Cuối năm đi hầu đồng hàng trăm triệu
VN Net - 22/01/2011 02:00:00 PM (GMT+7)
- Khó khăn lắm, PV mới quen được một đồng trưởng có tiếng ở Hà Nội để theo chân người này đến dự một buổi họp mặt của những người hầu đồng.
Trong nhóm đến 20 người lập thành hội hay đi hầu đồng lại có đầy đủ cả các thành phần già trẻ, gái trai, làm ăn kinh doanh đến cả dân công sở. Tất cả đều là những thanh đồng hết mực thành tâm với Tứ phủ và sẵn sàng quên mình để theo mẫu, theo thánh. Tuy nhiên, đằng sau chuyện hầu đồng có nhiều việc đáng nói.
Chi tiền trăm triệu làm lễ dâng thánh
Địa điểm mà thanh đồng đưa chúng tôi đi dự hầu lần này là ở huyện H., tỉnh Lạng Sơn. Có rất nhiều địa điểm mà dân hầu đồng thường lựa chọn, tuy nhiên, thanh đồng quyết định chọn đền này, vì theo “cô”, lần trước đã hầu ở đây thì về “cả năm ăn nên làm ra, hưởng lộc Thánh”.
Người hầu đồng lần này là học trò của “cô” Đ., một thầy có tiếng ở Hà Nội vì có nhiều con nhang, đệ tử. Buổi hầu hôm đó có cả "cô" Đ. cùng đi nên mọi người đều khá hỉ hả. Các học trò của “cô” Đ. cũng theo đoàn đi để phục vụ “cô” nên đoàn càng hoành tráng.
Quanh "cô" là các tứ trụ, là người trực tiếp được cô sai khiến bưng bê đồ lễ, hầu rượu, thay áo mão khi tiếp sang giá mới, che quạt khi cô cần vui chơi ăn hút (Ảnh: Tiến Thành) Mặc dù, giờ hầu đồng bắt đầu lúc 13h, nhưng từ 1h sáng, thanh đồng đã đi từ Hà Nội với một lực lượng hùng hậu. Xe chở người theo đoàn 24 chỗ, các xe ô tô lớn nhỏ do cá nhân tự đi thì không tính được bởi mọi người xuất phát lác đác. Nhưng lễ mang theo để dâng cúng thì chở đầy 2 xe ô tô 24 chỗ. Đồ đựng xiêm áo của thanh đồng để chật 3 va li loại lớn. 2 thanh niên cao to vạm vỡ được sắp xếp theo 2 xe này chỉ để quản lý đống đồ lễ sao cho không bị suy suyển.
Tiền đặt lệ phí trung bình cho mỗi lần hầu đồng ở những đền phủ các tỉnh thường dao động khoảng 500.000 đồng. Nhưng một con nhang cho biết, nếu vào những ngày cuối năm thế này thì số tiền có tăng chút đỉnh. Còn ở các thành phố lớn thì giá thường cao hơn. Nhưng số tiền này là quá nhỏ so với những người chuyện đi hầu đồng. Vì nhiều người cho rằng giá hầu càng nhiều tiền thì công việc trôi chảy hơn hoặc tâm linh được thoải mái... cho nên họ sẵn sàng bỏ ra tiền chục, thậm chí là tiền trăm để thực hiện các giá hầu.
Tại nơi diễn ra hôm nay, thanh đồng còn nhờ người nhà đặt sẵn nơi ăn, chốn nghỉ cho những người cùng dự. Buổi hôm đó có gần 50 người đi cùng, tiền ăn nghỉ từ sáng sớm đến chiều tối lên đến gần chục triệu.
Hoành tráng nhất là khoản lễ hầu được bày biện công phu, đủ các loại bánh kẹo, rượu mạnh, trái cây đắt tiền. Thanh đồng được bạn bè trong hội hầu chuẩn bị đồ lễ cầu kỳ đến mức có cả mỳ chính, dầu ăn để mong dâng được lễ hầu đầy đủ nhất.
Tiền tung như mưa
Ngôi đền nằm trên đồi cao, dưới bóng những cây cổ thụ hàng trăm tuổi. Trước đây, đền là một am nhỏ, thường xảy ra hỏa hoạn. Sau này, với sự cúng tiến của một mạnh thường quân, đền được xây dựng thành một ngôi nhà ba gian. Quanh đền, dân sống chủ yếu vào nghề nông, một số ít hộ kinh doanh phục vụ khách thập phương đến lễ.
Tuy nhiên, cứ đến lúc trên đền có buổi hầu là người dân lại kéo đến để xin tiền lộc tung ra.
Dân địa phương kéo đến chờ "lộc rơi lộc vãi"
Nghi lễ Thánh giáng phải theo thứ tự từ cao đến thấp, từ Thánh Mẫu đến hàng Quan, Chầu, ông Hoàng, hàng Cô và Cậu. Số lượng giá trong một buổi lên đồng có khi lên tới 36 giá thơ. Giá quan thì nghiêm cẩn, giá ông Hoàng thì ăn chơi ra dáng, giá cô thì dẻo quẹo tha thướt. Các cô gồng gánh đi chợ, nón thúng quai thao tay ve vẩy múa như đứa trẻ.
