Hầu đồng trăm triệu

Hầu đồng trăm triệu

GiadinhNet - "Hầu trọn vẹn 36 giá lên đến trăm triệu. Ấy vậy mà người ta vẫn đổ xô đi "xin lộc thánh, đi cúng thí cô hồn".

Giới hầu đồng quan niệm, tháng Bảy mưa ngâu nên ít người ra trình đồng mở phủ, "bắc ghế Cha ngồi, bắc ngôi Mẹ ngự" hoặc mở giá hầu đồng. Thế nhưng, vẫn có không ít ngôi đền khói hương nghi ngút, tiếng đàn ca, sáo nhị và tiếng chầu văn rộn rã cả ngày lẫn đêm. Nhiều người sẵn sàng chi hàng trăm triệu đồng cho một lần hầu đồng chỉ để trả ơn lộc mẫu lộc thánh, cúng thí cho các cô hồn...

http://giadinh.vcmedia.vn/Images/Upl...08/26/hau1.jpg
Một thanh đồng đang phát lộc.

Tháng Bảy phát lộc "cô hồn"

Theo chân một đồng trưởng có tiếng ở phố Võ Thị Sáu (Hà Nội) chúng tôi được dự một cuộc họp của những người trong hội hầu đồng. Buổi họp có tới 18 chư vị bao gồm cả trẻ già, nam nữ, công chức, doanh nhân, người lao động chân tay...

Tất cả họ đều là những thanh đồng hết mực thành tâm với Tứ phủ và sẵn sàng quên mình để theo mẫu, theo thánh. Nội dung của buổi họp hôm đó là lên kế hoạch cho những người mang căn ông Hoàng Bảy chuẩn bị lên Bảo Hà (Lào Cai) để hầu đồng. Hỏi ra mới biết, tháng Bảy là tháng vía của ông Hoàng Bảy và ngày 17/7 (âm lịch) là ngày hội đền giỗ ông nên những ai mang căn ông đều không thể bỏ qua được.

"Những ai mang căn ông Hoàng Bảy đều phải hầu đồng trong tháng này, nếu không sẽ bị Ngài quở cho khốn đốn. Một nguyên tắc bất di bất dịch trong giới hầu đồng là đã làm lễ trình đền mở phủ, rồi mỗi năm phải mở giá hầu một đôi lần. Mang căn ai thì chọn đúng vào tháng vía của người đó mà hầu cho linh, cho sát" - một người tên Loan thì thầm.

Sau một hồi gọi điện cho một đồng quen trên Bảo Hà để đặt chỗ nhưng không đặt được vì quá đông người đăng kí xin hầu đồng từ trước đó, buổi họp quay sang tìm chỗ ở những đền lớn quanh Hà Nội. Những cái tên như: đền Đại Lộ, đền Lảnh Giang, đền Liễu Giáp... liên tục được đưa ra như những địa điểm nặng ký nhưng khi điện thoại đến những đền này thì cũng đều kín chỗ.

http://giadinh.vcmedia.vn/Images/Upl...08/26/hau2.jpg
Cung văn "chọn" có giá cát xê 30 triệu trên một lần hầu đồng.

Lý giải vì sao tháng Bảy là tháng mưa ngâu, tháng cô hồn mà lại vẫn có đông người hầu đồng, một đồng già tên T. cho biết, hầu hết những ai mang căn ông Bảy đều làm lễ hầu vào tháng này nên nhiều đền cháy "sô". Thêm vào đó, hiện nay rất nhiều người ăn nên làm ra, có tiền có của nên họ cũng làm lễ hầu đồng trong tháng này để báo hiếu mẹ cha, cúng thí cô hồn...

NSƯT Thanh Ngoan cho biết: "Tôi từng chứng kiến khá nhiều người cho rằng giá hầu càng nhiều tiền thì công việc trôi chảy hơn hoặc tâm linh được thoải mái... cho nên họ sẵn sàng bỏ ra tiền chục, thậm chí là tiền trăm để thực hiện các giá hầu.

Theo quan điểm của tôi, không thể cấm và áp đặt mà chỉ nên định hướng làm thế nào cho đúng, đừng để việc hầu đồng trở thành một mê tín dị đoan không đáng có. Với tôi, tâm linh ở đây dù thắp một nén nhang cũng đã là tấm lòng rồi".
"Nhiều người quan niệm, tháng Bảy là mùa xá tội vong nhân, những âm hồn được Diêm Vương mở rộng cửa địa ngục cho về trần gian, xum họp với người thân thích. Những âm hồn may mắn có nhà có cửa, được thờ cúng hẳn hoi thì còn có nơi về ngự, được ăn uống no say, còn những cô hồn không nơi nương tựa cứ vất vưởng dọc đường, thấy chỗ nào có ăn thì nhào vô cướp bóc, chộp giật hoặc theo người sống vào nhà. Bởi vậy nhiều người, nhất là các hộ kinh doanh thường hay làm lễ cũng cô hồn trong tháng này để cúng thí.

