bức xạ nhiệt, sử dụng trong máy chụp ảnh hồng ngoại, cho phép chụp hình trong bóng tối, và sóng cận hồng ngoại được dùng trong các bộ điều khiển từ xa (remote) cho TV v.v...


Ảnh chụp bằng kỹ thuật hồng ngoại

4. Sóng ánh sáng



Bước sóng λ từ 0,7 cho đến 0,4 micromét (1 milimet = 1.000 micromet)
Sóng ánh sáng có bước sóng nằm khoảng giữa tia hồng ngoại và tia cực tím.

5. Tia cực tím



Bước sóng λ từ vài trăm nanomét cho đến vài nanomet (1 milimet = 1.000.000 nanomet)
Tia cực tím có trong bức xạ Mặt Trời gây nám da, tia cực tím có tác dụng phân hủy tế bào, được dùng để tiệt trùng.

6. Tia X (X quang)



Bước sóng λ từ vài nanomét cho đến vài phần trăm nanomet (1 milimet = 1.000.000 nanomet)
Tia X có năng lượng mạnh hơn tia cực tím, có khả năng xuyên thấu, được dùng trong y khoa chụp bộ phận bên trong cơ thể, gọi là chụp X quang.


Ảnh chụp X quang

7. Tia gama



Bước sóng λ từ vài phần trăm nanomet đến vài phần ngàn nanomet (1 milimet = 1.000.000 nanomet)
Tia gama có năng lượng rất mạnh, được ứng dụng để phá hủy tế bào ung thư, gọi là phương pháp Xạ Trị. Tia gama còn được dùng làm dao cắt cực nhỏ, dùng trong phẫu thuật sọ não, mạch máu .v.v…