Giá đồng nào trước khi hồi cung, các cô các cậu các quan đều hào phóng phát lộc cho đệ tử và những người thưởng ngoạn.
Bình thường, nhà nào có điều kiện ở mức trung bình thì chỉ phát lộc tờ tiền loại 5 nghìn, 10 nghìn, cao thì 50 nghìn. Nhưng buổi hầu lần này là buổi lớn, cô đều phát lộc tiền loại 50 nghìn trở lên. Tiền vung ra làm thiên hạ lóa mắt vì toàn thấy 100 nghìn, 500 nghìn. Tiền trao tay cho những người bạn cùng đi hầu thì chỉ có loại 500 nghìn.
Dân xung quanh ít khi thấy giá hầu nào cao tiền như thế này nên đổ xô đến nhặt lộc rơi lộc vãi. Có cụ già 70 tuổi cũng cố gắng chống gậy lên để mong nhặt được 1 tờ tiền lộc của buổi hầu này thì nhà cụ cũng ăn được vài bữa.
Dân kéo đến đông quá, người nhà của thanh đồng phải cử nhau ra canh, chặn không cho vào gian hầu vì sợ náo loạn.
Tiền bay như mưa
Bạn bè đi hầu cùng thanh đồng ai cũng được lộc gần chục triệu sau buổi hầu. Những người được "cô" ban lộc nhiều nhất thường là cung văn. Cung văn nào hát hay đàn ngọt thì sau khi phục vụ vài chục giá đồng, được ban chục triệu. Sau mới đến các tứ trụ, là người trực tiếp được cô sai khiến bưng bê đồ lễ, hầu rượu, thay áo mão khi tiếp sang giá mới, che quạt khi cô cần vui, chơi, ăn, hút.
Lộc thánh cho mọi người mang về chia ra được 60 túi, mỗi túi trị giá 3 triệu đồng. Ai cũng hỉ hả sau buổi hầu, khen thanh đồng hát hay, múa đẹp…
Theo nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền, Viện văn hóa nghệ thuật Việt Nam, hầu đồng vốn có bản chất là một tín ngưỡng dân gian với phương thức trao gửi vật phẩm để cầu tài cầu lộc. Lẽ thường, càng sắm sanh đồ lễ lớn bao nhiêu thì niềm tin tín ngưỡng càng được thỏa mãn bấy nhiêu.
Còn trong thời hiện tại, với gia tài kếch xù cả hàng trăm, hàng nghìn tỉ của ai đó thì chuyện tốn một vài tỉ cho mỗi vấn hầu hàng năm cũng không lấy gì làm lạ. Đó là một niềm tin hồn nhiên trong cuộc trao gửi, cầu xin- đón nhận tưởng tượng của con người.
Trong khi đó, trả lời báo Sức khỏe và đời sống, NSƯT Minh Thu cho rằng: “Hầu đồng là một nét văn hóa, nhưng chúng ta đừng nên quá phí phạm và phô trương, đừng dùng để trục lợi. Phải gìn giữ nét văn hóa độc đáo của môn nghệ thuật này”.
Ngày nay, càng có nhiều người cho rằng “giá hầu” càng mâm cao, cỗ đầy thì càng thúc đẩy công việc trôi chảy hơn hoặc tinh thần thoái mái hơn thì càng có nhiều “cô đồng bóng cậu” ăn nên làm ra. Thực chất nhiều người đã bỏ những đồng tiền vào những điều hão huyền, ảo tưởng. Hãy trả lại bản chất tốt đẹp cho hầu đồng, để hầu đồng mãi là giá trị văn hóa tín ngưỡng dân gian.
Thu Lý
Cảm ơn Thu Lý và dienthoai
Cảm ơn Dienthoai đã dẫn bài viết này.
Tôi thấy bài viết của Thu Lý có điểm được nhưng cũng còn có điểm cần nghiên cứu thêm.
Tôi tin rằng Thu Lý sẽ còn có duyên với nhà Thánh để được trải nghiệm nhiều hơn nữa.
Thực tế là một số nơi đây đó, một số người nào đó còn tùy tiện trong việc thực hành "bắc ghế" hầu Thánh, hay thủ pháp "Lên Đồng".
Trường hợp bạn Thu Lý nêu tôi nghĩ là một trong số khá nhiều cá biệt, nhưng nay cũng đã có rất nhiều thanh đồng đệ tử đã hiểu biết hơn về đạo Thánh và đã làm rất đúng phép, đủ nghiêm trang và không hề vung vãi.
Lộc nhà Thánh thì vô cùng vô kể hằng hà sa số chứ nói gì đến bạc tiền trần gian, nhưng làm lính có công làm đồng có phép, các vị không nên tùy tiện xin, tùy tiện làm và tùy tiện cho bởi vì chính cái tùy tiện một cách vô minh ấy vô tình hay hữu ý đã làm cho mất uy nghiêm của Tam Tòa Thánh Mẫu- Tứ Phủ Công Đồng. Đã tạo điều kiện cho một số người công kích đạo Mẫu rất ghê gớm với mục đích không trong sáng.