Ngày nay, nhiều đại gia không chỉ cúng mà còn mở giá hầu để ban phát lộc cho các cô hồn nữa", đồng già T. chia sẻ. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến cho các cửa đền, cửa phủ cháy "sô" trong suốt cả tháng.

Lượn một vòng qua một số ngôi đền lớn ở Bắc Ninh vào những ngày cuối tuần, chúng tôi mới chứng kiến hết cảnh cháy "sô" trong các ngày tháng Bảy. Tại một số ngôi đền, có tới 3- 4 giá đồng lên cùng một lúc, đền bỗng thành một cái chợ hầu bóng tấp nập. Chiếu đồng nào cũng chật ních đệ tử với đủ các loại hình nhân vàng mã và trăm thứ vật phẩm bày xung quanh.

Nhiều người cho biết, một thanh đồng đi hầu thường có tới hàng chục, hàng trăm con nhang đệ tử đi theo. Cứ vào mỗi giá là tiếng kèn trống, tiếng hát chầu văn hòa với tiếng vỗ tay, đế theo của các con nhang đệ tử làm không khí cửa đền náo loạn. Một lần hầu đồng, một thanh đồng phải lên ít nhất là 12 giá, từ giá mẫu, giá quan, giá hoàng cho đến giá chầu, giá cô, giá cậu... càng lên nhiều giá càng có nhiều lộc.

http://giadinh.vcmedia.vn/Images/Upl...08/26/hau3.jpg

Vung tiền trên chiếu hầu đồng

Theo những người trong hội hầu đồng, tháng Bảy nhà nhà đều cúng, người người lễ bái nên giá cả các mặt hàng đều tăng. Tăng mạnh nhất chính là hàng mã - một thứ lễ phẩm không thể thiếu trong các buổi hầu đồng. "Trước đây, 15 triệu đồng cũng có thể mở được một buổi hầu đồng 9 giá, nhưng bây giờ, để mở được một buổi hầu 9 giá cũng phải có 25 - 30 triệu đồng. Nếu hầu trọn vẹn 36 giá thì tiền trăm triệu là lẽ đương nhiên.

Ấy vậy mà người ta vẫn đổ xô đi "xin lộc thánh, đi cúng thí cô hồn" đầy ra đấy. Cái này không thể đem tiền ra so đo, tính toán được", một đồng cô tên Hiệp ở thị trấn Lim (Bắc Ninh) phân trần. Vừa kể lể ra vẻ mình là người hiểu biết, "cô" vừa giục chúng tôi lên xe để "cô" dắt tới đền Lũng Giang chứng kiến một buổi hầu đồng cúng thí cô hồn đang diễn ra.

Trên đường đi, "cô" Hiệp cho biết thêm, sở dĩ mỗi giá hầu đồng lại có thể lên đến tiền trăm triệu đồng vì càng hầu nhiều giá, càng nhiều tiền. Người nào chầu 36 giá thì tiền vàng mã phải mất tới 30 triệu đồng mỗi một lần hầu. Người mang căn càng nặng thì mã càng phải nhiều. Tiền đồ lễ ngót ngét cũng 60 triệu đồng và tiền phát lộc, tiền cung văn cũng trên dưới 30 triệu đồng nữa.

"Cô" Hiệp từng chứng kiến một đại gia buôn gỗ ở đất Bắc Giang về hầu ở đền Đại Lộ toàn dùng hàng xịn như: bia lon dài của Đức; đường trắng mịn của Pháp; khăn, vở, giấy, bút, gương, lược... toàn hàng đặt. Riêng hoa quả để cúng cũng toàn dùng hoa quả của Thái, Mỹ... Đội ngũ cung văn cũng chọn hẳn những người thuộc hàng "khủng" ở đất Bắc Giang để hát chứ không thuê những người bình thường. Tiền lộc thì tung "mỏi tay mệt nghỉ". Tan buổi đó, đám con nhang đệ tử theo hầu tay xách nách mang, mặt mày hơn hở không kém gì thợ đãi vàng vớ được vàng khối.

Ảnh minh họa

Đúng như lời "cô" Hiệp nói, buổi hầu đồng cầu siêu cho người em gái đã qua đời và cúng thí cho cô hồn của một doanh nhân chuyên buôn bán cây cảnh đang diễn ra hết sức tưng bừng ở đền Lũng Giang. Trước cửa đền, bên cạnh 5 chú ngựa và và 5 chú voi to vật vã là 10 mẹt lớn chứa đủ các loại vật phẩm cúng cô hồn như kẹo, bánh, hoa quả, cháo, vàng mã... đang nghi ngút khói hương. Mỗi một mẹt đều có một thanh đồng, là con nhang đệ tử của vị đại gia đang hầu trong đền ngồi gõ mõ cầu kinh, thỉnh các âm hồn về thụ hưởng phẩm vật bố thí. Ngay trước ban thờ "ngũ vị tôn ông", một người đàn ông béo trắng, trong trang phục của quan Tuần Tranh đang biểu diễn động tác phi ngựa, mặt đầy hớn hở.

