Dâng sao giải hạn đã ở mức tệ đoan
Dâng sao giải hạn đã ở mức tệ đoan
TP - Cả nghìn người tràn ra đường, đem ghế hay trải ni lông ngồi cúng sao giải hạn là hình ảnh đến hẹn lại lên tại nhiều ngôi chùa ở Hà Nội. Nhu cầu dâng sao giải hạn đầu năm ngày càng ở mức cuồng tín, tệ đoan theo quan điểm của nhiều nhà nghiên cứu.
https://image3.tienphong.vn/665x449/...18/8a_ihuf.jpg
Hàng ngàn người ngồi xếp hàng bên ngoài chùa Phúc Khánh vào tối ngày 8 tháng Giêng. Ảnh: Như Ý.
Tổ đình Phúc Khánh (Đống Đa) là một trong những điểm nóng dịp đầu năm bởi nhu cầu cúng sao giải hạn, thu hút hàng nghìn người mỗi buổi lễ. Các “sao xấu” như Thái Bạch, La Hầu, Kế Đô được thiết kế riêng cho từng buổi lễ giải hạn. Những ngày này biển người tràn hết ra lòng đường, thậm chí cầu vượt Ngã Tư Sở, để nhón một chỗ đặt ghế, miếng ni lông ngồi hoặc đứng ngóng và bái vọng vào tổ đình chùa.
Theo khảo sát của chúng tôi, hình thức dâng sao giải hạn tại các chùa có mức giá cụ thể. Chẳng hạn ai muốn giải hạn trả phí 100-150 ngàn đồng, cầu bình an thêm 100 ngàn đồng. Một ngôi chùa lớn giữa Thủ đô lại chọn hình thức tính tiền theo sớ, khoảng 500 ngàn cho cả gia đình. Thậm chí một số nơi có hiện tượng ra giá cúng sao xấu tùy theo mệnh, theo tử vi và có hiện tượng tăng giá so với các năm trước.
“Dâng sao giải hạn bản chất là tín ngưỡng phổ biến trong dân gian, xuất phát từ niềm tin người ta có thể thông qua thầy cúng để làm sớ, bỏ tiền làm vật phẩm cúng lễ xin với thánh thần giải trừ các tai ách, cầu bình an, sức khỏe”, nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền nói. Anh nói thêm, việc thu tiền ở mỗi lá sớ dâng sao giải hạn từng cá nhân, gia đình cũng ngày đội giá lên theo thị trường thương mại tâm linh.
“Trước đây hoạt động này chủ yếu của thầy cúng, phù thủy, pháp sư. Ngày nay cúng sao giải hạn tràn sang tất cả các cửa thiền. Trong đạo Phật việc cúng sao giải hạn hoàn toàn không có trong giáo lý, thậm chí phản giáo lý. Vì đạo Phật là một hệ tư tưởng, đạo đức giáo dục con người tu tâm hướng thiện. Với học thuyết nhân quả và luân hồi, con người muốn có cuộc sống tốt đẹp phải tu thân, sống theo điều răn của Phật, không thể dùng tiền bạc vật phẩm thông qua các thầy pháp để có thể làm thay đổi số phận của mình”, nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền nói.
TS Nguyễn Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tôn giáo lý giải, Phật giáo vốn không tạo dựng hệ thống thần linh theo kiểu nhất thần hay đa thần, thế nhưng để duy trì sự tồn tại, Phật giáo có sự nhượng bộ nhất định với tập tục của cư dân bản địa. Sau khi du nhập Việt Nam, từ thế kỷ 16 chùa Việt phải đảm nhiệm thêm hỗn hợp “các thực hành và hành vi tôn giáo khác nhau được tích tụ từ thuật chiêm tinh, bói quẻ cho đến thuật phù thủy, thờ thần linh”, trong đó dâng sao giải hạn là một trong số hành vi đó.
Các nhà tu hành ngày nay cúng sao giải hạn cũng là công việc để thỏa mãn nhu cầu tâm linh của người dân. Tuy nhiên, TS Nguyễn Quốc Tuấn cho rằng cần phê phán sự lạm dụng đến mức đi quá xa như một số chùa đang làm. “Phật giáo cho rằng sự thành bại, hạnh phúc hay bất hạnh… đều do nơi con người, từ ý thức đến hành vi tạo ra”, TS Tuấn nói. Trong khi đó, nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền nói “con người thời nào cũng vậy, khi niềm tin trần thế càng lung lay yếu ớt, người ta thường càng bám đuổi đến những chỗ dựa tâm linh thần thánh vô hình”.
Không nhất thiết phải đến chùa giải hạn
Nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền gọi việc nhà chùa cúng sao giải hạn là hành vi đi ngược lại giáo lý nhà Phật. GS.TS Ngô Đức Thịnh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam cho rằng dâng sao giải hạn là việc ai muốn đi thì đi nhưng phải với tấm lòng thành kính là chủ yếu. “Việc cứ nâng giá dần lên rất nguy hiểm. Tín ngưỡng và văn hóa không thể đem ra kinh doanh được, dần dần nó sẽ biến tướng thành tệ nạn”, GS Ngô Đức Thịnh nói.