Tuy nhiên, các vị nên biết ơn những người đã công kích mình như biết ơn các vị hành giả nhà Trời giúp cho các vị điều chỉnh cho đúng đường để mà trả nghiệp. Cái gì đúng ta tiếp thu, cái gì chưa đúng thì tu chỉnh cho tốt hơn?
Tôi vẫn thấy rằng phàm những người chưa hiểu hoặc hiểu chưa rõ đạo Mẫu thì thường hay tùy tiện trong hành lễ mà vô tình làm hoen ố đạo Thánh rất thanh tao này.
Dù các vị đã biết rồi, tôi vẫn xin nhắc lại với các vị thanh đồng đệ tử là vận này đã sự thay đổi trong nghi lễ nhất là về cung tiến lễ vật, vàng mã và việc phát lộc rồi.
Các vị nên nghiêm cẩn phụng hành, không nên khinh nhờn giáo huấn của các Tòa mà làm hại đến phúc phần của mình và mang tội với các Thầy.
Thông qua việc hầu Thánh, thông qua công việc làm hàng ngày, thông qua cách ứng xử ở đời, thông qua công phu tu tập của các vị, các Thầy sẽ chấm điểm ghi công. Ai đúng được khen, ai sai sẽ bị chê. Nhà Thánh thì thưởng phạt công minh, ai cũng biết rồi?
Các vị phải làm thế nào để cho bàn dân thiên hạ nghe thấy hoặc nhìn thấy các vị thanh đồng đệ tử là phải cung kính nể vì thay cho việc dè bửu chê bai, coi như việc mê tín dị đoan, buôn thần bán thánh.
Việc làm trong sáng đạo Mẫu không trông cậy hoàn toàn vào các vị nhưng các vị là "Ghế" của các Ngài, có nghĩa là đại diện cho các Ngài để phổ độ nhân gian, tác phúc cho thiên hạ vậy làm thế nào tôi mong các vị tự suy xét.
Cụ thể thế nào thì tùy duyên tùy phận của các vị mà đồng thầy của các vị sẽ được các Tòa chỉ dậy.
Nếu đôi lời tâm sự trên của tôi có làm một số các vị không hài hả, tôi xin thành thật mong các vị thương cho mà không trách phạt nhé.
Chính Tâm Ca- Văn Vương Đệ Nhất Thánh Mẫu
Chính Tâm Ca- Văn Vương Đệ Nhất Thánh Mẫu
Tâm là chúa tể người ta,
Tâm mà có chính mới ra thân người,
Nào mừng giận, nào thương, vui,
Nào yêu, ghét, muốn, ở đời lắm thay,
Nếu bằng tâm ở chẳng ngay,
Khác gì cây yếu gió lay rụng rời.
Tâm là vua, thân là tôi,
Ở sao cho chính như ngôi Bắc thần
Như mình kính, như băng luân
Một gương trong sạch, mười phần sáng soi.
Khuyên người thử ngẫm mà coi,
Tâm mà chỉnh được sau rồi thân tu
Những người tâm độc tâm thù
Ắt là tướng mạo như ngu ngày rày.
Những người ở thẳng ăn ngay
Ắt là tướng mạo chỉnh tề phương phi.
Hữu tâm tướng hẳn phát ngoài.
Những người khéo nói khéo cười.
Vô tâm hữu tướng kể chi,
Những người ấy hẳn là người bất nhân,
Những người cát sĩ, cát nhân,
Những người ấy hẳn tâm thần thẳng ngay.
Sa chân tay bởi vì tâm ý.
Khuyên người ta chỉnh lấy chữ tâm
Chớ đem vật dục giao xâm
Chớ đem hình dịch thú cầm thử thân,
Khuyến thế nhân: Tâm đương Tiên chỉnh,
Lấy nhân tâm mà thỉnh mệnh đạo tâm
Như lý bạc như lâm thâm,
Đôn đôn, sợ sợ, vững cầm chớ lay.
Tâm mà chỉnh được ngày ngày,
Việc gì cũng phải, cũng hay như lòng.
Hình ở ngoài bởi thực ở trong,
Như săn mà được, như trồng mà thu!
Dẫu thân tu cũng từ tâm ý,
Mà gia tề, quốc trị cũng do tâm.
Đoản hành một khúc Nam Âm,
Khuyên người ta phải ca ngâm thường thường.
Tự nhiên tâm hữu chủ trương,
Quả nhiên tích thiện dư khương đời đời!
(Nguồn: Đạo Mẫu Việt Nam, trang 796- Ngô Đức Thịnh- NXB Tôn Giáo 2010)
![[THẾ GIỚI VÔ HÌNH] - Mã nguồn vBulletin](images/misc/vbulletin4_logo.png){kind=logo}