Trong một giá chầu, những tờ tiền 50.000 đồng mới coóng được tung cho bên tả rồi bên hữu không tiếc tay. Dưới đất, đám con nhang đệ tử cũng được dịp "bốn phương tám hướng" quay tròn cướp lộc. Tuy nhiên, màn hấp dẫn hơn cả là màn phát lộc, đám cung văn cố hát thật to để được thưởng tiền nhiều hơn, còn đám con nhang đệ tử người nào người nấy quỳ xổm lên, chắp tay cung kính chờ được phát lộc. Lần lượt những mâm bia, đường, bột nêm, hoa quả... được bê vào và kèm theo những vật phẩm đó là những tờ tiền với đủ mệnh giá như: 100.000, 200.000, 500.000 đồng được chủ đồng rút ra ban phát cho đám con nhang đệ tử quanh mình.

"Cô" Hiệp đứng bên tôi thì thầm: "Thế là còn ít đấy, có người toàn phát tiền 200.000 và 500.000 đồng cơ. Ông này hôm nay hầu đồng cúng cô hồn chứ không phải hầu đồng trả căn nên không được vung tay cho lắm. Nhưng vụ đồ lễ thì phải thừa nhận ông này chịu chơi thật, sắm đuề huề khắp cả cung trên cung dưới".

Hầu đồng không còn như ngày xưa

Hầu đồng xuất hiện từ thời Mẫu hệ, nhân vật được thờ được gọi là Mẫu. Thế nhưng khi cô đồng hóa thân thành Mẫu thì Mẫu đó không chỉ đơn thuần là một người phụ nữ nữa, đó là hình ảnh của kết tinh đất, nước, của cây cỏ, hoa, lá, thóc, gạo... những điều tốt đẹp của những gì mang tính Mẫu.

Các cô đồng mang bản chất của các saman (những thầy phù thủy chữa bệnh bằng phương pháp xuất hồn). Những nhân vật này hiểu biết nhiều, thường là thầy thuốc nên trong các buổi hầu đồng thực sự, các cô đồng thường quăng ra những túi thuốc nhỏ cho các nhụ (tức là con, là tất cả những người ngồi xung quanh) và nhờ những túi thuốc đó mà họ khỏi bệnh.

Rất tiếc, hầu đồng tại một số nơi bây giờ không còn là hầu đồng nữa, nó tạm bợ và sai lệch, ai cũng có thể hầu đồng chứ không như ngày xưa, những người có thể hầu đồng là những người phải có một cái "căn", một sự quy định về cấu tạo não và sự hiểu biết về giải phẫu sinh lý.

Bây giờ nhiều người hầu đồng thậm chí không biết nhảy, họ chỉ nhún nhún, những cái nhún nhàm chán và không có nghĩa gì cả- Chính vì cơ chế xuất nhập tự nhiên của hầu đồng nên các hoạt động hầu đồng nhìn chung phải được diễn ra ở những nơi nước non thanh tịnh xinh đẹp, nơi nhân vật mang tên Mẫu, kết tinh của đất trời, lúa, gạo, ở dạng đẹp nhất, nhân hậu nhất, không bị những mục đích ngoại thân làm biến tướng - T.S Cung Khắc Lược.

Hát văn có nét giống... nhạc Rock

Hầu bóng thực chất là một trong những tín ngưỡng văn hóa có từ lâu đời liên quan đến tục thờ Mẫu của người Việt cổ. Người Việt quan niệm có bốn thế giới tồn tại: trên trời (Thiên Phủ); dưới đất (Địa Phủ); dưới nước (Thoải Phủ); trên rừng (Nhạc Phủ). Mỗi thế giới đều do một người đàn bà cai quản gọi là các Mẫu, các mẫu đều không có tên, duy mẫu Liễu Hạnh là mẫu Thượng Thiên danh tính đầy đủ.

Dưới các Mẫu có các Chầu, các quan, các ông, các cô, cậu bé, cô bé, mỗi người chuyên trách một công việc. Vì vậy ai muốn xin chuyện gì thì chỉ việc dâng lộc lên các giá đó và xin lộc. Nếu có lộc ban chứng tỏ điều mình muốn đã được các Thánh chứng (!?).

Thực chất hầu bóng là một hình thức diễn xướng tâm linh, một nghi thức nhập đồng làm cho con người rơi vào trạng thái như bị thôi miên, thuật ngữ dân tộc học gọi là Sa man. Không ít người nước ngoài am hiểu về âm nhạc nhận xét: Phân tích kỹ, bản thân âm nhạc Hát Văn với tiết tấu nhịp 7, nhịp 3 sôi nổi, nhanh cũng dễ tạo hưng phấn, tương tự đi dự một nhạc hội về Rock chẳng hạn.

Bên cạnh ý nghĩa tâm linh, không ít kẻ "buôn thần bán thánh" đã lợi dụng việc hầu đồng để trục lợi - M.Hà

Hà Tùng Long