TS Nguyễn Văn Vịnh chuyên nghiên cứu phong thủy cho rằng tập tục cầu việc tốt, tránh việc xấu như dâng sao giải hạn là chuyện bình thường. Tuy nhiên để phong tục không trở thành hủ tục, mỗi người nên cẩn trọng tìm hiểu. Dâng sao giải hạn không nhất thiết đền chùa, thay vì đồ lễ đắt tiền, người dân chỉ cần dâng hương hoa tại nhà tỏ lòng thành.
TOAN TOAN
Trích: LƯỢC KHẢO ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA ẤN ĐỘ TỚI PHONG TỤC VIỆT NAM
Trích: LƯỢC KHẢO ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA ẤN ĐỘ TỚI PHONG TỤC VIỆT NAM
Tác giả: PGS TS Nguyễn Thị Mai Liên - Cập nhật: 09/03/2018
http://nguvan.hnue.edu.vn/Nghiencuu/...27mDoStaB_5oLA
Sao La Hầu (Rahu राहु ) và Kế Đô (Ketu केतु) có nguồn gốc từ Ấn Độ.
Trong thần thoại Khuấy biển sữa thuộc tập thần thoại Purana của Hindu giáo có thần thoại về Rahu phiên âm tiếng Việt thành La Hầu và Ketu phiên âm tiếng Việt thành Kế Đô, có thể để giải thích hiện tượng nhật thực hay nguyệt thực. Đạo sĩ Đurvasa được các vua chúa trần gian tặng cho một vòng hoa. Đurvasa đem vòng hoa ấy tặng cho Ngọc Hoàng Indra. Ngọc Hoàng nhận nhưng khi Đurvasa đi rồi lại ném cho voi giày. Khi trở lại gặp Indra, đạo sĩ thấy vòng hoa bên cạnh chân voi, tức giận niệm chú làm các thần mất hết sức lực, trở nên yếu đuối như con người. Sau đó, loài quỷ Asura tấn công các thần. Vì các thần mất hết sức lực nên thua trận phải đi cầu cứu các thần hùng mạnh khác ở khắp nơi. Thần Bảo Tồn Visnu bảo các thần phải ăn mật và sữa đặc linh thiêng mới hồi phục sinh lực. Thế là các thần bèn góp nhặt những cây thuốc trên đất ném xuống biển sữa rồi dùng núi Manđara làm que khuấy biển sữa cho đông đặc lại thành thuốc trường sinh. Khi thuốc trường sinh đông đặc lại, vị lương y Đhanuantari múc nó cho vào cái bát. Cả thần và quỷ đổ xô đến giành cái bát. Quỷ khỏe hơn giành được cái bát. Nhưng chúng lại cãi nhau xem ai được uống trước. Giữa lúc đó, một người con gái xinh đẹp dịu dàng hiện ra. Đám quỷ ngơ ngẩn quên cả thuốc trường sinh. Mohini (tên người con gái xinh đẹp), hiện thân của thần Visnu, mỉm cười tình tứ liếc nhìn bát thuốc. Một con quỷ bảo nàng nên chia bát thuốc cho đều, đám quỷ chế nhạo con quỷ kia. Mohini liền tươi cười nói: “Tại sao lại khinh thường ý kiến đàn bà?”, cả đám quỷ cười thích thú, tỏ vẻ tin cậy Mohini, cùng nhau thề dứt khoát nghe theo lời nàng. Mohini liền nói: “Cả đôi bên quỷ thần đều có công như nhau mới lấy được thuốc này. Vậy phải chia hai phần bằng nhau”. Đoạn nàng yêu cầu quỷ thần sắp hai hàng đứng hai bên. Nàng cầm bát thuốc phân phát cho bên thần trước. Vị thần cuối cùng nhận thuốc xong, Mohini biến mất cùng bát thuốc. Cả đám đông thét vang, quỷ và thần lao vào đánh nhau dữ dội. Nhưng lúc bấy giờ, thần đã uống thuốc trường sinh nên khỏe hơn đã chiến thắng quỷ và đuổi quỷ đi.
Một con quỷ trá hình làm thần đứng trong hàng thần. Nó vừa uống thuốc đầy mồm thì bị thần Mặt Trời Surya và thần Mặt Trăng Chanđra ngồi bên cạnh phát hiện tố giác cho đám đông và thần Visnu. Visnu lập tức chém quỷ làm đôi nhưng vì trong người nó có thuốc trường sinh nên hai phần xác của nó vẫn sống và được thần Sáng Tạo Brahma cho lên trời thành hai vì sao Rahu và Kela tức La Hầu và Kế Đô. Nhưng con quỷ vẫn giữ mối thù với các thần nhất là Mặt Trời và Mặt Trăng nên luôn tìm cách nuốt sống hai vị thần đó, vì vậy mà có hiện tượng nhật thực và nguyệt thực7. Thần thoại này có nội dung giải thích hiện tượng nhật thực, nguyệt thực bằng tưởng tượng. La Hầu – Kế Đô trong thần thoại Hindu giáo biểu tượng cho cái xấu, cái ác.
![[THẾ GIỚI VÔ HÌNH] - Mã nguồn vBulletin](images/misc/vbulletin4_logo.png){kind=logo}